Grad Jagodina:
Bagrdan (1952-1979. godine jedinstveno naselje bilo podeljeno na naselja Bagrdan Selo i Bagrdan Varošica), Belica, Bresje, Bukovče, Bunar, Vinorača, Voljavče, Vranovac, Vrba, Glavinci, Glogovac, Gornje Štiplje, Gornji Račnik, Deonica, Dobra Voda, Donje Štiplje, Donji Račnik, Dragocvet, Dragoševac, Dražmirovac, Duboka, Ivkovački Prnjavor, Jagodina (1946-1992. godine Svetozarevo), Jošanički Prnjavor, Kalenovac, Kovačevac, Kolare, Končarevo (do 1949. godine Praćina), Kočino Selo, Lovci, Lozovik, Lukar, Majur (do 1979. godine Gornji Majur), Mali Popović, Medojevac, Međureč, Miloševo, Mišević, Novo Lanište (do 1955. godine deo Laništa), Rajkinac, Rakitovo, Ribare, Ribnik, Siokovac, Slatina, Staro Lanište (do 1955. godine deo Laništa), Staro Selo, Strižilo, Topola, Trnava, Crnče, Šantarovac i Šuljkovac.
30. septembar 2014. u 20:29
Milodan
Poreklo stanovništva sela Dragoševac, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je na stavama reke Nadrljke i Dulenke, od kojih postaje Lugomir. Selo se pruža donekle duž ovih reka i pored Bele Grače (Gračanice), koja se sliva sa najvećeg visa Juhora – Vetrenje, pa se sa desne strane uliva u Nadrljku blizu njegovog sastava sa Dulenkom. U Dulenku se uliva, odmah ispod donjolukarske ili dragoševačke mehane, potok Lukar, koji izvire više istoimenog sela. Pored reka Gračanice i Nadrljke kuće su u strani a pored Dulenke ima nešto kuća i u ravnici. U Grači ima najviše kuća. Reke retko presušuju a potok redovno. Kada se izliju čine šetu selu i polju.
Vode i putevi.
-Pije se najviše izvorska voda. Izvori se zovu: Kladenac, Izvorak i Buban. Ima nekoliko bunara.
Kroz jedan deo sela prolazi put Jagodina – Glavinci – Dragoševac, koji see ovde sastaje sa putem Jagodina – Šuljkovac – Dragoševac, pa odavde vodi za Belušiće i Trstenik.
Zemlje i šume.
-Njive i livade su na mestima: Padina, Reka, Bojište, Dubelj, Rusalisko Groblje, Kosa, Lukar, Gumnište i Brestovac.
Pašnjaci, šume i njive su na mestima: Zbegovište, Dva Groba (brdo), Hajdučki Kladenac, Trnavački Zbeg, Jezernički Potok, Dubeljanski Potok. Šume su na mestima: Gaj, Vlahovica, Prodanovica, Lipak, Gorunjar, Bukov Potok, Osojak i Grača.
Tip sela.
-U Grači i Nadrljki kuće su zbijenije (dolinskog tipa), dok su pored Dulenke ređe ili srednje zbijenosti (timočkog tipa). Selo se deli na Gornju Malu, Donju Malu i Peskan. Gornja Mala je pored Grače i Nadrljke. Donja Mala je pored Dulenke a Peskan u sredini sela. Mahale su razdvojene rekama.
Ime selu.
-Po jednom predanju selo je dobilo ime po nekom Dragošu, koji se tu prvi zakućio. Po drugom predanju knez Lazar je prvim doseljenicima, koji su tu došli, rekao: Drago vi ovamo uz ovu reku, drago vi onamo uz onu reku – svuda je dobro samo valja da se radi. Po trećem predanju tako se zvalo napušteno doseljeničko selo.
Starine u selu.
-Idući od Jagodine, sa desne strane puta, više sela, ima ostataka od neke stare crkve koja se zvala Cveti. Tu jo do nedavno bilo neko staro groblje i bunar. Za bunar se priča da su u njemu crkvena zvona. Po narodnmo predanju tu je nekada postojalo neko staro naselje koje se zvalo Bresnica, pa je odatle raseljeno, jer je bilo na udaru („na vidiku“) te su mu Turci dosađivali.
Na Gumništu se kod Stare Vodenice su stara groblja (bez „belega“), za koja narod priča da su ostala od vremena kneza Lazara.
Osim ovoga ima, samo po imenu mesta, jedno rimsko i jedno „rusalisko“ groblje, u kojima se prilikom kopanja nalaze razne starinske stvari i novac.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
Po starincima izgleda da je ovo selo starijeg postanka.
Dragoševac ima 100 kuća, 9 rodova i 765 stanovnika.
Rodovi su:
Starinci:
-Pavlovići i Markovići, slave Đurđic i Đurđevdan.
-Đurđevići i Đorđevići, slave Sv. Petku.
-Đorđevići drugi, slave Stevanjdan.
-Moljojkovići, Manojlovići i Jevtići, slave Jovanjdan.
Doseljenici su:
-Vučkovići, slave Aranđelovdan. Doselili su se iz Toplice pre 150 godina. Ima ih u Poljni, Levač.
-Lukići i Nestorovići, slave Lučindan i Markovdan. Doselili su se iz Toplica kada i Vučkovići.
-Markovići drugi, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili se iz Đunisa kod Kruševca pre 120 godina.
-Veselinovići, slave Sv. Mina, Mratindan. Doselili se iz okoline Vranja pre 100 i više godina.
-Radivojevići, slave Lazarevdan. Poreklom su iz Palikura u blizini Kavadara odakle su se doselili pre 100 godina. Bili su prvo u Stalaću, pa se otuda ovamo preselili.
Seoska slava je Bela Subota (po Trojicama) a zavetina Blagovesti, za opšte zdravlje.
Mrtve sahranjuju u dva groblja; jedno je u Gornjoj a drugo u Donjoj Mali, preko reke.
1. oktobar 2014. u 21:48
Milodan
Poreklo stanovništva sela Ivkovački Prnjavor, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Kuće ovog sela su na zapadnoj strani podnožja planine Juhora, u klisuti, sa obe strane reke Nadrljke.
Vode.
-Pije se izvorska voda. Izvori su: Vučicki Kladenac i Mitrovicki Točurak a ima ih još nekoliko, bezimenih.
Zemlje i šume.
-Ziratna zemlja je slaba. Šuma je na desnoj strani reke. Njive i livade su na mestima: Kosa Reka, Nad Graču, Pod Graču, Poljanka i Polje dok su šume na mestima zvanim: Prodanovica i Vlahovica. Postoji mesto Vinogradi.
Tip sela.
-Selo je u klisuri, sa zbijenim kućama. Deli se na Gornju i Donju Malu, koje su odvojene.
Ime i starine u selu.
-Selo je dobilo ime po crkvi (manastiru) Ivkoviću koju je, po predanju, podigao knez Lazar a obnovio Ivko Kovandžija* (pčelar). Crkva ima imanje pod šumom, njivama, senokosima i pašnjacima sa obe strane Nadrljke. Ispod crkve je česma na koju dolaze bolesni koji se njome umivaju i koriste za piće. Oko crkve su stari grobovi bez natpisa. Crkva slavi Malu Gospojinu, kada se okuplja veliki broj stanovnika okolnih mesta što se dešava na Preobraženje i Cveti. *Ova crkva je nekada bila manastir, što i svedoči naziv „Prnjavor“. Po predanju bila je visoka, velika i lepa, sa četiri kubeta i visokim zvonikom pa su je Turci do temelja srušili. Posle izvesnog broja godina Ivko Kovandžija zamolio je turske vlasti za odobrenje da na istim temeljima podigne današnju crkvicu. Za ovo je, kažu, išao pešice u Carigrad (Putešestvije po Srbiji, Beograd 1901. godne).
Postanak sela i poreklo stanovništva.
-Selo (Prnjavor) je zasnovano kada i crkva ali su se stanovnici menjali, pa danas skoro da i nema starinaca.
Ivkovački Prnjavor ima 28 kuća, 5 rodova i 250 stanovnika.
Rodovi su:
-Pejići, slave Aranđelovdan. Doselili su se iz sela Jelašnice kod Surdulice pre 100 i više godina.
-Mićići, slave Aranđelovdan. Doselili su se iz okoline Pirota pre 100 godina kao „voskovardžije“.
-Vučići i Jovanovići, slave Aranđelovdan. Doselili su se iz okoline Pirota, i oni, kao „voskovardžije“. Mića i Vuča bili su rođena braća pa se smatraju sa Mićićima kao jedan rod.
-Mitrovići, slave Aranđelovdan. Doselili su se iz Jelašnice kada i Pejići, sa kojima se smatraju kao jedan rod.
-Lukići, slave Jovanjdan. Otac se doselio iz sela Rabrenovca u Levču pre 30 godina prizetivši se u rod Mićića.
Seoska slava je Bela Subota (po Trojicama) a zavetina Sv. Vrači, jesenji, za zdravlje čeljadi.
Groblje je u Vlahovici.
3. oktobar 2014. u 19:39
Milodan
Poreklo stanovništva sela Medojevac, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Pema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je u klisuri na severnom kraju kotline („dolje“) Dulenke, koja protiče kroz njega. Više kuća ima više na levoj strani reke, u prisoju i pored puta Jagodina – Trstenik.
Vode.
-Pije se bunarska voda. Postoji samo Duboki Izvor na desnoj strani reke. Zimi se upotrebljava i rečna voda.
Zemlje i šume.
Njive i livade su na mestima: Ključ, Selište, Ivina Poljana, Batalija (Batal-Njiva), Lukarsko Polje. Njive, pašnjaci i šume su na mestima koja se zovu: Odžinica, Kremenac, Goli Breg, Babin Potok, Duboki Potok, Gložje, Drenjak, Gaj i Vlahovica (šuma).
Tip sela.
-Selo je dolinskog tipa. Sredina sela je gušće naseljena, a krajevi ređe, tako da se mogu videti sasvim odvojene kuće.
Ime selu.
-Predanje kaže da je nekada, za vreme kneza Lazara, u Medojevcu ceđen med iz velikih pčelanika („kovanluka“), koji su tu bili, pa je otuda i ovo selo dobilo ime.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
-Nekada je selo bilo na desnoj strani Dulenke, otuda se raselio i ovde naselilo „što mu se stanovništvo od nečega stalno plašilo“.
U Medojevcu ima 58 kuća, 9 rodova i 386 stanovništva.
Rodovi su:
-Krcići, slave Nikoljdan. Doselili su se iz Toplice preko kruševačke Župe pre 150 godina. Računaju se u prve doseljenike. Ima ih u Ljubavi u Temniću i Dobroljupcima u Župi.
-Jocići, slave Nikoljdan. Doselili se sa Kosova pre 150 godina. Stari su im se zvali Kosovci. Ovo današnje prezime su zamenili „od madžarske bune“ 1848. godine po nekom Jovanu, Joci, koji je bio u boju „na Madžara“. Joca je iz boja doveo konja i doneo dobru sablju, koji su njegovi potomci do skora čuvali.
-Lazarevići i Klinčevići, slave Đurđevdan i Đurđic. Doselili se sa Kosova pre 100 i više godina.
-Dačići, slave Sv. Vrače. Doselili su se iz Toplice pre 100 i više godina. Ima ih u Poljni, Oparići (u Levču) i u Deonici.
-Stojanovići, slave Nikoljdan. Doselili su se iz kruševačke Župe pre 100 i više godina..
-Živadinovići i Vučkovići, slave Lučindan i Markovdan. Doselili se iz okoline Vranja pre 100 i više godina.
-Dimitrijevići, slave Đurđic i Alimpijevdan. Doselili se iz Loćike pre 100 godina.
-Marinkovići, slave Đurđic, Alimpijevdan i Aranđelovdan. Dovela ih majka pre 80 godina iz sela Ratkovića u Levču, koja se preudala u rod Dimitrijevića.
-Marinkovići drugi, slave Nikoljdan. Ne zna se odakle su niti kada su doseljeni.
Seoska slava je Drugi dan Trojica. Zavetine su: Beli Četvtak (zimski), Sv. Jovan Zlatousti i Sv. Stevan (letnji) za zdarvlje čeljadi, stoke i živine (pernadi) i radi „berićeta“ – da dobro rodi i da se sačuva od „hale“ i grada.
-Groblje je više sela, u strani, u blizini kamenog mosta na reci Dulenki.
4. oktobar 2014. u 18:40
Milodan
Poreklo stanovništva sela Topola, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je više Dragoševca, sa leve strane Lukarskog Potoka, na jednoj blagoj prisojnoj strani. Kada se Lukarski Potok izlije čini štetu selu i ključu.
Vode.
-Pije se bunarska voda.
Zemlje i šume.
-Njive i senokosi su na mestima: Selo, Gaj, Lukar, Ramnjak, Potoče, Osredak i Ivina (Ivkova) Poljana. Šume, njive i pašnjaci su na mestima: Đičak, Crnogorsko, Brestovac i Golo Brdo.
Tip sela.
-Selo je srednje zbijenosti; kuće su udaljene jedna od druge obično oko 50 metara.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
-Po predanju selo je pre kosovske bitke bilo vrlo veliko. Pružalo se od Lukara do Rekovca (u Levču). Na Kosovo je iz ovog sela trebalo da pođe 700 oklopnika (konjanika) a pošlo ih je samo sedam. Zbog toga ga je knez Lazar prokleo da nikada nema više od sedam kuća.. I tako je, po kneževoj kletvi, ostalo dugi niz godina. Čim je selo dobilo koju kuću više, ubrzo bi neka opustela, te je tak ostajao isti broj. I pored toga što je selo starijeg postanka danas su u njemu većinom noviji doseljenici, dok starinaca nema.
Topola ima 19 kuć, 4 roda i 75 stanovnika.
Rodovi su:
-Andrejići i Radosavljevići, slave Lazarevdan. Preci su im su se doselili iz Palikura kod Kavadara pre 130 godina. Ovde su došli iz Stalaća, preko Dragoševca.
-Milovanovići i Stojadinovići, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili su se sa Kosova pe 100 i više godina.
-Stepići. Slave Ilindan. Doselili su se iz Županjca u Levču pre 100 godina a tamo su došli sa Kosova. Ima ih u Kragujevcu, Bivolju kod Kruševca, kao i u Kruševcu. Stevan Stepić, praunuk Stepanov, ratovao je sa Karađorđem, pa kako je ostao bez imanja (jer mu braća nisu ništa dala), Karađorđe ga preseli u Topolu i pokloni mu dobar deo imanja.
-Milovanovići drugi, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili su se sa Kosova kada Stojadinovići i Milovanovići, sa kojima se smatraju da su jedan rod.
Seoska slava je Drugi dan Trojica.. Zavetine nema.
Groblje je više sela u Osretku, između Lukarskog Potoka i Ursuličkog Potoka.
6. oktobar 2014. u 19:27
Milodan
Poreklo stanovništva sela Šantrovac („Šantarovac“), Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Iz knjige Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Ovo selo je između Šuljkovca i Bunara, u blagoj strani okrenutoj više severoistoku. Od Šuljkovca je udaljeno preko dva kilometra dok je Bunaru bliže.
Vode.
-Ispod sela protiče Belica a kroz selo Grobljanski Potok, koji teče samo za vreme kiša i topljenja snegova.
Pije se bunarska i izvorska voda. Najglavniji izvor je Stari Kladenac, za koji kažu da je još „iz turskoga doba“.
Zemlje i šume.
-Njive i livade su na mestima: Donji Ključ, Gornji Ključ, Vinogradište, Polje, Logorište, Vučinac, Reka, Buban i Stari Bunar. Njive, šume i pašnjaci (izmešano) su na mestima koja se zovu: Donje Brdo, Gornje Brdo, Cerovik, Crveni Breg, Lukarsko, Zbegovište, Pecin Potok, Suva Bara, Divlje Polje (Divljača) i Čukara. Šume: Gaj, Brestovački Potok, Valoga i Anatema.
Tip sela.
-Selo je srednje zbijenosti. U sredini sela kuće su gušće a po ivicama ređe. Selo se deli na Gornju i Donju Malu. Gornja Mala zove se još i Vukanjska Mala. Ona je u strani, u brdu, a Donja Mala je niže ove, bliže Belici.
Šantrovac ima 186 kuća, 16 rodova i 956 stanovnika.
Ime selu.
-Prema jednom predanju Šantrovac u Šuljkovac su naselila dva brata, od koji je jedan bio „šantav“ (sakat) u ruku a drugi „čulj“ (bez uha). „Šantavi“ se prvo naselio u Šantrovac i po njemu se selo nazvalo. „Čuljavi“ se naselio u Šuljkovcu i po njemu se selo nazvalo prvo Čuljkovac a kasnije Šuljkovac.
Po drugom predanju, koje se i u pesmi očuvalo, Šantrovac je tako nazvan zbog „šantavih“ (neispravnih) sekira i motika, kakvih je bilo kod seljaka u ovom selu; a Šuljkovac, što pšenica tu nikada nije dobro rađala, već je bila „štura“ i „šuljčiva“.
Po trećem nepouzdanom predanju, oba sela su tako nazvana po mestima iz kojih su došli prvi doseljenici.
Poreklo stanovništva.
Rodovi su.
-Topalovići, slave Đurđic i Đurđevdan. Preci su im se doselili iz Toplice pre 150 godina. Ima ih u Maloj Kruševici, ispod Blagotina u Temniću.
-Vukanjci, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili su se iz Vukonje ispod Jastrepca pre 140 godina.
-Stojanovići, Pavlovići i Sadžići, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili se pre 140 godina iz sela Ilina kod Boljevaca. Zovu ih „Vlasima“.
-Kulizići, slave Sv. Mina, Mratindan. Doselili su se iz Vukanje ispod Jastrepca pre 140 godina a tamo su došli sa Kosova.
-Grkovići, slave Nikoljdan. Doselili su se iz Toplice preko kruševačke Župe pre 130 godina. Ima ih u Rženici i u Veljoj Glavi u Župi.
-Lazarevići, Ere – slave Aranđelovdan. Doslili su se iz Studenice pre 120 godina.
-Milosavljevići drugi i Kalpačije, slave Jovanjdan. Doselili su se iz Prćilovice kod Aleksinca pre 120 godina. Stari Milisav se udavio u Moravi kad je bežao od Turaka, a ovamo se doselila njegova tri sina i žena.
-Ignjatovići i Kompiraši, slave Sv. Aleksandar Nevski. Doselili se iz Toplice pre 100 i više godina.
-Mladenovići, Đorđevići i Čuperići, slave Ilindan i Aranđelovdan. Doselili se iz timočke Crne Reke pre 100 i više godina.
-Derci, slave Aranđelovdan. Doselili se iz Kopaj-Košare u okolini Svrljiga pre 100 i više godina.
-Janićijevići, slave Lučindan i Markovdan. Doselili se iz kruševačke Župe pre 100 godina. Ima ih u Cernici, Temnić.
-Alempijevići, slave Aranđelovdan. Doselili se iz okoline Kruševca kada i Janićijevići.
-Gajčanci, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili se pre 80 godina iz Županjevca u Levču, gde ih ima preko 40 kuća.
Ne zna se odakle su došli:
-Đurđevići i Gletavci, slave Stevanjdan.
-Tomići, slave Sv. Vrači.
Seoska slava je Veliki Spasovdan a zavetine su: „Ranđelica“ – 19 septembra po Novom kalendaru za „berićet“ i „Makivej“ – 14 avgusta po Novom kalendaru za zdravlje čeljadi i stoke.
Groblje je u Donjoj Mali, u Donjem Šantrovcu.
7. oktobar 2014. u 19:19
Milodan
Poreklo stanovništva sela Bunar, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je na desnoj strani Belice, na jednoj strani blagog nagiba, okrenutoj više severoistoku. Širi se od bila (kose) ove strane do reke Belice i do puta Jagodina – Kragujevac.
Vode.
-Kroz selo protiču Poljanički Potok i Osredak, koji se slivaju iz jedne bare više sela, teku niz stranu kroz selo i ulivaju se u Belicu sa desne strane. Leti redovno presušuju kao i bara odakle se slivaju.
Pije se bunarska voda. Postoji samo jedna bezimena česma ispod sela do puta, preko reke Belice.
Zemlje i šume.
-Njive, livade i pašnjaci su na mestima: Stari Bunar, Osredak, Lukar, Novine, Veliko Jezero, Široko Polje, Lipovak, Poljana, Vinogradište, Veseljak, Bujimir i Treštana. Šume i pašnjaci su na mestima koja se zovu: Kosa, Mali Laz, Veliki Laz, Džamina (Džamijina) Kosa, Pod i Gaj. Zajedničke seoske šume su: Prisoje i Šumarice.
Tip i ime sela.
-Selo je timočkog tipa i starijeg postanka. Najpre se zvalo Bokce, pa docnije Bunar, po starom bunaru više sela na kosi, pored starog puta, po kome se danas selo zove. Selo se deli na Gornju, Jošaničku i Donju Malu. Gornja Mala se zove i Miljkovicka mala a Donja Mala i Banjska.
Bunar ima 149 kuća, 10 rodova i 895 stanovnika.
Poreklo stanovništva.
Rodovi su:
-Miljkovići i Miljkovci, slave Đurđevdan i Ilindan. Preci su im došli pre 130 godina iz Cikota u Levču a tamo sa Kosova.
-Jošanci, slave Nikoljdan. Doselili su se iz topličke Jošanice odmah posle Miljkovića.
-Milosavljevići, slave Jovanjdan. Doselili su se iz okoline Niša pre 130 godina.
-Prokići, slave Jovanjdan. Doselili su se iz Vukanje, više Ribarske Banje, pre 120 godina.
-Nikolići i Pirgići, slave Jovanjdan. Doselili su se iz okoline Pirote odmah posel Drugog ustanka.
-Banjčana i Banjci, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili su se pre više od 100 godina iz Dulena u Levču a tamo iz okoline Banjske na Kosovu, preko Toplice..
-Peškovići i Peškovci, slave Nikoljdan. Doselili se iz Svrljiga kada i Banjčani. Došla su dva brata Petar (Peško) i Pavle, Pavle je otišao u Jošanički Prnjavor a Peško ostao ovde.
-Tanaskovići, slave Jovanjdan. Doselili se iz Šapine kod Požarevca pre 100 godina.
-Stanišići, slave Lazarevdan. Doselili su se iz Deonice pre 80 godina a tamo iz okoline Vranja. Od njihovog roda nema nijedne kuće u Deonici.
-Dimići i Jergići, slave Aranđelovdan. Ne zna se odakle su i kada su se doselili.
Seoska slava je Mali Spasovdan a zavetine su: Sv. Trifun – za vinogradare i Sretenje – za zdravlje čeljadi.
Groblje je preko Belice, iznad puta u ataru sela Belice. U istom groblju sahranjuju se iz sela Vrbe.
8. oktobar 2014. u 21:38
Milodan
Poreklo stanovništva sela Vrba, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je ispoad sastava potoka Lipovika i Jelača, pa se pruža niz rečicu Vrbu, koja se uliva u Belicu kod sela Bunara.
Vode.
-Pije se većinom bunarska voda. U Donjoj Vrbi ima kladenac Buban.
Zemlje i šume.
-Njive i senokosi su na mestima: Osredak, Plandište, Lakče i Lipovik. Pašnjaci i šume su na mestima: Prisoje, Gradski Potok, Vrsačko Brdo i Gola Čuka.
Tip sela.
-Selo je timičkog tipa; deli se na Gornju i Donju Vrbu, koje razdvaja put Jagodina- Kragujevac. Donja Vrba je na boljem položaju i skoro se spaja sa Bunarom.
Vrba ima 77 kuća, 11 rodova i 380 stanovnika.
Poreklo stanovništva.
Rodovi su:
-Momirovići i Rakići, slave Nikoljdan. Preci su im došli iz Toplice pre 150 godina. Smatraju se da su prvi doseljenici. Ima ih u Lazarevcu u Temniću.
-Jevtići i Zdravkovići, slave Sv. Petku. Doselili su se iz Toplice odmah posle Momirovića.
-Mladenovići, Miladinovići i Radenkovići, slave Jovanjdan. Doselili se iz okoline Peći pre 130 godina.
-Andejići, slave Lazarevdan. Doselili se sa Kosova pre 130 godina.
-Anđelkovići, slave Sv. Petku. Doselili se iz okoline Pirota pre 130 godina kao zidari.
-Stanojevići, slave Nikoljdan. Doselili se pre 120 godina iz timočke Crne Reke.
-Konstatinovići, slave Jovanjdan. Doselili iz Toplice preko Vukanje pre 120 godina.
-Bugarčići, slave Aranđelovdan. Doselili e iz okoline Trna u Bugarskoj pre turskog rata 1876. Godine. Ima ih negde u okolini Kraljeva.
-Diljići i Milići, slave Aranđelovdan. Doselili se iz okoline Požarevca pre 50 godina; drži se da su poreklom od Cigana mečkara.
-Rakići drugi su se doselili iz Cikota u Levču pre 50 godina a tamo iz Toplice. Ne kaže se koju slavu salve.
-Stošići, slave Stevanjdan. Ne zna se odakle su se i kada doselili.
Seoska slava je Beli Petak (po Trojicama) a zavetinne su: Mladence – za zdravlje dece, Trifundan za vinograde i Markovdan za orače i kopače.
Sahranjuju se u bunarskom groblju.
9. oktobar 2014. u 19:31
Milodan
Poreklo stanovništva sela Belica, Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je sa obe strane reke Belice. Više kuća ima na levoj a manji na desnoj strani reke. Prilikom izlivanja reka Belica čini štetu selu, plaveći jedan deo kuća i polja koja su u ravni pored nje.
Vode.
-Pije se bunarska voda.
Zemlje i šume.
-Njive i senokosi su na mestima: Ključ, Njive, Padalište, Zgoreljak, Buban, Pod Kosu, Prisoje i Krivi Vr’. Njive, pašnjaci i šume su na mestima: Osoje, Leštar, Grabak i Tanka Kosa. Šume su na brdu Bela Čuka i Šarenik. Vinogradi su u Ungarima.
Tip sela.
-Selo je srednje zbijenosti, timočkog tipa. Deli se po položaju zemljišta na Gornju i Donju Malu a po rodovima na: Anticku, Cveticku, Jevticku, Veljkovicku, Stojkovicku, Stanimirovicku, Kanicku i Nedicko-Milutinovicku Malu.
Ove male su obično razdeljene sokacima.
Starine i ime selu.
-Ne zna se da li je reka Belica dobila svoje ime po selu ili je selo dobilo ime po reci. Više sela je Židovsko Groblje bez ikakvih belega, gde se prilikom oranja, kopanja, oranja i riljanja nalaze stari novci i komadi starog zemljanog posuđa.
Više sela i Taborištu, kod Grada, poginuo je početkom 1815. godine zlotvor srpskog naroda zvani Smrdi Buba (Turčin).
Između sela Velike Sugubine (u Levču), Belice i Mišovića ima ostataka od nekog grada, koji se zove „Jerinino Gradište“. Oko ovog grada (gradišta) nalaze se stare stvari iz srednjeg veka (bakarni, srebrni i zlatni novci, komadi od oružja i zemljanog posuđa). Tu je i jedna crkvina za koju se, po predanju, veruje da je nekada bila velika crkva posvećena Sv. Bogorodici.
Više sela se poznaje mesto gde je bila prva fabrika stakla u obnovljenoj Srbiji, u vlasništvu Avrama Petronijevića.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
-Ne zna se pouzdano kada je ovo selo nastalo. Prema doseljenicima ono je ovde od pe 200 godina, ali je možda tu postojalo i ranije samo su se stanovnici menjali.
Belica ima 120 kuća, 13 rodova i 680 stanovnika.
Rodovi su:
-Stanimirovići, slave Tomindan. Doselili su s iz Toplice a tamo sa Kosova pre 200 godina.
-Veljkovići, Bogojevići i Simonovići, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili sus e sa Kosova preko Toplice pre 200 godina. Ima ih u Nozrini kod Aleksinca i u Mijatovcu.
-Simići, Ere, slave Mitrovan. Doselili se iz „erskog kraja“ među prvim doseljenicima. Nekada ih je bilo više u rodu, pa se zatrli-izumrli.
-Antići, slave Nikoljdan. Poreklom su iz Malog Kosova, prvo u Jošanički Prnjavor pa ovde pre Kočine Krajine.
-Cvetići, Jevtići i Krljanci, slave Sv. Vrače. Doselili su se iz Toplice preko Kopaonika pre 160 godina.
-Stojkovići, slave Mitrrovdan. Doselili su se iz Adrovca kod Aleksinca odmah posle Prvog ustanka
-Milutinovići i Nedići, slave Tomiindan i Preobraženje. Došli su sa Kosova preko Toplice kada i Stojkovići. Sa Tomićima u Lozoviku smatraju se kao jedan rod.
-Panići, Stevanovići i Kanići, slave Sv. Vrači. Došli sa Kosova pre 130 godina.
-Stepanovići, slave Aranđelovdan. I oni su došli sa Kosova pre 130 godina.
-Jankovići, slave Aranđelovdan. Predak došao iz okoline Trna u Bugarskoj prizetivši se u Stepanoviće.
-Ivanovići, slave Jovanjdan. Doselili su se iz Cikota u Levču pre 100 godina a tamo iz okoline Prištine preko Jankove Klisure na Jastrepcu.
-Vasiljevići, slave Đurđic i Đurđevdan. Doselili su se iz Dulena u Levču pre 80 godina. Predak se prizetio u Veljkoviće.
-Đorđevići, slave Đurđevdan. Predak se doselio pre 70 godina iz Lapova prizetivši se u rod Veljkovića.
Seoska slava je Mali Spasovan a zavetina Sv. „Karalampije“, 23 februara po n. k. radi opšteg zdravlja.
Groblje je usred sela.
10. oktobar 2014. u 19:17
Milodan
Poreklo stanovništva sela Mišević (po knjizi Miševiće), Grad Jagodina – Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je podeljeno na Gornji i Donji Mišević. Gornji Mišević je u strani na kamenitoj prljuši, ispod brda Šarenika. Donji Mišević je pored reka Bešnjaje i Voljavice, koje se sastaju u selu i čine reku Belicu. U Donjem Miševiću ima kuća pored Voljavice, Bešnjaje i Belice, koje prilikom izlivanja čine znatnu štetu. Na Bešnjaji i Voljevici ima po nekoliko vodenica a ranije je bilo i nekoliko valjarica. Selo je okrenuto više jugoistoku. Gornji Mišević je udaljen od Donjeg preko dva kilometra. Ne smatraju se za zasebna sela, već kao krajevi – mahale.
Vode.
-Pije se bunarska i izvorska voda. Postoje tri izvora; Buban i dva bezimena.
Zemlje i šume.
-Njive i senokosi su u mestima: Zimovnik, Logor, Ornice i Popove Livade. Šume i pašnjaci su u mestima: Cerova Kosa, Grad (brdo), Jevtina Kosa, Vr’ovi, Prevoj (brdo), Kameniti Vrh (brdo), Panina Mehana, Dugačka Kosa, Raklje, Rakljina Kosa, Gola Čuka (brdo), Panin Grob (brdo), Solilo (brdo) i Šarenik (brdo). Na jugoistočnoj strani Šarenika si Mišićevićki Vinogradi.
Tip sela.
-Selo je dolinskog tipa, ali su kuće zbijenije od onih u ravni i na blagim stranama. Gornji Mišević se zove i Šarenik a Donji Mišević i Reka.
Ime selu.
-Po jednom predanju ovo selo je dobilo ime po nekom Miši, koji se tu prvi naselio; po drugom zbog mnogih miševa a po trećem (nepouzdanom) da se zvalo mesto iz koga su došli prvi doseljenici.
Starine u selu.
-U reci Voljavici, više Donjeg Miševića, nalaze se komadi („čepari“) od zemljanog posuđa, starog oružja i alata, kao i stari novac iz nepoznatog vremena.
Postanak sela i poreklo stzanovništva.
-Po predanju selo je najpre bilo pod Šarenikom, pa se otuda jedan deo preselio u reku kod Sastavka, a to je bilo otprilike kada je osnovana Petronijevićeva fabrika stakla, 1837. godine, prema očuvanom predanju, koje se nije moglo proveriti. Prema pričanju selo je starijeg nastanka i prvo su ga naselili Madžarci (Madžarevići) pre 300 godina, koji su se doselili iz Madžarske kao rudarski radnici.
Mišević ima 118 kuća, 12 rodova i 624 stanovnika.
Rodovi su:
-Mišići, Milići, Madžarci i Madžarevići, slave Petrovdan. Preci su im došli iz Madžarske pre 300 godina kao prvi doseljenici.
-Šarčevići i Šarci, slave Nikoljdan. Doselili su se pre 200 i više godina iz manastira Jošanice a tamo sa Kosova preko Toplice. Došla su tri brata: Anta, Agaton i Šarac. Iz Jošaničkog Prnjavora je Anta otišao u Belicu i tamo je nastao rod Antića. Agaton je otišao u Lozovik i od njega su Agatonovići. A Šarac („Šarko“ – kako su ga zvali jer je bio boginjav, šaren po licu) je otišao u Mišević i zakućio se ispod brda Šarenika, koje je prema narodnom pričanju i dobilo ime po njegovim potomcima „Šarencima“.
-Frajkorci, slave Nikoljdan. Doselili se iz Srema pre 200 godina.
-Lomnići, Piperci i Vukićevići, slave Aranđelovdan. Starinom su iz Crne Gore, iz Pipera, a ovde su se doselili pre 150 godina iz Lomnice u Levču. Ima ih u Temniću – selima Velika Pčelica, Lomnica i Oparić i u Bresnom Polju i Stopanji – kod Kruševca.
-Veresijani, slave Nikoljdan. Doselili su se iz Toplice – Kuršumlijske Banje – pre 150 godina. Neki njihov predak je sve davao na veresiju, pa je od toga i propao. Otuda dolazi njegov nadimak i prezime njegovih potomaka.
-Došljaci, slave Nikoljdan. Doselila se dva brata, Jovan i Petar, iz nekog sela ispod Jastrepca pre 150 godina. Bilo ih je mnogo više, pa su se „utrli“. Ima ih dve kuće su u Kruševcu, jedna u Jagodini, jedna u Kragujevcu i jedna u Beogradu.
-Filipovići, Stojanovići i Stojovci, slave Aranđelovdan. Doselili su se iz Stajkovca u Gornjoj Pčinji pre 130 godina.
-Stamnkovići, slave Ilindan. Doslili se iz Stajkovca kada i Filipovići. Bilo ih je više, pa se „pretrli“ – izumrli.
-Anđelkovići, slave Sv. Vrače. Doselili se pre 100 godina iz Belice od Krljanaca, odakle se njihov predak preizetio u rod Šarčevića.
-Đukanovići, slave Sv. Petku. Doselili se pre 80 godina iz Crne Gore od Bjelopavlića.
-Milenkovići, slave Đurđic i Đurđevdan. Ne zna se odakle su se i kada doselili.
Za razliku od ostalih, ovo selo nema seoske slave, a zavetuje: Preobraženje za zdravlje stoke i Sv. Anu, 22 septembra po novom kalendaru – za zdravlje živine („pernadi“).
Groblje je ispod brda Šarenika, u strani – blizu Sastavaka.
11. oktobar 2014. u 20:23
Milodan
Poreklo stanovništva sela Jošanički Prnjavor, Grad Jagodina- Pomoravski okrug. Prema knjizi Stanoja Mijatovića „Belica“.
Položaj sela.
-Selo je više manastira Jošanice, u klisuri, sa obe strane Jošaničke Reke a ispod ogranka Crnog Vrha. Više kuća je u prisoju na levoj strani reke.
Vode.
-Jošanička Reka ne presušuje a prilikom izlivanja čini štetu selu, manastiru i polju. U nju utiče sa leve strane potok Stari Prnjavor i rečica Srebra. Pije se izvorska i rečna voda. Rečna voda se pije samo preko zime. Izvori su: Vidin Izvor, Danilov Izvor i Maksimovi Izvor.
Zemlje i šume.
Njive i senokosi su u mestima: Poljane, Krčevina, Potok, Strana, Pod Tavan, Pod Šarenik (preko reke), Jasika, Đakovac i Stari Prnjavcor. Šume i pašnjaci (izmešano) su na mestima: Stankin Potok, Stevanova Livada, Čukara, Bardonja (brdo), Oštri Kamen (brdo) i Ravni Gaj.
Tip, ime selu i manastiru.
-Selo je razbijenog tipa. Deli se na rodove. Im je dobilo po manastiru Jošanici a manastir je dobio ime po nekom Joši*, koji se tu prvo naselio. Po drugom predanju manastir je dobio ime o knezu Lazaru, koji ga je podigao; majstori su ga zidali u visinu, i kada su pitali kneza:
-Je li dosta?
Knez je odgovorio:
-Još nije, još nije.
Po keneževoj reči „još“ manastir je dobio ime.
*Po predanju, koje je ovde sačuvano, stari Joša je živeo kao isposnik u pećini više Prnjavora. Knez Lazar, loveći na Crnom Vrhu, ranio ga je nehotično. Knez je tada od ranjenog Joše tražio oproštaj za greh a Joša je kazao da će mu oprostiti ako podigne crkvu tamo gde umre. I kada su ga ranjenog izneli iz pećine, one je umro na mestu na kome je posle knez Lazar podigao manastir.
Starine u selu.
-Najveća starina je manstir Jošanica, ispod Prnjavora, sa leve strane Jošaničke Reke, između brda Čukare i Ravnog Gaja. Narod iz celog ovog kraja veruje da je manastir podigao knez Lazar i da se u njemu venčao sa „caricom“ Milicom. Turci su ovaj manastir porušili, kao i mnog druge crkve i manstire. Tako porušen ostao je napušten dugi niz godina.. Po jednoj očuvanoj povelji on je prvi put obnovljen 1786. godine, za veme turskog cara Abdula Hamida i beogradskog mitropolita Janićija, trudom i zauzimanjem jeromonaha Aleksija Todorovića i protoprezvitora Jovana, Jovče Popovića iz Jagodine.
Posel toga je još dopravljen 1858. godine za veme kneza Aleksandra Karađorđevića i mitropolita Petra. Treći put je prepravljen i pokriven limom 1902. godine.
Manastir danas ima oko 2000 hektara svoje zemlje, od koje je dve trećine pod šumom, dok se ostalo obrađuje, zirati. Ovo manastirsko imanje je u Crnom Vrhu, Šareniku, Riljevini, Ravnom Gaju, Malom Vrhu i Ćumurnjači. Do pre 80-90 godina manastir se smatrao kao metoh manastira Kalenića.
Postanak sela i poreklo stanovništva.
-Prnjavor je postao kada i manastir. Prilikom rušenja manastira od strane neprijatelja i naselje Prnjavor je rušeno, paljeno i stanovništvo raseljavano. Poslednji put je ceo popaljen i raseljen za vreme austrijske okupacije 1916. godine.
Jošanički Prnjavor ima 26 kuća, 8 rodova i 150 stanovnika.
Rodovi su:
-Maksimovići, slave Đurđic i Alimpijevdan. Doselili su se iz Vete u okolini Niša za vreme Karađorđevog ustanka.
-Kostići, slave Sv. Petku. Doselili su se iz sela Moklišta u okolini Niša kada i Maksimovići.
-Veljkovići, slave Mitrovdan. I oni su iz Vete, doselili se kad Maksimovići i Kostići.
-Miloševići, slave Nikoljdan. Došli su iz Brzana pre 60 godina.
-Antići i Milenkovići, slave Nikoljdan. Doselili se iz Lozovika (Belica) pre 50 godina.
-Stojanovići, slave Aranđelovdan. Doselili se iz okoline Požarevca pe 50 godina.
-Mihailovići, slaveAranđelovdan. Doselili su se iz Brzana u Lepenici pre 40 godina.
-Aleksići, slave Lučindan i Markovan. Doselili se iz Lozovika (Belica) pre 40 godina.
Litije se nose o „Mladom Sv. Nikoli“, 22 maja po novom kalendaru, kome je i manastir posvećen. Zavetuje nedelju po jesenjem Krstovdanu, za stoku. Kod manastira je sabor o Cvetima, Velikoj Gospojini i Mladom Sv. Nikoli.
Groblje je ispod sela u potoku.