Brus i okolna sela

33 komentara

1. 9. februar 2018. u 23:39

   Dejan obradovic

   Postovanje gospodine Veseline! Interesuje me poreklo mojih Obradovica.Doselili su se iz sela Osredci negde oko prvog srpskog ustanka u selo Sljivovo.

   Odgovori

2. 9. februar 2018. u 23:45

   Dejan obradovic

   Odakle su dosli u selo Osredci?

   Odgovori

3. 6. maj 2018. u 15:01

   Stefan

   Moje poštovanje i pohvale za rad!
   Možete li mi reći nešto o poreklu familije Bukovac, iz sela Žilinci, slava je Aranđelovdan?

   Odgovori

4. 27. maj 2018. u 09:07

   Vojislav Ananić

   ĐEREKARE

   Selo Đerekare, na severu od sela Bozoljina, pod Đerekarskom čukom u dolini Đerekarske reke – Đerekaruše. Međe sela su: Gradac, Lukaška reka, Veliki Petkovac, Mali Petkovac, Preslo, Vrljak. Izvori su: Adžijina voda i Crkvena voda ili Sv. Petka. Potesi su: Drum, Gradac, Čuka, Vignjište. Groblje je na Crkvištu.
   Strani putnici 16 veka na putu preko Kopaonika beleže kao varošicu (..,), kao i selo (…). Godine 1884. Đerekare ima 5 poreskih glava; 1948. godine 9 domaćinstava sa 82 člana.
   Pri izgradnji puta Mramor – Blaževo (1939. godine) na Okruglom bregu raskopano je antičko (rimsko) groblje. Na Gracu je mesto Kula. U podnožju Graca vide se komadi vodeničnog kamena iz majdaka na brdu. Na Vitinom bregu (na Gracu) je mesto Vignjište. Zemljište pod livadama oko zgrade osnovne škole zove se Novosela. Na više mesta su “grotovi” trebljenog kamena iz temelja negdašnjih kuća i zgrada, zatim zidine “rimske” crkve; “rimsko” groblje i “grčko” groblje. “Rimsko” (katoličko) groblje je kod crkvine. “Grčko” (pravoslavno) groblje je skoro potpuno rastureno; oko grobova su samo ograde od neobrađenog kamenja. U livadama se vide tragovi starog puta Novo Selo – Zaplanina. Duž puta meštani su iskopavali “čunce” (cevi vodovoda) od pečene gline. Po predanju u Novoselima bio je trg – pijaca varoši Zaplanine s jednim pazarnim danom u nedelji. Na Petkovicu više izvora Sv. Petke – Crkvene vode stajala je crkva Sv. Petka a kraj nje neko staro groblje. Od crkve nema traga a veliki neobrađeni blokovi kao da su baš položeni po grobovima. Sadašnje groblje je ispod Trnjina pored starog groblja. U Reci je groblje Krilovića nekadašnjih stanovnika Đerekara. Na grobovima su pobiveni samo krstovi. Selo se dvaput premeštalo. Najstarije naselje – “staro” Đerekare bilo je na Đerekarskoj čuki, na desnoj strani Đerekarske reke s kućama oko Izvora u Lazu. Meštani su ovde iskopavali cevi vodovodne. Sa Čuke selo se izmestilo s kućama na mesto Stare kuće. Sa Starih kuća stanovnici su se izmestili s kućama u Reku.
   Rodovi: Do rata 1877/78. godine Đerekare je selo od “sedamdeset kuća”. Najveći deo stanovništva posle rata odselio se u oslobođenu Toplicu.
   Danas u selu žive: Milosavljevići (3 kuće, Sv. Đirik) i Stojanovići – Stopovići (2 kuće, Mitrovdan), srodnici su po majci koja se dva puta udavala. Doseli su se iz Vračeva u opštini Ibarskom Postenju.
   Posle rata, 1879. godine od Moračana iz Bozoljina došli su: Veličkovići, Radenkovići, Nedeljkovići i Blagojevići (5 kuća, Sv. Arhangel i Velika Gospojina).
   Novi su doseljenici posle 1900. godine Milosavljević (1 kuća, Sv. Arhangel) prešao je iz Čokotara na “kupovinu“.
   Prizeti su: Hedeljković (1 kuća, Sv. Arhangel i ženina slava Sv. Ćirik) prešao iz Bozoljina u kuću Milosavljevića; Jovanovuh (1 kuća, Sv. Ćirik slava imanja) iz Babice prizetmo se u kuću Milosavljevića; Ilić (1 kuća, Mitrovdan ženina slava) od Moračana nz Bozoljina ušao je u kuću Stojanovića.

   Izvor: Radoslav LJ. Pavlović – KOPAONIK, Brus, 2012.

   Odgovori

5. 27. maj 2018. u 09:17

   Vojislav Ananić

   BRZEĆE

   Selo je u dolini Brzećke reke i na desnoj strani doline Dobrodolskog potoka. Dolinom Brzećke reke ide put iz Brusa na Kopaonik – Ravni jelak. U Brzeću od puta se odvaja put iz Dobrodola u Blaževo. Rečice i potoci su: Brzećka reka, Bela reka i potoci: Konjar i Dobrodolski potok. Vode su: Izvor u Dobrodolcima, Štovna, Čunje i Izvor u Metođu. Topografski nazivi u ataru sela su: Dobrodoli, Krst, Žeđi, Jastrbac, Šapido, Garine, Metođe, Široki do, Gradina, Gradište, Palež, Vlaška ravan. Bačije su u Beloj reci, na Samarnici, Gvozdacu i Srebrncu.
   U selu se izdvajaju dva kraja: Brzeće i Dobrodolci, udaljena među sobom oko desetak minuta hoda. Na mestu gde se od puta iz Brusa na Kopaonik odvaja put u Blaževo je drumski deo sela Brzeća. Ovde su dve mehane dve sitničarske trgovine i dve tri kuće za stanovanje. Jedno groblje za celo selo je na Krstu.
   Godine 1837. selo je imalo 13 kuća sa 21 i 1/4 poreskih glava; 1844. godine 15 kuća sa 147 stanovnika; 1874. godine 27 kuća; 1921. godine 27 domaćinstava sa 205 članova; 1948. godine 40 domaćinstva sa 267 članova.
   U selu su mnogi i razni ostaci starih i novih rudarskih radova. Na život za turske uprave opominjs naziv Turska kuća.
   Rodovi: Starinci su Jaćovići (1 kuća, Đurđic i Sv. Vračevi) odavno su se spustili iz Marušića (Belog Brda) na Kopaoniku, a dalje je poreklo nepoznato.
   Nepoznatog porekla su Jevtići – Kostići (2 kuće, Sv. Nikola zimski).
   Negde na početku 18. veka nastanili su se Dobrodolci i Kostići (17 kuća, Đurđic i Đurđev dan) iz Botunja u Aleksandrovačkoj Župi, a daljom starinom su iz plemena Drobnjaka.
   Posle 1750. godine u selu su se nastanili preci Prolića, Petrovića, Jevtića i Kostića drugih (8 kuća, Sv. Mina – Mrata i Đurđic) prešli su iz susednog Gočmanca.
   Tatići (5 kuća, Sv. Arhangel i Veliki Gospođin dan) su iz Livađa od Moračana.

   Izvor: Radoslav LJ. Pavlović – KOPAONIK, Brus, 2012.

   Odgovori

6. 27. maj 2018. u 10:22

   Vojislav Ananić

   BRUS

   Varošica u ataru sela Male Grabovnice zasnovana je na mestu zvanom “Brusu”. Toponim “Na Brusu” u narodu se objašnjava oblikom zemljišta; ono liči na brus – belegiju za oštrenje kose. Dugačak a uzan pojas zemljišta pored desne obale reke Rasine i severnim padinama Žiljačkog brda (Ravna čuka 522) do stave Rasine i jake vodom bogate njene desne pritoke Graševačke reke ispod kote 429 oblikom zaista podseća na brus – belegiju: sužen na krajevima širi se u sredini. Za turske vladavine Brus je “japija”, ispaša za ovce zaseoka Male (Donje) Grabovnice. Gospodar seoski aga – Turčin dao je ovu jaliju u razmenu za “dobru (belu) kobilu i ćup masla” Živku Starincu iz Drtevaca. Živko poklanja jaliju opštini bruskoj (u zaseoku Trošanovcima) i određuje da se na darovanom zemljištu podigne crkva i da ono, zemljište, zauvek ostane crkveno.
   Ispred stava Rasine i Graševačke reke izdigla se velika visoka plavina slaganjem materijala što ih reke preneše. Na najvišem zaravnjepom delu plavine, pored stare crkvine “Kod Drena” sagrađena je 1836. godine nova crkva “Na Brusu” posvećena Preobraženju Gospodnju.
   Posle godine dana po izgradnji crkve Preobraženja, na desnoj strani crkve idući zapadu kraj puta u Brzeće na Kopaoniku, današnjoj Kopaoničkoj ulici podižu se kuće i dućani prvog, najstarijeg bruskog naselja. Ovde se prvi nastanio neki Stojanović, mutavdžija iz zaseoka Žiljaka. Pored puta podigao je kuću “daščaru”, uz kuću radionicu u kojoj je tkao razne stvari potrebne selu kao i putujućim kiridžijama. Današnja Kopaonička ulica druga je glavna ulica varošice. Šezdesetih godina 19. veka, na levoj strani crkve idući zapadu nad desnom obalom Rasine pograđene su kuće za stanovanje, trgovačke i zanatlijske radnje od slabog materijala na placevima izdeljenog crkvekog zemljišta “otkupljenog” od crkve. Ovo je danas najveći i najgušće naseljeni deo varošice. Osim velikih savremenih zgrada za stanovanje u ulici su: škola i razne javne ustanove, hotel i gostionice, velike trgovine i zanatlijske radnje.
   Oko 200 m idući od crkve zapadu je raskrsnica puteva: kopaoničkog puta pravca Biljanovac na Ibru – Jošanička Banja – Pleš – Brus – Razbojna i župskog puta pravca Kruševac – Aleksandrovac – Brus – Brzeće – Blaževo – Rudnica na Ibru. Pored glavnih ulica kojima idu pomenuti putevi ima šest kratkih sporednih ulica “sokaka”. U njima su izgrađene najviše zgrade za stanovanje. Dve sporedne ulice odvajaju se od glavnih i otvorene su dok su četiri zatvorene ulice; povezuju dve glavne ulice bruskog naselja. “Pijaca” za snabdevanje namirnica je u središnom delu varošice. Na Vašarištu uvrh Kopaoničke ulice na desnoj strani i prema Sreskom Rasadniku, trguje se zemaljskim proizvodima i stokom.
   Jovan Gavrilović u svom Rečniku ne pominje Brus. Navodi da je “primiritelni” sud (opština) u Tršanovcima i da selo Tršanovci sa selima Gornjom Grabovnicom, Kobiljem i Zaseocima: Malom (Donjom) Grabovnicom, Drenovom, Drtevcima i Kočinom sastavljaju opštinu. U Tršanovcima 1840. godine je sedište bruske opštine. U knjigama za upisivanje umrlih bruske crkve od 1860-1870. godine Mala Grabovnica, Drtevci i Tršanovci zabeleženi su kao zaseoci Brusa. Godine 1874. u Brusu je 43 kuće; 1895. godine 50 kuća; 1921. godine 76 domaćinstava sa 359 članova; 1948. godine 195 domaćinstava sa 660 članova; 1953. godine 260 domaćinstva sa 856 članova.
   Brus je varoško naselje. Međutim, u varošici ima tragova ranijeg života. Uvrh Vašarišta je staro groblje Male Grabovnice. U njemu se sahranjivalo i posle zasnivanja naselja Na Brusu. Tako je groblje neko vreme bilo zajedničko za pomenuta naselja. Danas je groblje na Vašarištu potpuno rastureno. Kraj crkve Preobraženja sahranjivali su sveštenike i pojedine članove njihove porodice. Najstariji natpis na nadgrobnoj ploči je iz 1841. godine. Izvan ograde je varoško groblje obrazovanno oko 1860. godine Najstariji natpis na nadgrobniku je iz 1864. godine. U ovom groblju ss sahranjivalo do rata 1914/18. godine, kada je dalje sahranjivanje zabranjeno a obrazovano novo brusko groblje na Rosuljama u ataru zaseoka Drtevaca.
   Po prisajedinjenju Kruševačke nahije kneza Miloševoj Srbiji nastaje naseljavanje mesta iNa Brusu”. Pored starih doseljenika, stanovnika Male Grabovnice, porodice iz naselja u okolini naseljavaju se u Brus. Doseljenici iz udaljenih mesta i oblasti u prvo vreme su sasvim retki. Doseljenici iz okoline kao i ranije nastanjeni stanovnici Male Grabovnice su po zanimanju u prvom redu zemljoradnici, pa zanatlije, trgovci “sitničari”, mehandžije, abadžije, terzije. Podmiruju potrebe sela i seljaka dok neki među zanatlijama svojim proizvodima vezuju za živ saobraćaj kiridžijski. Trgovci – sitničari, u svojim “dućanima” bave se “terzilukom” – izrađuju razne delove muške i ženske odeće.
   Kako nisam raspolagao starijim popisima stanovništva Brus sve do popisa iz 1931. godine, skoro uvek sam se oslanjao na podatke ispisane iz crkvenih knjiga, naročito iz Protokola rođenih (krštenih) od 1837-1901. godine i knjiga za upisivanje umrlih od 1837-1910. godine. Neki broj podataka dali su mi članovi pojedinih rodova a do nekih podataka došao sam ispisujući natpise na nadgrobnim spomenicima. Mogu reći da među današnjim stanovnicima prevlađuju potomci doseljenika iz sela i zaselaka u okolini varošice i da je među njima i neznatan procenat pravog varoškog elementa.
   U novije vreme, osobito posle rata 1914/18. godine u varošici se nastanio priličan broj službenika raznih struka i zvalja iz udaljenih pokrajina i mesta. Kako su u Brus došli po službenoj potrebi i za mesto su vezani jedino službom, to ove privremeno nastanjene službenike ne ubrajam u stalne stanovnike. Međutim, kako među doseljenim službenicima ima priličan broj naseljenih iz naselja u okolini i vezani su za naselje, a u mestu službovanja ostaju i po više godina, to ih, kao potomke ranije nastanjenih srodnika, ubrajam u stanovnike Brusa.
   Rodovi. – Najstariji stanovnici zasnovanog naselja “Na Brusu” su sami stanovnici zaseoka Male Grabovnice, znatnije ranije naseljeni u zaseoku. Na prvom mestu to su Vojmilovići – Stevovići i druga prezimena (Sv. Jovan, 7. januara) od Miletića iz Vojmilovića u Plani. Godine 1953. u Brusu su 4 kuće Stevovića: zanatlije, službenik i trgovac. – Dmitrovići – Mitrovići su od Mitrovića – Moračana iz Hočina. U Maloj Grabovnici poznati su kao Gornji i Donji Mitrovići. Slave Sv. Arhanđela, 8. novembra. G. 1953. u Brusu je jedna kuća ovih Mitrovića – ugostiteljski radnik. – Stojanovići (Sv. Arhanđeo, 8. novembra) su od Moračana u Žiljcima. Posle rata 1914/18. odselili su se na Kosovo i nastanili kao kolonisti. Pominju se u vezi izgradnje Bruske crkve, odmah posle 1836. godine. – Starinci (Miljkovići i Stanojevići, (Sv. Arhanđeo 8. novembra), od Starinaca – Stanojevića iz zaseoka Drtevaca. G. 1806. rođen je u Drtevcima Miljko, sin Živka Starinca. G. 1935. u Brusu su 2 porodice Stanojevića trgovci. – Nedeljkovići 1828-1953 (Sv. Arhanđeo, 8. novembra, Aćim i Ana 9. septembra i Mala Sv. Ana), od Nedeljkovića iz zaseoka Drtavaca. G. 1953. u Brusu su 2 kuće ovih Nedeljkovića, zanatlija i radnik. – Popovići (1837-1953), sveštenički rod od Popovića Moračana iz Žiljaha. G. 1953. u Brusu je 1 kuća ovih Popovića, nezaposleni trgovac. – Popovići – Antonijevići, od starine Botuni, sveštenički rod (Đurđic i Sv. Đorđe) 1837-1953. U Brusu su 4 kuće ovih Botuna Popovića, zanatnije, trgovac i domaćica. Golubovići. Godine 1821. Turci su obesili u Nišu Goluba, mutavciju, oca Todora i Ilije N. Po oslobođenju Kruševca (1833) Todor i Ilija izbegli su u Srbiju, pa se iz Kruševca odselili u Brus. Slava Golubovića je Sv. Jovan zimnji. G. 1953. u Brusu su Golubovići, dve službeničke porodice. – Popovići – Kostići (Sv. Petka), sveštenički rod od Popovića – Kostića iz Velike Grabovnice (1837-1910). – Milićevići – Popovići sveštenički rod (Sv. Jovan, 7. januara) u zaseoku Hočinama, od Popovića iz Vlajkovaca pre 1833-1953. G. 1953. u Hočinama je kuća Milićevića. – Vukićevići – Bićani (Sv. Nikola, zimnji), od Bićana iz Osredaka (1842-1859), dve porodice: trgovačka i zanatlijska. Izumrli su. – Nikolići (Sv. Nikola zimnji) 1846-1953), od Nikolića iz sela Drenove kod Brusa. G. 1953. u Brusu su šest porodica ovih Nikolića: trgovci, zanatlije i službenici. – NPM: Naselje “Na Brusu” pominje se 1864. godine. U groblju kod crkve sahranjena je “raba božija Jovana. Na nadgrobnom spomeniku ove Jovane čitamo: Ovde počivaet(b) raba boži! !vana supruga počivšeg/6 ege! Milenka Nikolića presela s! u v6nos(t6) na ce. troicu 7 !on!! 1864 god na brusu. – Božanovići – Radovanovići od Božanovića iz Kobilja (Sv. Nikola zimnji) od 1851-1953. Po popisu od 1963. u Brusu 6 njihovih porodica: zanatlije i službenici. – Stankovići 1849-1880 (Sv. Mina-Mrata). Prešpi su u Brus iz Trošanovaca, od tamošnjih Stankovića. – Zbilje – Zbiljići 1852-1953 (Sv. Arhanđeo i Velika Gospođa – Velji Gospođin dan). Svi su od Moračana Tatića iz Brzeća. Iz Brusa spustili su se u Dupce “na Rasine”. Lazarevići 1852-1953 (Sv. Arhanđeo, jesenji) su od Lazarevića iz Jelakca u Jošanici. G. 1953. 1 kuća (penzionisani zanatlija). – Azdejkovići 1855-1953 (Sv. Arhanđeo, 8. novembra, Aćim i Ana, 9. septembra i Mala Sv. Ana, 25. jula). Njihove daleke pretke preveo je iz zaseoka Drtavaca u Kobilje kod Brusa predak “Sviloje iz Drtevaca”. G. 1953. u Brusu su 5 kuća Azdejkovića, od Azdejkovića iz Kobilja: zemljoradnik,
   zanatlija i službenici. Marjanovići 1855-1953 (Sv. Vartolomej, Vrtoloma” i Varnava) od Marjanovića iz Velike Grabovnice. G. 1953. u Brusu 2 kuće Marjanovića: zanatlija i službenik. – Beljanski, služavka Danica 1855-1894. U crkvenim knjigama nalazimo zabeleženo da je rođena i umrla u Brusu. Đorđevići (Đurđic) 1856-1858, dva učitelja u bruskoj školi su od Đorđevića iz Botunja. Mihailovići (Sv. Jovan Krstitelj) su jedan rod sa Stevovićima 1848-1900: Vuksan-Vuksa kafedžija i supruga Marija, prešli su iz Male Grabovnice. – Janoševići 1860-1882, sveštenik Todor – “pop Toša”, paroh brzećki bio je iz Trstenika. Porodica se vratila u Trstenik. – Agatonović Lazar, trgovac pa crkvenjak bruske crkve; slavio je Sv. arh. Stefana. Poreklom od Ćosića iz kopaoničkog zaseoka Guvništa. U Brusu od 1860-1898, kad je umro. Jeličići 1860-1953. Slava Sv. arh. Stefan, od Jeličića iz Kobilja. G. 1953. u Brusu bilo je 6 kuća Jeličića, najviše nezaposlenih trgovaca i zanatlija. – Bradići 1861-1878. Slavili su Sv. Petku. Iz Grgura u Toplici prešli su u Pavašticu, a otud su došli u Brus. Iseljena porodica. Živanovići, Petar, mutavdžija, “zanatlija trgovačkog reda” i supruga njegova Jana, “mutavdžika” Jana; slava Sv. Arhanđeo; od Živanovića iz Graševca, 1861-1878. – Vasilijevići-Vasiljkovići ili Petrovići 1862-1877, bili su iz Velike Grabovnice. – Uroševići 1863-1953, su od Uroševića iz Trošanovaca kraj Brusa. Obrad Urošević je otkupio plac na crkvenoj zemlji. G. 1953. u Brusu Bošnjak Jeremija 1863-1867, na placu otkupljenom od bruske crkve. Pronović Petar 1863. Vlasnik placa s kućom na zemljištu otkupljenom od bruske crkve. – Đorđevići, Petronije, trgovac i supruga Milenija 1863-1895 su od Đorđevića iz Gornjeg Stupnja u Aleksandrovačkoj Župi. Izumrla porodica. – Filimonovići (Arhanđelov dan 8. novembra, Aćim i Ana i Mala Sv. Ana) 1863-1913. Blagoje, sveštenik bruske crkve i supruga Draginja – Draga su od Filimonovića iz Lepenca. Daljim poreklom su od Crnoglavaca iz Crne Glave u Jošaničkoj Banji. – Kostić Radosav, od Popovića – Kostića iz Velike Grabovnice, na crkvenom zemljištu otkupljenom od bruske crkve. Podigao na otkupljenom placu 1863. kuću od slabog materijama. – Petrović, berberin Mijailo i supruga Draginja 1864-1900. – Tomići, Miloš 1864-1898, po zanimanju trgovac-abadžija, crkvenjak bruske crkve, pa zemljoradnik, služitelj Telegrafa bruskog bio je iz Graševaca. – Jovanovići (1866-1953, zanatlije kovači i potkivači. Došli su iz Kukljina u Temniću. G. 1953 – 1 kuća. – Beočani (1866-1935). Milan, sveštenik brusks crkve (Sv. Nikola zimnji), iz Stanjeva kod Aleksandrovca u Aleksandrovačkoj Župi. Posle 1935. odselili su se u Stanjevo i tamo su izumrli. Đorđevići, Milan, pisar Bruske opštine (1866-1882). – Stamatovići (Sv. Vartolomej i Varnava), od Marjanovića iz Velike Grabovnice (1867-1935), dve kuća, obućar i domaćica. – Nikolići – Strugari (Sv. Jovan Krstitelj), od Strugara iz Žareva (1869-1953; dve trgovačke porodice. – Ivezići (1869- 1953) (Arhanđelov dan 8. novembra i Velika Gospođa), od Moračana iz Bozoljina. Najdaljom starinom su iz Severne Albanije. Prezime po pretku Ivezi. Od Ivezića bio je Gerasim Ivezić, lekar i književnik. – Sudimci – Lazarevići (1855-1869), su od Sudimaca iz Ćelija – Sudimske klisure u u Donjoj Rasini. – Živkovići (Sv. Arhanđeo, 8. novembra), je od Živkovića – Moračana iz Kočina. – Lazarevići (1870-1900) (Sv. Arhanđeo, 8. novembra, Aćim i Ana i Mala Sv. Ana), od Crnoglavaca iz Crne Glave u Jošaničkoj Banji. – Nikolići, Luka (1870-1889), kafedžija i trgovac i njegova supruga Smiljka, doselili su se iz Atenice kod Čačka. – Paunovići – “Dučulovci” (1870- 1953), Čedomir, Đak, posle pekar i kasapin i supruga Zlata iz Dučalovića u Donjem Dragačevu. G. 1953. u Brusu 1 kuća, penzioner. —Kneževići (1871-1953). Milan, trgovac i supruga Anka (Sv. (Sv. Alimpije Stolpnik), od Kneževića iz Osredaka. G. 1953. imamo 3 kuće od ovih Kneževića: trgovac, zanatlija (krojač) i službenik. – Milenkovići (1871-1910). Slava Sv. Arhanđel 8. novembra, od Milenkovića iz Graševaca. – Pavličevići (1871-1876). Sv. Mina-Mrata. Milan i supruga Nikosava, od Pavličevića iz Trošanovaca. – Gočmanci – Nikolići Grujica, bojadžija i supruga Anica, od Nikolića iz Gočmanca (1872-1896). G. 1953. u Brusu ih je bilo 2 kuće: radnik i službenik. – Stanković, dunđer, Đorđe, došao je iz “Turske” – iz sela Dragočeva na Rogozni. Pominje se 1872-1878. Posle rata 1877/78. odselio se iz Brusa u Prekadin u Toplici. – Radonjić, “tufekdžija” (puškar) Damnjan i supruga njegova Nikoleta (1873-1910). U Brus se doselio Damnjan iz sela Koritnika u Moravicama. – Tatići (Sv. Arhanđeo i Velika Gospođa) Milivoje, trgovac i supruga Petrojka (1874-1881), su od Tatića iz Žiljaka. Prezime im po dalekom pretku Tatu, poreklom Moračaninu iz severne Albanije. – Milićevići (1874- 1953) su od Milićevića iz Velikog Ribara. G. 1953. u Brusu su 4 kuće ovih Milićevića: zanatlija i radnici. – Valjari – Valjarevići (1875-1953), doselili se iz Velike Grabovnice. G. 1953. u Brusu je jedna službenička porodica. – Vukajlovići (1875-1853). Slava Sv. Arhanđeo, 8. novembra. G. 1953. u Brusu su 3 kuće Vukajlovića: zanatlije i službenik. – Jovanovići, mutavdžija Vojin (Sv. Arhanđeo, 8. novembra) (1875-1881). Vojin je bio iz Graševaca. – Zdravići (Sv. Nikola zimnji), od Zdravića iz Kobilja (1875-1953). Po popisu od 1953. g. Zdravići su 4 kuće: zanatlije, radnik i službenik. Živadinovići (1876-1953); Mateja, trgovac i supruga Jelisaveta (Sv. Alimpije Stolpnik), od Živadinovića iz Žareva. G. 1953. porodica službenika. – Lozanci – Jovanovići, Milan, kafedžija i supruga Stojka (Đurđic, 3. novembra), za rata 1876. iz Lozne na južnom Kopaoniku. Pominju se i 1898. godine. – Đorđevići, Vladimir Vlada, gostioničar i supruga Kostadinka (Sv. Vračevi jesenji i letnji), (1872-1953). Doselili su se u Vlajkovce iz zaseoka Ostraća, u kmetiji Lešku, na kopaoničkom području sliva Gornjeg Ibra. G. 1953. u Brusu su 4 kuće ovih Đorđevića: trgovac i službenici. – Đorđevići (drugi), Radomir, trgovac (1876-1880), od Đorđevića iz Vlajkovaca. – Deljani (1876-1882), (Đurđic i Đurđevdan), od Deljana iz Lipovca u okolini Brusa. – Đošići (Sv. Arhanđeo zimnji). Milun, “ustaš” u ratu 1876, iz Boranca kod Blaževa na Kopaoniku. U Brusu otvorio kafanu. G. 1953. kuća Milunovog unuka. – Kozići (1876-1953). Nedeljko, abadžija i supruga Persa (Sv. Alimpije Stolpnik). Nedeljko je od Kozića iz Velikog Ribara. G. 1953. u Brusu Kozići su 4 kuće: radnici, službenik i zanatlija. – Radulovići, starinom Botuni (Đurđic i Đurđevdan), (1876-1953) iz Botunja u Aleksandrovačkoj Župi. G. 1953. 4 kuće Radulovića u Brusu: radnici, 1 službenik i 1 udova gostioničara. – Čajići (Sv. arh. Stefan), (1877- 1953), od Čajića – Čajetinaca iz Čajtine na Kopaoniku. Najdaljom starinom su od plemena Kuča. U Brus su se doselili iz Dobroljubaca – Dobrlevica u Aleksandrovačkoj Župi. G. 1953. u Brusu su 3 kuće Čajića: zanatlija i službenici. – Šovići / Milutinovići (Đurđic i Đurđevdan), (1878-1953) su od Šovića iz Botunja. G. 1953. u Brusu su 2 kuće ovih Šovića: službenik i zanatlija (krojač). – Marinkovići (1878-1901), kuća Svetozara, trgovca. – Lazići (Sv. Arhanđeo), (1879-1909). Od Lazića iz Brđana. – Jovanovići – Jovčinovići (1882-1932-1935), (Sv. Mina-Mrata), Miloje, kafedžija i supruga Jovka, od Jovanovića – Jovčinovića iz Trošanovaca kod Brusa. – Knvževići (drugi), (Sv. Arhanđeo, u novembru). Milan i supruga Živka (1882-1911). Povratnici iz Blaca u Brus. U Blace su otišli posle rata 1877/78. Oni su od Kneževića nz Brđana, a daljim poreklom od Moračana Petrovića iz Žiljaka. – Gribanovići / Veljkovići (Tomin dan i prekada Tomine nedelje), su iz Velje Glave (nom = Veljeglava) u Aleksandrovačkoj Župi, a tamo su došli od Pribanovića iz Jelakca u Jošanici (1883-1953). G. 1953. u Brusu su 4 kuće, zanatlije i radnik. – Mladenovići “Vranjanci” (Sv. Petka, 14. oktobra), (1885-1904-1953). Nikola, dunđerin i supruga Persa su došli iz sela Vučedelca u Vranjskoj kotlini. Po smrti Radojka Mladenovića Vranjaice je nasledio “usinjenik“ Usinovljenik Nikolin Vuković – Mulić od Vukovića Mulića iz Kobilja. Usinjenik slavi slavu poočimovu, a svoju slavu Sv. Nikolu zimnjeg prislužuje. – Stefanovići, Avram, obućar i Jovan, pekar (1887-1899). – Mihailović, opštinski pisar (Trifundan), (1889-1953), doselio se iz varošice Raške. G. 1953. kuća udove Katarine.Stošovići (Sv. Arhanđel, 8. novembra), Bogoljub, trgovac i supruga Stanika; od Stošovića iz Igroša, daljim poreklom su iz Morače – Moračani. Stanovnici Brusa (1893-1910). – Antići (1893-1897), Stevan, “šuster” i supruga Darinka su iz velike Grabovnice. – Skoković Ranko, sveštenik bruske crkve, bio je iz Sevojna kod Užica (1895-1905). Po smrti popa Ranka porodica se odselila. – Simići (Sv. Đurđic), (1896-1953), od Simića iz Graševaca. U Brusu kuća Novice, predsednika Opštine bruske. – Miljkovići (Sv. Alimpije Stolpnik i Đurđevdan), Petar, zanatlija (potkivač), od Đukića iz Ploče, došao u Brus od Miljkovića iz Gornjeg Stupnja. (1897-1953) u Brusu 1 kuća Mila, učitelja u penziji. – Arsići, Vladislav, mehandžija, od Arsića iz Igroša (1901-1953). U Brusu su 4 kuće ovih Arsića, nezaposleni trgovac, zanatlija i službenici. – Krapčevići (1900- 1953), Milorad, poreski pomoćnik. Iz Brusa se odselila Miloradova udovica. – Palurci – Palurovići (Đurđic i Đurđevdan), mehandžija Vasa i kafedžija Žika su od Paluraca – Palurovića iz Dobroljubaca, a daljim poreklom su Botuni iz Botunja, od tamošnjih đurđevštaka. Pominju se od 1901-1953. G. 1953. u Brusu je kuća udove Žike kafedžije. – Milosavljevići (1901-1931), Dragutin, kafedžija i njegova supruga, sada udova Angelina, odseljena porodica. – Nedeljkovići (Sv. Nikola, zimnji), (posle rata 1914/18-1932). Porodica pekara Nedeljkovića se odselila iz Brusa. – Savići, Stanoje, kazandžija, iz Blaca (posle rata 1914/18-1931). Kasnije se porodica odselila u Kraljevo. – Vukovići – Mulići (Sv. Nikola, zimnji), (1919-1953), su od Vukovića – Mulića iz Kobilja. U Brusu su 3 njihove kuće: trgovac, službenik i zanatlija (krojač). – Kaluđerovići, Blagoje, sveštenik iz Kruševa (Makedonija), posle rata 1914/18. G. 1953. kuća Blagojeve udove-popadije. – Mađarci, (posle rata 1914/18-1932), porodica poč. Bogomira, pekara, iz Poljne u Levču, daljim poreklom iz sela Mađara u Toplici. Odseljena porodica. — Milosavljevići (Sv. Petka), (1919-1932). Panta, stolar, došao iz Pridvorice u Moravičkom Starom Vlahu. Odseljena porodica. – Cvetkovići (Sv. Arhanđeo, zimnji) (posle rata 1914/18-1931). Sima, piljar, doselio se iz Prokuplja. Posle Simine smrti porodica se odselila nekud. — Lazići (1919-1953) (Mitrovdan i Jeremindan). Lazić, zanatlija (opančar), došao je u Brus iz Dubaca – Kovioca na Kopaoničkom području sliva Rasine, a daljim je poreklom od mitrovštaka iz Paljevštice bruske. – Čelikovići (Sv. Jovan Milostivi, 12. novembra), od Čelikovića iz Milutovca u Temniću. G. 1953. u Brusu je kuća Đorđa, opančara. – Raičevići (tako), Sv Đirik), (posle rata 1914/18), od Raičevića iz Stroinaca u Župi. G. 1953. trgovački rod. – Ratkovići (Sv. Mina-Mrata, od Ratkovića iz Igroša (posle rata 1914/18). Kuća udove Radomira, predsednika Opštine bruske. – Pantići (Sv. Mina-Mrata), Božidar, opančar (posle rata 1914/18- 1931). Božidar je došao u Brus iz Milutovca u Temniću. Porodica Božidarova odselila se u Kruševac. – Antić (posle rata 1914/18-1936), zanatlija (berberin), bio je iz Kruševca. Posle 1936. povratio se u Kruševac. – Todorović Vukoman, stolar, od Todorovića iz Brđana (1914/18-1931). Porodica se odselila u Kruševac. – Saula-Saulović (Sv. Mina-Mrata), Mato, hotelijer od Saula – Saulovića iz Budilovine (za rata 1914/18). G. 1953. udova Matova, domaćica. – Crnići – Mitrovići (Đurđic), (1914/18-1953), od Crnićke familije iz Rataja u Župi, a u Rataje su došli iz Lipovca (više Brusa) i od Đokića. U Brusu 1 kuća Mitrovića – Crnića, kasapina. – Miljkovići (Sv. Jovan Krstitelj), (posle rata 1914/18). Vujadin, trgovac i supruga Jelena, od Miljkovića iz Ljubinaca kod Aleksandrovca. G. 1953. – 1 kuća Miljkovića. – Lazarevići (1918-1953), Jelenko, opančar iz Lazarevića iz Jelakca u Jošanici. – Tomići, 1 kuća (Sv. Alimpije Stolpnik), (posle rata 1918), od Tomića iz Gornjeg Stupnja. G. 1953. porodica Vitomira, službenika. – Obradovići (Sv. Alimpije Stolpnik) (posle rata 1914/18), od Obradovića iz Šljivova. G. 1953. kuća Vlastimira, trgovca, potom penzionisanog službenika. – Slavkovići (1914/18-1942) Velimir, sveštenik, rodom iz Malog Umnikova. U toku rata 1941/45. odselio se s porodicom u Železnik u okolini Beograda. – Lazić Stanislav, opančar, od Lazića iz Kovioca (1914/18-1953). – Čukurani – Čukuranovići – Petrovići (Sv. Mina- Mrata), od Čukurana iz Lepenca. G. 1953. Kuća Save, trgovca, kafedžije pa službenika. – Milojević, Jovan, potkivač, od Milojevića iz Ražnja (1931-1953). – Gašići (Sv. evanđ. Luka, 18. oktobra), od Gašića iz Žiljaka. G. 1953. kuća Gašića, bolničara pri Sreskoj bolnici u Brusu. – Burgići (1931-1953), od Burgića iz Dubaca – Kovioca. G. 1953. 2 porodice službenika. – Pavlović (1931-1953). Pavlović, stolar, je od Glavnjana, iz zaseoka Glava u selu Kovačima. – Mipenkovići (1931-1953), Dušan, opančar iz Milenkovića iz Žilinaca u Donjoj Rasini. – Rakonjac (Sv. Nikola, zimnji). Došao za vreme rata 1941/45. iz Prebreze u Toplici. G. 1953. kuća Rakonjca, penzionisanog službenika. Doseljenici posle rata 1941/45 – 1953. godine. — Ilić, berberin iz okoline Blaca u Toplici. – Šindići, 1 kuća (Sv. Sv. Arhanđeo, zimnji i “Veliki Gospođin dan”), od Šindića iz Lesenovaca u Župi. – Dačkovići (Sv. Alimpije Stolpnik), od Dačkovića iz Malog Ribara. G. 1953. u Brusu su 3 njihove kuće: zanatlije i službenik. – Dimići (Sv. ap. Toma), od Dimića iz Belog Polja na Kopaoniku. G. 1953. porodica službenika. – Dragići (Sv. Nikola, zimnji), sveštenik Đorđe, rodom iz Peći u Metohiji. U Brusu od 1947. i danas (1953. g.). -Živančevići (Sv. Mina-Mrata), od Živančevića iz Trošanovaca. G. 1953. tri njihove porodice: zanatlije i službenik. – Jovkovići (Sv. Nikola), od Jovkovića iz Osredaka. G. 1953. u Brusu 1 njihova porodica. – Kalijaduc Đorđe, apotekar, poreklom Grk, doselio se u Brus iz Prokuplja. G. 1953. 1 kuća Đorđa, apotekara. – Katančevići (Sv. Arhanđeo zimnji), od Katančevića iz Lesenovaca. Starinom su od plemena Morače. G. 1953. 1 porodica službenika. – Kačarevići, 1 kuća, radnik; od Kačarevića iz Dubaca – Kovioca. – Kljajići (Tomindan i prekada Tomina nedelja), od Kljajića iz Lopaša u Zapadnomoravskom Pomoravlju. G. 1953. kuća službenika Kljajića. – Lisinci (Sv. Jovan Krstitelj), od Lisinaca iz Gornjeg Stupnja. G. 1953. kuća Miroslava, penzionisanog službenika. — Malinići, 1 kuća (Sv. Jovan 7. januara), od Malinića iz Milentije. G. 1953. jedna kuća službenika. – Miladinovići, od Miladinovića iz Sebečsevca u Donjoj Rasini. G. 1953. kuća krojača NN. – Milanovići, od Milanovića iz iz Strojinaca u Župi. G. 1953. kuća opštinskog službenika. – Minići (Sv. Nikola zimnji), od Minića iz Parčina u Župi. G. 1953. porodica Milana, sveštenika. – Moskovljevići (Sv. ap. Toma i Tomina nedelja), od Moskovljevića u Velikom Ribaru. G. 1953. dve porodice službenika. – Nedovići (Sv. Nikola zimnji), od Nedovića iz Gornjeg Goračića u Sjenici. G. 1953. u Brusu js kuća radnice Borke. – Obradovići – Šundići (Sv. Nikola zimnji), od Obradovića – Šundića iz Budilovine. G. 1953. 1 njihova kuća u Brusu. – Pejići (Sv. Alempije Stolpnik), od Pejića iz Osredaka. G. 1953. kuća kovača Pejića. – Perići (Sv. Nikola zimnji), od Perića iz Kobilja. G. 1953. porodica krojača Radisava. – Predolci (Sv. Nikola zimnji), od Predolaca iz zaseoka Ravni u selu Razbojni. G. 1953. u Brusu 1 porodica ovih Predolaca. – Stanići (Sv. ap. Toma), od Stanića iz Trnavaca kod Aleksandrovca. G. 1953. u Brusu je kuća Stanića, upravnika Pošte, telegrafa i tslefona. – Stanković Mnrko, radnik iz Aleksandrovca. G. 1953. porodica radnika Mirka. – Toskići (Sv. Nikola zimnji), od Toskića iz Budilovine. G. 1953. 1 njihova porodica. – Ćirković Božin, voskar iz Kruševca. G. 1953. kuća Božina voskara. – Šulovići (Sv. Jovan Krstitelj), od Šulovića iz Ravništa – Zaplanine na Kopaoniku. G. 1953. 2 porodice penzionera Šulovića. – Šindići (Sv. Arhanđeo i Velika Gospođa), iz Lesenovaca u Župi. G. 1953. jedna porodica službenika. – Boškovići (Sv. Nikola zimnji), od Boškovića iz Batota. G. 1953. jedna službenička porodica. – Zirijević (Sv. Arhanđeo zimnji), od Virijevića iz Razbojne. G. 1953. u Brusu 2 porodice službenika. – Đorđevići – Đorđilevići, bolničar u Veterinarskoj stanici u Brusu, od Đorđevića – Đorđilovića iz Razbojne. – Jovanović, potkivač, od Jovapovića iz Gornjeg Stupnja. G. 1953. jedna zanatlijska porodica. Halimi Ismail, poslastičar Goranin iz Prizrenske Gore, došao 1951. Godine. G. 1953. kuća Ismaila, poslastičara. – Petrovići Stanimir „lončar“ (1951-1953), došao iz sela Gnjilan kod Pirota.

   Izvor: Radoslav LJ. Pavlović – KOPAONIK, Brus, 2012.

   Odgovori

7. 27. maj 2018. u 14:37

   Vojislav Ananić

   DRENOVA (i zaseok DRTEVCI)

   Selo Drenova, s rasturenim kućama, je na kosama Golog brda i Bakarštaka, a zaseok Drtevci s kućama u nizu je pod Žljebovima. U međama ovih naselja su: Jelova ravan, Lazin grob, Kozja glava, i Torovi na jugu, prema selu Lipovcu; Kobilište “Nad Kneževiće”, Eljdovište, Bakarštak, Rasina (reka) na istoku prema selu Brđanima; Dvorište, Studenjak (korito Rasine), Luka, Srednjak (Srednji potok), Žljebovi, brdo na severu prema Brusu; Golubinjak, “Drenjska” (Drenovska ili Drenovačka) Čuka, na zapadu prema Žiljcima; Velika čuka (905), Golo brdo, Vuča livada i Bludna, prema Graševcima. Unutar dižu se uzvišenja: Vrteška, Rid, pa bregovi: Mali breg, Strnački breg, Jazvinački breg, Nestorovački breg, Ravni breg, Kozarevački breg, Konjarevački, Kameniš, Veliko prisoje, Ovčarevac i Tipševina. Rečice i potoci su: rečica Vuča i potoci: Ajdučki, Ćirićki i Veliki potok, a vode se nazivaju: Košinac, Sovina, Drenjak, Izvor na Kozjoj glavi, Izvor kod Stare kuće (u Miljkovićima), Izvor u Potočku, Pljakinac, Lipljak, Izvor na Vrteški, Izvor u Dikinoj livadi, Crvenjak (na Velikoj čuki), Kozarevac i Izvor “U Bara”. Ispod Kolibišta izbija izvor “barutljive” vode; voda “zaudara na barut”. U koritu Ćirićkog potoka desne pritoke reke Rasine izbija na dva – tri mesta hladna kisela voda prijatna za piće.
   Stanovnici piju i vodu s tri bunara. U selu su male: Gornja Drenova ili Gornja Mala i Donja Drenova ili Donja Mala obe pod Golim brdom i na malom odstojanju jedna od druge. Bugarci u Bakarštaku su odvojeni deo sela, oko 2 km udaljeni od najbliže kuće onog naselja pod Golim brdom. Zaselak Drtevci je izdvojeno naselje i oko 1/2 časa hoda udaljeno od sela. Vukosavljevići (pod Vrteškom – Dvorištem) su desetak minuta udaljeni od najbliže kuće u zaseoku. Izdvojeni delovi naselja nazivaju se prezimenom roda koji ih nastanjuje. Dva groblja su u Donjoj Drenovi i na Bakarštaku. Drtevci ili Drtevčani sahranjuju sahranjuju u groblju na Rosuljama, dok Vukosavljevići, svakako zbog blizine, sahranjuju u groblju sela Tršanovaca “Preko Rasine”, na levoj strani rečne doline.
   Selu je dato ime po drvetu (drenu). Mečkari, stanovnici Drtevaca su na mestu današnjeg sela “u drenjaku” (drenovoj česti) imali svoje bačevine, kolibe i torove za stoku. Prešli su iz Drtevaca, iskrčili drenovu čestu i dotadašnje bačevine preobratili u kuće za stanovanje. Kao uzrok preseljenju navode da su ih u Drtevcima često posećivali i uznemiravali Turci prolazeći putem dolinom Rasine. Po kazivanju Čedomira Nikolića, starešine sela i zaseoka 1935. godine preseljavanje iz Drtevaca je izvršeno “ima više od dve stotine godina”; dodaje da su njegovi Nikolići: ded Miloš (1834-1926) i Milošev ded Miljko rođeni “u Drenove” a da se ded, možda i praded Miljkov preselio iz Drtevaca. NPM: Oko 1660. godine – pre Velike seobe.
   Godine 1833. selo ima 4 kuće sa 5 oženjenih i 7 neoženjenih; 1837. godine 5 kuća; 1874. godine u Drtevcima je 10 a u Drenovi 9 kuća; 1921. godine u Drenovi je 21 domaćinstvo sa 150 članova, a u zaseoku Drtevcima 16 domaćinstava sa 130 članova; 1948. godine u Drenovi je 41 domaćinstvo sa 272 člana, a u zaseoku Drtevci 17 domaćinstava sa 105 članova.
   Na desnoj strani doline reke Rasine, u onom njenom delu imenom Studenjak, upravo prema Gradištu (Gobelji), izdiže se naglo od rečnog korita brdo Dvorište. Na brdu su livade, dok je severna strana brda zarasla u mladu šumu od lisnatog drveća. Idući od Brusa niz Rasinu, na ulazu u Studenjak, upravo u uglu što ga stvaraju reka i desna pritoka Ćirićki potok u ataru Drtevce, u potesu “u Bare” je sasvim porušen neki stari manastir. Na brežuljku je velika rupa trebljenog kamenja skoro sasvim zarasla u meki travnati bus. Idući od manastirišta naviše u livade Stevovića vide se ulegnuća, rupe pa mestu ćelija kaluđera starog manastira.
   Rodovi: U Drenovi su danas jedini stanovnici potomci preseljenih Drtevčana: Nikolići, Mandići i Miljkovići (10 kuća) u Gornjoj Mali; Vukojevići i Simonovići (12 kuća) u Donjoj Mali i Bugarci (4 kuće), svega (26 kuće, Sv. Nikola zimski i Sv. Agatonik). Dve kuće Bugaraca prekađuju i Sv. Minu – Mratu, slavu poočimovu. Preseljeni Drtevčani žive u Kobilju više Brusa n prezivaju se Azdejkovići. Imaju predanje da je njihove daleke pretke iz Drtevaca u Kobilje preselio “Turčin” Hazda – Hazdejko; Azda – Azdejko s otpalim X, a on je upravo bio njihov predak iz Drtevaca Sviloje, ponosnik dubrovačkih karavana obučen u azdiju, kratak ogrtač postavljen krznom, skupoceni ogrtač, ili dolamu pa po ovom aljetku (delu nošnje) imao nadimak Azda – Azdejko.
   Današnji stanovnici u Drtevcima Stariici – Stanojevići i Miljkovići (3 kuće, Sv. Arhangel) bili su jedini u Drtevcima po odlasku Mečkara u Drenovu. Docnije predak Starinaca Milojko Petrović Moračanin otkupioje od Turčina i “selo Starince”.
   U selo Starinaca doselili su se Crnoglavci: Nedeljkovići, Vukosavljevići i Milosavljevići (13 kuća, Sv. Arhangel, Aćim i Ana i Mala Sv. Ana). Došli su iz Crne Glaveu Banji (Jošaničkoj Banji).
   Novi doseljenici, posle 1900. godine su Jovanović – Jovčinović, “Prža” (Sv. Mina – Mrata) prešao je iz Tršanovaca.
   Stevovići (4 kuće, Sv. Jovan Krstitelj) su iz Male Grabovnice. Ovde su na “kupovini” – kupljenom zemljištu.

   Izvor: Radoslav LJ. Pavlović – KOPAONIK, Brus, 2012.

   Odgovori

8. 18. jul 2018. u 23:55

   mika

   Molim za podatke o selu Vlajkovci (rod Stojanovic) i selo Livadje ( rod Filipovic).

   Odgovori

9. 19. jul 2018. u 23:23

   Raka

   Potrebni su mi podaci o ostalim selima iz okoline Brusa.

   Odgovori

10. 19. jul 2018. u 23:24

    Raka

    Potrebno je prikazati podatke i za ostala sela iz okoline Brusa prema knjizi Radoslava Lj. Pavlovica…

    Odgovori