Opština Leposavić:
Bare, Belo Brdo, Beluće, Berberište, Bistrica, Borova, Borčane, Brzance, Vitanoviće, Vračevo (i zaseok Vrba), Vuča, Gnježdane, Gornji Krnjin, Graničane, Grkaje, Guvnište, Gulije, Desetak, Dobrava, Donje Isevo (do 1975. godine Isevo), Donji Krnjin, Dren, Duboka, Zabrđe, Zavrata, Zemanica, Zrnosek, Ibarsko Postenje (do 1975. godine Postenje), Jarinje, Jelakce, Jošanica, Kajkovo, Kamenica, Kijevčiće, Koporiće (do 1965. godine Kopuriće), Kostin Potok, Košutica (do 1975. godine deo Jarinja), Košutovo, Kruševo, Kruščica, Kutnje, Lazine (do 1980. godine Lazina), Leposavić, Lešak, Lozno, Majdevo, Mekiniće (do 1975. godine Mekinjić), Miokoviće, Mioliće (do 1975. godine Miolić), Mošnica, Ostraće, Plakaonica, Planinica, Popovce, Potkomlje (do 1975. godine Potkomnje), Pridvorica, Rvatska, Rodelj, Rucmance, Seoce, Slatina, Sočanica, Tvrđan (do 1975. godine Tvrđane), Trebiće, Trikose, Ćirkoviće (do 1975. godine Ćirkovići), Ulije, Ceranja, Crveni, Crnatovo, Šaljska Bistrica i Šarpelj.
30. jun 2018. u 19:53
Vojislav Ananić
GRANIČANE
Položaji tip. Selo se nalazi na jugozapadnim ograncima Kopaonika, 10 km istočno od Leposavića . Prostire se između Kijevčića, Zavrate, Lozna i Lazina. Kuće su locirane na stranama brda Šupljaje i Brezovice i većina je okrenuta prema zapadu. Po položaju kuća i njihovoj međusobnoj udaljenosti selo se deli na dva dela; Gornje Graničane pod Šupljajom i Donje Graničane pod Brezovicom. Krajevi sela su udaljeni oko 400 metara jedan od drugog.
Severoistočno od sela uzdiže se planinski vis Lisac (1392 m), na istoku je Pazdalovo (1028 m), a na jugu je Orlova Stena (984 m). Sa zapadne strane sela, prema Kijenčiću, protiče Leposavska reka, a sa istočne, prema Loznu, Dobravska reka.
Topografski nazivi pojedinih atara sela Uzdoljica, Zelenika, Jagnjilo, Lanište, Ravan, Njive i livade kod jezera, Bara (livade), Njive kod Šljivice, Šimenica, Pobrnica i Jošje.
Graničane obiluje izvorskom vodom i ispašom. Izvori su u Drenju, Radovcu, Jošju, Šljivici i Graničniku. Neki izvori su kaptirani i voda je odvedena kućama.
Srednja nadmorska visina sela je 930 metara.
Do sela se dolazi lošim seoskim putem iz pravca Kijevčića. Od Kijevčića selo je asfaltnim putem povezano sa Leposavićem i važnim saobraćajnicama.
Haziv, prošlist i starine. Naziv sela je izveden od reči granica (linija, a katkad i pojas zemljišta koji razdvaja različita područja naselja, imanja, odnosno, dokle se prostiralo neko područje). U konkretnom slučaju atar sela Graničana predstavlja granicu – među između sela Koporića, Dobrave i Sočanice.
U pisanim dokumentima selo se prvi put mominje u povelji kralja Milutina od 1314 -1316. godine kojom ga je darivao manastiru Svetog Stefana u Banjskoj i Povelji cara Uroša 1363. godine o zameni Župe Zvečan i Župe Brvenik. Godine 1770. selo se pominje i u knjizi priloženika – darodavaoca ovog sela manastiru Devič u Drenici i spadalo je u nuriji popa Mateja.
Seosko groblje se nalazi na Ravni i u njemu su ostaci stare crkve koja je zakonom zaštićena kao spomenik kulture. Narod crkvu zove Cveti. Crkva je bila mala, dužine 8 metara s dubinom oltara, širine 4 metra, ozidana tesanikom i lomljenim kamenom. Po Radoslavu LJ. Pavloviću podignuta je pred rat 1876. godine. U toku onog rata crkvu su zapalili i poruišli Arbanasi.
Na Kućištima i Kršnjaku i danas se primećuju ostaci temelja kuća. Kod naroda živi predanje da je tu nekada bilo “staro srednjovekovno Graničane (?). U Kulinom potoku su razvaline kule.
Na Ravni se nalazila i škola. Ivan Ivanić, srpski konzul u Turskoj, zabeležio je da je škola u Graničanu osnonana 1867. godine. Jovan Hadživasiljević, na osnovu jedne priznanice na ime učitelja za rad u školi od 1. novembra 1869. do 1. marta 1870. godine navodi da je škola verovatno otvorena 1869. godine, a prestala je sa radom 1875. godine. Ponovo je otvorena 1933. i radila je do 1955. godine kada je otvaranjem škole u Jelakcu i Kijenčiću, ukinuta.
Stanovništvo i rodovi. Po popisu iz 1921. godine Graničane je imalo 17 domova sa 70 članova, 1948. 252 stanovnika i 22 domaćinstva, 1953. Đ 234 stanovnika i 28 domaćinstva. Najveći broj stanovnika selo je imalo 1961. godine. 285. Od 1961 godine broj stanovnika je u stalnom opadanju, a broj domaćinstava u porastu. U 1971. godini selo je imalo 264 stanovnika i 44 domaćinstva, 1981.225 stanovnika i 51 domaćinstvo, a 1991, 153 stanovnika i 48 domaćinstva. U periodu od 1961-1991. broj stanovnika je opao za 132 ili 46,32%. a broj domaćinstava deobom porodica je povećan za 20 ili 41,67%.
Radosav LJ. Pavlović zabeležio je da su u toku 1876. godine iz sela prebegli u Srbiju Vuksan Radičević, Margita udova Lazara N., Nestor i Cvetko Mladenović, Miladin Radivojević, Zdravko Stevanović, Miladin Petrović i Stanika udova Rašić Novice. Turske vlasti 1879. su proterale preko granice u Toplicu stanovništvo što je u selu ostalo. Počev od 1883. u zapustelo selo turske vlasti naseljavaju „bošnjake“ iz crnogorskog Kolašina. Tokom Prvog balkanskog rata oni su pobegli na Kosovo.
Preci današnjeg stanovništva Graničana počeli su da se doseljavaju posle balkanskih ragova. Rodovi su: Miailovići danas Mihajlovići (8 domaćinstava), doseljeni su početkom XX veka sa Oplenca kod Topole, prvo u Borčane, zatim u Jelakce, a odatle u Graničane. Po poreklu su od Ristića koji su živeli u Borčanu, pa ih zato zovu Ristići. Rod su sa Milanovićima i Petrovićima u Borčanu. Slave sv. Andreju, a prislužuju Petrovdan.
Iz onog roda posle Drugog svetskog rata iz sela je odseljeno 8 porodica u Leposavić (6), Kruševac (1) i Gornji Milanovac (1).
Milenkovići (1 dom.), doseljeni su iz Jelakca; prvobitno su se prezivali Miailovići sa kojima su rod. Novo prezime uzeli su po starijem pretku Milenku. Slave sv. Andreju i prislužuju Petrovdan.
Radojičići (4 dom.), doseljeni su iz Borčana i imaju porodični nadimak Bušete. Rod su sa Radojičićima u susednom selu Koporiću i Anđelkovićima, Ilićima i Radenkovićima u Borčanu. Slave Tomindan.
Milutinovići (7 kuća). zbog masilja Albanaca iselili su se iz Kičića na Kosovu sredinom XVIII veka i nastanili u Graničanu. Godine 1879. iz Graničana su se odselili u selo Bace (Toplica), a otuda su se vratili njihovi potomci. Po predanju bila su dva brata: Zarko i Dragutin. Zarko je imao sina Radmila i ćerke Tankosavu i Dušanku, a Dragutin Miodraga i Predraga. Slave sv. Ćirika – zimskog i letnjeg (27. februar i 28. jul).
Gaići (3 dom.), doseljeni su iz Borčana, a starinom su iz Crpe Gore (Moračani). Po poreklu su rod sa Mitrovićima, Matićima i Gaićima u Rucmancu i Gaićima u Borčanu. Odseljenih Gaića ima u Kragujevcu (3 dom.), Leposaviću (2) i Lešku (1). Slave sv. Arhangela Mihajila.
Miškovići (2 kuće), doseljeni su iz Borčana i slave sv. Vrače – jesenje i letnje.
Toškovići (2 dom.), doseljeni su iz susednog Jelakca. Po poreklu rod su sa Jevtićima u selu i slave sv. arhiđakona Stefana, zimskog i letnjeg (9. januar i 15. avgust). Odseljenih iz ovog roda ima u Pančevu (1 dom.), Kraljevu (1 dom.) i okolini Beograda (1 dom.).
Jevtići (2 kuće), doseljeni su iz sela Jelakca, gde su došli sredinom XVIII veka iz Dragoica u Toplici. Slave sv. Stefana. Odseljenih iz ovog roda ima u Leposaviću (3 dom.) i Ljubljani (1 dom.).
Isailovići (2 kuće), predak je iz Borčana došao na ženino imanje. Po poreklu rod su sa Milenkovićima i Isailovićima u Borčanu. Slane sv. Andreju, a prislužuju Petrovdan. Odseljenih ima u Beogradu (1 dom.) i u Nemačkoj (1 dom.).
Simići, zvani Pudići (3 kuće), doseljeni su pre rata 1876. godine, a iselili su se u Toplicu kad i Milutinovići. Iz Toplice su se vratili njihovi potomci. Bliski su im rođaci Anđelkovići u Valču kod Zvečana. Slane sv. Nikolu. Odseljenih Simića ima u Sočanici (1 dom.), Leposaviću (2 dom.), Kuršumliji (1 dom.), a jedan je otišao na ženino imanje u Gornji Krnjin.
Vukojevići (6 dom.) doseljeni su iz Jelakca, u koje su se nekada doselili iz Žaža. Po predanju bila su braća Vukoje i Savo. Po Vukoju nose prezime Vukojevići. a po Savu Savići u Jelakcu. Oni slave sv. Nikolu (zimskog i letnjeg). Posle Drugog svstskog rata iz ovog roda odselili su se u Kragujevac (4 dom.), Majdanpek (1 dom.), Beograd (1 dom.), Leposavić (4 dom.), Popovce (1 dom.) i Gornji Krnjin (1 dom.).
Padisavljevići (1 dom.), mlađi doseljenici, došao je između 1924 – 1930. godine iz Šumice (opština Brus) na babino imanje. Slave Veliku Gospojinu i sv. Arhangela Mihaila.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
1. jul 2018. u 05:41
Vojislav Ananić
GUVNIŠTE
Položnj i tip. Celo se nalazi na zapadnima obroncima Kopaopika, 21 km severno od Leposavića. Po položaju spada u planinska naselja, jer je na nadmorskoj visini većoj od hiljadu metara (1103 m). Granično je selo prema Raški. Prostire se između Belog Brda, Crnatova i Gornjsg Iseva. Širi prostor selo okružuju visovi: na severozapadu Krmište (1012 m), na severu Krst (1247 m), na istoku Karaula (1328 m) i na jugozapadu Golo brdo (1113 m). Tu su i uzvišenja: Velika i Mala Treska, Velika i Mala Kulina, Ječmište, Nebeske stolnce, Crno Osoje, Gusta Čuka i druga. Delovi atara sela nose Staro Selo, Velika Ravan, Ržanica, Livadice, Široke Njive, Nazorovača, Deo i Čavorovica. U selu su dva izvora: Dražina voda i Bršljanovac. Vodotoci su Čvorovački, Ugljenski, Vignjiški, Zdravački potok, Potok u starom selu i Klisura.
Po prostornom položaju kuća selo je razbijenog tipa. Kyće su locirane na pristrancima okolnih planinskih visova i uzvišenja i grupisaie u manje grupe.
U saobraćajnom pogledu selo nema povoljan položaj jer je van važnijih saobraćajnih komunikacija. Lošim makadamskim putem, preko Ostraća, povezano je sa Leškom.
Naziv, prošlost i starine. Moguće je da naziv sela potiče od reči guvnište ili gumnište, što znači mesto na kojem se nalaze gumna (zaravnjeno, utabano zemljište), što je u vezi sa rudarskim poslovima pri preradi rude.
U dubrovačku koloniju u Belom Brdu, isticala se i dubrovačka kolonija u selu Guvništvu (Gumništu). Iz sudske rasprave iz 1446. godine, koja govori o turskom ukradenom novcu, saznajemo za ovo selo koje se, pored Ostraća i Koporića pominje pri gradskom tržnicom kopaoničkih rudnika Belo Brdo i Zaplanina.
U Vignjištu, Dražini i Ugljenskom potoku su zpatni ostaci rudarskih radova. Postoji predanje da je na Metalici bila “velika rudarska varoš. Međutim od naselja danas nema ni traga.
Groblje je u starom selu.
Vuk Karadžić beleži u Danici za 1828. godinu i selo Guvnište u knežini Gornjem Ibru, nahiji povoazarskoj.
Stanovništvo i rodovi. Radoslav LJ. Pavlović je zabeležio da je
Guvnište 1874. godipe imalo 15 kuća, a po popisu iz 1921. godine 22 domaćinstva sa 215 članova. Popisom iz 1948. godine zabeleženo je da selo ima 30 domaćinstava sa 187 članova, a 1953. godine 298 stanovnika i 45 domaćinstava. Najveći broj stanovnika selo je imalo 1961. godine, 325 u 45 domaćinstava. Od tada se broj stanovnika stalno smanjivao a broj domaćinstava, zbog deoba porodica, rasgao. Tako je po popisu 1971. godiie u Guvništvu bilo 304 stanovnika i 52 domaćinstva: 1981. godine 248 stanovnika i 55 domaćinstava i 1991. godine 159 stanovnika i 45 domaćinstava. U periodu 1961 – 1991. godina broj stanovnika je smanjen za 167 ili za 51,23%, a broj domaćinstava je ostao isti.
Preci današnjeg sanovništva Guvništa doseljeni su početkom i u drugoj polovini XVIII veka. Rodovi su:
Ćosići – Ćosovići (3 kuće), doseljeni iz Belog Brda, a gde su, kažu, doseljeni “od nekud” iz Bosne. Po predanju bila su dva brata, jedan je otišao u Guvnište, a drugi u Bristricu. Slave sv. Arhiđakona Stefana Stefandan.
Blagojevići (12 kuća), čiji je predak prešao na početku XVIII veka iz susednog sela Bslog Brda. Slave sv. Stefana.
Pešići (4 kuće), predak im je doseljen iz okoline Novog Pazara, a starinom su iz Crne Gore (Kuči). Slave Todorovu subotu – Todorica.
Istovremeno kad i Pešići doselili su se iz okoline Novog Pazara i preci Jovanovića (2 kuće) i Pavlovića (2 kuće). Oba roda slave Todorovu subotu. Iz okoline Novog Pazara 1879. godine doselili su se Pavlovići (1 kuća), koji slane Đurđic, Petrovići (3 kuće) i Vnjljkovići (3 kuće), koji slave sv. Apostola Petra i Pavla – Petrovdan (12. juli).
Gušovići (1 kuća), predak im je doseljen 1879. godine iz Kurelja u Ostraću, a daljim poreklom su iz Belasice u Labu od Bušeta Tominčana, slave Tomindan.
Mlađi doseljenici u selu su: Vukašinovići (2 kuće), čiji je predak doseljen iz Stanulovića, opština Brus i došao je na ženino imanje. Starinom cv iz iz gornjeg crnogorskog Kolašina. Došli su u Stapuloviće krajem XVII ili početkom XVIII veka. Slave sv. Jovana Krstitelja.
Posle Drugog svetskog rata iz sela su se iselili Petrovići u Kragujevac (1 dom.) i Leposavić (3. dom.), Pešići u Kruševac (1 dom.), Lešak (3 dom.) i Leposavić (1 dom.) i Vukašinovići u Leposavić (1 dom.) i Gušovići Lešak (2 dom.) i Pavlovići (2 dom.) u Mure (opština Raška).
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
1. jul 2018. u 16:00
Vojislav Ananić
LEPOSAVIĆ
Položaj i tip. Selo se nalazi s desne strane srednjeg toka reke Ibra. Smešteno je u maloj udolini, koja je brdima, Gracom na severu i Kamiljom (906 m), na severoistoku, zaštićeno od vazdušnih strujanja sa severa. Međutim, selo je izloženo uticaju prolećnih vetrova jakih kao i zimskih. Nazivaju se “južni” i “kosovac”, jer dolaze iz južnog pravca. Kišu donose zapadni vetrovi, koji duvaju krajem proleća, u leto i jesen a retko i zimi. S jeseni i zimi donose sneg. Jugoistočno od sela je brdo Glavica, a na jugu, nešto dalje je brdo Klik (557 m). Srednja nadmorska visina je 560 metara. Kuće su locirane u grupi, različito skrenute i tokom dana imaju dosta sunca. Usled deljenja zadruga izdvojile su se grupe kuća u Leposavskoj reci i Modrišu, koje zovu raselica ili poselica. Njihove kuće su udaljene od sela od 1 do 1,5 kilometar. Stanovnici izdvojenog seoskog dela imaju prezimena kao i u selu (Milojevići i Milanovići). Granična sela su Ulije, Zabrđe i Trikose i naselje Leposavić.
Kako se u selu izdvajaju dve privredne grane – zemljoradnja i stočarstvo – to je i naselje podignuto na granici dveju privrednih površina: njiva i pasišta. Zemljoradnička zona (njive i bašte) je ispod sela (Leposavsko polje) i pored Ibra i Leposavke reke. Stočarska zona (pasišta) i šume su iznad sela (Leposavske šume).
Topografski nazivi za delove atara sela su: Leposavsko polje, Vodice, Prudak, Modriš, Šanac, Osoje, Leposavska reka, Leposavske šume, Mlađov potok, Pavlovo brdo, Kašilo, Glavica, Đeloševa njiva, Guvno i Vardište (pominje se u Svetostefanskoj povelji).
Selo je oskudno izvorskom vodom i jedini izvor je česma kod kuće Đokovića. Izvor Vodice je u naselju Leposavić. Pored sela, sa južne strane, protiče Leposavska reka, desna pritoka Ibra, koja se tokom leta koristi za navodnjavanje bašti.
Voda za potrebe meštana dovedena je plastičnim crevima sa dva izvora. Vodovod u dužini od 1,5 km izgrađen je 1971. godine i voda je uzeta sa izvora Gornja voda kod kuće Jevđovića. S obzirom da je izvor slab i ne zadovoljava potrebe, 1985. godine izgrađen je vodovod od Jarkova do sela u dužini od 9,2 km.
U saobraćajnom pogledu selo ima vrlo povoljan položaj. Vardarsko- kosovska žsleznička pruga iz 1873. godine, koja se završavala kod Kosovske Mitrovice, produžena je 1928. godine niz Ibarsku klisuru do Kraljeva. Pruga je završena 1931. godine, pa je selo povezano sa Kosovom i Metohijom, na jugu i Šumadijom, prema severu i Beogradu. Na ataru sela Ulija izgrađena je železnička stanica nazvana Leposavić.
U vremenu 1931 – 1934. godine izvršena je rekonstrukcija puta Raška – Kosovska Mitrovica, a 1969. godine izgrađena je deonica Ibarske magistrale Raška – Kosovska Mitrovica. Najbliža gradska naselja su Raška (33 km, severno) i Kosovska Mitrovica (31 km, južno od Leposavića).
Prolaskom železničke pruge niz Ibarsku dolinu stvara se začetak varošice, nešto severnije. Tako su se razvila dva posebna dela Leposavića, gotovo bez ikakvog međusobnog uticaja. Delovi su se spojili, pa se sada Leposavić kao celina smatra varošicom u kojoj se razlikuju Leposavić selo i Leposavić varošica, začeta na ataru sela Ulija.
U vreme formiranja opština Leposavić je bilo neugledno naselje. Zahvaljujući dinamičnoj stambenoj i industrijskoj izgradnji naselje se brzo razvilo i danas je to moderno naselje sa kućama gradskih stilova i savremenim infrastrukturnim objektima.
Naziv, prošlost i starine. Moguće je da je u nazivu sela ime odseljenog roda Leposavić (patronim), koji se doselio iz sela Milića (Vasojevići u Crnoj Gori) i bio tu nastanjen pre dolaska današeg stanovništva. Prezime tog roda moglo je da pređe u ime naselja, jer je taj rod verovatno bio njegov osnivač. Danas ih ima: u selu Donja Gleđica u Starom Vlahu između Vučanske i Golijske reke, Bedinoj Varoši pored Moravice, u Ivanjici, Čačku i Beogradu.
Nije isključena mogućnost da je naselje dobilo ime po prezimenu roda Lepojevića, tim pre, što Jovan Cvijić selo pominje pod imenom Lepojeviće.
Prema predanju naziv sela potiče od ličnog muškog imena Lepoje Đ Lepo (antroponim). Za vreme poznatih metanastazičkih kretanja stanovništva krajem XVIII i početkom XIX veka, u selo je, pre predaka današnjih rodova, doseljen rod Sanić. U ovom rodu, po lepoti, bio je poznat Lepoje – Lepo, po kome je i selo dobilo ime, jer se on smatra njegovim osnivačem (?).
Po postanku selo Leposavić spada u mlađa naselja i pod ovim imenom ga nema u poveljama u pisanim izvorima. Pominje se 1828. godine u Danici Vuka Karadžića pod imenom Ljeposavići jer su ga Karađorđevi ustanici oslobodili 1812. godine.
Iznad Leposavića, sa severne strane, na brdu nalaze se tragovi stare grobljanske crkve, čiji su zidovi visoki jedan metar, ozidani od tesanika krečnjaka. Crkva je posvećena Uspenju Bogorodice.
Novembra 2000. godine u Leposaviću je počela izgradnja hrama posvećenog Cv. Vasiliju Ostroškom i Tvrdoškom. Hram js osveštan 12. maja 2003. godine. Poslove izgradnje hrama u koji je uloženo preko 300,000 evra izneli su Crkveni odbor, vernici i brojni donatori na čelu sa parohom protom Milijom Arsićem, koji je pokazao pravi neimarski duh.
Stanovništvo i rodovi. Po broju stanovnika i domaćinstava Leposavić spada u grupu većih naselja u opštini. Po popisu 1921. godine u selu je bilo 13 domaćinstava sa 90 stanovnika, 1948. godine 168 stanovnika i 46 domaćinstava, a 1953. broj stanovnika je povećan na 298, a domaćinstava na 59. Po popisu iz 1961. godine naselje Leposavić imalo je 410 stanovnika i 96 domaćinstava, da bi se 1971. broj stanovnika povećao na 1191, a domaćinstava na 438. Po popisu 1981. godine u naselju Leposavić, kojem pripada i selo Leposavić, bilo je 2625 stanovnika i 768 domaćinstava, 1991. 3056 stanovnika i 842 domaćinstva. Dakle, od popisa 1921. godine do popisa 1991. godine broj stanovnika i domaćinstava bio je u stalnom povećanju. To povećanje u periodu od 30 godina 1961 – 1991. iznosilo je 2.646 stanovnika (645,37%) i 746 domaćinstava (777%). Ubrzani privredni i društveni razvoj i povoljna povezanost ovog naselja sa okolnim selima uticali su na veći priliv stanovništva i njegov rast.
Današnje stanovništvo sela Leposavić čine rodovi čiji su preci doseljeni u drugoj polovini XIX veka (1862).
Milanovići (8 kuća), Milojevići (10 kuća) i Vasići (9 kuća), po poreklu su jedno rodstvo, a doselili su se iz Cerovika, na zapadnim obroncima Rogozne. Daljom starinom su iz Trešnjevika kod Andrijevice, od plemena Vasojevića. Po porodičnom predanju bila su tri brata: Milan, Miloje i Vaso. Od Milana su današnji Milanovići, od Miloja Milojevići, a Vasići nose prezime po Vasu. Imaju bliske rođake Ratkoviće i Vidosavljeviće u Jošanici i Aleksandroviće (Avramoviće) u Gornjem Krnjinu. Svi slave Usekovanje glave sv. Jovana Krstitelja (11 septembar).
Milenkovići (2 kuće) po poreklu bliski su rođaci sa Vasićima. Današnje prezime nose po Milenku, Vasovom bratancu. Rod su sa Milanovićima i Milojevićima u selu. Kao i njihovi rođaci, i oni su starinom “od Andrijevice” u Vasojevićima. Slave sv. Jovana Krstitelja.
Đokovići (6 kuća), doseljeni su od Sjenice, prvo u Zavratu, a odatle su sišli u Leposavić. Starinom su iz Crne Gore (Kuči). Prezime nose po starijem pretku Đoku. Nekada je u selu kao potkivač bio poznat Miko Đoković, čija je pogkivačka radnja i danas sačuvana, ali se ovim zanatom više niko ne bavi. Slave sv. Apostola Luku.
Mlađi doseljenici, doseljeni posle Drugog svetskog rata i kasnije, su:
Jeremići (1 kuća), doseljeni iz Brnjaka u Ibarskom Kolašinu. Današnje prezime nose po starijem pretku Jeremiji. Prema predanju, drugi Jerotijev sin Miladin imao je Budimira (Bujo) i Živka. Bujo se dva puta ženio. Sa prvom ženom imao je sina Radoša, a sa drugom ženom Radom, rodom od Milojevića iz Leposavića, imao je Raduna, Radivoja, Radišu i ćerke Milijanu, Ružicu i Milicu. Bujo se sa ženom Radom, odselio iz Brnjaka i nastanio u Leposaviću gde i danas žive njegovi potomci. Slave sv. Georgija – Đurđic.
Lazović (1 dom.) doseljeni iz Badlava kod Odojevića (opština Novi Pazar). Kupio je imanje od Radovana Đokovića iz Leposavića. Starinom je iz Crne Gore (Kuči) i po poreklu rod je sa Veljkovićima u Negotincu. Slavs sv. Apostola Luku.
Minić (1 dom.) je doseljen iz Grkaja, a starinom su iz Crne Gore (Moračani) od bratstva Žura – Žurića. Kupio je imanje od Veljka Vasića iz Leposavića. Slavi sv. Arhangela Mihaila.
Nedeljković (1 dom.) je doseljen iz Junaka na Rogozni, prvo u Crveni, a odatle u Leposavić. Slavi Petkovdan.
Razvitak varošice. Po izgradnji železničke pruge od Kosovske Mitrovice, u Leposaviću se naseljavaju rodovi: Jevremovići (imaju kuću pre 1928. godine), Nedeljkovići (1 kuća), Radosavljevići (1 kuća) i Đeloševići (1 kuća), iz Ulija, i oni su najstariji stanovnici ovog naselja. Od tada broj stanovnika i domaćinstava u naselju brzo je rastao, pa 1948. naselje ima 8 kuća, a 1961. godine 96 domaćinstava sa 410 članova.
Od 1961. godine kada Leposavić poprima ulogu administrativno-upravnu, trgovinsku, privrednu, kulturno-prosvetnu i ulogu školskog centra, počeo je priliv stanovništva iz okolnih brdsko-planinskih sela ošitine.
U povim društveno-skonomskim uslovima naročito od 1961. godine, u naselju Lsposavić su se zbile značajne promene kojima su stvoreni ekonomski i socijalni uslovi za brži i svestraniji razvitak. Od ove godine pojavom društvenog, zadružnog i privatnog sektora reorganizuje se privreda naselja.
Osnovne fuikcije Lsposavića kao polufunkcionalnog nasslja i opštinskog središta su: industrijska, saobraćajna, građevinska, trgovinska, ugostiteljska, zanatska, administrativno-upravna, obrazovio-vaspitna, zdravstvena i kulturno-prosvstna.
U periodu posle 1961. godine u naselju Leposavić osnovano js 8 preduzeća koja vrše industrijsku funkciju: Preduzeće za izradu stolarije i drvne galanterije (1961. i 1975.), Postrojenje za flotacijsku koncentraciju olovno- cinkane rude (1971), Preduzeće za izradu kožne galanterije i zaštitne opreme koje je do 1993. godine bilo u sastavu proizvodno – tekstilnog preduzeća “Proleter” iz Raške (1079.). Preduzeće za proizvodnju hidrauličnih delova koje je od 1. januara 1994. godine posluje u okviru Holding kompanije “Prva petoletka” iz Trstenika, Fabrika kristala “Kristal” (1987), Preduzeće “Žitoprodukt” (1991) i Preduzeće za distribuciju električne energije “Elektro Kosmet”. Industrija ima dominantnu ulogu u privredi ovog naselja.
Saobraćajnu funkciju u Leposaviću vrši autotransportno preduzeće” Autoprevoz” iz Raške koje u ovom naselju ima Radnu jedinicu, železnička i autobuska stanica i pošta.
Građevinarstvo zauzima značajno mesto u privredi varošice. Tu funkciju ranijse su obavljala preduzeća “Rad” iz Beograda, “Brvenik” iz Raške i “Kosovo” iz Vučitrna; danas Komunalno preduzeće “24. novembar” iz Leposavića (1979) i privatno preduzeće “Kamilja” vlasništvo Bojana Jakovljevića i Prvoslava Antonijevića.
Značajno mesto u privredi naselja zauzima trgovina, u periodu posle Drugog svetskog rata, posebno od 1982. do 1992. godine i posle 1999. godine. U 2002. godini trgovinsku funkciju u Leposaviću vršila je pijaca i 68 trgovinskih radnji od kojih 61 privatna (prehrambenih proizvoda i mešovite robe 33, kioska 6, tekstila 1, 2 zlatarske radnje, obuće 2, pogrebne opreme 1, konfekcije – 6 i bele tehnike 2, auto-delova 3, građevinskog materijala – 3, poljoprivredne opreme – 2, gvožđarske robe – 5, nameštaja – 1, kristala – 1. Po veličini prodajnog prostora, ostvarenog prometa i broja zaposlenih poznate su: PP “Samalg-komerc” (vlasnik Ćerim Šemsović) iz Novog Pazara, “Klas” (vlasnik Tihomir Đelošević), PP “Maja” (vlasništvo Duška Kolakovića i Mine Nešovića), PP “Kopaonik” (vlasnik Dragoslav Vukašinović), PP “Ibar” (vlasnik Strahinja Jovanović), “Jutro” (vlasnik Zoran Ivanović), Privatno pekarsko preduzeće sa prodajnim prostorom “Naj” (vlasnici braća Nenad i Aco Jevremović),” Agrokomerc” (vlasnik Miljojko Petrović) i drugi.
U Leposaviću su otvorsne i dve benzinske pumpe. Po uređenosti, po veličini i ostvarenom prometu poznata je benzinska pumpa nazvana “MSN” vlasništvo Zorana Milojevića.
U 2002. godini ugostiteljsku funkciju u Leposaviću obavljalo je 14 ugostiteljskih radnji: pet kafana (dve su vlasništvo DP “Kopaonik”, a “Lovac”, “Tiha noć” i M”” u privatnom vlasništvu), jedan mlečni restoran i osam kafića u privatnom vlasništvu. Sadašnja turistička ponuda, zbog neizgrađenosti objekata i smeštajnih mogućnosti je neprimerena trenutnoj situaciji. Leposavić ne raspolaže ni jednim ležajem u društvenom sektoru pa se s toga turistički promet i ne evidentira.
Postojeći kapaciteti ni iz daleka ne zadovoljavaju potrebe za zanatskim uslugama i proizvodnih… Dsficitarnost je izražena kod svih grupa zanatstva, a mnogi zanati su potpuno izumrli (kolarski, kovački, potkivački, krojački i drugi).
Leposavić ima administrativno-upravnu funkciju jer se u njemu nalazi sedište jednog broja ustanova, organa i organizacija koje vrše tu funkciju: Opštinski sud, Centar za socijalni rad, opštinske stručne službe za obrazovanje, kulturu i fizičku kulturu, dečje i socijalne zaštite, za putsve i komunalno-stambeie poslove, ispostava međuopštinskih stručnih službi: invalidsko-penzionog osiguranja i zdravstvene zaštite; Radna jedinica zapošljavanja iz Kosovske Mitrovice, filijale “Komercijalne banke” iz Beograda, “Kosovsko-metohijske banke” iz Zvečana, “Jugobanke” iz Kosovske Mitrovice, “Narodna banka“ – trezor iz Kragujevca i Uprava javnih plaćanja iz Kosovske Mitrovice.
Vaspitno-obrazovnu funkciju vrše Osnovna škola “Slobodan Penezić Krcun” koja u svom sastavu ima izdvojena školska mesta u Drenu, Jošanici i Kijevčiću i Tehnička škola “Nikola Tesla” sa područjima rada i strukama: mašinska i obrada metala, elektrostruka, ekonomska struka i gimnazija.
Višu i visokoškolsku funkciju Leposavić vrši prsko Više ekonomske škole iz Peći, Učiteljskog fakulteta iz Prizrena i Fakulteta za fizičku kulturu iz Prištine, koji su nakon povlačenja jugoslovenske vojske i srpske policije sa Kosova izmešteni u ovo naselje.
Naučnu funkciju naselje obavlja preko Instituta za srpsku kulturu – Priština koji je izmešten septembra 1999. godine iz Prištine.
Zdravstvenu funkciju vrši Dom zdravlja, četiri apoteke od kojih su tri u privatnom vlasništvu, Centar za socijalni rad i Dečji vrtić.
Kulturno-prosvetnu funkciju vrše Narodna biblioteka “Sveti Sava”, Centar za kulturu, Kulturno-umetničko društvo “Kopaonik” i Dom kulture „Sveti Sava” iz Istoka.
Ubrzani razvoj privrednih i neprivrednih delatnosti uslovio je intenzivni priliv stanovništva sa sela, ubrzanu stambenu izgradnju, teritorijalno širenje naselja i savremenu urbanizaciju. Prva zgrada u društvenom vlasništvu sa pet konfornih stanova izgrađena je 1957. godine. Dve godine kasnije izgrađena je još jedna zgrada sa četiri stana.
Od 1961. do 1970. godine u naselju je izgrađeno 85 stanova, što prosečno godišnje iznosi 8,5 stanova, od 1971 – 1980. 180 stanova što prosečno godišnje iznosi 17 stanova, 1981 – 1990. – 128 stanova ili prosečno godišnje 12,8 stanova i od 1991 – 1999. godine – 52 stana ili prosečno godišnje 2,5 stana. Prema tome, u naselju Leposavić posle Drugog svetskog rata u društvenom vlasništvu izgrađeno js 444 stana. Najintenzivnija stambena izgradnja bila je u periodu 1971 – 1980. godine u kome je vrlo intenzivna stambena izgradnja bila je i u individualnom sektoru.
Pored stambene izgradnje u naselju je izgrađen i izvestan broj objekata za potrebe: uprave (zgrada SO izgrađena je 1968, a potkrovlje 1984. i zgrada policije 1975); školska zgrada osnovne osmorazredne škole (1969), tehničke škole (1974) i dečjeg vrtića (1979, a aneks 1983); zdravstva (zgrada Doma zdravlja 1971, a druga 1984. godine) i veterinarska stanica (1986). Zgrada Socijalne zaštite je izgrađena 1988. godine, kulture (nov Dom kulture izgrađen je 1986, a stari dom kulture, oštećen u kopaoničkim zemljotresima saniran je 2002. godine); saobraćaja (zgrada Autobuske stanice izgrađena je 1974, a nova zgrada Žslezničke stanice 1986. i Pošte 1979; trgovine (robna kuća je izgrađena 1982); zgrada društveno-političkih organizacija izgrađsna 1983, Suda 1987. i PIO 1988. godine; sporta (zgrada i sportski centar izgrađeni su 1976. godine); ugostiteljstva (Restoran “Dubrava” izgrađen je 1968); u toku su završni radovi na izgradnji hrama posvećenog Vasiliju Ostroškom – Čudotvorcu.
Ubrzana izgradnja uslovila je brzo teritorijalno širenje naselja. Izgrađuju se novi delovi naselja: naselje u Slaništu, u podnožju brda Čukarak, Trepčino naselje, naselje Vodice, i naselje “Do”.
U razvoju naselja posebna pažnja bila je posvećena rekonstrukciji i izgradnji ulica, vodosnabdevanju, izgradnji kanalizacione mreže i ozelenjavanju površina.
Migracije selo-grad na ovom području kao nove vrste trajnih migracija uslovljene su promenom u privredi u periodu između 1965. i 1990. godine. Promena je išla u pravcu diferencijacije nepoljoprivrednih delatnosti i njihove koncentracije u varošici Leposavić. Razvojem naselja Leposavić doseljavaju se stanovnici okolnih sela i zapošljavaju u nepoljopriprednim delatnostima. Intenzitet useljavanja seoskog stanovništva zavisio je, od društveno-ekonomskog razvoja varošice. Mehanički priliv stanovnika naročito je izražen od 1971. do 1991. godine, pa Leposavić 1981. godine ima 2.625 stanovnika i 768 domaćinstava, a po popisu 1991. godine broj stanovnika prelazi tri hiljade, a domaćinstava 842, što je 9,64% više nego u 1981. godini. Posle popisa stanovništva 1971. godine Leposavić je svrstan u naselje mešovitog tipa, u popisu 1981. svrstan je u naselje gradskog karaktera. Pojava varošice na teritoriji razvijenog seoskog naselja kao što su Leposavić i Lešak u našim krajevima nije retka. To je slučaj sa Gučom, Ariljem, Aleleksandrovcem Župskim, Baljevcom i Jošaničkom Banjom.
Većinu stanovnika naselja Leposavić danas čine mlađi doseljenici.
Osim doseljenih iz obližnjih i drugih sela na teritoriju opštine stanovništvo varošice čine i doseljenici iz drugih krajeva zemlje koji su uticali na razvoj Leposavića i njegovog privrednog života.
Prema tome, migracija selo-grad bila je u funkciji privrednog razvoja naselja i uticala je na zapošljavanje poljoprivrednog stanovništva u nepoljoprivrednim delatnostima i porast gradskog stanovništva.
S obzirom da su rodovi današnjeg stanovništva opštine Leposavić obrađeni u svakom seoskom naselju, ovde se bavimo rodovima koji su doseljeni iz drugih krajeva.
Anđić (1 dom.), doseljeni iz sela Kaludre, kod Berana u Crnoj Gori. Starije poreklo im je od plemena Kuča. Slave sv. Nikolu.
Ackovići (2 dom.), doseljeni su iz Odojevića na Rogozni, opština Novi Pazar, gde su došli iz Crne Gore, sredinom XIX veka. Slave sv. Nikolu.
Anđelković (1 dom), doseljen iz Grabovca kod Kosovske Mitrovice. Slavi sv. Apostola Luku.
Arsić (1 dom.), doseljen iz Sevca, kod Štrpca, u Sirinićkoj župi. Slavi sv. Đorđa – Đurđic.
Aiđelković (1 dom ), doseljen 1978. godine iz Grižana na Rogozni. Slavi Đurđevdan, a prislužuje sv. Nikolu. Starinom su od Drobnjaka.
Anđelković (1 kuća), doseljen je iz Valča kod Zvečana. Slavi sv. Ćirika (27. fsbruar).
Babić (1 dom.), doseljen je 1966. godine iz Kaludre kod Berana, prvo u Miokoviće, pa u Belo Brdo, da bi 1986. godine došao u Leposavić. Daljom starinom su od Vasojevića. Slavi Đurđevdan, a prislužuje sv. Iliju.
Božovići (2 dom.), doseljeni su iz Pridvorice, iz Ibarskog Kolašina. Slave Mitrovdan, a prislužuju Petrovdan.
Božić (1 dom.), doseljen je iz Bazoljina, opština Brus, prvo u Belo Brdo, a odatle se preselio u Leposavić. Krvni su srodnici štavljanskih Kuliza, a jedno su rodstvo sa Miletićima u selu. Slavi sv. Kralja Stefana Dečanskog.
Burići (2 dom.) doseljeni su iz Peći u Metohiji, a starinom su iz Zagrade kod Danilovgrada. Slave sv. Arhangela Mihaila, a prislužuju sv. Iliju.
Vasić (1 dom.), doseljen je iz Svinjara kod Kosovske Mitrovice, gde su došli iz Zupča u Ibarskom Kolašinu. Vode poreklo od Šarčevića, pa ih tako zovu. Slave Petkovdan.
Veličkovići (2 dom.), doseljeni su iz Gradišta kod Bačke Palanke. Slave sv. Nikolu.
Vujošević (1 dom.), doseljen je iz sela Ržanice kod Murina, u Crnoj Gori. Slavi Mitrovdan.
Vukojičići (4 dom.), doseljeni su iz Stanulovića opština Brus. Slave sv. Đorđa Alimpija Stolnika.
Vlasi (1 dom.), doseljen iz sela Ogošta kod Kosovske Kamenice.
Vlasaj (1 dom.), poreklom iz Kosovske Kamenice.
Vlašković (1 dom.), doseljen je iz Lučke Rijeke u Ibarskom Kolašinu, daljom starinom je iz Crne Gore, od Bjelopavlića. Kažu da su poreklom rod sa Jakšićima u Jasenoviku. Slave sv. Petku.
Vukašinović (1 dom.) u Slaništu i Vukašinović (1 dom.) u Dolju. Doseljeni su iz Donjeg Stanulovića, opština Brus gde su došli iz Gornjeg (crnogorskog Kolašina) krajem XVII ili početkom XVIII veka. Slave sv. Jovana Krstitelja.
Vukojičići u Slaništu (1 dom.), doseljeni su takođe iz Stanulovića. Slave sv. Alimpija Stolnika.
Georgijev (1 dom.), doseljen je 1972. godine iz sela Dukata kod Bosilegrada. Slavi sv. Arhangela Mihaila.
Daćevac (1 dom.), doseljen je iz Sevca .u Sirinićkoj župi. Slavi Đurđevdan.
Despotović (1 dom.), doseljen 1959. godine iz sela Blaževa (opština Brus). Slavi sv. Đorđa.
Delić (1 dom.), doseljen je iz Obilića, na Kosovu, gde su doseljeni kao kolonisti 1922. godine iz Korenice u Lici. Slavi sv. Jovana Krstitelja.
Drobnjak (1 dom.), doseljen je iz Pasjeg Potoka na Rogozni, gde su došli iz Crne Gore u XIX veku (Drobnjaci). Slave Đurđevdan.
Đokovići (2 dom.), doseljeni su iz Žerovnice kod Zvečana, gde su došli iz sela Grižana na Rogozni. Slave Mitrovdan, a prislužuju Petrovdan.
Živić (1 dom.), doseljen je 1971. godine iz Samodreže na Kosovu, gde su došli u prvoj polovini XVIII veka iz Ibarskog Kolašina . Slavi sv. Vasilija.
Zaharijević (1 kuća), doseljen je iz Kosovske Mitrovice prvo u Sočanicu, pa u Leposavić. Starinom je iz Prizrena. Slave sv. Vrače, jesenje.
Emini (2 dom.) doseljeni su 1967. godine iz sela Radeša kod Dragaša, opština Gora.
Ivanovići (2 dom.), doseljeni su 1977. godine iz Novog Brda na Kosovu. Slave sv. Arhangela Mihaila.
Ivanović (1 dom.), doseljen je iz Bukovice kod Rožaja, a poreklom su od Bratonožića. Slavi sv. Nikolu.
Ivanović (1 dom.), doseljen iz Zvečana gde su došli iz sela Balovca kod Podujeva. Dalje poreklo vezuju za selo Zlaticu u okolini Podgorice. Poreklom
su Kuči. Slave sv. Nikolu.
Jakovljević (1 dom.), doseljen je 1979. godine iz Vučitrna, sela Ropica. Vodi poreklo od Curaka. Dalja starina mu je u Metohiji, okolina Peći. Ranije su slavili sv. Nikolu, ali su iz nepoznatih razloga promenili slavu i uzeli sv. mučenika Agatonika ( 4. septembar).
Jevtić (1 dom.) poreklom od Jevtića u Suvom Dolu kod Kosovske Mitrovice, gde su došli iz okoline Kuršumlije, prvo u Sokolicu, pa u Suvi Do. Smatraju se starincima. U Leposavić je doseljen 1972. godine i slavi sv. Stefana.
Jovanovići (6 dom.), doseljeni su iz Seljanca, zaseok Josići (Josića mala), gde su došli iz sela Crepulje u Ibarskom Kolašinu. U Seljance je prvo došao predak Josija, po kome su nosili prvobitno prezime Josić. Došao je na “aginu zemlju”. Po porodičnom predanju Josa je imao još dva brata: Jakšu i Đura, koji su kad i Josija otišli u Vuču, gde danas žive njihovi potomci Jakšići i Đurići. Po poreklu rod su i sa Đurđevićima i Mihailovićima u Mošnici. Slavs sv. Petku – zimsku i letnju.
Jovanović (1 dom.), doseljen je 1966. godine iz Badnjevca, opština Batočina, a kažu da su starinom iz nekog sela u Ibarskom Kolašinu. Slavi sv. Nikolu.
Josifović (1 dom.), doseljen je 1974. godine iz Gračanice na Kosovu, a gde su preseljeni iz sela Sušice 1830. godine. Daljom starinom su iz okoline Debra u Makedoniji. Slave Mitrovdan.
Kaličanin (1 kuća), doseljen je iz Štavlja kod Sjenice, gde su došli u prvoj polovini XIX veka iz Kalice kod Berana. Po tome se prezivaju Kaličani. Kaličana danas ima u Toplici, Beogradu, Novom Pazaru, Kraljevu, Raški i Janačkom polju (opština Novi Pazar). Petar Kaličanin bio je jedan od vođa babinske bune 1875. godine i učesnik u javorskom ratu 1876. godine. Svi slave Mitrovdan.
Kragović (1 dom.), doseljsn je iz Mura kod Rudnice, gde su za vreme Karađorđa došli iz Kobilje Glave u Ibarskom Kolašinu. Daljom starinom su od Morače. Slavi sv. Arhangela Mihaila, a prislužuje Veliku Gospoinu.
Kragović (1 dom.) ,doseljen je iz Kobilje Glave u Ibarskom Kolašinu. Prema porodičnom predanju njihov predak doselio se od Morače u Lukov Do na Rogozni, a početkom XIX veka u Kobilju Glavu. Slavi sv. Arhangela Mihaila.
Kerkeza( 1 dom.) predak je doseljen 1933. godine iz Smoljana kod Bosanskog Petrovca, prvo u Kostin Potok, a potom u Leposavić. Slavi Đurđevdan.
Kostić (1 kuća), doseljen je iz Rudina na Rogozni, opština Zvečan. Starinom su iz Crne Gore, od Eraca u Nikšićkoj župi. Slavi sv. Nikolu.
Knežević (1 dom.), doseljen je 1991. godine iz Gornjeg Milanovca, gde su došli iz Crne Gore – Bogdanica. Govore da su starinom od plemena Drobnjaka. Slave Đurđevdan.
Koneski (1 dom.), doseljen js 1975. godine iz sela Dolgajec kod Prilepa u Makedoniji. Slavi sv. Đorđa Alempija Stolpnika.
Krečković (2 dom.) doseljeni su 1971. godine iz Podrinja kod Orahovca, gde su došli kao kolonisti iz Albanije, selo Vrake 1936. godine. Slave sv. Alimpija Stolnika.
Lazarević (1 dom.), doseljen je iz Sudimnja, opština Brus. Slavi sv. Apostola Luku.
Lakušić (1 dom.), drseljen je 1986. godine iz Kosova Polja, gde su došli 1929. godine iz Balovca kod Podujeva. Starinom su iz sela Levaja kod Lijeve Rijeke u Crnoj Gori, od plemena Vasojevića. Slave sv. Arhangela Mihaila.
Lugonja (1 dom.), doseljen iz Novih Kozaraca kod Kikinde, gde su došli iz Podgorice kao kolonisti. Poreklom su od bratstva Lukovića. Slave Đurđevdan.
Lukić (1 dom.), doseljen je 1973. godine iz Kosovske Mitrovice. Slavi sv. Arhangela Mihaila.
Maksimovići (2 dom.) su se doselili iz Bazoljina, opština Brus, prvo u Belo Brdo, a 1981. godine u Leposavić. Starinom su iz Crne Gore (Moračani). Slave Aranđelovdan.
Maksimović (1 kuća), doseljen je 1980. godine iz Gračanice na Kosovu, gde su došli kao kolonisti iz Hercegovine. Slavi sv. Đorđa Alimpija.
Magovčevići (3 dom.), doseljen je 1968. godine iz sela Straževine kod Nikšića. Starinom je od bratstva Magovčevića iz Pješivačke oblasti. Slavi sv. Jovana Krstitelja.
Marsenić (1 dom.), doseljen je 1966. godine iz Marsenića Rijeke kod Berana. Starinom je od plemena Vasojevića. Slave sv. Arhangela Mihaila.
Mijialović (1 dom.), doseljen je iz Pavaštice kod Kuršumlije prvo u Belo Brdo, a onda u Lešak, da bi se 1972. preselio u Leposavić. Slave sv. Đorđa – Đurđic.
Marjanović (1 dom.), doseljen je iz Leška, a starinom je iz Dragosavaca kod Kraljeva. Slavi sv. Đorđa – Đurđic.
Marković (1 dom.), doseljen je iz Vučitrna, gds su doseljeni 1932. godine kao kolonisgi iz Graševaca kod Brusa. Slavi sv. Nikolu.
Marković (1 dom.), doseljen je iz Topole prvo u Sočanicu, a oko 1958. godine prešao u Leposavić. Slavi Đurđevdan.
Milivojević (1 dom.) doseljen je iz Veljeg Brijega u Ibarskom Kolašinu, a starinom je iz Crne Gore (crnogorska Brda), od plemena Drobnjaka. Slavi Đurđevdan, a prislužuje sv. Iliju.
Milentijević (1 kuća), doseljen je iz Kosovske Mitrovice, gde je došao iz Rudina na Rogozni.
Milutinovići (1 dom.), doseljen je 1970. godine iz Žerovnice, opština Zvečan. Slavi sv. Nikolu.
Milosavljević (1 dom.), doseljen je 1972. iz Kozareva, opština Zvečan. Slavi sv. Jovana Krstitelja, a prislužuje sv. Iliju.
Mitrić (1 dom.), predak doseljen 1968. godine iz sela Brdo kod Mrkonjić Grada u Bosni, slavi sv. Vasilija Velikog.
Nikolići (2 dom.), doseljeni iz sela Blata kod Pirota prvo u Vračevo, a potom u Leposavić. Slave sv. Arhangela Mihaila.
Nestorovići (2 dom.) doseljeni 1947. godine iz Blaževa, prvo u Belo Brdo, a odatle 1968. godine u Leposavić. Slave sv Vrači, jesenje i letnje.
Nedeljković (1 dom.), doseljen 1973. godine iz Grabovca, opština Zvečan. Prezime nose po pretku Nedeljku. Jedno su rodstvo sa Rakićima u Slaništu. Slavi sv. Vrače – jesenje i letnje.
Nikolić (1 dom.), je doseljen iz Bele Palanke 1961. godine. Bavio se fotografskim zanatom i bio prvi koji je imao fotografsku radnju u Leposaviću. Slavi sv. Nikolu.
Orlović (1 kuća), doseljen je iz Gornjeg Strmca u Ibarskom Kolašinu. Starinom su iz Crne Gore, iz Brda, od starog bratstva Orlovića u Bajicama kod Cetinja. Slavi Đurđevdan, a prislužuje sv. Nikolu.
Pavić (1 dom.), je doseljen aprila 1977. godine, kada je u Leposaviću počeo da radi Opštinski sud. Poreklom je iz sela Koretišta kod Gnjilana, a daljom starinom iz Prilepa u Makedoniji. Slavi sv. Nikolu.
Pavličić (1 dom.) doseljen je iz Dimitrovgrada, a poreklom je iz Peći u Metohiji. Daljom starinom je iz Danilovgrada u Crnoj Gori, od plemena Bjelopavlića. Zvonko Pavličić je prvi akademski slikar i magistar slikarstva u Leposaviću. Slavi sv. Petku.
Pavlović (1 dom.), doseljen je 1959. godine iz sela Panojevića, opština Raška. Vodi poreklo od pretka Panoja koji je doseljen iz Bihora u Crnoj Gori. Slavi rodovsku slavu sv. Nikolu.
Perić (1 dom.), doseljen je iz Leška, gde su došli iz Lapljeg Sela na Kosovu. Daljom starinom su iz gornje Binačke Morave. Slavi sv. Nikolu.
Petkovići (3 dom.), doseljeni su iz sela Žakova kod Istoka u Metohiji. Slave sv. Petku.
Pribaković (1 dom.), doseljen je 1959. godine iz Vučitrna, gde je došao iz sela Draguše kod Blaca. Slavi sv. Nikolu.
Popov (1 dom.) je doseljsn 1976. godine iz Beograda. Poreklom je iz sela Vrela kod Uba. Slavi Đurđevdan.
Popović (1 dom.), je doseljen iz sela Prilužja na Kosovu. Poreklom su od Sekulića u Gračanici, odakle su se 1860. godine preselili u Prilužje. Dalja starina im je u Pologu kod Tetova, u Makedoniji. Slave sv. Nikolu, a u Gračanici su slavili Mitrovdan.
Penovski (1 dom), doseljen je 1980. godine iz Berova u Makedoniji. Slavi Mitrovdan.
Radenković (1 dom.) je doseljen 1973. godine iz Srbovca (Bugariće), opština Zvečan. Slavi sv. Đorđa – Đurđic.
Rakić (1 kuća) je doseljen 1953. godine iz Grabovca, opština Zvečan. Prvobitno se prezivao Nedeljković, a novo prezime je uzeo po starijem pretku Raki. Slavi sv. Vrače – jesenje i letnje.
Repanović (1 dom.), doseljen je 1979. godine iz Osojana kod Istoka. Slavi sv. mučenika Trifuna.
Savković (1 dom.), doseljen je iz Rudnice, od Savkovića, gde je došao iz Rojčića, opština Raška. Starinom su iz Crne Gore, od Pipera. Slave Mitrovdan.
Srećković (1 dom.), doseljen je iz Rvata kod Raške, slavi sv. Đorđa – Đurđic.
Tanasković (1 dom.), doseljen je iz Vračeva, a tamo je došao iz Kaznovića kod Raške. Vodi poreklo od Prnjaka iz Prnjdola kod Nikšića u Crnoj Gori od starog bratstva Ugrenovića, iz plemena Nikšića. Slavi sv. Jaćima (22 septembar).
Tepavčević (1 dom), doseljen je iz Vučitrna 1998. godine, a starinom je iz sela Sibnice u Toplici. Slavi sv. Nikolu.
Tomić (1 dom.) doseljen je iz sela Lauše kod Srbice. Slavi sv. Nikolu.
Trajković (1 dom.), doseljen iz Žerovnice kod Zvečana. Slavi sv. Đorđa – Đurđic.
Cvejić (1 dom.), doseljen je iz Štimlja na Kosovu, gde su došli, kako kažu, pre 300 godina sa Žabljaka u Crnoj Gori. Slave sv. Nikolu.
Cerovina (1 dom.), doseljen je 1965. godine iz Samodreže kod Vučitrna, a starinom su od Nevesinja u Hercegovini. Slavi Đurđevdan.
Posle oružane intervencije NATO u martu 1999. godine i dolaska mirovnih snaga pod zaštitom UN došlo je do egzodusa nealbanskog življa sa Kocova i Metohije, ubijanja, pljačkanja i uništavanja njihove imovine, kulturnih i duhovnih dobara. Snežana Milivojević iz Instituta za srpsku kulturu Priština u vezi toga piše da: “podaci o broju izbeglih zloslutno ukazuju da Kosovo i Metohija postaju etnički čista teritorija, izuzev njegovog marginalnog sveernog dsla i da su Kosovo i Metohija umesto multietničkog i multikulturnog pretvoreni u monoetničko i monokulturno. Prema podacima UNMCR-a u periodu od 10. juna do septembra 1999. godine sa Kosova i Metohije izbeglo je 240.000 Srba i drugog nealbanskog stanovništva. Većinsko srpsko sčanovništvo očuvalo se u opštinama severnog dela Kosova i Metohije kao i u nekim opštinama središnjeg i jugoistočnog dela. U opštini Leposavić, prema podacima Crvenog krsta privremeno su našle prebivalište 234 porodice sa 842 člana.
U Leposaviću je većina raseljenih porodica smeštena privatno, kod rodbine, prijatelja, poznanika ili u mnogim domovima do tada nepoznatih ljudi. Porodice su: Đorđević – (1 dom) doseljen iz Prištine septembra 1999. godine, a tamo su došli iz Slatine kod Vučitrna. Sadašnje prezime nose po pretku Đorđu. Slave sv. Arhangela, zimski i letnji. Iz ovog roda potiče Miloš Đorđević doktor filoloških nauka, direktor Instituta za srpsku kulturu – Priština, autor osam zbirki pesama i šest studija iz oblasti književnosti i istorije srpske kulture. Buha (1 dom.) poreklom su iz Nevesinja u Hercegovini. Pre Drugog svetskog rata doseljeni su na Kosovo, a u Leposaviću su izbegli iz Prištine posle 1999. godine. Slavi Mitrovdan. Radomirović (1 dom.) doseljen iz Kosovske Mitrovice, a starinom je iz Srbovca kod Zvečana, slavi sv. Georgija – Đurđic. Kovačević (1 dom) iz Đakovice; Adžančić 1 dom.) iz Obilića; Mladenović (1 dom.) iz Obilića, Branković (1 dom.) iz Prištine, Babović (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, Bajrami Aco (1 dom.) iz Đakovice, Nedeljković (4 dom.) iz Vučitrna, Jovanović (1 dom.) iz Prizrena, Milutinović (1 dom.) iz Vučitrna, Jakovljević (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, Spasojević (1 dom.) iz Peći, Aksentijević (1 dom.) iz Obilića, Matijašević (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, Nedeljković (1 dom.) iz Lipljana, Nedeljković (1 dom.) iz Prištine, a poreklom je od Nedeljkovića iz Ulija. Slavi Đurđevdan; Janković (1 dom.) iz Obilića, Spasić (1 dom.) iz Vučitrna, Šerifi (1 dom.) iz Dragaša – Gora, Jovičić (1 dom.) iz Obilića, Nedeljković (1 dom.) iz Prizrena, Nićiforović (1 dom.) iz Peći, Radojević (1 dom.) poreklom su od Radojevića u Gornjem Krnjinu iz Prizrena. Slavi Đurđevdan. Prlinčević (1 dom.) iz Uroševca, Živić (3 dom.) iz Vučitrna, Krstović (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, Žarković (1 dom.) iz Prištine, Popović (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, a poreklom su od Popovića iz Popovca. Slavi sv. Nikolu. Kostić (1 dom.) iz Uroševca, Cvejić (1 dom.) iz Prištine, Milanović (1 dom.) iz Prištine, Đukić (1 dom.) iz Prištine, Mihajlović (1 dom.) iz Prištine, Kuzmanović (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, Jaćimović (1 dom.) iz Prištine, Čavić (1 dom.) iz Vučitrna, Milunović (1 dom.) iz Obilića, a poreklom je od Milunovića iz Crnatova, zaseok Obadi, slavi sv. Minu, Milunović (1 dom.) iz Vučitrna, Živić (1 dom.) iz Obilića, Nedeljković (1 dom.) iz Prištine, Bošković (1 dom.) iz Prištine, Milosavljević (1 dom.) iz Lipljana, Miladinović (1 dom.) iz Prištine, Kostić (1 dom.) iz Vučitrna, Jovanović (1 dom.) iz Prizrena, Mišković (1 dom.) iz Đakovice, Milić (1 dom.) iz Kosova Polja, Cvejić (1 dom.) iz Prištine, Stanojević (1 dom.) iz Kosova Polja, Vajt (1 dom.) iz Dragaša – Gora i Zarković (1 dom.), doseljen je iz Prištine, poreklom iz Gojbulje kod Vučitrna, starinom su iz Toplice. Slavi sv. Nikolu.
U kolektivnom centru Doma zdravlja u Leposaviću smešteno je 17 porodica sa 31 članom. Porodice su: Trboljevac (1 dom.) iz Suve Reke, a poreklom su od Trboljevaca iz Kruševa, slavi sv. Aposlola Luku. Kujundžić (1 dom.) iz Prizrena, Miljojković (1 dom.) iz Vučitrna, Banićević (1 dom.) iz Prištine, Paunović (1 dom.) kod Istoka, Pavlović (1 dom.) iz Peći.
U ovaj kolektivni centar smešteno je i 11 porodica sa 21 članom izbeglih iz Hrvatske i Bosne i Hercegovine 1996. godine: Kljajić (1 dom.) iz Donjeg Lapca, Stoisavljević (1 dom.) iz Srba, Petrović (1 dom.) sa Plitvica, Batinica (1 dom.) iz Donjeg Lapca, Glumac (1 dom.) iz Gračca, Bursać (3 dom.) iz Drvara, Milanko (1 dom.) iz Gračca, Raševa (1 dom.) iz Gospića, Pavlović (1 dom.) iz Petrinje.
U kolektivnom centru Srpska baraka smešteno je 9 porodica sa 31 članom: Lazarević (3 dom.) iz Kline, Masić (2 dom.) iz Kline, Pantović (1 dom.) iz Đakovice, Burić (1 dom.) iz Peći, Nikolić (1 dom.) iz Prištine, Milutinović (1 dom.) iz Đakovice.
U kolektivnom centru “Hrast” u Leposaviću smešteno js 13 porodica sa 41 članom i to: Milić (1 dom.) iz Donjeg Nerodimlja, Subašić (1 dom.) iz Gatnja, Dedić (1 dom.) iz Đakovice, Zarić (1 dom.) iz Doca, Vučinović (1 dom.) i Jović (1 dom.) iz Kline, Nikolić (1 dom.) iz Lipljana, Lalić (1 dom.) iz Peći, Nikolić (1 dom.) iz Kosovske Mitrovice, Kuc (1 dom.) iz Peći, Anđelković (1 dom.) iz Vučitrna, Popović (1 dom.) iz Peći, Fiser (1 dom.) iz Starog Trga kod Kosovske Mitrovice.
U kolektivnom centru JU programa u Leposaviću smešteno je 10 porodica sa 33 člana: Stanković (1 dom.) iz Gljilana, Bojić (2 dom.) iz Istoka, Zakić (1 dom.) iz Đakovice, Gaši (1 dom.) iz Obilića, Antić (1 dom.) iz Orahovca, Šćepanović (1 dom.) iz Vučitrna, Jovanović (1 dom.) iz Prištine, Savić (1 dom.) iz Gnjilana, Spasić (1 dom.) iz Obilića.
Ukupno 11 porodica sa 18 članova iz Hrvatske i Kosova i Metohije smešteno je u kolektivnom centru “Sportski centar” u Leposaviću. Porodice su: Tomašević (1 dom.) i Drakula (1 dom.) iz Knina, Todorović (1 dom.) iz Šibenika, Todorović (1 dom.) iz Knina, Nadoveza (1 dom.) iz Šibenika, Gagić (1 dom.) iz Bsnkovca, Mirković (1 dom.) iz Korenice – Udbine, Sulinić (1 dom.) iz Istoka, Sarković (1 dom.) iz Istoka, Ivanović (1 dom.) iz Kline.
U Roma kampu koji se nalazi u bivšim vojnim objektima u Leposaviću smešteno je 38 raseljenih romskih porodica sa 201 članom. Većina njih je iz Kosovske Mitrovice i Vučitrna. Jedan manji broj porodica izbegao je iz Obilića, Prištine, Uroševca i Podujeva.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
2. jul 2018. u 11:31
Vojislav Ananić
DREN
Položij i tip. Selo se nalazi sa leve i desne strane donjeg toka Drenske reke, desne pritoke Ibra, 6 km severno od Leposavića. U graničiom pojasu atara sela su Kajkono, Mskinnće i Zaselje (zaseok Leška). Na zapadu je prirodna granica Ibar. Kako se selo nalazi u dolini Drenske reke ima pravac pružanja severoistok-jugozapad, pa se po geografskom položaju i razmeštaju kuća deli na Gornji i Donji Dren. Gornji deo sela leži na višem terenu, blažim pristrancima i ima nadmorsku visinu 560 mstara. Pored reke i magistralnog puta Leposavić – Raška je drugi, veći deo sela, gde su kuće u grupama, sa nadmorskom visinom od 450 metara.
Brdo Grabak (784 m) na istoku seoskog atara prirodno odvaja dolinu Drenske reke od Kajkova, a sa zapadne i severozapadne strane dolina je omeđena brdima Šanac (547 m) i Đokovac (666 m).
Topografski nazivi za pojedine delove atara sela su Drensko polje, Lugovi, Reka. Borikovac, Drenske šume, Strane, Đokovac, Ravna njiva, Okruglić i Marina bara (livade). Selo je siromašno izvorskom vodom. Pije se voda sa izvora u Zemanici koja je dovedena do kuća kao i voda dovedena iz Donjeg Krnjina. Koriste se i vode u selu: Obradovska česma i Marina voda.
U saobraćajnom pogledu selo ima veoma povoljan položaj jer je asfaltnim putem povezano sa važnim saobraćajnicama koje prolaze Ibarskom dolinom.
Naziv, prošlosr i starine. U nazivu sela je šumsko drvo dren (onisko drvo Comus mas iz familijs Comaceae, čvrste drvenaste mase i crvenog ploda), pa je Dren mesto gde raste drenovina.
Pod današnjim imenom pominje se u granicama vlastelinstva manastira sv. Stefana u Banjskoj 1315. godine. U Katastigu manastira Devič u Drenici godine 1783. upisani su priloženici sela. U “Danici“ iz 1828. godine Vuk Karadžić piše da su “Karađorđevi ustanici 1912. godine držali Drijen pod svojom vladom”.
U selu se nalaze ostaci ctape crkve koja je posvećena sv. Marku. Kod one crknine nalazi se i drensko groblje.
Sganonništvo i rodovi. Zabeleženo je da je po popisu 1921. godine selo imalo 15 domaćinstava sa 100 stanovnika, 1948. godine u Drenu je 38 domova sa 203 stapovnika, a 1953. – 230 stanovnika. Najveći broj sganovnika – 254 selo je imalo 1961. godine sa 43 kuće. Onaj broj domova ostao je isti po popisu 1971. godine. Međutim, u odmosu na 1961. broj stanovnika je smanjen za 14 (240). Smanjenje broja stanovnika, a povećanje broja domaćinstava imamo i 1981. i 1991. godine. U 1981. stanovnika je 236, a domaćinstava 50, a u 1991. godini – 209 stanovnika i 51 domaćinstvo. Prema tome, 1961-1991. broj stanovnika je smanjen za 45 (17,42%), a broj domaćinstava ponećan za 8 (19,60%).
Preci današnjih stanovnika Drena su doseljenici:
Obradovići (6 kuća), čiji predak je doseljen iz Dobrinja kod Tutina, gde su došli iz Brda u Crnoj Gori. Doselili su se u Toplicu, a odatle, pre 1912. godine. došli u Dren. Slave sv. Nikolu. Obradovića danas ima u Beogradu (1 dom.) i Majdanpeku (1. dom.). Obradovići iz Blaca u Toplici su im bliski rođaci.
Krstovići (2 kuće), po poreklu jedno su rodstvo sa Obradovićima. Slave sv. Nikolu. Jedna porodica Krstovića, posle Drugog svetskog rata iselila se u Beograd.
Aleksići – Krsmanovpći (4 kuće), čiji je predak doseljen iz sela Vojkovića pri Rogozni, prvo u Popovce, a zatim u Dren, starinom su od Drobnjaka i rod su sa Popovićima u Popovcu. Slave sv. Nikolu.
Vukosavljevići – Đašići (4 kuće), potiču od Vukosava, a doseljeni su iz Velikog Brijega u Ibarskom Kolašinu. Daljom starinom su iz Crne Gore, od Drobnjaka. Slave Đurđsndan.
Vučinići (1 dom.), potiču od Vučine, koji se doselio iz Velikog Brijega u Ibarskom Kolašinu. Jedno su rodstvo sa Vukosavljevićima u selu. Slave Đurđevdan.
Bojanići (9 dom.), doseljeni su u drugoj polovini XIX neka iz Štavice kod Tutina. Ranije su se prezivali Novakovići. Prema R. Vešoviću, Novakovići potiču od Kovačevića sa Krlja u Vasojevićima. Porodično predanje kaže da je Bojana došla u Dren sa tri sina: Miladinom, Radovanom i Martinom. Po njoj su i dobili prezime Bojanići. Jedan rod Bojanića promenio je prezime 1945. godine, i po Miladinu uzsli su prezime Miladinovići (4 dom.). Oba roda slave sv. Nikolu. Posle Drugog svetskog rata iz Drena su se isslile porodice: Bojanići u Beograd (1 dom.) i Aranđelovac (2) i Miladinovići u Kraljevo (3 dom.), Rašku (1) i Leposavić (2).
Jovanoviići (3 kuće), doseljeni su iz Mekinjića, a starinom su iz Junaka, sela na Rogozni. Daljim poreklom su iz Crne Gore, iz Virova. Slave sv. Arhangela Mihaila. Jovanovića danas ima u Beogradu (1 dom.), Beloj Crkvi (1) i Nemačkoj (1 ).
Borisavljevići (4 kuće), prvobitno su se prezivali Aksovići. Doseljeni su iz Žunjevskog Brda na Rogozni, gde su stigli iz Vrapča u Štavici. Prvo su se doselili u Jagnjilo u Donjem Krnjinu, gde su se kratko zadržali, a odatle su prešli u Dren. Starinom su iz Crne Gore, sa Brda crnogorskih. Imaju rođake u Toplici. Slane sv. Luku. Odseljenih Borisavljevića danas ima u Kosovskoj Mitrovici ( 2 dom.) i Australiji (2).
Vukićevići – Novakonići (10 kuća), doseljeni su iz Štavice kod Tutina. Bliski su rod sa Bojanićima i Miladinovićima u selu. Slave sv. Nikolu. Posle Drugog svetskog rata odseljeni su u Kraljevo (3 dom.) i Beograd (2 dom.).
Milovanovići (9 kuća), doseljeni su iz Vrapča u Štavici kod Tutina. Prvobitno prezime ne znaju. Novo prezime Milovanovići uzeli su po starijem pretku Milovanu. Slave slavu sv. Jovana Krstitelja.
Dimitrijevići (5 dom.), doseljeni su, takođe, iz Štavice. Rod su sa Milovanovićima u selu. Prezime nose po starijem pretku Dimitriju. Slave sv. Jovana Krstitelja. Posle Drugog snetskog rata iselili su se u Lešak (1 dom.), u , Kraljevo (2 dom.), Beograd (1), Smsderevo (1), Kruševac (1) i Ameriku (1 dom.).
Ivanovići (2 dom.), doseljeni su iz Lukavice kod Tutina. Slane sv. Nikolu.
Trebješani (1 kuća), doseljeni su posle Prvog svetskog rata iz Trebješa kod Nikšića. Slave sv. Apostola Luku. Odselili su se za Beograd, ali imanje i kuću nisu prodali.
Todorovići (1 dom.), čiji je predak doseljen iz Brljaka, zaseok Bašča u Ibarskom Kolašinu, prezime nose po Todoru koji je imao četiri sina: Vukosava, Ivana, Jovana i Jerotija. Jerotije je imao, gakođe, čstiri sina: Raduna, Živka, Milorada i Vladimira. Vladimir se doselio iz Brnjaka i nastanio u Drenu. Ostavio je dva sina od kojih jedan i danas živi u Drenu.
Antonijevići (1 dom.), doseljeni iz Slatine, “prizetio” se u kuću Borisavljevića. Slavi Mitrovdan.
U privrednom pogledu stanovništno je orijentisano na Drensku reku i Drensko polje odnosno baštovanstvo, koje je u selu dosta razvijeno. Pod povrtarskim kulturama su niži delovi aluvijalne ravni, dok je ostala obradiva zemlja zasejana pšenicom i kukuruzom.
Osim poljoprivredne funkcije, selo vrši školsku (osnovna četvrorazredna škola), trgovinsku (jedna trgovinska radnja) i saobraćajnu (autobusko stajalište i železničko pristanište).
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
9. jul 2018. u 12:35
Vojislav Ananić
LEPOSAVIĆ
http://www.novosti.rs/vesti/naslovna/reportaze/aktuelno.293.html:737070-SUSRET-SA-ISTORIJOM-Ko-je-Leposavic-poklonio-Albancima
3. avgust 2018. u 06:51
Vojislav Ananić
BORČANE
Položaj i tip. Selo se nalazi 6 km istočno od Sočanice i 23 km jugoistočno od Leposavića. Zahvata prostor Borčanske visoravni koja je oivičena planinskim visovima: sa severne sgrane Babin Grob (1250 m), Leskova Glava (1160 m) i Visoko Brdo (1450 m), a na istoku Vitoša (1237 m), Ladovo (1259 m) i nešto dalje Borovica (1353 m). Ssveroistočno od ssla nalazi se planinski venac Šatorice (1750 m), čija površina iznosi 2.286 hektara, od čega je pod šumom 1154 hektara, 1132 ha su čistine, livade i pašnjaci. U njenom podnožju, sa zapadne strane, je izvor Medveđak koji hrani Malu reku bogatu pastrmkom. Prema pričanju meštana, izvor je lekovit (leči srčane bolesti) pa je stavljen u kategoriju spomenika prirode.
Topografski nazivi za pojedine delove atara sela su: Selište, Košarište, Markovac, Beganska zemlja, Resovac, Rosulje, Dimilje, Urvište, Pođelje, Crkvište, Glavica, Radunoviće, Lokva, Medveđak, Petkovica, Lepčinjak (šašnjak i livada), Borčanske glave (šuma), Razdolje i Padine.
Osim izvora Msdveđak selo koristi i druge na Grebenu, Donja Voda, Jelina Voda, Markovac, Toplik (kaptiran je), Radin Potok (izvor je kaptiran – uređen), Dojčinac (seoska česma), izvor u Borju i izvor pod Glamaju.
Po položaju i nadmorskoj visini (1138 m) Borčane spada u planinska sela. Kuće su locirane na kosama Brežna i Dela, koje se blago spuštaju ka Potoku. Po položaju kuća i međusobnoj udaljenosti selo se deli na: Gornje Borčane (gornja Mahala) i Donje Borčane (Donja Mahala).
Borčane je van svih važnijih komunikacija, izuzimajući loš šumski put izgrađen 1988. godine koji iz pravca Sočanice, preko Mošnica i Dubrave, vodi do sela i, dalje, Šatorice. Ranije se do sela dolazilo iz pravca Slatine. Danas je put dosta zapušten.
Naziv, prošlost i starine. Naziv sela je nastao verovatno po četinarskom drvetu boru Pinus nigra (planinska vrsta). Ovo potvrđuju i dva planinska visa, severno i istočno od sela, koji su na topografskoj karti označena pod imenom Borovica. Oba planinska visa su i danas pod klekom Juniperus kominis (četinarski žbun ili drvo čiji se bobičasti plodovi upotrebljavaju u narodnom lekarstvu). Po jednom od ovih visova, koji narod naziva Borikovcem (ne treba ga mešati sa onim Borikovcem više Drena i Kajkova) i danas u zemlji ima lučevine, ali borove šume nema. Međutim, ima je nešto više u ataru sela Borja, ali taj broj je gotovo simboličan, toliko da se potvrdi naziv.
Selo se prvi put pominje u svetostefanskoj povelji kralja Milutina datoj manastiru sv. Stefana u Banjskoj iz 1314. godine pod imenom “Borčani u međama
Selčanice”, današnje Sočanice. Selo se pominje i u Devičkom katastigu od 1765. do 1770. godine kao Borčane i Borčani i bilo je tada vu nuriji popa Mateja. Pred kraj XIX veka selo je imalo 95 kuća.
Tragova starih rudarskih radova u selu ima na više mesta. Postoji predanje da su nekada u selu živeli neki vjetimig. Pretpostavlja se da su neki stari grobovi u borčanskom grobllju obeleženi velikim nadgrobnim blokovima stena, njihovi grobovi.
U XX veku, iznad sela na temeljima starog crkvišta, podignuta je nova crkva. Nije poznato kojem je svecu posvećena. S obzirom da se narod kupi kod crkve svake godine 28. avgusta moguće je da je posvećena Uspenju sv. Bogorodice. Nije isključena mogućnost da je crkva posvećena sv. Petki. Kopaoničkim zsmljotresima 1980 – 1984. godine crkva je dosta oštećena. U Bugarskom Dolu nalazi se seosko groblje u kojem svoje pokojnike sahranjuju i stanovnici susednog sela Brzanca.
Sganovništvo i rodovi. Po Radoslavu LJ. Pavloviću, Borčane je 1912. godine imalo 401-og stanovnika i spadalo je u grupu većih sela. Po popisu iz 1921. godine u selu su bila 42 domaćinstva sa 236 članova; 1948. godine imalo je 402 stanovnika i 46 domaćinstava, a 1953. godine, 474 stanovnika i 59 domaćinstava.
Najveći broj stanovnika, 562, selo je imalo 1961. godine, a domaćinstava 79, po popisu 1971. godine. Počev od 1961. broj stanovnika, se zbog iseljavanja smanjivao pa je 1971. godine u selu bilo 483 stanovnika, 1981. 216 i 1991. -80
stanovika. Od 1981. godine smanjivao se i broj domaćinstava. Godine 1981. Borčane je imalo 56 domaćinstava, a 1991. 33 domaćinstva. Prema tome, u periodu 1961 – 1991 broj stanovnika je smanjen za 482 ili za 85,76%, a broj domaćinstava za 15 ili 31,25 posto.
Godine 1879. iz Borčana u Toplicu (selo Donje Grgure) iselile su se porodice Milenkovića i Matića, a 1928. u selo Donju Dubicu (Malo Kosovo) Markovići.
Ograničene mogućnosti zapošljavanja, zatvaranje rudarskih istraživačkih radova Šatorice, bolji uslovi za školovanje i zapošljavanje, skonomska i socijalna sigurnost mladih i druge (ne)prilike vezane za žipot, bili su osnovni razlozi da posle 1961. godine dođe do masovnog preseljenja domaćinstava iz sela uglavnom u okolinu Kragujevca: u Malim Pčelicama je formirano Borčansko naselje. Po Draganu Miketiću iz Borčana se od Drugog svetskog rata do 1990. godine odselilo 177 domaćinstava. Odseljenih Borčanaca ima i u Beogradu, Kraljevu, Smederevu, Pančevu, Gornjem Milanovcu, Mladenovcu, Rači Kragujevačkoj, Kruševcu, Vršcu, Kosovskoj Mitrovici, Sočanici i Leposaviću. Proces odseljavanja evidentan je i danas.
Današnje stanovništvo Borčana čine rodovi doseljeni tokom XVII veka iz Vasojevića u Crnoj Gori, pa se smatraju starincima svetoandrejevci i doseljenici od Morače – svetoaranđelovci.
Rodovi starinci su:
Aksentijevići (4 dom). Porodični nadimak im je Vruge. Slave sv. Andreja, a prislužuju Petrovdan.
Vasiljevići (1 domaćinstvo), slava im je sv. Andreja prislužuju Petrovdan.
Simića u Borčanu više nema. Odselili su se za 1 Kraujevac (6 dom.), Smederevo (1 dom.) i Kosjerić (1 dom.). Svi slave istu slavu sv. Andreja, a prislužuju Petrovdan.
Dimitrijevići (3 domaćinstva) zvani Galići, doseljeni su iz Crne Gore, pa se smatraju i stariničkim rodom. Rođaci su sa Radenkovićima u selu. Slave sv. Andreju a prislužuju Petrovdan.
Isailovići (1 dom.), uzeli su prezime po pretku Isailu. Rođaci su sa Milenkovićima u selu. Slava im je sv. Andreja a prislužuju Petrovdan. Iz sela, posle Drugog svstskog rata, odseljeno je 15 domaćinstava ovog roda za Kragujevac.
Radenkovići ( 2 dom.), doseljeni su iz Crne Gore, smatraju se stariničkim rodom, slave sv. Andreja. Posle Drugog svetskog rta 13 domaćinstava ovog roda odselilo se za Kragujevac.
Petrovići (8 dom.), uzeli su prezime po pretku Petru, a starina im je u Crnoj Gori (Vasojevići). Slave sv. Andreju i prislužuju Petrovdan. Veliki broj domaćinstava roda, njih 22, odselio se u Kragujevac, 3 u Leštane (Beograd), 1 u Ralju (Beograd), 1 domaćinstvo u Leposavić;
Milanovići (1 domaćinstvo), govore da su davno došli sa Oplenca kod Topole, pa se smatraju starincima. Rođaci su sa Blagojevićima u selu. Slava im je sveti Andreja, prislužuju Petrovdan.
Blagojevići (1 dom.), bliski su rod sa Milanovićima. Od Drugog svetskog rata iz sela je odseljeno 7 domaćinstava roda: Beograd (3 dom.), Ravni Gaj kod Knića (3) i Gornji Milanovac (1) .
Spasojevića Moračana u Borčanu nema. Za Kragujevac odselila se 6 domaćinstava , slava im je sv. Arhangel Mihajlo.
Milentijevića, koji su bili starosedeoci, više nema u selu. U Kragujevac je odseljeno 6 domaćinstava. Rođaci su im Radenkovići. Slave sv. Andrea, a prislužuju Petrovdan.
Milenkovići (1 dom.), po poreklu su rođaci sa Isailovićima. Smatraju se starincima. Slave sv. Andreja, a prislužuju Petrovdan. U Kragujevac je odseljeno 5 domaćinstava i 3 u Vršac .
Starincima se smatraju i rodovi: Aksentijevići (4 dom.), koji su se doselili iz susednog sela Brzanca. Bliski su rođaci sa Nikolićima i Radosavljevićima. Slave i prislužuju sv. Vrače, jesenje i letnje. Od ovog roda u Kragujevac se odselilo 5 domaćinstava, 4 u Beograd, 2 u Kruševac, 1 u Kosovsku Mitrovicu i Sočanicu.
Radosavljevići (2 kuće), prešli su iz susednog sela Brzanca i naselili na zsmljištu porodica koje su se 1879. godine iselile u Toplicu, selo Grgure. Neki govore da su daljom starinom iz okoline Prizrena, odakle su došli u Vučitrn a odatle u Brzance, gde su se kratko zadržali. Po Radoslavu LJ. Pavloviću daljim poreklom su iz sela Crnjoleve u Nerodimi, a najdaljom starinom su “iz Crne Gore” Po poreklu su rod sa Aksentijevićima i Nikolićima. Slave sv. Vrače – jesenje i letnje. Iz ovog roda iz sela se odselilo: Kragujevac (1 dom.), Paraćin (1), Novi Bečej (1) i Leposavić (1).
Nikolići (2 dom.), govore da su starinci. Rod su sa Aksentijevićima i Radosavljevićima. Slave sv. Vrače – jesenje i letnje. Od ovog roda posle Drugog svetskog rata 3 domaćinstva su se odselila u Beograd, 2 u Kragujevac, 2 u Titel, 1 domaćinstvo u Kosovsku Mitrovicu i Leposavić.
U drugoj polovini XIX vska iz Crne Gore od Morače doseljeni su: Mitrovići, zvani Moračani, (1 dom.). Slave sv. Arhangela Mihaila. Po poreklu jedno su rodstvo sa Matićima i Gaićima u selu, odseljenim Ristićima, Jakovljevićima i Cvetkovićima i Gaićima u susednom selu Rusmancu. U Kragujevac su odseljena 3 domaćinstva i 1 u Kraljevo.
Gaići (1 dom.) poreklom su Moračani, i rođaci sa Mitrovićima i Matićima i Gaićima u Rusmancu, kao i sa odseljenim Ristićima, Cvetkovićima i Jakovljvićima. Odseljenih Gaića ima u Kragujevac (2 dom.) i Leposaviću (1). Slave Aranđelovdan.
Matići (2 dom.) su, takođe, Moračani iz Crne Gore. U selu imaju rođake Gaiće i Mitroviće, a rod su sa odseljenim Ristićima, Jakovljevićima i Cvetkovićima. Slave sv. Arhangela Mihajla. U Kragujevac se odselilo 5 su se Ristići ugasili, čijih se 7 domaćinstava odselilo u Kragujevac, Cvetkovići, od kojih se 2 domaćinstva odselilo u Kraljevo, jedan u Zemun i jedno u Kragujevac i Jakovljevići (4 domaćinstva). Sva tri roda slave zajedničku kućnu slavu sv. Arhangela Mihajla.
Doseljenici su i rodovi: Anđelkovići (1 dom.), Nikolići (1 dom.) i Radenkovići (1 dom.). Sva tri roda imaju porodični nadimak Bušete. Doseljeni su iz Belasice u Labu, verovatno posle 1912. godine.
Po poreklu imaju rođake Radojičiće u Koporiću i Graničanu. Slave istu domaću slavu Tomindan, a prislužuju Tominu nedelju.
Na visokom zsmljištu, bez prostranih kotlina, ratarski proizvodi daju niske prinose pa je glavno zanimanje stanovništva bilo stočarstvo. To je kraj prostranih pašnjaka (samo na Šatorici čistine, livade i pašnjaci zahvataju 1131,94 hektara) pogodnih za gajenje ovaca i krupne stoke. Stanovništvo živi od stočarskih proizvoda: kože, vune i sira. Među pasištima ima i manjih njiva pod raži, ovsom i krompirom.
Porsd poljoprivredne funkcije selo vrši trgovinsku (1 trovinska radnja) i zdravstvenu (zdravstvena ambulanta). Od 1. septembra 1926. godine preko čstvrorozareedne osnovne škole selo vrši prosvetnu funkciju. Sredsko načelstvo u Kosovskoj Mitrovici za prvog učitelja je postavilo Antonija Vuksanovića, delovođu u Ibarskoj Slatini. Tokom Drugog svetskog rata škola nije radila a od 1. septembra 1948. godine škola ponovo počinje sa radom s učiteljem Savom Stojanovićem. Punih 47 godina škola je radila, da bi 1. septrembra 1995. godine, zbog malog broja učenika, njena funkcija prestala. U Izveštaju o radu Osnovne škole “Vuk Karadžić” u Sočanici za školsku 1994/95. godinu direktor beleži da u isturenom odeljenju u Borčanu radi odeljenje sa tri učenika u dva razreda. Školske 1966/67. godinu u četiri razreda bilo je 150 učenika, koje su učili Dragiša Krstović, Branislav Barlov, Branko Branović i Toma Radosavljević, kasnije profesor u školi “Nikola Tesla” i autor pet romana: Godine užasa, Ciganče, Janičar, Osveta i Suđenje bogoavima. Školske 1975/76. pri školi je radilo odeljenje petog razreda sa ukupno 11 učenika.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
3. avgust 2018. u 17:51
Vojislav Ananić
GULIJE
Položij i tip. Selo se palazi 13 km ssvsrozapadpo od Lsposavića sa leve strane Ibra. Kuće su locirane na pristrancima Gulijskog potoka i Drenovske reke. Po položaju kuća i njihovoj msđusobpoj udaljenosti naslje spada u razbijeni tip sela. Kuće su u manjim grupama, odvojene međusobno, i čine zaseoke Drenovu i Jezerine.
Selo okružuje više brda: na severu je Gulijsko brdo (553 m), na jugu Šanac (709 m). a pa zapadu su Blato (736 m) i Cucul (901 m). Severno od zaseoka Jszerine iruža se veća zaravan nazvana Ravni. Srednja nadmorska visina sela js 547 metara.
Iako iije udaljeno od Leška, u saobraćajnom pogledu selo nema povoljan položaj, jer je van važnijih saobraćajnih komunikacija. Do sela se može doći seoskim makadamskim putem.
Naziv, prošlost i starine. U nazivu sela je koren reči guli (guliti), što zpači skidati koru, ljusku sa voća, povrća, drveta i slično, odnosno ljuštiti, skidati gornji sloj sa nečega (uopšte), po čemu bi se moglo zaključiti da su se nekadašnji stanovnici sela bavili guljnjem drveta pre svega lipe čiji se tanak sloj ispod kore prerađivao, kiselio u vodi i tako se pravila lika, neodrveno vlaknasto stablo.
S obzirom da selo nema groblje, pa mrtve sahranjuju u groblje zaseoka Drenova, moglo bi se zaključiti da je naselje mlađeg postanka, jer ga pod ovim imenom nema u pisanim dokumentima. Selo Drenova, koje je danas zaseok Gulija, pod današnjim nazivom pominje se u Povelji cara Uroša od 15. jula 1363. godine o zameni župe Zvečan za župu Brvenik.
Na ulazu, u donjem kraju sela, sa leve strane seoskog puta, nalazi se seoska crkvica posvećena Blagoveštenju Presvete Bogorodice -Blagovestima. To je stara crkvica, verovatno iz XVI veka, niska, zdepasta i pokrivena kamenim pločama. Zidovi su od kamena i prilično debeli, tako da liči na seosku kuću.
U crkvi je dobro očuvan gornji deo starog ikonostasa. Na njegovom vrhu su u dva reda stare, umetnički dobro urađene ikone sa likovima apostola s Hristom u sredini. Krajem XVII veka crkvica je bila napuštena i dosta oštećena. Godine 1916. austrijski vojnici razbili su stara drvorezna vrata na zapadnom ulazu i tada je uništen i natpis.
S obzirom da crkvica predstavlja vredan spomenik kulture, sredstvima Zavoda za zaštitu spomenika kulture Kosova i Metohije iz Prištine i donacijom građana, crkva je 2001. godine obnovljena, a u martu 2002. godine postavljeno js i zvono.
Pod današnjim imenom selo se pominje 1711. godine. Tom prilikom Turci su izvršili popis bosanskih spahija, pa su u spisak uneli i spahije iz Gulija i Drenove.
Stanovništvo i rodovi. Po prvom posleratnom popisu Gulije je sa zaseocima Drenovom i Jezerinama imalo 116 stanovnika i 17 domaćinstava, 1953, 137 stanovnika i 17 domaćinstava. Drenova i Jezerine ove popisnse godine bili su posebna popisna jedinica (100 stanovnika i 12 domaćinstava). Po popisu iz 1961. godine Gulije je imalo 153 stanovnika i 20 domaćinstava, a 1971. godine – 27 domaćinstava sa 143 stanovnika. Najveći broj stanovnika, 203, i domaćinstava, 39, selo je imalo 1981. godine. Po popisu iz 1991. godine broj stanovnika je isti kao i 1953. godine. Prema tome, u periodu od trideset godina (1961-1991) broj sganovnika je smanjen za 16 ili 10,46%, a deobom porodica broj domaćinstava je povećan za 9 ili 45%.
Na osnovu jednog nadgrobnog natpisa na seoskom groblju u Drenovi (1783.) moglo bi se zaključiti da je selo bilo naseljeno pravoslavnim rodovima još u prvoj polovini XVIII veka.
U zaseoku Jezerine danas žive Nikolići Majdaci (3 dom.), predak je doseljen od Berana u Crnoj Gori, slave sv. Nikolu. Ivanovići (4 kuće), doseljeni su iz Brestova kod Novog Pazara pred kraj XIX veka, a starinom su od Kolašina u Crnoj Gori. Po poreklu rod su sa Kovačevićima u Brestovu. Slave sv. Georgija Đurđic (16. novembar). Vukomanovići (1 kuća), doseljeni su iz Donjeg Krnjina, a starinom su iz Crne Gore od Virpazara. Prezime nose po pretku Vukomanu. Slave sv. Arhangela Mihaila.
Od Drugog svetskog rata iz sela je odseljen veliki broj stanovnika. Iseljenici su Milići u Lešak (1 dom.) i Leposavić (1 dom.), Milovanovići u Lešak (1 dom.), Beograd (2), Raška (2), Vrnjačka Banja (1) i Kragujevac (1), Slankovići u Švajcarsku (1 dom.), Jaćimovići u Smederevsku Palanku (1 dom.), Rašku (1) i Australiju (1), Vukadinovići u Obrenovac (1 dom.), Lešak (1), Kraljevo (5), Leposavić (1) i Guču (1), Vučićevići: Lešak (4 dom.), Vučkovići: Nemačka (1 dom.); Veljovići: Beograd (1 dom.); Nikolići u Lazarevac (2 dom.) i Ivanovići Leposavić (2 dom.), Lešak (2), Kragujevac (1) i Nemačku (1 dom.)
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
9. avgust 2018. u 16:11
Vojislav Ananić
DOBRAVA
Naziv, prošlost i starine. Naziv sela je postao od starijeg oblika Dbrhava zapisana u Povelji cara Uroša o zameni župe Zvečan za župu Brvenik. Današnji naziv sela Dobrava potiče od reči dobro-a, što znači zemljište u nečijoj svojini, posed, imanje (vlastelinski posed). U srednjem veku posed je pripadao vlastelinu Goškovo Dvbrhavi, po kome je i selo dobilo naziv. Prema tome, selo Dobrava je bilo vlastelinsko selo. U prilog ovome ide i prisutno predanje da su iz okoliih sela snjljaci doterivali stoku na pašu na imanje u Dobravskom polju, gde je bilo dosta trave, i tu je bio brav do brava po čemu je selu ostao naziv Dobrava.
Selo je starijeg postanka. U Svstostsfanskoj povslji kralja Milutina iz 1315. godine zabeleženi su selo i reka Dbrhava i prema funkciji i položaju spadalo je u vlastslinska sela. Pod imenom Dbrhava pominje se i u Povslji cara Uroša u kojoj su zapisana dva dela sela: i selo Dbrhava Mutivodikč, i selo Gojkovo Dnjbrhava.
Za vreme Prvog srpskog ustanka Dobrava je 1912. godine bila u rukama Karađorđevih ustanika. Vuk Karadžić je zabeležio selo Dobravu u župi Gornji Ibar, nahiji novopazarskoj.
U selu se sa leve strane Dobravske reke, na mestu zvanom Brod, nalaze ostaci starog “grčkog groblja”, a na desnoj strani reke, prema Brodu, je crkvina sv. Spasa (hram je posvećen Vaznesenju – Spasovdanu). Groblje je rastureno, a od crkvine je ostala samo kupa lomljenog kamena zarasla u trnju.
Dapašnje Dobravsko groblje je na Šancu.
Staonovništvo i rodovi. Godine 1921. Selo je imalo deset domaćinstava i 94 stanovnika, 1948. u selu je 22 domaćinstva sa 129 stanovnika, a pet godina kasnije, broj domaćinstava je isti dok se broj stanovnika povećao na 21.
Po popisu iz 1961. godine u Dobravi je 33 domaćinstva sa 192 stanovnika, 1971. godine broj stanovnika se smanjio za 14. a broj domaćinstva se povećao za 1. Broja stanovnika i domaćinstava po popisu 1981. Godine je (199 stanonnika i 40 domaćinstava). Najveći broj stanovnika, 218 i domaćinstava, 59, zabeležen je popisom 1991. godine. Za trideset godina (1961-1991) broj stanovnika js povećan za 13,54%, a broj domaćinstava za 26 (78,79%).
Današnje stanonovništvo čine rodovi doseljeni sredinom XIX veka,i to:
Bojovići (8 kuća) i Boškovići (11 kuća), doseljeni “od Sjenice”, selo Vrhsenica (danas: Vrsjenica). Potomci su Crnogoraca koji su se u XIX veku doselili na Pešter. Prvobitno su se prezivali Lukovići i pod tim prezimenom su doseljeni u Dobravu. Po porodičnom predanju bila su dva brata: Bojo i Boško. Po Boju prezime nose današnji Bojovići, a po Bošku Boškovići. Oba roda slave sv. Nikolu.
Vukićevići Paruce (10 kuća), doseljeni su iz sela Paruce na Rogozni (selo je između Banjske i Male Reke). Starinom su od Lopata iz plemena Bacojevića u Crnoj Gori. Međutim, Radoslav LJ. Pavlović navodi da su Dobravu došli sa Lopata u Sočanicu. Slave sv. Jovana Krstitelja. Godine 1914. Jedna porodica Byićevića odseljena je u Novi Pazar.
Đukovići Virijevići (9 kuća), doseljeni su iz Đukovca u Ibarskom Kolašinu Slaie sv. Arhangela i sv. Iliju. Rođakaju se sa Milanovićima (1 kuća), Milojevićima i Vasićima u Leposaviću. Do 1964. godine u selu su živeli Puškići (1 kuća) koji slave sv. Luku. U Dobravu su se doselili iz Sendola u Banjskoj gde su došli iz Kočarnika kod Tutina. I danas jedna voda (stublina) u selu zove se Pušćekula, jer je pripadala rodu Puškića. Danas žive u Smederevu.
Mlađe doseljenike čine rodovi: Radomirovići (2 kuće), doseljeni iz Crveni na Rogozni. Slave sv. Apostola Luku, Nikolići (3 kuće) takođe su doseljeni iz Crveni, slave Lučindan; Banovići (1 kuća) doseljeni iz Banovića „prizetio“ se ukuću Bojovića i slave Sv. Vrače jesenje i Sv. Trojicu; Nestorovići (1 kuća) doseljeni iz Pridvorice „preko Ibra“, slave Sv. Đorđa; Ilići (1 dom.) doseljeni 1964. iz Crveni na zemlju koju su kupili od Puškića. Daljom starinom su iz Crne Gore, slave sv. Apostola Luku; Vukomanović (1 dom.) doseljeni iz Paruca na Rogozni a starinom je iz Lopata u Vasojevićima. Po poreklu jdno jrdstvo sa Vukićevićima u selu. Današnje prezime nosi po starijem pretkuu Vukomanu. Slavi sv. Jovana Krstitelja.
Danas selo Dobrava pored poljoprivredne funkcije vrši i ugostiteljsko-turističku (motel Ribnjak) i caobraćajny funkciju (autobusko stajalište na relaciji Leposavić – Kosovska Mitrovica).
Motel “Rnbnjak” otvoren je 1997. godine i ima 25 ležaja. Svaka soba ima kupatilo, telefon. televizor, a higijena je ono što stvara divan ocećaj za odmor. Pa raspolaganju su bazeni za kupanje i prateći sportski tereni.
Osim ugostiteljsko-turističke funkcije, Motel “Ribnjak” vrši i proizvodnu funkciju. Izgradnja prve faze ribnjaka (3 bazena) počela je 1989. godine, a 1992. godine i probna proizvodnja kalifornijske pastrmke. Godine 1994. ribnjak je radio sa 50 odsto korišćenja tadašnjih kapaciteta. Nešto kasnije, 1996. godine završena je i druga faza tako da je ukupan kapacitet oko 10 tona konzumne pastrmke.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
13. avgust 2018. u 17:47
Vojislav Ananić
ZABRĐE
Stanovništvo i rodovi. Selo je 1913. godine imalo 21 stanovnika, 1921. godine u Zabrđu su popisana tri domaćinstva sa 25 članova. Godine 1936. Radoslav LJ. Pavlović zabeležio js u Zabrđu 4 kuće od dva roda. Po popisu 1948. godine Zabrđe ima 6 domaćinstava i 45 stanovnika, 1953. – 54 stanovnika i 6 domaćinstava, a 1961. godine ima 66 stanovnika i 9 domaćinstava. Broj stapovnika po popisu 1971. nije se promenio, a broj domaćinstava je porastao za 5. Po popisu 1981. godine u selu živi 49 stanovnika u 12 domaćinstava, 1991. godine 31 stanovnik u 9 domaćinstava. U psriodu 1961 – 1991. broj stanovnika je smanjen za 35 (53,03%), a broj domaćinstava je ostao isti.
U selu danas živs rodovi: Vulićevići – Biševci (3 kuće), doseljeni iz susednog Kijevčića, a poreklom od Biševaca iz Rožaja u Crnoj Gori. Daljom starinom su Kulize iz Kuča u Crnoj Gori. Slave Mratindan.
Milojevići (3 kuće) i Milanovići – Rajstinci (5 kuća), doseljsni su iz Rajstića na Rogozni. Milojevići slave sv. Mratu a Milanovići sv. Panteliju i rođakaju se sa Sekulićima u Gornjem Krnjinu, ali ne znaju zašto slave istu slavu.
Selo nema groblje, pa se Vulićevići sahranjuju u Kijevčiću, a Milojevići i Milanovići uTrikosu.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.
13. avgust 2018. u 18:11
Vojislav Ananić
ZAVRATA
Stanonništno i rodovi. Tokom srpsko-turskog rata 1876. godine selo je zapustelo. Mnoge porodice prešle su u oslobođenu Srbiju. U pusto selo turske vlasti su 1883. godine naselile muslimanske muhadžire, “bošnjake” iz crnogorskog Kolašina, koji su u toku rata 1912. godine, pred nadiranje srpske vojske izbegli na Kosovo. Po Radoslavu LJ. Pavloviću Zavrata je 1912. godine imala 152 stanovnika. Po popisu 1921. godine u Zavrati je 4 domaćinstva sa 25 stanovnika, 1948. godine selo ima 46 stanovnika i 5 domaćinstava, a 1953. 52 stanovnika i šest domaćinstava. Najveći broj stanovnika – 68 Zavrata je imala 1961. godine. Broj domaćinstava u ovoj godini u odnosu na 1953. povećan je za 3. Godine 1971. broj stanovnika je to isti kao 1961. godine, ali je broj domaćinstava povećan na 15. Broj domaćinstava ostao js isti u popisima 1981. i 1991. godine, ali je broj stanovnika smanjen za 3 (65), odnosno za 18 (50). U periodu 1961-1991.
broj stanovnika je smanjen za 18 (26,47%), a broj domaćinstava deobom porodica povećan za 6 (66,66%).
Danas u selu žive dva srpska roda, i to: Milunovići (10 kuća), doseljeni iz Vojimislića u Ibarskom Kolašinu, prvo u Batvare, zaselak Gojbulje kod Vučitrna, a odatle su 1883. godine, pre naseljavanja Muslimana, “bošnjaka” došli u Zavratu, gde su kupili zemlju od age Abdurahmana Šiškovića iz Vučitrna “za šest ćeca blaga”, koji se kasnije predomislio i raskinuo ugovor. Prvobitno su se prezivali Simonići, a novo prezime nose po pretku Milunu. Starinom su iz Crne Gore, iz Rovaca od bratstva Bulajića. U Čungulu su ostale dve porodice. Zovu ih Katiću verovatno po babi Kati. U Zavrati su došli u oružani sukob sa “bošnjacima”, kada je poginuo jedan od Katića. Zato su se iselili u Čungulu, u Toplici, da bi se po ratu 1912. godine u Zavratu vratili sinovi izbeglih Katića. Slave sv. Luku. Imaju bliske rođake Milojeviće, Saviće i Aksentijeviće u Rodelju, Vukašinoviće u Tvrđanu i Milutinoviće u Grabovcu.
Radovanovići (5 kuća), doseljeni su iz Preseke u Ibarskom Kolašinu i kupili zemlju od Milunovića. Po predanju bila su dva brata: Mileta i Radovan. Radovan je imao Trajka, a ovaj Zara i Jevđa. Godine 1913. Zaro sa sinovima Trajkom i Filipom, a Jevđo sa sinom Vidosavom odselili su se iz Preseke u Zavratu. Oni i njihovi potomci nose prezime Radovanovići po pretku Radovanu. Zarov sin Trajko nosi dedino ime. Radovanovići slave Đurđevdan.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.