Novi Pazar i okolna sela

28 komentara

1. 30. decembar 2012. u 17:17

   Radisa Biorac

   ne znam ko izgubi selo Kozarevo u zadnjih 5-6 godina. U starijim l.k ga imaju svi stanovnici ovog sela a u novim l.k. svi imamo razlicite adrese po susednim selima.

   Odgovori

   • 15. novembar 2022. u 12:53

     Vladan Drmanić

     Nije se uzgubilo kod mene se nije izgubilo,samo treba vremena i strpljenja,saradnje i pomoći
     https://www.facebook.com/groups/1587875085000073/?multi_permalinks=1592194087901506&notif_id=1668466218844996&notif_t=feedback_reaction_generic&ref=notif

     Odgovori

2. 3. februar 2013. u 19:46

   Zoran

   U okviru sela Dragočevo se sada nalazi i selo Dedilovo koje se pominje i srednjevekovnim pisanim izvorima. Inače u svetu imamo još jedno selo sa imenom Dedilovo kod grada Tule u Rusiji. U opštini N.Pazar se sa spiska naseljenih mesta brišu sela sa srpskim življem i to je žalosna istina.

   Odgovori

   • 15. novembar 2022. u 12:55

     Vladan Drmanić

     Zanimljivo izlaganje,dobra teza,doprinos

     Odgovori

3. 12. maj 2017. u 15:15

   vojislav ananić

   NOVI PAZAR, varoš n Južnoj Srbiji u raškoj oblasti, na rijeci Raškoj, u središtu Novopazarskog Polja ili staroga Rasa. Ima 2.492 kuće sa 11.207 stanovnika (1921). Porod staroga grada Rasa, središta stare srpske države Raške i Nemanjine prijestolnice, koji je u doba Vuka Brankovića nazvan Trgovište, N. P. je nastao još u doba prve turske najezde kroz ove krajeve. Turci su u obližnjem starom željeznom rudniku Gluhavici (Gluha Vas) još 1396. imali svoga kadiju i svoju carinu na teritorji Vuka Brankovića dok se susjedno staro Trgovište spominje 1451 kao trg srpskoga despota. Turci su pod Muhamedom II uzeli Trgovište od despota Đurđa (1456) a 1459. kada su Turci zauzeli Despotovinu, u Trgrovištu se spominje turski subaša, zatim 1461. i turski kadija. Tada je pored staroga Rasa ili Trgovišta već postojao i N. P. od Turaka nazvan Jeni Bazar (Novo Trgovište), za razliku od staroga Rasa ili Trgovišta, koje je i dalje postojalo, od Turaka zvano Eski Bazar (Staro Trgovište, Stari Pazar), a čije se razvaline sada najčešće zovu Pazarište. N. P. se prvi put spominje 1461. kada su Dubrovčani i u njemu i u Trgovištu imali svoje sudije (consules). Nekoliko godina poslije prvoga spomena, 1467. spominju se u N. P. turski kadija i subaša. Osnivač N. P. bio je jedan od najslavnijih turskih vojskovođa, energični Gazi- Isa-beg Isaković, koji se između 1440. do 1472. često spominje u vojnim pobodama u zapadne srpske zemlje. Gazi-Isa-beg podigao je pri osnivanju N. P. malu džamiju, koja i sada postoji. Tada je u N. P. podignuta i džamija Muslihedin-efendije, prvoga mujezina sultana Muhameda II. Silnom turskom osvajaču Gazi-Isa-begu koji je ovdje imao jednu od najvažnijih stanica u vojnim pohodima na Bosnu, nije godio skroviti i tijesni položaj staroga grada Rasa ili Trgovišta, uvrh Novopazarskog Polja i na sastavu planinskih rijeka Raške i Sebečeve, te je za svoj novi grad N. P. izabrao središnji i najprostraniji dio plodnoga polja u kotlini rijeke Raške. Za turska prodiranja po srpskim zemljama N. P. je imao osobitu važnost. Preko N. P. i područja stare Raške Turci su prodirali i dalje na zapad i sjeverozapad a kada su nakon jednoga vijeka, veliki turski vojni pohodi preko N. P. U zapadne srpske zemlje, padom Bosne (1465), Hercegovine (1482), Crne Gore (1499), završeni, onda je N. P., mesto dotadanje vojne važnosti, kao nekada i stari Ras ili Trgovište, zadobio ponovno veliku važnost kao trgovačko središte na prolazu i raskršću važnih drumova, Bosansko –Makedonskog, Bosansko-Carigradskog i Dubrovačkog Puta, najvažnijih transbalkanskih trgovinskih karavanskih komunikacija starijeg turskog doba. N. P. je u 16. vijeku i sve do pred kraj 17. vijeka bio živa i bogata varoš, najveća i najnaprednija od svih varoši na putu između Dubrovnika i Niša. N. P. je bio glavni trg stočarskih proizvoda iz cijelog podrnčja stare Raške, i odande se mnogo izvozilo vune, kože i voska. U početku i sredinom 16. vijeka bio je N.P. čuven kao veliki trg bosanskog sandžaka, sa mnogobrojnim kršćanskim i turskim dućanima i karavanserajima. Varoš je bila utvrđena, opasana zidovima u opsegu 4 milje a naseljena Turcima, pravoslavnim Srbima i mnogim kolonistima Dubrovčanima i Mlečanima. U drugoj polovini 16. vijeka N. P. je imao 6.000 kuća, većinom turskih, sa 16 džamija i velikom čaršijom. U varoši je bilo mnogo majstora koji su od željeza iz obližnjih rudnika Gluhavice izrađivali buzdovane i raznu željezariju. Početkom 17. vijeka bila je glavna trgovina u N. P. u rukama Dubrovčana, koji su ovdje imali i svoju crkvu. Pored dubrovačkih kolonista i mnogih Turaka, bilo je onda u N. P. i dosta pravoslavnih Srba. Na razdoblju 16. i 17. vijeka mitropolit Visarion zvao se raški, novopazarski i starovlaški. U ovo doba još nije bio sasvim opustio stari grad Ras. Vrhunac napretka dostigao je N. P. u drugoj polovini 17. vijeka. U N. P. je 1661. u 50 mahala bilo 3.000 jednokatnih i dvokatnih kuća, u čaršiji 1.100 dućana, u varoši 23 džamije, 7 crkava, 16 škola i mnogo hanova i česama. Po jednom drugom izvještaju 1689. N. P. je imao do 12.000 kuća. Onda je N. P. bio vrlo čuvena varoš, jedno od najvažnijih trgovačkih središta u unutrašnjosti Balkanskog Poluotoka, sa mnogobrojnim vezama sa okolnim zemljama. Poslije tako velikog napretka nastalo je opadanje. N. P. je prvi put doživio katastrofu 1689—1690. kada su ga Srbi ustanici za vrijeme Picolominievog vojnog pohoda, zauzeli, a zatim pri povlačenju uništili i popalili. 1706. N. P. je jedva imao 300 kuća, kad su Dubrovčani obnavljali trgovinu u opustošenoj varoši. N. P. je ostao i dalje sjedište paše. N. P. je zatim ponovno stradao 1731, kada je potop odnio 9 mostova i 36 kuća a bezbroj njiva i livada razorio. Ubrzo je N. P. ponovno stradao. U austrijskom ratnom pohodu kroz Tursku, Srbi ustanici su 1737. zauzeli i N. P. a Turke istjerali iz varoši. Onda su kroz N. P. prošli Srbi koji su se sa pećkim patrijarhom Arsenijem IV povlačili ispred Turaka i tako su se Turci tada ponovuo bili primakli N. P. Srbi su se povukli k Studenici dalje pa sjever. Stara dubrovačka kolonija napustila je N. P., pošto je varoš više puta strdala i zbog turske obijesti postajala sve uzmirnija, a trgovina i karavanski saobraćaj bili sve više izloženi nesigurnosti zbog anarhije u Turskoj. U anarhiji koja je sve više hvatala maha, N. P. se nije više mogao dići do nekadašnjeg napretka. Pošto je staro Trgovište. vjerojatno još u 16 vijeku raseljeno, N. P. se krajem 18. vijeka zvao i Trgovište, ili kao i danas, i samo Pazar. Onda je krajem 18. vijeka nastalo za Srbe u N. P. najteže vrijeme. 1788. novopazarski Turci došli su do manastira Ljubostinje i zapalili ga, a 1711. zapalili su i manastir Studenicu i u N. P. doveli na zatočenje studeničkog igumana sa trojicom jeromonaha, dok su drugi, jeromonasi sa moštima Sv, Prvovjenčanog Kralja jedva pobjegli preko Beograda u Pančevo. U ovo vrijeme je na razdoblju 18. i 19. vijeka, u tvrđavi N. P. na brijegu iznad varoši, stolovao novopazarski paša i upravljao je starom Raškom ili Novopazarskim Sandžakom. I pored svih turskih zuluma Srbi su se u N. P. ipak držali. 1807. bilo je u varoši oko 12.000 stanovnika, od ovih Turaka svega oko 5.000, Židova oko 100, Cigana oko 600, a ostalo su bili Srbi. Poslije ustanka u Šumadiji (1804), Srbi su 1809. zauzeli i N. P., popalili ga pa se povukli. Otada se mnogo Pazaraca iseljivalo u Šumadiju. N. P. se 1822. računao kao najvažnija trgovačka varoš u Bosni poslije Sarajeva. 1838-1839. tu je bilo sjedište i engleskog vicekonzula. N. P. je 1836. imao oko 7.000 stanovnika. Pored Srba pravoslavnih i muslimana, nešto Arlianta, Cincara, Židova i Cigana. 1857 imao je N. P. 12.000 stanovnika, sa 1.501 muslimanskih i 1110 pravoslavnih kuća. Sve do okupacije Bosne (1878) N. P. je vrijedio kao vrata od Bosne, posredovao je u saobraćaju između Sarajeva, Soluna i Carigrada, vodio je trgovinu sa Dubrovnikom i Skadrom. Onda su prekinute stare veze s Bosnom, a trgovina N. P.. koji je još 1873. preko Mitrovice dobio vezu sa kosovsko-vardarskom željezunicom okrenula se Solunu. N. P. je u posljednje tursko vrijeme bio sjedište mnogih begova, koji su držali okolna sela kao svoje čitluke, a svojom obiješću i zulumima činili varoš jednom od najarhaičnijih ondašnje evropske Turske. Pored njih i Turaka erlija (građana), u varoši je bilo i mnogo muhadžira (bjegunaca) iz Nikšića i Bosne. Pred oslobođenje bilo je u N. P. svega dvije starije srpske porodice, Komatine i Kulagići; ostali pravoslavni bili su u većini doseljenici od sredine i kraja 19. vijeka. 1913. bilo je u N. P. 13.433 stanovnika, a poslije je, zbog ratnih prilika, nešto opao. Sada se N. P. razvija kao glavno privredno središte za sve okolne krajeve po Ibru i Staroj Raškoj. Glavni drum od N. P. vodi niz Rašku i Ibar do Kraljeva a od ušća Raške uz Ibar do Mitrovice.
   Oko 4 km sjeveroistočno od N. P. ima u selu Banji 7 toplih izvora, od kojih je samo jedan iskorišćen u Ilidži, jak 18 l u minuti, topao 47 C. To je sumporovita hiperterma; liječi od reumatizma i neuralgije, a njeno se dobro djelovanje pokazalo još u 17. vijeku. U N. P. su: načelstvo okruga Raškog, poglavari sreza Deževskog i Štaviskog, okružna financijska uprava, komanda mjesta, prvostepeni sud. gimnazija mješovita osmorazredna, poštansko-telegrafska i telefonska stanica.

   Literatura; K. Kostić, Naši novi gradovi na jugu (1922); J. Cvijić, Osnove za geografiju i geologiju Makedonije i Stare Srbije. III. (1911); J. Dedijer, Nova Srbija (1913).

   V. Radovanović

   IZVOR: prof. St. Stanojević, NARODNA ENCIKLOPEDIJA SRPSKO-HRVATSKO-SLOVENAČKA, III KNJIGA , N—R, IZDAVAČ: BIBLIOGRAFSKI ZAVOD D. D. ZAGREB, GUNDULIĆEVA 29 ZASTUPA DR- ERIK MOSCHE, MIHANOVIĆEVA ULICA 1, 1928.

   Odgovori

4. 22. avgust 2017. u 00:50

   dr Dobrosav Nikodinović

   Prema akademiku Jovanki Kalić Ras je bio na mestu gde se nalazi Novi Pazar, a ne Trgovište. Glavni grad države je tamo gde se nalazi sedište crkve, episkopije. Sedište Raške episkopije je bilo u Petrovoj crkvi u predelu Rasa (Ak. Jovanka Kalić ,,Episkopski gradovi srednjevekovne Srbije”). Do 1468. godine pominje se Ras kao šeher (varoš) na mestu Novog Pazara. Turci nisu podizali gradove, oni su ih osvajali i menjali im imena. Čak je bio Manastir sv. Bogorodice u Rasu (danas Altun Alem džamija u Novom Pazaru) u kome je Ana/Anastasija žena Stefana Nemanje bila kaluđerica. Sveti Sava u Žitiju Stefana Nemanje kaže da je Ana otišla u Manastir sv. Bogorodice u Rasu. Greška je što novinari govore da je Anastasija otišla u Toplicu u Manastir sv. Bogorodice. Toplica je deo države Raške, ali nije RAS, glavni grad Raške. Nemanja je iao dvor u Deševo , kod Saborne dvorske crkve. U tom dvoru su se rodillo više Nemanjića, u njemu je održan sabor Kraljeva Dragutina i Milutina. Milutin je došao na Sabor, a Dragutin se nije kretao jer je prethodno slomio nogu u lovu u planini Rogozna kod RASA/Novog Pazara. Milutin je došao da rimi presto Raške najverovatnije iz Primorja. Oko Rasa su bila utvrđenja na okolnim visovima: Belo, Gradina u Postenju, Gradina u Šaronjama, Gradina na Pazarištu, Medeovac. Ras je bio otvoren grad, nije bio opasan zidinama. Stefan Nemanja je za bebu Rastka podigao posebnu palatu u pored dvora gde su Rastka negovale negovateljice, dojilje, a Ana i Nemanja su ga obilazili i gledali kako napreduje (Domentijan).
   Muslimanski nacionalisti Srbije ne priznaju da je Ras bio Novi Pazar, nego Pazarište, jer Novi Pazar planiraju da bude grad države Sandžak. Pazarište je tesno za glavni grad države Raške, nema episkopsko sdište i nije mogao biti prestono mesto. Zašto su Nemanjićki sabori održavani u Petrovoj crkvi a ne nekoj crkvi na Pazarištu. Grešku je napravio arheolog Marko Popović pogrešno zaključujući da je Trgovište, odnosno Gradina bila Ras. Kasnije nije nikad više tvrdio da je Gradina na Pazarištu RAS.
   Pazarište je bilo trg, pijaca, gde se prodavalo i obrađivalo gvožđe iz Gluhe Vasi /Gluhavice, kuda je prolazio Dubrovački drum. Zato se deo puta Novi Pazar-Sjenica zove Dubrovačka ulica. (RAŠKA OBLAST I I II, izdavač Prometej Novi Sad 2016. godine, autor dr Dobrosav Nikodinović).

   Odgovori

5. 13. decembar 2017. u 21:25

   Mile

   Ima te li nesto o selu gracane u pazaru

   Odgovori

   • 15. novembar 2022. u 12:44

     Vladan Drmanić

     Možda imam nešto možete me kontaktirati o rodovima koji žive tu i odseljenim rodovima

     Odgovori

6. 15. maj 2018. u 21:12

   AG

   Zna li neko vise o poreklu Pajovica iz Polokca,slava Lazareva subota

   Odgovori

   • 11. decembar 2022. u 12:00

     Vladan Drmanic

     Poreklom su Kuči iz Limske doline,slava im je Lazarcevdan mnogo njih se odselilo u Kraljevo,Pazovu,Deževski Put,Šestovu,Varos Malu deo Novog Pazara,u Polokcu ih ima jos 3-4 kuće gde i sada žive ispod Pajovićke glavice.

     Odgovori

7. 28. maj 2018. u 15:30

   Vojislav Ananić

   NOVI PAZAR

   Novi Pazar se nalazi u pitomoj i župnoj ravnici, koja se zove Novopazarsko polje i predstavlja najniži i najplodniji deo istoimene kotline. Zapadni deo ove ravnice zovu Salakovac. Grad se širi na obalama triju reka: Raške, Jošanice i Trnavske reke, a obgrljen je brdima koja predstavljaju ogranke Golije i Rogozne. Severnu stranu grada nadvisuju: Paričko brdo (733 m), Šanac (694 m), iznad mesta i potoka zvanog Erozija, zatim Dublje i Stražište (604 m), a nešto severnije iznad njih dominira vulkanska kupa Đurđevi stupovi (789 m), koju narod drugačije naziva Gradić ili Dragutinovo brdo.
   Na severoistoku grad je dolinom reke Raške otvoren prema Ibarskoj magistrali – beogradskom drumu. Na istoku, iznad Svojbora uzdiže se Hotkovsko brdo (Borova glava 656 m), uzvišenje obraslo šumom koje meštani nazivaju Borje ili Borići. Iznad Jošanice je ogolelo brdo Jaklja (Šanac 601 m), a iza njega ka Hotkovu je dolina Jaklja, koja se veže za Svojbor. Južni deo grada opasuju padine Šutenovačkog brda (781 m) i Borovika, dok je na zapadii, iza Ciganske mahale kupasto uzvišenje Tepe (646 m), za koje je vezana legenda da je puno vode i da će jednog dana da pukne i potopi ceo grad. Sva brda oko Novog Pazara u nedavnoj prošlosti bila su pod šumom, ali su s dugotrajnom sečom i erozivnim dejstvom padavina ostala gola ili obrasla oskudnom travom. Stariji Pazarci pamte kad se pevalo:
   Aoj Jakljo, visoka planino,
   u tebi se sokolovi legu…
   Turski putopisac Evlija Čelebija, zaljubljen u novopazarsko podneblje, ovako ga opisuje: “Budući da je klima jako prijatna to je ljeti ljeto a zimi zima. Zbog toga je narod jako zdrav i otporan. Čak su ljudi velike starosti većinom čili i rumeni ’junaci’. Njihova familija je od rumene ruže.”
   Grad se snabdeva vodom putem gradskog vodovoda sa bistrog vrela reke Raške. I ranije je bio bogat vodom, Čelebija (u XVII veku) pominje “devet česama iz kojih teče voda čista kao vrelo života”, za koje kaže da su razvedene iz rijeke Raške. Pored vodovoda stanovništvo se još uvek snabdeva i sa česama, čija su imena: Halimača, koja se nalazi u istoimenom sokaku (gornji deo Bosanske ulice), druga Halimača, koja se nalazi u Hercegovačkoj ulici, Alevača na Hadžetu iznad Jaza, u blizini džamije, zatim česma Palanka u delu grada zvanom Bukreš, u neposrednoj blizini istoimene džamije, česma Biserovača u mahali zvanoj Potok, te Grlica nedaleko od česme Palanke. Vezano za imena česama u Novorn Pazaru su prisutne dve legende, a prva glasi: “U šeheru Novom Pazaru živele su tri sestre, tri lepotice, tri dženetske hurije Altuna, Hadžira i Halima, ćerke pašine. Osim što su se po svojoj lepoti i bogatstvu isticale, bile su poznate i kao veoma uobražene i probirljive. Na vrata njihovog raskošnog doma kucali su mnogi prosci, no vraćali su se ne samo odbijeni već i postiđeni, jer su bili ismejani od strane sestara. I pored saveta svoje smerne i skromne majke Devlete, tri sestre još zadugo odbijahu svoje prosce. Vremenom se po tome pročuše pa se više niko ne usuđivaše da zakuca na njihova vrata. Vreme brzo prođe pa tri dženetske hurije ostadoše neudate. Kako nisu imale bližih naslednika to nisu znale šta će sa silnim bogatstvom koje naslediše od oca, te rešiše da ga uhajrate, pa najstarija (Altuna) podiže džamiju koja po njoj dobi ime Altun-alem džamija, srednja (Hadžira) naselje koje se po njoj nazva Hadžet, a najmlađa (Halima) česmu koja se po njoj nazva Halimača.”
   Druga legenda se odnosi na vodu Biserovaču. Po legendi, u novopazarskom Potoku nekad davno obretoše se jedan veliki turski paša i njegova žena, presvijetla Bišera. Lepa pašinica bila je oduševljena predelima koji su je okruživali. Njenu pažnju posebno je okupirao izvor sa predivnom vodom koji se nalazi na jednorri uzvišenju, tako da je na njemu, za vreme svog boravka u Potoku, provodila najviše vremena. Na tom izvoru je uzimala abdes, razgovarala sa džematlijama, a mnogim od njih udeljivala ne male poklone. U znak sećanja na njen boravak u njihovom džematu, podi- goše joj česmu koju po njoj nazvaše – Biserovača.
   U Novom Pazaru su još uvek u toponomastici očuvana stara imena pojedinih delova grada i mahala, kao što su: Hadžet, Bukreš, Jermiše, Potok, Baruthana, Lug, Musala, Jošanica, Ćukovac, Rakovac, Varoš mahala, Hendek, Svojbor, Čerkez mahala i Pašino Guvno. Pamte se i stare ćuprije – na Jošanici: Kara-Hodžića ćuprija, kod svojborske džamije drvena ćuprija, a ispod nje Uska ćuprija; na Raški: Carska ćuprija (ka TK “Raški”), Čifutska ćuprija, Velika ćuprija (sadašnji most je između Čifutske i Velike ćuprije), iznad Vrbaka bila je Tapanska ćuprija, zatim Šuševska, Lučka i Pojilska ćuprija.
   Stanovništvo. – Novi Pazar je formiran na mestu gde su nekad postojala sela, a sasvim je sigurno da su stanovnici tih i drugih okolnih naselja bili hrišćani, ali su od osnivanja grada mnogi islamizirani pa se od njih formira njegovo muslimansko stanovništvo. Po prvom katastarskom popisu Bosanskog sandžaka 1468. godine Novi Pazar je imao 194 hrišćanska i 175 muslimanskih domaćinstava; računajući (prema proceni) da je tada jedno domaćinstvo prosečno imalo 5 članova, onda je u Novom Pazaru tada živelo ukupno 1845 stanovnika (970 hrišćana i 770 muslimana). Posle 48 godina (1516. godine), iza navedenog prvog popisa, proces islamizacije bio je toliko brz da se broj hrišćanskih domaćinstava smanjio na 81 a broj muslimanskih povećao na 367. Prema analitičkim procenama, Novi Pazar je najveći broj stanovnika imao u XVII veku, oko 30000, po čemu je bio drugi grad u Bosanskom pašaluku, posle Sarajeva (Vrhbosna). Ovo se može objasniti time što je i pored čestih razaranja, paljevina i gladnih godina, ostao najveći trgovački centar na širem prostoru Bosanskog sandžka i kasnije pašaluka. Sa razvojem grada menjala se i etničko-konfesionalana struktura, a u njemu su već od osnivanja živeli: Muslimani, Srbi, Turci, Cigani, Dubrovčani i Jevreji. Sa primanjem islama (od XV veka) od strane domaćih hrišćana, i u Novom Pazaru se formira nova populacija – Muslimani, što dokazuju imena iz prvih popisa u gradu: Mustafa, sin Markov, Ahmed, sin Radojin, Ejnebeg, sin Radivojev, i Hajrudin, sin Radašinov. Kasnije su stanovnicima Novog Pazara postali Albanci i Čerkezi. Pred prvi balkanski rat (1911. godine) grad je imao 13847 stanovnika, a iz drugog svetskog rata izašao je sa 11000 stanovnika. Po podacima popisa stanovništva iz 1991. godine, Novi Pazar je imao 57149 stanovnika, a struktura izgleda ovako: Muslimani 43774, Srbi 6698, Jugosloveni 575, Crnogorci 190, Albanci 172, Hrvati 32, Turci 20, Makedonci 18, Bugari 10, Slovenci 10, Rumuni 8, Česi 8, Mađari 3, Ukrajinci 2, Grci 2, Jevreji 1, Nemci 1, Romi 1, ostali 13, neopredeljeno 7, regionalna pripadnost 16 i nepoznato 182.
   Privredne karakteristike. – U svojoj bogatoj istoriji Novi Pazar je dugo vremena bio najveći trgovački i zanatski centar između Sarajeva i Soluna i jedan od najvećih na Balkanu. Prema turskim izvorima jedan od prvih i najrasprostranjenijih zanata u Novom Pazru bio je kožarski (tabački). Tabaci su štavili kožu, ali se kasnije u gradu na osnovu proizvodnje kože javljaju: sarači, čizmari i papučari. U XVI veku u Novom Pazaru postoji veći broj ekmedžija (pekara), terzija (krojača čohe), halača (drndara pamuka), mesara, krčmara, mimara (graditelja objekata). Blizina rudarskih područja Gluhavice, Rogozne i Kopaonika uslovila je pojavu zanata vezanih za sirovinu metala. Još iz srednjovekovne Srbije nastavljena je tradicija bavljenja kovačkim zanatom, a javljaju se i kazandžije, kalajdžije, britvari, bravari, vrši se izrada katanaca, buzdovana i sl. Vremenom zanatstvo se u Novom Pazaru utemeljuje, a mreža zanatskih zanimanja se širi i krajem XIX i početkom XX veka već rade: kondurdžije, ćulafdžije, berberi, abadžije, jorgandžije, mutavdžije, samardžije, nanuldžije, svećari, dunđeri, grnčari, aščije, poslastičari… I u periodu između dva svetska rata (1918- 1941. godine) Novi Pazar je ostao veliki zanatski centar; imao je tada: 34 berberina, 28 krojača, 33 obućara, 13 mintandžija, 10 abadžija, 11 stolara, 8 lončara, 10 britvara, 5 kolara, 7 aščija, 6 ćevabdžija, 2 sahadžije, 6 ćulafdžija, 4 sarača, 4 nanuldžije, 2 bojadžije, 2 samardžije, 3 mutavdžije i 11 vodeničara.
   Razvitak trgovine uslovio je povoljan geografski položaj Novog Pazara na mestu gde su se ukrštali mnogi karavanski putevi, tako da je grad postao glavna trgovačka stanica između Sarajeva, Carigrada i Soluna. Svakako, trgovinu su najviše oživeli Dubro- včani, koji su već od XV veka, odmah posle osnivanja grada, bili prisutni u ovom mestu, kad su zabeležena dva domaćinstva da bi se njihov broj u XVI veku povećao na 46, dok su kasnije imali veliku dubrovačku koloniju. Trgovinom su se u Novom Pazaru bavili i Muslimani, Srbi i Turci.
   Iz Novog Pazara Dubrovčani su odnosili najviše kožu i vunu, a donosili su mirise, začine, svilu i čohu. Trgovina je u Novom Pazaru postala stalno zanimanje jednog sloja ljudi i vekovima se održavala tradicija trgovačkog mesta. Između dva svetska rata u Novom Pazaru je bilo oko 250 Jevreja, a njima su pripadale bolje snabdevene trgovačke radnje. U tom razdoblju od 1918. do 1941. godine u gradu su postojale sledeće trgovačke radnje: 5 radnji za prodaju tekstila i konfekcije, 11 radnji za prodaju bazarske robe i igrački, 1 radnja za prodaju obuće, 2 prodavnice građevinskog materijala, 1 radnja za prodaju ogrevnog materijala, 4 radnje za prodaju žitarica i mlevenih proizvoda, 55 radnji za prodaju životnih namirnica, 29 radnji za prodaju voća i povrća, 3 radnje za prodaju sirove kože i vune, 9 radnji za prodaju mesovite industrijske robe, 2 radnje za prodaju knjiga, 10 radnji za prodaju mesa i mesnih prerađevina, 5 radnji za prodaju metala (gvožđara).
   Pored navedenih zanimanja, veliki broj gradskog stanovništva bavio se poljoprivredom, a prirodni uslovi su najviše odgovar- ali gajenju voća, povrća i vinove loze. Još u XVII veku Evlija Čelebija boraveći u Novom Pazaru istiće: “Tu postoji 48 vrsta jabuka i 35 vrsta krušaka, ima 10000 dunuma vinograda.” Razvijeno je bilo i mlinarstvo, o čemu svedoči postojanje većeg broja vodenica, a neke su se očuvale i do predratnog doba (do 1941. godine). Dve vodenice su radile na mestu gde je danas hidrocentrala, nedaleko od Hotela “Vrbaka”, a ostale na Baruthani, u Lugu, na Paricama i Pojilima.
   U posleratnom periodu izgradnje, i pored relativno sporog razvoja privrede u celom Sandžaku, Novi Pazar je izrastao u privredni centar u kom sada ima 28 industrijskih, zanatskih i ugostiteljsko-trgovačkih preduzeća.
   Pored društvenih, registrovano je i 400 privatnih preduzeća, od kojih se 284 bavi trgovinom i transportom, Privatnih trgovačkih radnji ima oko 2000, a radnji u zanatskom sektoru oko 3300.
   Istorija grada. – Novi Pazar (Jeni Bazar – Novo Trgovište) osnovao je Bošnjak Isa-beg Hranušić, islamizirani bosanski plemić, koji 1455. godine piše Dubrovčanima za “brata i hercega, ali sinovca mi vojvode Petra”.
   Po nekim istorijskim izvorima i tvrdnjama, grad je osnovan na mestu gde je nekad bilo srednjovekovno hrišćansko naselje. S obzirom da su Turci već bili osvojili raške krajeve do sredine XV veka, to je najlogičnije da je Isa-beg postavio temelje Novom Pazaru 1455. godine, a popisom krajišta Isa-bega Isakovića te iste godine nije obuhvaćen iz razloga što je bio u sastavu sultanovog hasa. Pisani izvori ga pominju nešto kasnije (1461. godine), i to u dubrovačkim dokumentima. Prvi građevunski objekti koji su činili jezgro budućeg grada bili su: Isa-begova džamija (preko puta sadašnjeg muzeja), Isa-begov hamara, koji još postoji u ruiniranom stanju, i karavan-saraj za koji se smatra da je bio nedaleko od Isa-begove džamije. Širenjem grada povećao se i broj džamija, koje su pored duhovne i kulturno-obrazovne uloge bile i centri oko kojih su se formirale nove mahale. Naravno, još tada nicala je “tijesna” čaršija, a prema pisanim izvorima Isa-beg je dao izgraditi 56 trgovačkih radnji. Već je krajem XV veka (1489. godine) u Novom Pazaru podignuta prva škola (mekteb) a u isto vreme bila je izgrađena i jedna tekija do reke Raške, kraj same ćuprije. Pored verskih ustanova povećavao se i broj hanova, dućana i mahala, tako da je Novi Pazar za kratko vreme dobio naziv i status šehera, koji tada postaje i središte nahije Ras. Ovaj razvitak propraćen je smanjenjem hrišćanskih bogomolja, od njih su neke pretvorene u džamije ili mesdžide, smanjuje se hrišćansko a povećava broj muslimanskog stanovništva, dok grad dobija flzionomiju orijentalnog naselja sa privrednim delom – čaršijom i stambenim – mahalama. Krajem XV veka Novi Pazar je već imao 10 mahala, koje su nosile sledeća imena: Pašijegita, Murata subaše, Kadijina, Mentešelu, Terdžumanova, Parice, Vrbovac (Milindol), Paralovo, Ćukovac i mahala Dubrovačkih trgovaca. U 6 mahala živeli su muslimani, a u 4 hrišćani (Paralovo, Ćukovac, Vrbovac i Dubrovačkih trgovaca).
   Kako je izgledao Novi Pazar od XV do početka XX veka najbolje se vidi iz opisa mnogih putopisaca, trgovaca, geografa, istoričara i diplomatskih ličnosti koje su prolazile kroz ovu varoš ili se u njoj na određeno vreme zadržavale. Benedito Ramberti, godine 1533.: “Potonje mesto (Novi Pazar) je glasovit trg, velik i pun trgovina i dućana, hrišćanskih i turskih, gde stanuju dubrovčani i drugi trgovci”. Iste godine, prolazeći kroz Novi Pazar, Šeper ističe: “Ova varoš leži u lepoj ravnici imajući sa severa i juga nekoje gore, koje nisu odveć visoke”. Katarin Zeno 1450. godine beleži da se Novi Pazar prostire na lepom polju te da se u njemu trguje raznim stvarima “koje dolaze iz različitih zemalja, a varoš je naseljena Turcima, hrišćanima Srbima, mnogim Dubrovčanima; ima mnogo mošeja i karavan-saraja. Izgled kuća se ne da uporediti sa Sarajevom, jeftino se tu živi, jedino što je tu ponešto vino skupo. Mesto je opasano zidinama, koje imaju u opsegu 4 milje…”
   Mletački Bailo Pavle Kontarini prolazeći kroz Novi Pazar 1580. godine, zapisao je da je ovaj grad imao 6000 kuća, od kojih su 100 bile hrišćanske. “Tu je dubrovačko skladište, ima 16 mošeja i vrlo dugi bazar gde ima svake vrste dućana; tu ima osobito zanatlija koji proizvode željezničke topuze, turske katance svake vrste i cenjene medenice, a željezo vade u Gluhavici…” Hadži Kalfa beleži o Novom Pazaru samo da je u sandžaku Bosni i da u njemu ima izvrsnih vrućih banja. Opširhiji opis Novog Pazara ostavio je Evlija Čerlebija u XVII veku: “Varoš Novi Pazar nalazi se na mestu gde se sastaju granice triju vilajeta. A kako tuda protiče sedam rijeka, to je njegovo područje jako plodno. Ima 40-50 mahala. Meni su ostale u sjećanju mahale: Karamahala, Hadžiibrahim- efendijina mahala, mahala Terike bazar (mahala Žitni trg) i Isa-begova mahala. Tu se nalaze 23 džamije. Džamija koja se naziva Altun-alem (džamija sa zlatnim alemom) je stara bogomolja i nalazi se u Jeleč-mahali na Carigradskom drumu. Gazi Isa-begova džamija nalazi se na Žitnom trgu, a načinjena je prepravljanjem bivše crkve. To je stara Fethija, olovom pokrivena bogomolja.
   Znamenite su još džamije kod kamenitog mosta (Taškopru- džamija) i Hadži-Huseinova džamija, osim tih džamija tu ima još 11 mesdžida i 5 medresa, samo su dvije od njih vrlo lepe, majstorske građevine. Tu dalje postoji jedna škola za izučavanje svete tradicije i 11 osnovnih škola. Svaki je osnivač džamije podigao i po jedan mekteb. Kod Taškopru džamije nalaze se dvije tekije. Imaju i tri stare musafirhane. Derviša ima i u ostalim mahalama. I hanova ima mnogo (ističu se): Franački han, Sarajevski han i Užički han; Čorbadžijski han je bezistan varoši. U njemu se za bescenje dobiva sva indijska, arapska i persijska roba. Murteza-agin han ima kafanu. Takav je i šejh Ibrahim-efendijin han. Varoš ima 3000 kuća prizemnih i na sprat, sa rajskim baščama, sve su pokrivene ćeramidom i u dodbrom stanju. Visoki saraji. Na prvom mestu je saraj Hadži-Ibrahim efendije, koji je uredio sarajevske (saraj-Bosna) i hercegovake drumove, podigao mostove i hanove. Zatim saraj Zulfikar-zade Mahmud-age. Čaršija ima 1110 dućana. U mnogim dućanima se izrađuju katanci, čekići, tabandže i drugo Oružje. Postoje dva hamama… postoje dva imareta (javne kuhinje). Hrana u Gazi Isa-begovom imaretu dijeli se besplatno gospodi i sirotinji. Ima ukupno 7 srpskih i latinskih crkava, a nema franačkih, židovskih i mađarskih bogomolja.” Novi Pazar je stradao 1689. godine. Mihailo Luiđi Mucio u svom delu La Sacra Lega contro la potenza (Napoli 1690.) veli o našem Pazaru toga vremena: “Mesto gde se zadržavaju karavani i gde se roba rastovaruje. Ova varoš bila je 1689. godine zauzeta, poharana i razrušena od srba, na veliku štetu trgovaca, naročito Dubrovčana.” Kaboga, koji je 1706. godine prešao kroz razvaljeni i još nepodignuti Novi Pazar, veli o njemu: “Ovo mesto bi nekada vrlo glasovita varoš u Levantu, a sada je ništa; gde beše nekad 12000 kuća (sada) nema više od 500.” Baron Božur u drugoj polovini XVIII veka računa da u Novom Pazaru ima 10-12 hiljada stanovnika i naziva ga trgom na kome se “menjaju proizvodi” Maćedonije, Bosne, Srbije, Albanije i Rumelije; u tvrđavi na brdu Stoluje paša koji upravlja Raškom, predelom između Bosne, Albanije, Maćedonije i Srbije.” Baron Gamero, putnik po Turskoj u početku XIX veka, beleži o Novom Pazaru: “Varoš, koju su pre dve godine spalili Srbijanci, ima na devet hiljada stanovnika…” Francuz Šomet 1807/8. godine beleži o Novom Pazaru da je to druga varoš Bosanskog pašaluka po prostranstvu i broju stanovnika: ima 15000 stanovnika, od kojih su 5000 Turci, 100 Jevreji i 600 Cigani, a ostalo su pravoslavni Srbi…” J. G. Jurišić 1852. godine naziva ga “vratima Bosne”. Hrvat Franjo Jukić, prošavši sredinom XIX veka kroz Novi Pazar, ovako opisuje boravak u toj varoši: “Sutradan podranismo (iz pravca Duge Poljane, F. S.) te uz planinu nastavismo put i prije četiri sata ne sađosmo u rašku dolinu. Dolina ova natapana je rijekom Raškom, s jedne i s druge strane selima iskićena, i što se bliže prikučivamo Novom Pazaru; to je sve prostranija i oku prijatnija. Pramaljeće biješe se ovde dobro razvilo, i mi smo se ogrijali i osušili bili. Ali nuto nove bijede! Drum carski, rijeka jaka, a most na njoj nema. Vodu smo gazili konjem do trbuha i moga konja bijaše voda ponijela, i da ne bijaše lijeka na blizu, to bi i odnijela; bio sam mokar do pasa. U Novi Pazar došavši, u hanu ni vatrića za lulu pripaliti. Meni dadoše jednu sobu, dadoše mi dva zaptije da me čuvaju. Oni su spavali kao poklani, a ja svu noć na tvrdoj zemljici prevrtao se… u Novom Pazaru ima do pet obitelji čifuta i 150 hrišćana, a ostalo su Turci i Cigani; može imati oko 12000 duša; u varoši ima dosta naseljenih Arnauta, koji govore oba jezika, i bosanski i svoj… Novi Pazar je bio znatno mjesto pod Rimljanima i kasnije pod raškim, srpskim i bosanskim vladarima.” Najsvežije putopisne zabeleške iz samog kraja XIX veka (1897. godine) zapisao je Todor Stanković, srpski konzul u Prištini i znameniti putopisac: “U Novi Pazar smo stigli u 3 sah. po podne. Pri samom ulazu u varoš prvo je tursko groblje i tekija zvana Kurdibaba (Gurbi-baba, F. S.). Odseo sam u han Jahja-age Đakovca, gde su me odmah posetili Kajmakam i predsednik opštine. Obojici sam istog dana uzvratio posetu. Za ovim posetio sam protu Rafajla Kulagića, kod koga su mi došli na viđenje svi ondašnji sveštenici. Išao sam u crkvu, koja je nova i lepo ukrašena a za ovim obišao sam srpske osnovne škole, koje su smeštene u starim istrošenim zgradama.
   U samoj varoši ima jedan mali gradić, kojim se i sad turska vojska služi. U Novom Pazaru ima 1749 kuća, a u 334 sela 3535 kuća, ukupno 5284 kuće. Stanovnika u varoši i selima ima 19179 Srba pravoslavnih, 19744 Srba muhamedanaca, i 156 Jevreja, koji Jevreji žive u samoj varoši. Škole imaju sve tri vere. Pravoslavni Srbi imaju dva učitelja i jednu učiteljicu osnovne škole, a u novopazarskoj okolini samo jednu školu u selu Vračevima. U Novom Pazaru takođe ima naseljenih Srba muhamedanaca doseljenih iz Nikšića i Bosne… Od Mitrovice ka Novom Pazaru i sve na dalje i Srbi pravoslavne vere i Srbi muhamedanci – takozavani Bošnjaci zbore svojim zajedničkim srpskim jezikom.”
   Današnji Novi Pazar, za 50 godina posleratnog razvitka sve manje podseća na učmalu orijentalnu kasabu, dok njegova fizionomija svakodnevno poprima obeležja savremenog urbanizovanog gradskog naselja sa novim stambenim zgradama, novim soliterima i novim stambenim četvrtima. Pored toga što ima ulogu opštinskog centra on je najveći privredni, kulturno-obrazovni, medicinski i sportski centar Sandžaka. U gradu se nalaze 6 osnovnih i 4 srednje škole; 3 dečja obdaništa, gradska biblioteka, muzej i istorijski arhiv, kao i radio-stanica te dom kulture. Zbog velikog broja mladih koji odlaze na studije u udaljene univerzitetske centre, nameće se potreba za otvaranjem nekoliko fakulteta, i televizjskog studija što bi trebalo da bude imperativ šire društvene zajednice i lokalnih vlasti.

   Izvor: Fikret Sebečevac – Selim Šaćirović / Naselja novopazarskog kraja, Beograd, 1995.

   Odgovori

8. 28. maj 2018. u 15:49

   Vojislav Ananić

   Muslimanski rodovi

   Klimente (504 domaćinstva): Batkići (Trnava – Rogozna), Besničani (Mur), Beširovići (Janičare), Bronje (Požega), Vejselovići (Banovica, Podbijelje, Janča), Gicići (Janča), Griševići (Janča, Čebinac), Dolićani (Janča, Čebinac), Dace (Suha Ćuprija, Čebinac), Dražani (D. Sebečevo, Bajevica), Đerleci (Suha Ćuprija), Etemovići (Crnoča), Zejnelovići (Hotkovo), Zećirovići (Vražogrnci), Kecapi (Podbijelje, Suha Ćuprija), Klimente (Jukovača), Koraći (Bajevica), Koči (Mur), Kurbaševići (Trnava – Rogozna), Lekovići (Crnoča), Ljajići (Janča, Bele Vode, Buče, Požega, Dojeviće), Mavrići (Rajčinoviće, Rajčinovićka Trnava, Zaguljača, Oholje, Pljevljani), Malićevići (Hotkovo), Maljanovići (Dojeviće, Zabrđe), Martinovići (Netvrđe, Trnava, Rogozna), Mulići (Šestovo), Murići (Šutenovac, Roginje, Paralovo, Crnoča, Lukocrevo, Zaguljača, Krće. Banovica), Murselovići (Šutenovac), Muslići (Crnoča), Mustafići (Šutenovac), Nezovići (Goševo), Nicevići (Suha Ćuprija, Petrova, Jasenovik, Postenje), Nokići (Vučiniće, Tvrdoševo), Nuradinovići (Čebinac), Nurkovići (Crnoča), Osmanovići (Roginje), Paljevići (Dojeviće, Podbijelje), Pepići (Podbijelje), Pljakići (Trnava – Rogozna, Brđani, Slatina, Zaguljača), Pruševići (Oholje, Zaguljača, Rohovo), Redžovići (Mur), Rugovci (Požega, Bubregoviće), Ruševići (Šutenovac), Sadovići (Jošanica), Smajovići (Čepelj, Drenjak, Bele Vode), Sulejmanovići (Oholje), Suljići (Osoje), Suljovići – Rašljani (Mur, Hotkovo), Ćosovići (Vojniće, Netvrđe), Ugljani (Banja, Rajčinoviće), Fazlići (Jošanica), Hazirovići (Roginje), Halilovići (Šutenovac), Hamidovići (Banovica), Hasanovići (Mekinje, Mur), Husovići (Roginje), Čelići (Banovica) i Šabanovići (Mur, Kominje).
   Kuči (464 domaćinstva): Avdovići (Murovce, Rajčinoviće), Alići (Jelačiće, Nikolići), Alihodžići (Brđani), Aljkovići (Bobovik), Arslanovići (Gorandža), Ahmetovići (Ž. Dolac, Nikolići, G. Sebečevo), Bačevci (G. Sebečevo), Bejtovići (Bobovik), Bećovići (Niš), Bibići (G. Sebečevo), Bilalovići (Jelačiće), Biševci (Jukovača, Golijski Koznik, Lukocrevo, Požega, G.Sebečevo, Pljevljani), Brunčevići (D. Sebečevo), Ganići (G. Sebečevo), Drekovići (Šutenovac, Trnava – Rogozna), Durovići (Netvrđe), Zejnelovići (Vrbasiće), Zilkići (Podbijelje, Rajčinoviće, Hotkovo, Banja, Oholje), Zukorlići (Trnava – Rogozna), Ibrahimovići – Rečkovići (Jošanica), Islamovići (Kneževiće), Jakupovići (Trnava – Rogozna), Kahrimanovići (Zaguljača), Kašovići (Goševo), Kujevići (Zaguljača), Kučevići (Mur, Banovica), Kolići (Trnava – Rogozna), Kurtanovići (D. Sebečevo), Kuči (Pobrđe), Ličine (Šavci, Netvrđe), Mašovići (Kožlje, Gorandža, Paralovo), Mekići (D. Sebečevo, Bajevica), Mehmedovići (Murovce), Mehovići (Vražogrnci), Mujkovići (Murovce), Mummovići (Z. Kamen), Mustafići (Vrbasiće), Muratovići (UjniČe), Mušovići (D. Sebečevo), Nuradinovići (D. Sebečevo), Omerovići (Kožlje, Roginje),
   Pramenkovići (Brežđe, Netvrđe, Zlatni Kamen), Preljevići (Mur), Radonjice (Gorandža), Radenice (Zaguljača), Redžovići (Paralovo, Pobrđe), Rifovići (Zaguljača), Sejdovići (Niš, Zlatni Kamen), Sinanovići (G- Sebečevo, Mur), Suhodolci (Banja), Suljovići (Bobovik), Tahirovići (Dojeviće), Tmušići (Brđani), Trtovci (Podbijelje, Barakovci, Požega), Fejzovići (Slatina), Hamzići (Brđani), Husovići (Gorandža), Čmanjci (G. Sebečevo), Šabanovići (G. Sebečevo) i Šipčani (Zabrđe).
   Hoti (393 domaćinstva): Alići (Pobrđe), Aličkovići (Barkovo, Jukovača), Ahmetovići (Kruševo), Bajramovići (Jukovača), Bejtovići (Kruševo), Binjoši (Pobrđe), Gegići (Podbijelje, Pobrđe, Banovica), Dolovci (Vrbasiće, Mur, Dojeviće, Petrova, Čebinac, Janča, G. i D. Sebečevo), Ejupovići (Kožlje), Elezovići (Kruševo), Emrovići (Trnava, Rogozna, Kruševo), Zejnelovići (Kruševo), Zećirovići (Štedim), Zećovići (Oholje, Goševo), Ibrahimovići (Cvijetnje), IzberOvići (Kruševo), Kadrići (Jukovača), Kujovići (Kruševo), Koce (Požega, Sitniče), Latifovići (Šestovo), Lotinci (Šestovo, G. Sebečevo), Metići (Prćenova, Postenje), Muratovići (Bajevica, Vrbasiće), Muminovići (Kruševo), Murtezići (Goševo), Nurovići (Vučkoviće, Kruševo, Jukovača), Numanovići (Cvijetnje), Osmanovići (Janičare, Kruševo, Jukovača), Pejići (Mur), Paljevci (G. Sebečevo), Ramovići (Trnava – Rogozna), Sadovići (Šestovo), Sefovići (Šestovoj, Smajovići (Vrbasiće, Rohovo, Ž. Dolac, Grnčare, Bajevica), Tunči (Netvrđe), Trokovići (Jukovača), Totići (Paralovo, Banovica, Dojeviće, Ivanča, Trnava – Rogozna), Hamidovići (Jukovača, Kruševo), Hajrovići (Janičare), Halitovići (Kruševo), Hasanovići (Kožlje, Požega), Hodovići (Kruševo, Mur), Hoti (Pobrđe, Vučiniće), Fakovići (Popiće), Džankovići (Kruševo, Vrbasiće) i Šaćirovići (Cvijetnje, Kruševo).
   Kolašinci (93 domaćinstva): Alići (Osoje), Bajramovići (Č. Dolac, Jukovača), Beganovići (Podbijelje), Bećovići (Č. Dolac), Derdemezi (Trnava – Rogozna, Roginje), Islamovići (Podbijelje), Kalići (Trnava – Rogozna), Kahrovići (Čepelj), Kolašinci (Rajčinoviće i Rajčinovićka Trnava), Latifovići (Č. Dolac), Lukači (Pljevljani), Martinovići (Trnava – Rogozna), Mehmedovići (Č. Dolac, Ujniče), Mecinovići (Šutenovac), Mušovići (Trnava – Rogozna), Ramovići (Č. Dolac), Spahovići (Oholje), Ćatovići (Rohovo, Šavci), Fehratovići (Brezovica, Murovce), Halilovići (Barakovce, Č. Dolac), Huseinoviči (Podbijelje) i Husovići (Buče, Čebinac).
   Islamizirani Vasojevići (75 domaćinstava): Bajrafnovići (Pljevljanij, Brahići (Paralovo), Bogućani (Vučiniće, Koškovo), Karišici (Paralovo, Trnava – Rogozna), Đukići (Paralovo, Bele Vode), Lakote (Koškovo), Puljići (Pavlje), Rahići (Šutenovac), Trubljani (Dojeviće) i Hajrovići (Crnoča, Slatina).
   Bosansko-hercegovačko poreklo (66 domaćinstava): Aščerići (Slatina), Bošnjaci (Varevo), Gološi (Slatina), Kadrići (Trnava – Rogozna, Dojeviće), Kapetanovići (Trnava – Rogozna), Kartalovići (Trnava – Rogozna), Kicare (Koškovo), Kurtovići (Bele Vode), Mujovići (Brežđe), Mušovići (Krće), Mušići (Muhovo, Krće, Koškovo), Puze (Trnava – Rogozna), Halkovići (Koškovo) i Ćorhamzići (Trnava – Rogozna).
   Dupljaci (61 domaćinstvo): Ademovići (Nikolići), Dupljaci (Trnava – Rogozna, Brđani, Pobrđe, Netvrđe, Babrež, Zabrđe), Etemovići (Goševo), Mahmutovići (Jošanica), Ramovići (Ujniče), Salkovići (Malo Lukare), Tahirovići (Jelačiće), Hamidbilići (Jukovača), Halilovići (Barkovo, Malo Lukare) i Šaćirovići (Komihje, Kneževiće, Murovce, Roginje, Mur).
   Šalje (61 domaćinstvo): Avdovići (Ž. Dolac), Kurtovići (Bajevica), Mujanovići (Pobrđe), Muratovići (Maljevce, Bajevica), Ramovići (Dojeviće, Trnava – Rogozna, Postenje), Salkovići Ž.Dolac), Salihovići (Šestovo), Fejzovići (Pobrđe), Hajrovići (Bajevica, Rohovo), Šabanovići (Pobrđe) i Šaćirovići (Ivanča, Bajevica).
   Škrijelji (52 domaćinstva): Ademovići (Zaguljača), Bilalovićl (Trnava – Rogozna), Demirovići (Mur, Pobrđe, Zaguljača), Zekovići (Murovći), Krkušići (Šestovo, Pobrđe, Janičare), Tutići (Pobrđe, Sopoćani), Fijuljani (Trnava – Rogozna), Hakići (Pljevljani, Rajčinoviće, D. Sebečevo), Čubrovići (Vojniće, Dojeviće, Bobovik), Škrijelji (Barakovci, Rajčinoviće, Prćenova, Rajčinovićka Trnava).
   Krasnići (40 domaćinstava): Curići (Požega).
   Tunzes bratstvo (36 domaćinstava): Društinci (Varevo, Pobrđe, Rajčinoviće, Rajčinovićka Trnava, Sitniče i Požega).
   Gaši (25 domaćinstava): Šemsovići (Jošanica, Mur), Husovići (Pobrđe).
   Nikšići (25 domaćinstava): Bučani (Mur), Vesnići (Trnava – Rogozna, Brđani), Župići (Suha Ćuprija, Vučiniće), Župljani (Ivanča, Vučiniće).
   Bratonožići (23 domaćinstva): Kačari (Požega, D. Sebečevo), Koraći (Znuša).
   Bjelopavlići (21 domaćinstvo): Novalići (Podbijelje, G. Sebečevo), Sulejmanovići (Maljevce, Golo Brdo, Mur), Gikotići (Podbijelje).
   Rovčani (21 domaćinstvo): Rovčani (Banovica), Saitovići (Roginje), Hadžibulići (Barakovci).
   Bihorci (14 domaćinstava): Bihorci (Mur, Jukovača, Ž. Dolac), Kujovići (Oholje), Tarhaniši (Podbijelje).
   Kastrati (12 domaćinstava): Saračevići (M. Lukare, Goševo, Babrež, Oholje).
   Tatarsko poreklo (10 domaćinstava): Tatarevići (Jošanica, Bajevica, Boturovina).
   Rabrenovići (6 domaćinstava): Badići (Postenje).
   Đuraškovići (5 domaćinstava): Baltići (Barkovo), Bejtići (Banja), Hadrovići (Netvrđe).
   Tursko poreklo (2 domaćinstva): Selmovići – Alijagići (Lukocrevo).

   Izvor: Fikret Sebečevac – Selim Šaćirović / Naselja novopazarskog kraja, Beograd, 1995.

   Odgovori

9. 28. maj 2018. u 15:55

   Vojislav Ananić

   Pravoslavni rodovi

   Kuči (368 domaćinstava): Aleksići (Tvrdoševo), Andrići (Otes), Antonijevići (Tvrdoševo, Jova, Romnice, Vojkoviće), Biševci (Vojniće, Rast, Tenjkovo), Bogdanovići (Polazi), Vasovići (Jova), Veljkovići (Negotinac), Veselinovići (Leča, Vitkoviće), Višnjići (Pope), Vukotići (Tenjkovo, Rast), Vulovići (Žunjeviće), Vučićevići (Praštevina, Živaliće), Gojkovići (Muhovo), Dišovići (Dedilovo), Dobrići (Vranoviće), Đokovići (Stradovo, Bekova, Đonlije, Vever, Doinoviće), Đurovići (Vojniće, Budiće), Živkovići (Pavlje), Zabunovići (Zapuže), Jakovljevići (Živaliće), Jovanovići (Prćenova, Bujca), Jolovići (Prćenova), Kolakovići (Vražogrnci), Komatine (Živaliće, Deževa, Polazi, Radalica, Pavlje), Komljenovići (Trnje), Kučevići (Golice, S.Tušimlja, Postenje, Deževa), Lazovići (Lopužnje, Jova), Maraši (Štitare, Goševo), Marinkovići (Jova, Šalinoviće), Miladinovići (Vidovo), Milanovići (Šalinoviće, Gračane, Živaliće), Milenkovići (Živaliće, Zlatare), Milentijevići (Opave), Milosavljevići (Živaliće), Miailovići (Cokoviće), Milutinovići (Vojsaliće), Mitrovići (Sopoćani), Naumovići (Živaliće), Nikodinovići (Tvrdoševo), Nikolići (Cokoviće), Novičići (Vojsaliće), Nikići (Lukocrevo), Pavlovići (Polokce), Petrovići (Bujca), Radosavljevići (Šalinoviće, Žunjeviće), Ristovići (Bekova), Savovići (Zlatare), Slavkovići (Trnje), Tanaskovići (Boturovina, Kosuriće), Timotijevići (Sopoćani), Trifunovići (Tvrdoševo), Ćirikovići (Žunjeviće), Cincovići (G.Tušmilja), Čampari (Jošanica), Čkovrići (Polokce, M. Reka, Badova), Šarci (Guberevo, Doinoviće, Štitare, Kuline, Rakovac).
   Vasojevići (301 domaćinstvo): Arsenijevići (Krčmare, Dolac), Bajevići (Bekova), Baraći (Bare, Banja, Lopužnje, Zminac, Dragunac, Koprivnica), Beševići (Štitare, Bele Vode, Pope, Poljica), Božovići (Pavlje, Batiniće, Okose, Štitarsko Goševo), Boričići (Pope), Vasovići (Batke, Štitarsko Goševo, Stradovo, Osaonica), Veljovići (Vrbolazi, Dojeviće), Vojinovići (Bare), Vukićevići (Osaonica, Gračane, Praštevina, Pavlje), Vuksanovići (Pačevina, Izbice), Vulovići (Lozno, Ljuljac), Glišovići (Kosuriće, Lopužnje), Despotovići (Pope, Gračane), Dumići (Banovica), Đerkovići (Kovačevo), Đokovići (Amziće), Izderići (Miščiće), Ilići (Bubregoviće, Spužaniće, Kašalj), Janićijevići (Vojsaliće, Vitkoviće, Dedilovo, Goševo (L), Jokovići (Krčmare), Joksimovići (Dragočevo), Kaličani (Janča), Kanjevci (Troštice), Kneževići (Kovačevo), Kudrići (Batnjik), Maksimovići (Vojsaliće), Maraševići (Cvrnje), Marinkovići (G. Sebečevo, Bubregovići), Marojevići (Izbice), Mijalilovići (Polokce, Zapuže, Aluloviće, Pavlje, Badovo, Kukavice), Milanovići (Krčmare), Milentijevići (Krčmare), Milosavljevići (Babrež, Leča, D. Sebečevo), Miletići (Dragočevo), Minići (Vidovo, Dragočevo), Nedeljkovići (Lukov Do), Novakovići (Rogatac), Obradovići (Vražogrnci), Pavićevići (Radalica), Pavlovići (Slatina), Pejčinovići (Šavci), Petro- vići (Dragočevo), Plavšići (Baletiće, Crni Vrh), Pantovići (Babrež), Ravići (Pope, Đonlije, Puriće, Pavlje, Vever, Kukavice), Radojevići (Batke), Radonjići (Krčmare), Radojkovići (Šavci), Rakonjci (Prćenova), Ristovići (Babrež, Grebenova), Čalamaći (Šaronje), Simovići (Trnavci), Čorbići (Zapuže, Bekova, Postenje, Kuzmičevo).
   Drobnjaci (55 domaćinstava): Aksići (Leča), Drobnjaci (Pasji Potok, Trstenik, Opave, Vrbolazi), Marjanovići (Lukocrevo), Milići (Lukocrevo), Milosavljevići (D. Sebečevo), Petrovići (Lukocrevo, Leča), Radovanovići (D. Sebečevo), Ristovići (Koznik (R), Stefanovići (Lukocrevo).
   Kolašinci (46 domaćinstava): Ašani (Koznik (G)), Vučetići (Prisoje, Korutane), Živkovići (Pavlje), Kovačevići (Brestovo), Kolašinci (Polokce, Dramići), Majdaci (Pavlje, Pope, Polokce, Guberevo), Nedovići (G. Sebečevo, Gračani), Samailovići (Šaronje), Tošići (KuzmičevO), Čekovići (Kovačevo).
   Bihorci (28 domaćinstava): Biorci (Kozarevo, Vitoš, Trnavci, Radalica).
   Nikšići (28 domaćinstava): Vušovići (Šaronje), Makšimovići (Izbice), Ćurčići (Korutane, Polokce, Stradovo).
   Bjelopavlići (21 domaćinstvo): Kostići (Smilov Laz, Brđani), Samčevići (Rajetiće, Predelje).
   Mataguži (16 domaćinstava): Mijaljevići (Pustovlah, Vever, Vrbolozi, Kosuriće, Rajčinovićka Trnava).
   Hercegovci (12 domaćinstva): Dabići (Boturovina), Petrovići (Baletiće), Radojevići (Vojsaliće).
   Bratonožići (12 domaćinstava): Belojice (Lukocrevo, Prćenova, Šavci), Palibrci (Šavci).
   Moračani (10 domaćinstava): Zekavice (Rogatac, Janča), Moračani (Prćenova), Stanići (Crvnje).
   Rovčani (3 domaćinstva): Bulatovići (Vojniće).

   Izvor: Fikret Sebečevac – Selim Šaćirović / Naselja novopazarskog kraja, Beograd, 1995.

   Odgovori

   • 9. januar 2024. u 18:57

     Radoš Ristović

     Pored Stanića i Maraševića koji su najmlađi ( Maraševići došli u selo krajem 19-tog veka iz sela Mojstir i Stanići t.j. 50-tih godina 20-tog veka došao zet u kuću iz sela Oklaci i zadržao svoje prezime) tu su najstarije familije koje se nažalost ne spominju a to su Đorđević, Jakovljević, Jovanović, Vučićević, Radenković, Đekić i Ristović . Pokolenja koja su do dana današnjeg vlasnici svojih dedovina…….. Bruka i sramota
     Pozdrav Radoš

     Odgovori

10. 28. maj 2018. u 17:45

    Vojislav Ananić

    BRESTOVO

    Selo je istočno od Novog Pazara, udaljeno 9 km, a smešteno je između: Dragunca, Jove, Pasjeg Potoka i Izbica. Kuće su locirane na zaravni, i to na manjem prostoru. Ispod sela uzdiže se brdo Molitva (914 m), sa zapada prirodnu granicu čini Veliki Debeljak (924 m) i Debelo brdo, a na severu, prema Draguncu je Crna stena (656 m). Malu ravan koja se nalazi kod Osojske reke nazivaju “kod vodenice”. Srednja nadmorska visina sela je 860 m.
    Do nekih kuća dovedena je voda sa izvora zvanog Korita, a koriste se i seoski izvori: izvor kod Vode u selu, izvor kod Bare, česma Šarenac, Markova voda prema Jovi, voda kod Bukava i ispod sela voda kod Oraha. Kroz selo teku Vlaška (nastaje od Vrela i vodotoka Bare) i Osojska reka, koje se sastaju ispod sela i grade Brestovačku reku. U Osojsku reku uliva se i Markov potok, a nešto niže i potok od Bukava.
    Od vegetacije u selu je najmanje livada (11 ha), a najviše šuma (227 ha) i pašnjaka (116 ha). Seoske livade su: livada kod Vode, Dugačka livada, livada “kod livade”, i livade u selu. Pašnjake nazivaju: Jovač, Ralo, Crna stena, Jasik, Borje D Krš. U šumskom pojasu rastu hrast, bukva i bor, a šume su: Grablje, Čukare, Jasik, te Gornje i Donje Osoje. Ukupna površina njiva iznosi 11 ha, a nazivaju ih: Donja i njiva kod Močila.
    Ime sela i prošlost – Naziv sela je nastao po drvetu zvanom brest, pa prema tome spada u fitonime. U prvom turskom popisu 1455. godine selo se pominje pod današnjim imenom sa 9 domova, kao timar Alije gulama Isa-begova. U turskom defteru za ovčarinu i torovinu iz 1585. godine upisano je pod imenom Berestova i navodi se jedan vlasnik sitne stoke: Živko Malin, sa 220 koza i ovaca. U selu su vidljivi ostaci “grčkog groblja” sa kamenim pločama.
    Stanovništvo. – U selu živi srpski rod Kovačevići (3 dom., sl. Sv. Đorđe), starinom su Od Kolašina, doseljeni sredinom XIX ueka. Iseljenici: Kovačevići, Beograd (3 dom.), Kraljevo (3 dom.) i Nemačka (3 dom.).

    Izvor: Fikret Sebečevac – Selim Šaćirović / Naselja novopazarskog kraja, Beograd, 1995.

    Odgovori