Grad Valjevo:
Babina Luka, Balinović, Bačevci, Belić, Beloševac, Beomužević, Blizonje, Bobova, Bogatić, Brangović, Brankovina, Brezovice (od 2007. godine Brezovica), Bujačić, Valjevo (obuhvata i ukinuta naselja Belo Polje, Donja Grabovica, Gradac, Kličevac i Popare koja su ukinuta 1971. godine, kao i urbane delove naselja Bujačić i Gorić od 1991. godine), Veselinovac, Vlaščić, Vragočanica, Vujinovača, Gola Glava, Gorić, Gornja Bukovica, Gornja Grabovica, Gornje Leskovice, Degurić, Divci, Divčibare (naselje nastalo 1970. godine od delova naselja Bačevci i Krčmar), Donja Bukovica, Donje Leskovice, Dračić, Dupljaj, Žabari, Zabrdica, Zarube, Zlatarić, Jazovik, Jasenica, Jovanja, Joševa, Kamenica, Klanica, Klinci, Kovačica, Kozličić, Kotešica, Kunice, Lelić, Loznica, Lukavac, Majinović, Mijači, Miličinica, Mrčić, Oglađenovac, Osladić, Paklje, Paune, Petnica, Popučke, Prijezdić, Pričević, Rabas, Ravnje, Rađevo Selo, Rebelj, Rovni, Sandalj, Sedlari, Sitarice, Sovač, Stanina Reka, Stapar, Strmna Gora, Stubo, Suvodanje, Sušica (do 1977. godine Sušice), Taor (nastalo spajanjem naselja Gornji Taor i Donji Taor 1959. godine), Tubravić i Tupanci.
10. jun 2013. u 00:29
Milodan
Poreklo stanovništva sela Kamenica*, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
*Ovo je selo opisao g. Milorad Iv. Protić, sveštenik kamenički i ovim smo se opisom znatno koristili (LJ. Pavlović).
Položaj sela.
-Kamenica leži u sredini Valjevske Podgorine, na onoj kosi, koji deli vode Jadru i Obnici. Kuće su ili po toj kosi ili onim izbrešcima i brdima, koja su na istok od ove kose. Selo se pruža u dužinu i južnom pravcu na koju je stranu i nagnuto. Zemljište je brdovito, pojedina su brda osrednje visine (nisu viša od 300 metara), ali su vrlo strmih strana i padina. Geološki su sastavljena iz sekundarnih krečnjaka. Znatnija uzvišenja su su: Vlašić do Oglađđenovca, Ravno Brdo, Petkovača, Trapića Strana, Vrtlog i Veliko Brdo do Pričevića.
Izvora ima mnogo. Svaki kraj sela, gotovo svaka kuća ima svoj izvorac, čiju vodu upotrebljava za svakovrsnu potrebu. U selu ima i bunara, koji nisu tako plitki već isuviše duboki (preko 22 metra, popov bunar). Od tekućih reka je najvažnija i gotovo jedina tekućica Kamenica. Kamenica postaje od dva potoka, jednog koji dolazi sa Vlašića iznad Miličinice i drugog, koji dolazi iz Jojića a koji se sastaju ispod Ravnog Brda i grade reku. Reka teče više istočnim krajem sela i ima pravac južni do Trapića Strana, a odatle okrene na jugo-istok i pada u Obniicu. U ovu reku sa desne strane silaze ovi potoci: Žarkovića Potok, koji izvire iznad stare crkve i ispod nje pada; Gojsevica, koja silazi iznad Drajića i ispod njih pada u reku; Vrelo*, najjači izvor u selu, koji izbija ispod Vrtloga i odmah okreće dva vitla i posle toka u dužini jednog kilometra pada u reku.
*Vrelo je nastavak Vragočkog Vrela, koji na zapadu od izvora ponire u vrtačama brda Vrtloga.
Zemlje i šume.
-Pleća ovih bregova su prepuna vrtača, koje se u ovom selu zovu i vrtlozi. Vrtlozi imaju osobito toplu, meku i rastresitu krečušu ili po dnu crvenicu sa moćnim humusom. Ovo je najrodnija, najbogatija i za useve najpodesnija zemlja u selu. Padine bregova od Osladića i severni deo sela imaju posnu, peskovitu, hladnu i šuplju glinušu, koja se i teško obarađuje a i rđav plod donosi. Luke oko reka su nanosne, vodoplavne ili močvarne zemlje, te su osobito dobre za livade i pašnjake, a ređe za obdelavanje.
Šume u selu ima mnogo. Naročito je šumom bogat severni deo sela – Vlašić. Sve strmenite padine pojedinih bregova, sve nepristupačne uvale, kao i mnogi delovi obrasli su odličnom šumom od lisnatog drveta koje ima dosta za građu i gorivo ne samo za selo, nego i za prodaju. Na suviše posnim i nerodnim zemljama osobito uspeva breza, koje u ovom selu ima previše. Nikakvih zajednica u selu nema.
Tip sela.
-Reka i potoci dali su zemljištu neravan izgled. Suviše strmenite strane nisu dale mogućnosti seljaku da po njima podižu svoje kuće, već su ove po plećima brda a samim tim selo je razbijenog tipa. Kuće su grupisane po plećima brda i takvih grupa u selu ima, koliko i brda: Jojići na brdu do Gornje Bukovice, Zimonje na ograncima Vlašića, Ravno Brdo, Trifkovići (Sređani), Močionik i Orašje na kosi do Osladića, Drajići na Petlovači, Drlače na Trapića Brdu, Veliko Brdo i Vrtlog. Jojići i Veliko Brdo su na levoj strani reke a svi ostali su džemati na desnoj. Rastojanje među džematima je 500 do 1000 metara, a među kućama 20 do 200 metara.
U selu ima dosta zadruga, ali većih zadruga nema. Zadruge se raspadaju, ali se još dosta uporno održava zadružni život.
Podaci o selu.
-Kamenica je po spisku sela valjevske eparhije iz 1735. godine imala 23 doma. Po haračkim tefterima u 1818. godini u selu je bilo 44 kuće sa 56 poreskih i 149 haračkih lica.
Prema popisu:
-1866. godine – 95 domova i 793 stanovnika.
-1874. godine – 119 domova i 862 stanovnika.
-1884. godine – 137 domova i 1081 stanovnika.
-1890. godine – 134 doma i 1177 stanovnika.
-1895. godine – 144 doma i 1186 stanovnika.
-1900. godine – 165 domova i 1272 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva je 13,10 a procentni 1,34%.
Ime selu.
-I reka i selo se zovu Kamenica. Jedno od drugoga je dobilo ime a pre selo od reke nego reka od sela. Istina su i strane brda kamenite i litičaste, a i selo je prepuno kamenja, te mu je valjda i ime otuda došlo.
Imena džematima su ili porodična ili po imenu mesta ili brda. “Jojići”, “Zimonjići” i “Drajići” su porodični nazivi. “Veloko Brdo”, Ravno Brdo” i “Vrtlog” su imena brda, pa i imena džemata. “Močionik” je ime došlo otuda, što po njemu ima dosta močila, močvara u kojima se topi lan i konoplja. “Orašje” zbog mnogih oraha, koji su rasli u ovom kraju, a danas ih nema. “Drlače” je ime mesta, odakle su se stanovnici doselili.
Nastaviće se…
10. jun 2013. u 23:39
Milodan
Kamenica, nastavak…
Porekloo stanovništva i osnivanje sela.
-Kamenica je selo koje se i danas neprekidno naseljava, a to naročiot što je ona izabrana kao sresko središte, koje privlači znatni sveti sa drugih strana. Selo je vrlo staro, mi ga već nalazimo u spisku valjevskih sela koja je sastavila austrijska Administracija 1737. godine. Ne tamo taj spisak pokazuje veliku starost selu, već starost selu dokazuju i njegove porodice, za koje se ne zna da su i odakle doseljene.
Najstarije porodice u selu jesu:
-Drajići, kojih je danas samo 6 kuća, nekada ih je bilo više, ima ih raseljenih i preko Save i po ovoj oblasti, slave Jovanjdan.
-Čvorkovići*, njih je uvek bila samo jedna kuća, pa i danas, slave Đurđic.
*U selu postoji predanje o ovoj porodici da je ona prokleta, da se ne može množiti i da nikada u kući ne može biti više od jednog muškarca. Danas je spala na jedinu mušku glavu od 7 godina, piše Milorad I. Protić, sveštenik.
-Vrčkovići su od starih Trifkovića, kojih je nekad bilo više u sredini sela, pa su se raselili u donja sela oko Save, danas je samo jedna kuća, slave Nikoljdan.
U najstarije doseljenike ovoga sela mogu se uvrstiti:
Žarkovići i Jojići. Pred kraj 17. veka doselili su se s Povija na Čevu tri brata: Žarko, Jovan (Joja) i Divljan zbog krvnine. Žarko se naseli u Trifkovićima, Joja do Gornje Bukovice a Divljan odmah iza njega u Gornjoj Bukovici na brdu, koje se prozove Divljan. Od Žarka su današnji Žarkovići, ima ih 4 kuće, od Joje su svi Jojići, kojih ima pod raznim prezimenima 18 kuća a od Divljana u Gornjoj Bukovici su svi Divljanovići, slave Aranđelovdan.
-Zimonjići*: Sa Žarkom i braćom njegovom prebegao je zbog krvne osvete i stari Zimonja oz Kobiljeg Dola na Čevu i naselio se pod Vlašićem uz reku Kamenicu. Od njega su današnji Zimonjići, kojih ima pod raznim prezimenima 29 kuća i slave Lazarevdan.
*Zimonjići smatraju sebe da su od iste porodice, od kojih su današnji Zimonjići u Gacku i Mostaru.
-Drlačani, Jovanovići, Popovići, Milovanovići, Ilići, Mijailovići i dr: Pred Kočinu Krajinu, upravo u doba austrijskih ratova, iz Drlača u Azbukovici, doselili su se današnji Drlačani, koje se prezivaju raznim prezimenima i naselili su se u donjem delu Kameenice po Vrtlogu, Velikom Brdu i Trapića brdu. Svi Drljačani od 6 braće nose već pomenuta prezimena, ima ih i raseljenih, a iz njihove porodice je bilo sveštenika i trgovaca; u selu ih je 42 kuće i slave Đurđic.
-Lukarci (Lukarići) su iz Lukarića u Vujinovači, sela ove oblasti, iz tamošnje porodice Vujinovaca (Vujića). Doselili su se u Prvom ustanku, a naselili su se u Orašju i Močioniku; ima ih 32 kuće i slave Nikoljdan.
-Savići su se doselili posle Drugog ustanka iz Kremana u Starom Vlahu i naselili se u Trifkovićima, njih je dve kuće i slave Aranđelovdan.
-Potočići, predak im se prizetio u Saviće, došao iz Pakalja, sela ove oblasti, ima ih dve kuće i slave Jovanjdan.
-Vasilići su oko 1820. godine sišli iz Pilice-okrug užički, slave Đurđic.
-Protići, predak im se doselio pre 35 godina kao sveštenik iz Bele Crkve u Rađevini, slave Alimpijevdan.
-Vidakovići su starinom iz Čučuga, dovela ga mati u ovo selo, slave Petrovdan.
-Marjanovići, predak se doselio kao zanatlija, prizetio se u neku staru zanatlijsku kuću a došao je iz Sevojna-okrug užički, slave Aranđelovdan.
U selu je danas pravih seoskih kuća 144 od 15 porodica.
Ovde nije uračunato džemat Ravno Brdo. Ravno Brdo je drumsko naselje na putu Valjevo-Loznica i na obema obalama reke Kamenice. Ovo drumsko naselje sastoji se od 3 mehane, 7 dućana, dve magaze, 3 privatna stana, sreske kancelarije i zgrade za poštu i telegraf. Dućandžije su sve gotovo izvan ovog mesta a tako isto i mehandžije i činovništvo. Ovde ima 3 mehandžije, od kojih se jedan bavi i trgovinom, 3 samostalna trgovca, 4 zanatlije (kovači, opančari, potkivači) i 8 činovničkih porodica. Seljaka na Ravnom Brdu nema, niti se pak ko od trgovaca, mehandžija i zanatlija bavi zemljoradnjom.
Zanimanje stanovništva.
-Glavna zanimanja seljaka ovog kraja jesu ista, koja i drugih seljana ove oblasti. Najglavije zanimanje je zemljoradnja i voćarstvo. Radom na zemlji ne trude se da proizvedu toliko da i njima bude i za prodaju. Voća imaju mnogo i najglavniji novac dolazi otuda. Stočarstvo opada i ne podiže se nikako. Pojedini seljaci znaju opraviti i napraviti bunar, kola, pojedine alatke, ali radi toga ne idu nigde izvan svoga sela.
Siromašniji nigde ne idu u pečalbu izvan svoga sela.
Pojedinosti o selu.
-Kamenica je sastavni deo Kameničke opštine u Srezu podgorskom. Sudnica, crkva i škola su u Žarkovića Potoku, blizu njegovog ušća u Kamenicu. Selo ima staru crkvu, koju je iznova podigao i obnovio na temelju neke starije knez Jovan Bobovac 1818. godine i koji je 1832. godine donet i pred njom sahranjen. Nova crkva podignuta je 1902. godine na brdu iznad stare. Groblje je razdeljeno po krajevima, a tako isto selo nema ni svoje zajedničke preslave.
Kraj!
11. jun 2013. u 21:09
Milodan
Poreklo stanovništva sela Klanica, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Položaj sela.
-Klanica leži rasturena po ograncima one kose, koja služi kao razvođe Ubu i Kolubari. Klanica je na istočnoj strani Valjeva i leži u brdskom kraju. Zemljište je neravno i ispresecano mnogim potocima, a sastavljeno je od sekundarnih slojeva, kuće su većinom po plećima pojedinih bregova, a ređe da su spuštene u doline. Znatniji visovi su: Karaula do Gvozdenovća, Slovac (šuma) do Loznice, Pasje Torine, Bele Torine, Čot, Kućišta, Jatare i Cerov Rt na severnoj strani sela. Čestobrodica se zove prevoj na Vlašiću, kuda je od starine silazio put iz kolubarske doline u tamnavsku.
Klanica je prepuna izvora. Izvori su u podnožju brda ili po ravnici do Kolubare. Narod se snabdeva izvorskom vodom, a i vodom bunara i bara. Glavniji izvori su: Slatina i Trebež*, od kojih postaju čitavi potoci i nose ista imena.
*Ime ovom izvoru i njegovom potoku dato je po mestu, koje se zove Trebež, gde je danas Mukića kuća. Ovaj kraj istrebljen je i očišćen od šume i kamenja, pa mu je otuda došlo ime. Izvor je lekovit i narod iz sela i okoline dolazi leti, svake mlade petke, te donosi grozničave bolesnike i leči i kupanjem pre rađanja sunca.
Pogranična reka je Kolubara, a u selu Klanička reka, koja izvire pod Karaulom i teče skoro kroz sredinu sela. U reku se ulivaju tri do četiri potoka, koji silaze sa pojedinih visova na severnoj strani sela. I reka i potoci, osim Trebeža, preko leta presušuju.
Zemlje i šume.
-Glavne zemlje ovog sela jesu oko Kolubare i u donjem toku Klaničke Reke. Zemlje su od nanosa ovih dvaju reka i imaju osobito dobre oranice i kosanice. Brdska je zemlja posna, bogata krečom i dobra za strmninu i voćnjake. U severnom delu sela malo je zemlje ziratne a više je šume. Ceo potes oko Kolubare do Loznice zove se Orlovac, a oko reke Suvo Polje.
Šume su od lisnatog drveta i ima je dosta u selu. Karaula i svi visovi na severnoj strani sela pošumljeni su. Selo ima dosta drveta za gorivo i građu, te ne mora na strani da se nabavlja. Seoskih zajednica je vrlo malo oko Karaule i pri izvoru Reke. Porodičnih zajednica ima na poviše mesta u severnom delu sela po padinama pojedinih visova, koje služe većinom za zajedničku ispašu i seču šume, ali i one se gube. Poznate zajednice su: Selenića, Babuločke, Đuričića i Glišića.
Tip sela.
-Klanica je selo razbijenog tipa. Kuće su po plećima bregova i blažim njihovim padinama, rasturene su svuda na sve strane, a daju se primetiti samo one krupe kuća, koje označavaju rodbinske veze. Pojedini krajevi i grupe nose porodične nazive, mada se kuće pojedinih porodica mogu naći i na raznim krajevima.
U selu su danas ove porodice:
Đuričići, Srećkovići, Tomići, Selenići, Mukići, Petrovići-Babolučani, Žunjići, Petrovići (Ranisavljevići), Krstajići, Nedeljkovići, Glišići, Terzići, Stojanovići, Kusurovići, Đukići, Ristići, Simići, Brankovići, Nestorovići (Filipovići), Mijatovići, Jovanovići, Mirkovići i Šušnjarevići.
Posle Zabrdice u okolini Valjeva najjače je razvijen zadružni život u ovom selu. I danas u selu je velikih i primernih zadruga, kao šti su: Mukića, Žunjića, Babolučka, Terzića i Srećkovića.
Podaci o selu.
-Po haračkim tefterima iz 1818. godine selo je imalo 23 doma sa 29 poreskih i 70 haračkih ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 31 dom i 375 stanovnika.
-1874. godine – 42 doma i 369 stanovnika.
-1884. godine – 51 dom i 449 stanovnika.
-1890. godine – 52 doma i 523 stanovnika.
-1895. godine – 55 domova i 498 stanovnika.
-1900. godine – 57 domova i 581 stanovnika.
Godišnji priraštaj od 1866. godine je 6,23 a procentni 1,43%, gde je u početku i pri kraju veći broj ženskih nego muških glava.
Ime selu.
-Za ime selu vezana je ova narodna priča. Nekad je kroz ovo selo prošlo poviše Turaka u grupi, putujući iz Bosne za Beograd a seljaci ih presretnu i sve pokolju. S toga što je u ovom selu bila klanica Turaka i selo je dobilo ime Klanica.
Karaula je ime brdu, ispod koje je kroz Čestobrodicu silazio put za tamnavsku dolinu. U starije doba, kad je bilo puno hajduka i po ovim krajevima, oni su na tom visu imali svoje straže i sa njega silazili na put i presretali Turke. Turcima je uvek bilo teško ovuda prolaziti, s toga su oni ovaj breg čuvali, napravivši karaulu i postavivši stražu. Otuda je ime ovom brdu.
Starine u selu.
1. Na severnoj strani sela, odmah iza poslednjih kuća, nalazi se mesto Kućište, prozvano po tome što su stare kuće bile na tom mestu, pa se docnije spustile dolini kolubarskoj.
2. Iza Kućišta na sever su Jatare, mesto na kome su plandovali hajduci u doba odmora, a danas su ovde dobre ziratne zemlje.
3. Iza Dupljaja, po vrhu ovog sela ispod Karaule, išao je stari put, koji je vezivao kolubarsku i tamnavsku dolinu a koji se ovih dana popravlja i podiže.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
Klanica je vrlo staro selo, a dokaz tome su pomenute starine i starost pojedinih porodica.
-Đuričići, Srećkovići, Selenići i Brankovići: Đuričići su najstarija porodica u selu i ona za se veli da je ovde od Kosova, kao i to da su iz nje išli u boj na Kosovo. Njihovi potomci su gore nevedene familije; u selu ih ima 12 kuća, ima ih raseljenih u Valjevu i drugim mestima, slave Nikoljdan.
Glišići i Kusurovići: Najstariji doseljenici u ovm selu su Glišići, doseljeni iz Kuča pred kraj 17. veka zbog opšte seobe. Od njih su nastali i Kusurovići a ima ih i raseljenih, njih ih 9 kuća i slave Nikoljdan.
-Terzići, Mijatovići, Nestorovići i Ristići: Kad i Glišići u ovo selo su se doselili i Terzići iz Pive zbog krvnine. Njihovi su potomci gore navedene famiiije i oni svoje poreklo vode od Mijata Arambaše, ima ih 13 kuća i slave Jovanjdan.
-Tomići su se doselili u prvoj polovini 18. veka zbog hajdučije i predak je iz Zasede u Polimlju, ima ih 3 kuće i slave Mratindan.
-Babolučki su se doselili pred kraj 18. veka iz susednog sela na svoje imanje, koje su kupili od Turaka, njih je 3 kuće slave Miholjdan.
-Mukići su takođe došli krajem 18. veka iz Čajetine u Starom Vlahu, preddak došao kao sluga, slave Stevanjdan.
-Žunjići su došli u Prvom ustanku iz Ljubiša u Starom Vlahu na kupljeno imanje, slave Nikoljdan.
-Simići su došli kad i prethodni iz Pive, slave Đurđevdan.
-Đukići su iz Nikojevića u Starom Vlahu, slave Jovanjdan.
-Stojanovići su iz Skakavaca (ili Rosića) u okrugu-užičkom, slave Lučindan.
Doseljenici posle 1860. godine su:
-Petrovići-Radosavljevići doseljeni iz nikšićkih Rudina, slave Nikoljdan.
-Krstajići su doseljeni iz Komarnice u Drobnjacima, slave Nikoljdan.
-Jovanovići su iz Maoča na Limu, slave Jovanjdan.
-Mirkovići su poreklom iz Garaša u Jasenici, predak dovadoac, slave Nikoljdan.
-Šušnjarevići su iz Osata u Bosni, predak došao kao majstor, slave Nikoljdan.
Klanica danas ima 58 kuća od 15 porodica.
Zanimanje stanovništva.
-Klaničani se zanimaju svim onim privrednim granama, kojima i ostali seljaci ove oblasti. Zemlju rade uveliko i ona im daje ne samo koliko im treba za ishranu, već podosta im preostaje za prodaju. Stoku gaje u velikoj meri kao i voće. Nemaju zanatlije, niti ma kuda hoće da se sele.
Pojedinosti o selu.
-Klanica je sastavni deo Lukavačke opštine u Srezu valjevskom. Sudnica im je u Lukavcu, a škola i crkva u Rabrovici. Groblje je u Kućištu.
Nemaju zajedničke preslave.
12. jun 2013. u 00:11
Milodan
Poreklo stanovništva sela Klinci, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Položaj sela.
-Klinci su uparvo nad Petnjičkom Pećinom i onoj kosi, koja se od nje spušta na istočnu stranu. Zemljište je nemirnog izgleda, talasasto i iznad Pećine prepuno vrtača, koje su raznolikog oblika i poređane u krug ili nizove, kad se nazivaju dolovima. Znatnija uzvišenja u selu su: Rogljević, Osoje, Jagodinac, Obrežak, Gusta Kruška i Ostenjak.
Izvorima je selo veoma bogato, ali se pored izvorske vode služi još barskom, bunarskom i rečnom vodom i vodom iz bara (jezera), koje postaju od kiše, kad se ona u njima zadrži. Glavniji izvori u selu su: Ponor na Rogljeviću, koji na jednom kraju vrtače izbija, a na drugom ponire, Studena Voda ispod Guste Kruške, koja opet izbija na jednom kraju vrtače a na drugom ponire, Ćosića Bunar, od koga postaje potok Vrbovac koji silazi kroz sredinu sela u reku Banju, Mijailovački Bunar, od koga nastaje jedan potok i pada u Vrbovec, blizu Banje, Kruglaš i Vladin Bunar, od kojih postaje potok Lipnica i teče istočnim delom sela. Od tekućih voda u ovom selu je jedina rečica Banja, koja kao vrelo izbija iz Donje Petničke Pećine ispod Rogljevića, a na granici ovog sela i sela Petnjice, i koja tako jaka, da odmah spod izvora okreće 2 vitla.
Zemlje i šume.
-Zemlje klinačke su od dve vrste; brdske i banjske. Brdske su zemlje ili suviše krečne ili posne, pa ako su krečne i po vrtačama, onda su plodne i po njima dobro uspevaju strmna žita i voće, a ako su posne onda su hladne, peskovite i nisu za useve. Banjske su zemlje, kao i sve druge po dnu sela, koje su na tercijeru belostenskom, crne smolne zemlje, vrlo rodne, masne i podesne za sve vrste useva, kao i za livade. Najlepše zemlje ove vrste su u Palanci, Lipnici, Vrbovcu i Lešću.
Šuma nema u ovom selu. I što ima to je vrlo malo, nema ni toliko koliko je potrebno za letnju potrebu a kamoli za građu i zimski ogrev. Seljaci kupuju šumu za građu i ogrev, a pojedinci što imaju čuvaju i lako ne seku. Na Rogljeviću do Žabara ima malo šume, pa tu i sama raste ali je to suviše malo. Nikakvih zajednica u selu nema.
Tip sela.
-Klinci su selo razbijenog tipa. Seoske su kuće poređane u tri grupe, u tri džemata. Prvi je džemat nad Petnjičkom Pećinom, na brdu Rogljeviću i po njemu se zove Rogljević. Drugi džemat je na sever od njega oko Mijailovačkog i Ćosića Bunara a treći još severnije od njega; drugi se zove Mijailovići (češće Mijailovčani) a treći Prodanovići.
Kuće u džematima su udaljene jedna od druge od 20 do 40 metara, a od Rogljevića do Mijailovića i odatle do Prodanovića nema po 200 metara.
Na Rogljevićima su: Todorići, Petrovići i Vasiljevići.
U Mijailovićima su: Mijailovići, Jerinići, Ćosići i Krstići.
U Prodanovićima su: Prodanovići, Marići, Markovići (Markeševići), Jovanovići-Švabići, Jovičići i Dudići.
U selu ima dosta zadruga i zadružni život je ovde jako razvijen. Istina, nisu zadruge velike, ali kad u jednoj kući ima 5-6 oženjenih zadrugara, onda se to može uzeti da su poveće zadruge. Od povećih zadruga su: Todorića (dve kuće), Vasiljevića (dve kuće), Krstića, Dudića (dve kuće) i Prodanovića.
Podaci o selu.
-Poo haračkim tefterima iz 1818. godine u selu je bilo 22 doma sa 23 poreskih i 56 haračkih ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 29 domova i 255 stanovnika.
-1874. godine – 30 domova i 269 stanovnika.
-1884. godine – 36 domova i 291 stanovnika.
-1890. godine – 31 dom i 317 stanovnika.
-1895. godine – 39 domova i 354 stanovnika.
-1900. godine – 46 domova i 382 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva ovog sela je od 1866. godine 4,25 a procentni 1,37%.
Ime selu:
-Ime starom selu bilo je Palanka, a to je ono mesto, koje je tačno u sredini današnjeg sela. Za dokaz starog naselja na ovom mestu služi, što su se do skora izoravali krbanjci sudova, suvomeđine, ostaci građe i raznog alata.
Za naziv “Klinci” vezana je ova priča. Nekakav Mitar, iz porodice današnjih Todorića, predak Vasiljevića, išao preko Save da proda volove. Bio je na nekakvom vašaru u Sremu, pa pošto je jedne volove prodao a druge kupio, i usput se obosio, kupi neke potkovane opanke (može biti i drugu obuću) i obuje ih. Opanci su bili potkovani klincima i to vrlo rđavo, da se Mitar usput podbio i od jednog u nogu zabodenog klinca ostao i sakat, te su ga s toga njegovi seljaci prozvali Mitar Klinčanin. Seljaci drže da je otuda došlo ime ovom selu, a to najviše izvode po tome, što se stvarno, i dan danas Mitrovi potomci zovu i smatraju kao pravi Klinčani.
Rogljević je ime brda, pa je otuda došlo ime džemata. Imena Mijailovčani i Prodanovići su od porodica, koje su najglavnije u tim džematima.
Starine u selu.
1. Pred vratima Male ili Gornje Petnjičke Pećine nađeno je kopanjem praistorijsko oruđe, posuđe i sve drugo, što je tadašnji čovek upotrebljavao u svom životu. I u samoj pećini, koja je sva na klinačkom ataru, nađeno je ovo isto, pored ostalih pećinskih znamenitosti.
2. U njivi ispod pećine, koja je danas svojina Vasiljevića iz Klinaca, do skora su se iskopavale i izoravale grede, tesano kamenje, komadi od posuđa, oružja iz istorijskog doba, a ponekad i po kakav zlatan rimski novac. Po narodnom predanju je ovde bila nekakva stara “čaršija” i narod to lepo veli iz “rimskog doba”,
3. Staro selo je bilo u Palanci, ali nije bilo te sreće da tu ostane. Priča se da je pre Kosova, a i za vreme kosovske bitke, bilo ovde selo, pa se posle pomerilo na severo-istok sadašnjem Mijailovačkom Bunaru, u livade, takozvane Barice. Samo potreba u što većoj grupi imanja izazvala je, priča se, ovo pomeranje.
Pa i u Baricama selo nije moglo ostati dugo, ono se pomerilo pod osoje brda Rogljevića i Ostenjaka i priča se, da je tu bilo u Prvom ustanku. Odatle su ga već Turci raselili i tada jedan deo seljaka siđe Banji i naseli se na mestu zvanom Jaruge, a drugi se opet vrate Mijailovačkomm Bunaru, odakle se nisu ni kretali, nego se širili oko Bunara. Oni opet, što su otišli u Jaruge, u vremenu od 1820. do 1840. godine isele se na Rogljević, gde su i danas. I ovo pomeranje izazvala je potreba u što većem imanju.
Na svima mestima, gde su nekad bile seoske kuće, i dan danas se vide mesta gde su bile kuće, zatim ima mnogo voća zaostalih od starih voćnjaka, kad što i plug izore po kakav kamen ili kakvu kamenu ploču, gde je bio neko sahranjen.
4. Kroz ovo selo prolazio je u tursko doba stari put, koji je vodio iz Užica preko Maljena za Valjevo. Ispod pećine, na 300 metara od njenog otvora, i danas se nalazi na reci Banji lep kameni most iz tog doba, kao i stara kaldrma. Ovim putem je i prota Mateja Nenadović 1805. godine izveo svoje topove, kojima je napadao grad Užice. Ovaj put je danas sasvim napušten, od kada je 1882. godine kroz sredinu sela prosečen put Valjevo-Suvobor-Čačak*.
Nastaviće se….
12. jun 2013. u 22:54
Milodan
Klinci, nastavak…..
*Meomoari Prote Mateje, strana 215.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Priča se da su u doba kosovske bitke bile u ovom selu tri jake vrlo zadružne kuće: Todorići, Međedovići i Lazići, a za njih se priča da su prvi osnovali ovo selo na mnogo godina pre Kosova. Od ovih porodica danas je u selu samo Todorića*, a druge dve su se ili iselile ili zamrle.
*Ova pričanja o selu, kao i mnogim susednim selima i njihovim porodicama pričao je starac Matija Vasiljević-Ignjatović iz Klinaca, starac od svojih 95 godina, ali potpuno svež, krepak i pouzdan, još primer onih starih ljudi, koji su živa istorija svih ranijih doživljenih događaja.
Matija za svoju porodicu, pošto je on član porodice Todorića, priča ovo: Ko su preci Todorića, stariji od Mitra, ne zna se. Mitar Klinčanin je po pamćenju najstariji Todorić, a kad su živeli ne može se tačno utvrditi. U porodici Todorića zna se da je njihov najstariji predak Gavrilo, praunuk Mitrrov, da je Gavrilo poginuo na Vaskrs u petnjičkoj crkvi, kad je nekakvu tursku sajtariju izbacio iz crkve, koja je uhvatila neku žensku da siluje. Gavrilov je sin Rafailo, koji je u dubokoj starosti doživeo ustanak 1804. godine i u 1813. godini umro od kolere. Rafailov je sin Arsenije, koji je učestvovao u svim bojevima Prvog i Drugog ustanka, kao zreo čovek i čovek koji je, kao najbogatiji u selu, svoje imanje morao u dva maha napuštati i seliti se. Po godinama koliko su živeli Arsenije, Rafailo i Gavrilo, daje se izvesti da je Mitar živeo u početku 17 veka ili pri kraju 16. veka, pa se misli da je već tada bila deoba na Todoriće i Vasiljeviće, gde su Vasiljevići od Mitra u neposrednoj liniji, a Todorići u užem smislu od Mitrovog drugobratučeta Kostadina. Prezime Vasiljevići vezano je za deda Matijinog Vasilja, koji je bio seoski i sreski pisar pred Kočinu Krajinu i na skoro umro, pa ga nasledio njegov sin Ignjat, Matijin otac. Vasilj se zvao po Mitru Mitrović, a tako stoji i danas na Ignjatovom belegu.
-Međedovići: Za njih se priča da ih je u doba kosovske bitke bilo 4 kuće i da je na te 4 kuće otišlo na Kosovo 6 ratnika i da su svi izginuli, a da su zaostali ostali u selu sve, dokle nisu ovi krajevi potpali pod Turke, kad su se iselili u Dren i Banat, blizu Temišvara.
-Lazići: Za njih se priča da su i oni bili u vreme Kosova jaka zadružna kuća, da su iz njihove koće dvojica bila na Kosovu i oba poginuli, da je posle kosovske bitke zbog deobe bilo u selu 3 kuće Lazića, da su se dve odselile u Srem, u neko selo blizu Vinkovaca a jedna ostala u selu. Ova kuća se dugo održavala u selu kao jedna, ali je i ona zamrla u muškoj liniji i prizetila jednog doseljenika iz Pilice-okrug užički, koja i danas živi u selu.
-Todorići, Vasiljevići, Petrovići: I za Todoriće se priča da su bili na Kosovu i da je od njih 6 petorica poginula a jedan se vratio. Todorića je bila zadružna kuća kroz duži niz godina, pa se posle vremenom delila i naseljavala u istom selu ili raseljavala. Zna se posigurno da su se Todorići mnog raseljavali i da ih danas ima u Krnulama-posavska Tamnava, Veselinovcima, Mislođinu*, Barajevu*, Bariču* (*okrug beogradski), Progarima u Sremu i Đurđevu u Banatu i Bačkoj.
Todorići su se nekoliko puta iseljavali i vraćali, pa su uvek nalazili pokojega od novih naseljenika, koje su Turci naseljavali na njihovim ranijim imanjima. Todorića danas u Klincima ima 9 kuća i jedan se od njih skoro odselio u Petnicu, ženi na imenje. U Todoriće i Vasiljeviće prizetio se predak današnjih Petrovića, rodom iz Riđana u Nikšićkoj Župi, od porodice Grbovića; doselio se 1818. godine, slavi Lučindan, pa je istu napustio i primio Todorića i Vasiljevića slavu, Nikoljdan.
Sve druge porodice u selu doseljene su i to ovim redom: Kad su Turci iz Valjeva zbog sudelovanja Todorića u pokretu iz 17. i 18. veka ove proterali iz Srbije i njihova imanja konfiskovali, tada su spahije seoske naselile Mijaila Bošnjaka i Mićana Hercegovca, oko 1739. godine. Mijailo Bošnjak je došao u ovo selo iz Mačve, iz sela Dublje, kamo se ranije doselio iz Sarajevskog Polja. Mićan je pak u to doba sišao sa svojih 6 sinova iz Pećnice u Drobnjacima. Oba su se naselila pod Osojem i pri povratku Todorića iz Austrije, onda su i po glavu svoga života, i Mićan i Mijailo, morali dati nešto od imanja, te su se ovi opet naselili.
-Mijailovići su od Mijaila Bošnjaka. Ima ih odseljenih u Srem oko Karlovaca i Posavinu, ovde ih je 19 kuća i slave Avramijevdan.
-Mićanovići su potomci Mićana i njegovih sinova i sve do 1870. godine je bila najjača porodica u selu. Danas ih nema nijedne kuće, mnoge su zamrele a mnoge rasturene po svetu, gde se samo za jednu zna da je u Paštriću, selu ove oblasti. Iz ove porodice je onaj čuveni junak Đoka Mićanović, prvo frajkorac, a docnije i stražmešter u austrijskoj vojsci, koji je svojim garabiljem ubio Gušu Mustajbašu na Bačevcima, za vreme Kočine Krajine.
-Prodanovići, njih su Turci naselili posle Kočine Krajine, kada su Todorići ponovo prognani. Potiču iz “duboke Hercegovine” iz Zubaca, od bratstva tamošnjih Prodanovića, danas ih je 5 kuća i oni su uglavnom zauzeli Međedovića imanje, slave Đurđevdan.
-Aleksići, predak se doselio kao sluga iz Ojkovice u Starom Vlahu, prizetio se u Prodanoviće i slavi, kao i oni, Đurđevdan.
-Marići, predak se doselio u Prvom ustanku iz Bioske-okrug užički kao sluga, ima ih 3 kuće i slave Jovanjdan.
-Jovanovići-Švabići su od nekog starog Jovanovića, doseljen iz Pilice-oktug užički kao sluga pred Prvi ustanak, prizetio se u stare Laziće pa je umro i udovica uvela nekakvog “Švabu”, seljaka iz Srema, slave Đurđevdan.
-Jovičići, predak se doselio u Drugom ustanku iz Pačadžija u Pilici, prizetio se u stare Laziće; i njegova kuća je na umoru, slave Markovdan.
-Dudići su se doselili pred Prvi ustanak iz sela Leskovica ove oblasti, od porodice Džolića, koja je starinom iz Pive. Petra Dudu doselio je seoski spahija da mu čini usluge i da kod njega odsedava, zašta mu je dao dosta imanja od Međedovića i Lazića, ima ih 4 kuće i slave Đurđevdan.
-Markovići ili Markeševići su doseljeni oko 1819. godine iz Grahova u Crnoj Gori i to prvo u Petnicu, gde se i danas imaju svoja imanja,odakle su posle kupovine imanja prešli u Klince. Rod su Markovićima u Petnici i sa njima su se zajedno doselili (u Petnicu). Ovde ih je 3 kuće i slave Stavanjdan.
-Miloševići: Do pre 7 godina bila je u selu još jedna porodica, koja se zvala Miloševići, koja je po doseljenju bila jedna od nastarijih porodica. Naseljena je kao hajdučka porodica, a i docnije je bilo hajduka iz ove porodice, pa i danas i uvek nevaljalih građana, zbog čega su prodajom imanja od strane državnih vlasti za raznolika zločinačka dela, morali se iseliti iz ovog sela i rasturiti se koje kuda.
U Klincima je 49 kuća od 10 porodica.
Zanimanje stanovništva.
-Klinčani se zanimaju svima privrednim poslovima, kojima i susedni seljaci u ovoj oblasti. Mnogo rade zemlju i na njoj seju toliko useva, da im njihove zemlje ne dostižu, s čega mora da kupuju ili da uzimaju pod zakup tuđe zemlje po selu ili susednim selima. Mnogi od Klinčana po Kolubari i drugim selima imaju velika imanja, da su bogatiji od tamošnjih seljaka. I stočarstvo se vrlo pravilno održava i podiže, i to naročito goveda, a po neki gaje i konje. Najmilije zanimanje gotovo svih Klinčana jeste rabadžijanje, u čemu prednjače svoj okolini izborom volova, napravom kola i osobitom veštinnom u tovarenju.
Mnogi znaju po kakav zanat, naročito kolarski, drvodeljski i dr. Nigde izva svoga sela ne udaljavaju se.
Pojedinosti o selu.
-Klinci su sastavni deo Petničke opštine u Srezu valjevskom. Sudnica, škola i crkva su u Petnici. Groblje je na Obrešku, kod Guste Kruške i zajedničko za celo selo.
Nemaju zajedničke preslave.
Kraj!
13. jun 2013. u 22:25
Milodan
Poreklo stanovništva sela Kovačica, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Položaj sela.
-Kovačica je na stranama golih, vrlo strmenitih i krševitih krečnjačkih brda, koje grade levu obalu Graca i Suvaje. Kuće seoske su po uvalama ovih brda ili po vrtačama. Zemljište je goli krečnjački krš, a naročito one strane, koje su okrenute Gracu i Suvaji. Glavniji visovi nad koritima reka su: Ćebovina, Kik, Čuker i bačevačke Rogulje. Zemljište je od sekundarnog krečnjaka, kroz koji se provlači na Ćebovini moćna žica porfirita. Istočni deo sela je produženje Dračićske i Bačevačke Visoravni, koja je ispunjena silnim vrtačama i dolovima. Selo je od Graca i Suvaje odsečeno, obale su vrlo strme, krševite i pune plazova, a u Gradac i Suvaju silazi jedino niz Branegović, pored Ćebovine.
U selu nema nigde nikakvog izvora. Jedina izvorska voda koju narod upotrebljava, jeste sa izvora Graca, koji su prema ovom selu ili sa samog Graca. U selu kišnih dana hvata se kišnica u cisternama, barama ili se sama zdržava po jezerima (zadnivenim vrtačama) i kao takva upotrebljava za piće i sve druge potrebe. Nigde nikakve reke osim pograničnog i nepristupačnog Graca i njegovog suvog korita Suvaje nema u selu, nigde nikakve doline, kojom bi se slivala voda iz sela, već sva kišna i snežna voda stače se u vrtače i dolove, pa ili ponire ili se zadržava.
Zemlje i šume.
-Zemlje kovačičke si isuviše krečne, tople i lakoradne. Na njima, kad se počešće zanavljaju, rađaju osobito dobra strmna žita. Zemlje po vrtačama su jedine za povrće, kukuruz i drugo kulturno bilje. Voća dobro uspevaju samo po dolovima i osojnim stranama.
Šume je u selu posve malo. Samo Ćebovina je obrasla ševarom od lisnatog drveta, inače nigde pored Graca i Suvaje nema ni drveta, mada ga je ranije bilo. Seljak kupuje šumu za građu, a za gorivo snabdeva se onim manjim šumarcima, koji su kojekuda rastureni po selu.
U selu ima i seoskih i porodičnih (džematskih) zajednica. Ćebovina je seoska zajednica, dokle sve čukare duž Suvaje su Vrcića zajednica.
Tip sela.
-Kovačica je selo razbijenog tipa. Kuće su razbijene u tri džemata: Maletići, Vrcići i Stojanovići. Kuće su u džematima jako zbijene, a do džemata do džemata ima više od 500 metara.
U selu su: Maletići, Gavrilovići, Mitrovići, Stankovići, Petrovići, Jovanovići, Vrce, Dosići, Milovanovići i Stojanovići.
U Kovačicama je danas slabo razvijen zadružni život; najjača zadruga je Stojanovića sa preko 30 čeljadi u kući.
Podaci o selu.
-Po haračkim tefterima* iz 1818. godine u ovom selu je bilo 11 domova sa 16 poreskih i 37 haračkih lica.
*U haračkim tefterima ime ovom selu zapisano je “Kovačić”. Ovako i susedni seljaci zovu ovo selo, dokle meštani zovu Kovačice.
Prema popisu:
-1866. godine – 24 doma i 169 stanovnika.
-1874. godine – 27 domova i 164 stanovnika.
-1884. godine – 30 domova i 154 stanovnika.
-1890. godine – 31 doma i 230 stanovnika.
-1895. godine – 31 doma i 244 stanovnika.
-1900. godine – 31 doma i 240 stanovnika.
Godišnji priraštaj je od 1866. godine 2,61 a procentni 1,61%, gde je stalno veći broj ženskih nego muških glava.
Ime selu.
-Za ime selu priča se ovo: Kad je kuga prolazila kroz ovo selo, priča se, idući uz seoske kamenjake, podbila se, pa i pala. Seljaci je uhvate i dovedu na svoj sastanak, pa reše da je potkuju, kako bi lakše mogla izmaći iz sela. Kuga je otišla i nije selu načinila nikakve pakosti, a kad je ko sreo uz put, ona je na pitanje, odakle ide, odgovarala: Idem iz sela Kovača, Kovačića, te otuda je i ovom selu ime dato.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
Seljaci pričaju da im je selo staro, ali da u njemu nema onih starih nekadašnjih porodica. O njima su očuvane tradicije, da su se odselile u ravnija mesta, bliže Savi i Dunavu. Sve današnje porodice pričaju za sebe da su doseljene.
-Vrce* su najstarija porodica u selu doseljene iz Gatačkog Polja pred kraj 17. stoleća zbog krvne osvete. Vrca se bio prvo naselio u Bujačiću, pa se posle naselio u ovo selo, danas ih je 6 kuća a ima ih raseljenih na mnoge strane po ovoj oblasti, slave Jovanjdan.
*”Vrca” je staro prezime ili nadimak starog Jovana Vrce, koji se doselio u ovo selo.
-Riznići: Sa Vrcom se doselila i baba Rizna iz Drniša u Dalmaciji i one se odmah naselila sa svojih 5 sinova u ovom selu. Njeni potomci su Riznići, od kojih je ovde jedna kuća odvajkada, pa i danas, slave Jovanjdan. Mnoge kuće Riznića zbog gladi presele se pred Prvi ustanak u Banju jaseničku i od njih su tamošnji Riznići.
-Maletići: Pri kraju 17. stoleća doselili su se u ovo selo Maletići, opet iz Gatačkog Polja, a starinom su iz Novog u Dalmaciji; njih ima pod raznim prezimenima ovde i po mnogim selima ove oblasti, ovde ih je 15 kuća i slave Trojice (Prvi dan Duhova).
-Stojanovići su doseljeni u Drugom ustanku iz Kućana u Starom Vlahu; danas ih je 7 kuća i slave Aranđelovdan.
-Gavrilovići, predak im se prizetio u Vrce a doselio se iz Bačevaca ove oblasti od porodice Žarkovića, slave Nikoljdan.
-Milovanovići. predak se doselio iz Drenovaca-okrug užički i prizetio u Maletiće, slave Nikoljdan.
Prethodne dve porodice su skorašnji doseljenici.
U selu ima 31 kuća od 6 porodica.
Zanimanje stanovništva.
-Kovačičani se zanimaju poglavito zemljoradnjom i stočarstvom i kao da je ova druga grana pretežnija, jer je uz držanje stoke vezana je i rodnost zemlje. Dovoljno zemlje nemaju, s toga rado silaze u kolubarska sela i dole uzimaju zemlje pod zakup i na njima seju kukuruz ili gaje stoku i kose seno. Vrlo rado se odaju izučavanju zanata, te se posle toga lako otiskuju od svojih kuća i naseljavaju po drugim selima, a i gradu Valjevu. Vrlo lako idu i u službu i na taj način se gube iz svoga sela.
Pojedinosti o selu.
-Kovačica je sastavni deo Dračićske opštine u Srezu valjevskom. Sudnica, škola i crkva su u Dračiću. Groblje je zajedničko.
Preslava je Spasovdan, koji je, eto, baš danas, kada ovo pišem.
14. jun 2013. u 21:06
Milodan
Poreklo stanovništva sela Kozličić* i Jazov(n)ik, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
*Ovo selo je opisivao g. Svetozar D. Petrović, sveštenik brankovački, ali je ovaj opis slabe vrednosti.
Položaj sela.
-Kozličić je na plećima onih visokih bregova, koji su razvođe Kolubari i Rabasu sa jedne, Rabasu i njegovoj pritoci Brankovačkoj Reci sa druge strane. Kozličić je na obema obalama reke Rabasa i njime je podeljen na dva jednaka dela, Kozličić u užem smislu, deo sela na levoj obali Rabasa do Brankovine i Jazovnik, deo sela na desnoj obali Rabasa do Grabovice. Zemljište je krečnjačko, krševito i puno vrtača i dolova. Glavnija su uzvišenja Šabatovac do Brankovine, Jazovnik nad Rabasom i Glavica, gde je sudnica opštine grabovičke.
Izvorima je selo bogato. Glavniji izvori su: Bunar i Crkvenac, koji grade nepresušni i krševiti potok Kamenicu, koji ispod Jazovnika pada u Rabas; Đuričića Vrelo i Kostadinovića Bunar, koji grade drugi potok uselu, koji presušuje i pada sa leve strane u Rabas. Od reka je samo Rabas, koji protiče kroz sredinu sela i u donjem kraju ima dosta proširenu dolinu.
Zemlje i šume.
-Zemlje po Šabatovcu su ravnije, prisojne, lakoradne i podesne za strmne useve, kad se malo natiru.
Po Jazovniku su zemlje posne, suve, ponegde peskovite i retko kad rodne, pa makar se i dobro nagnojavale. Po Rabasu su luke podesne za svaku vrstu useva, kao i za livede, samo je ovih zemalja tako malo, da ih jedva dve-tri porodice imaju.
Šume je u selu dosta. Strane Rabasa su pod šumom, pod šumom je i sva dolina potoka Kamenice i severna padina Šabatovca. Ničega zajedničkog u selu nema.
Tip sela.
-Selo je razbijenog tipa. Reka Rabas podelila ga je u dva džemata: Jazovnik i Kozličić. Između džemata ima više od kolimetra rastojanja; rastojanje među kućama varira između 20 i 150 metara.
U Kozličiću su:
Đuričići, Mitrovići, Rankovići, Mijailovići, Stanojevići, Kostadinnovići, Avramovići i Ilići.
U Jazovniku su:
Lekići, Lazići, Miličići, Rosići, Tešići, Jakovljevići, Vasići, Tadići i Bobovci.
U Kozličiću je zadružni život jako razvijen. Nema velikih zadruga ali omanjih ima kod poviše porodica, tako su zadružne kuće: Kostadinovića (tri kuće), Đuričića i Jakovljevića.
Podaci o selu.
-Kozličić je po haračkim tefterima iz 1818. godine imao 28 domova sa 40 poreskih i 78 haračkih ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 27 domova i 253 stanovnika.
-1874. godine – 26 domova i 230 stanovnika.
-1884. godine – 30 domova i 258 stanovnika.
-1890. godine – 29 domova i 305 stanovnika.
-1895. godine – 33 doma i 275 stanovnika.
-1900. godine – 35 domova i 299 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine 1,70 a procentni 0,68%.
Ime selu.
-Ime selu je ime prvog džemata, a od kuda je ono, ne može se izvesti, kao izgleda da će biti vezano za mesto doseljavanja prve porodice u selu.
Starine u selu.
-Pod Jazovnikom, u potoku Kamenici, na stavama dvaju potoka, nalazi se neka Crkvina, zidine,koje se slabo vide iz zemlje i u čijoj je sredini očuvan i do danas oltar. Seljaci su ovo mesto ogradili i na njemu čine molitve i sabore, a ne zna se iz koga su vremena ove zidine.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Kozličić je starije naselje, a stare kuće su bile gde su danas Đuričići i odatle se selo posle širilo i rasprostiralo.
-Rankovići, Mitrovići, Mijailovići, Avramovići i Lekići: Za najstariju porodicu u selu uzimaju se Rankovići, ali su i oni doseljeni od Kozlice, iz sela Prijezdića u ovoj oblasti još u velikoj davnini. Rankovići su od porodice Isidorovića u Prijezdiću, doseljeni pred kraj 17. stoleća, onda kada su ih Turci proterali iz svoga mesta i njihova imanja konfiskovali zbog sudelovanja u austrijskom pokretu od 1683. godine. Rankovića potomci su gore pobrojane familije, njih je 11 kuća i slave Nikoljdan.
-Jakovljevići, Vasići, Lazići, Miličići, Tešići i Tadići: Pred Kočinu Krajinu doseljeni su iz Rovaca današnji Jakovljevići i naselili se na Jazovniku, doseljeni zbog krve osvete i njima su srodne ostale pomenute porodice, ima ih 14 kuća i slave Lučindan.
-Kostadinovići, Stanojevići i Ilići: Predak Kostadinovića se doselio iz Carine-okrug užički, u Prvom ustanku i prizetio se u jednu od Mitrovića kuća, njima su rod pomenute porodice, sada ih ima 7 kuća i slave Miholjdan.
-Đuričići su, takođe došli u Prvom ustanku iz Drlača-okrug podrinjski, doseljeni kao majstori i sada ih ima jedna kuća, slave Trifundan.
-Bobovci (Bobovac) su iz Jasenice, sela ove oblasti, doselili se na svoje imanje, slave Nikoljdan.
-Rosići, predak se doselio iz sela Džurova u Polimlju uz Babinsku Razuru, slave Stevanjdan
U Kozličiću je 38 domova od 6 porodica.
Zanimanje stanovništva.
-Kozličani se zanimaju poglavito onim, čime i drugi seljaci ove oblasti. Njihova je zemlja slaba da ih ishrani, s toga se spuštaju u kolubarsku ili tamnavsku dolinu i tamo uzimaju pod zakup imanja ili ih kupuju i na njima seju kukuruz i druga žita i time podmiruju svoje domaće potrebe. Dosta ih seče šumu i prodaje, te i time podmiruju svoje domaće potrebe. Narado se odaju izučavanju zanata niti kuda odlaze iz svog sela.
Pojedinosti o selu.
-Kozličić je sastavni deo Grabovičke opštine u Srezu valjevskom. Sudnica je u Grabovici, a škola i crkva u Brankovini. Groblje je razdeljeno po džematima.
preslava je Spasovdan.
Napomena: Mislim da ovaj tekst može da se linkuje i na valjevsko selo Jazovik, mada se ovde pominje džemat JazovNik obzirom da u pomenutoj knjizi Ljube Pavlovića nema sela Jazovik.
15. jun 2013. u 00:17
Milodan
Poreklo stanovništva sela Kotešica, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Položaj sela.
-Kotešica je na severnoj strani grada Valjeva i kao i susedni Kozličić na obema obalama reke Rabasa. Selo je u šumskom, brdovitom i vrlo neravnom kraju. Zemljište je krečnjačko i mestimično sa vrtačama. Brda su kosanjice Jautine ispresecane mnogim potocima, te su manje-više usamljene i malo plećaste. Kuće su seoske po uvalama i ravnijim padinama ili su spuštene u same doline reka i potoka. Glavnija uzvišenja u selu su: Vis nad Kojićima, Carić do Bukovice i Rabasa, Divlje Brdo do Rađeva Sela i Pogledala.
Izvora ima dosta. Mnogi od njih grade kratke nepresušne potoke, koji se posle kratkog toka ulivaju ili u Rabas ili Kotešku Reku. Izvori su u padinama, većinom po džematima, gde su kuće, te se narod jedino njima služi. Od tekućih voda su u selu Rabas, koji teče iskrivudano, zadržavajući, više-manje, istočni pravac. U njega ulazi Koteška Reka, koja dolazi sa severne strane sela, plahoovita je i dosta štete čini okolini ali malo kućama, koje su mahom visoko dignute iznad njenog korita. Obe ove reke presušuju, ali ima izvoraca, koji ne presušuju i koji silaze u njih, te tako čine da i ove reke imaju svoje vode i preko leta na virove. Pored Rabasa su najglavniji izvori i od njih su napravljene česme, kojima se služe meštani i putnici, kao što je česma Crkvenac.
Zemlje i šume.
-Kotešica je zemljom siromašno selo. Zemlje su oko kuća, po plećima pojedinih brda, a malo po padinama i dolinama potoka i reka. Zemlje su suviše posne, hladne, peskovite i nepodesne za zemljoradnju, dokle za šumarstvo, voćarstvo i vinogradarstvo su neobično podesne.
Šume je u selu dosta. Uopšte može se reći da je Kotešica šumsko selo, selo u kome svaka imućnija porodica, kao i u susednoj Joševi, ima dva puta više šumske zemlje nego ziratne. Šuma je od lisnatog drveta, a upotrebljavaju se za gorivo i za građu, kao što se svake godine i znatna količina seče i prodaje; zajednica još ima u šumi i to porodičnih, a to su ona mesta koja su stranovita, sa slabom šumom, pa su ostavljena za ispuste i ispašu.
Tip sela.
-Kotešica je selo razbijenog tipa, podeljena u 4 džemata. Džemati su udaljeni jedan od drugog 500 do 600 metara, a kuće po džematima posve su bliske ili najmanje 20 metara jedna od druge. Džemati nose porodične nazive, takve kakvim se niko u selu danas ne preziva: Nenadovići, Ivanovići, Petkovići i Simići.
U Nenadovićima su:
Ristići, Savkovići, Banovići, Andrići, Mitrovići, Tufegdžići, Živkovići, Rosići, Sokići i Petrovići.
U Petkovićima (Savićima) su:
Janići, Kojići, Lukići, Matići i Gašići.
U Ivanovićima su:
Avramovići, Nikolići, Tomanići, Vesići, Maksići i Tešići.
U Simićima su:
Ješići, Mitrovići-2, Đurići, Maleševići, Cvetići, Ćosići, Davidovići i Pantići.
Džemati su poređani uz Rabas, idući sa istočne strane, od Kozličića.
U ovom selu je jako razvijenn zadružni život. Istina, nema velikih i jakih zadruga, ali gotovo svaka od pomenutih porodica ima po jednu zadrugu od 4-5 oženjenih muških glava.
Podaci o selu.
-Kotešica je prema spisku sela valjevske eparhije iz 1735. godine imala 9 domova. Po haračkim tefterima iz 1818. godine imala je 45 domova sa 63 poreskih i 155 haračkih ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 62 doma i 566 stanovnika.
-1874. godine – 58 domova i 597 stanovnika.
-1884. godine – 64 doma i 679 stanovnika.
-1890. godine – 77 domova i 814 stanovnika.
-1895. godine – 86 domov i 859 stanovnika.
-1900. godine – 87 domova i 900 stanovnika i to više ženskih nego muških.
Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 10,58 a procentni 1,52%.
Ime selu.
-“Kotešica” je ime koje je zapisano u spisku sela paleškog okruga, koji je sastavila austrijska Administracija 1737. godine. U tom spisku zapisano je ime selu Kuteschiza. Odkuda je ime narod izvodi da je ostalo od Turaka, pošto se drži da su u ovom selu pre današnjih stanovnika živeli pravi Turci.
Starine u selu.
1. Kod izvora Crkvenca, pored reke Rabasa, i danas se raspoznaju neke stare zidine, u narodu poznate pod imenom “Crkvine”. Zna se samo da kad je zidana sadašnja crkva u Brankovini, da su onda povađeni spomenici, ploče i basamci s natpisima i da su uzidani u novu crkvu, a zaostale zidine raznete.
2. Iz Šapca je išao preko sela stari kolski, ali vrlo nespretni put za Valjevo. taj je put iz docnijeg turskog doba, pošto je ranije išao uz Jadar i preko Cera. Ovaj put je ranije napravljen, ali u poslednje doba sasvim napušten.
Nastaviće se…
15. jun 2013. u 21:19
Milodan
Kotešica, nastavak….
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Kotešica je vrlo staro selo, a za to nam ne daje samo razloga, što se ona pominje u spisku sela iz 18. stoleća i što ima tragova starih naselja, nego je i starost njenih porodica, koje je danas naseljavaju. Sve su današnje porodice doseljene, ali ne umeju da nam pričaju ko je pre njih ovde bio i šta je bilo sa tim porodicama, da li su zamrle ili se odavde uklonile. Prema pričama, koje su vrlo dobro očuvane u masi narodnoj drži se da je bilo starih naseljenika, da su se zbot turske najezde morali ukloniti, ali se ne zna kuda, da su doseljenicima ostavili pusto i čisto naselje. Otprilike ostavili su onako kao što Prota Mateja veli, da je njegova porodica našla susednu Brankovinu, kad se doselila iz Birčam u Bosni.
-Ivanovići(Avramovići, Nikolići, Tomanići i Vesići), Nenadovići (Ristići i Savkovići*), Petkovići (Jakići, Kojići, Lukići, Matići i Gašići), Simići (Ješići, Mitrovići-2, Đurići i Miloševići): Prvi doseljenici u ovo selo bila su 4 brata: Nenad, Ivan, Sava (zvani Petko) i Sima, doseljeni u drugoj polovini 17. veka iz Banjana u Crnoj Gori zbog ubistva očevog i zavade sa Turcima. Kad su se ova četvorica doselila u selo našli su, priča se, nekakvu tursku čaršiju, nekakvo valjda tursko selo, ispod sadašnje rabaske ćuprije, napušteno, jer su se Turci odselili u gradove: Valjevo, Ub i Soko. Na tom su se mestu i oni nastanili i prvo zakućili, pa se posle deobe, njihovi potomci razilazili na sve strane i tako stvorili današnje selo. Na tadašnjem mestu su Ivanovići a Nenadovići odišli dalje niz Rabas, dokle su se Petkovići povukli uz Kotešku reku, a Simići uz Rabas bliže selu istog imena. Familije nastale od ove braće su pomenute, ima ih 59 kuća i svi slave Jovanjdan.
*Iz ove porodiceje onaj bistri i čestiti starac Sava Savković, kum Prote Mateje, koji je Proti dao lepe savete u pogledu ondašnjih političkih prilika u zemlji.
Ova velika porodica ne samo da je imala ovog bistrog starca Savu Savkovića, nego je dala i još ove znamenite ljude, koje je Prota Mateja pomenuo u svojim Memoarima: Damnjana Kotešanca, koji je kao hajduk, iz porodice Nenadovića, slavno poginuo na Čokešini 1804. godine; Damnjana Milenkovića, koji je poslat pred ustanak u političku misiju u Crno Goru i Kotor ruskom predstavniku Iveliću; Marka Karu, koji je kao dobrovoljac pao u šancu na Kličevcu 1788. godine, Lazu buljubašu, koji je svoje seljake odveo i stavio pod komandu Jakova Nenadovića u borbi na Svileuvi; Nikolu Živkovića, koji je pao po povratku sa Zasavice s konja u Dumaču blizi Šapca i dr.
-Banovići, Andrići, Mitrovići-1, Tufegdžići, Đivkeljići, Rosići, Sokići i Petrovići: U Nenadoviće (džemat) doselili su se u početku 18. veka Banovići iz Osata, u Bosni. Njihovi potomcu se pobrojani, ima ih 16 luća i slave Lazarevdan. Stari Ban je bio majstor, zidao je kuće po okolini, pa je posle preveo svoju braću i porodicu.
-Maksići i Tešići su iz Obajgore – okrug užički, došli posle Drugog ustanka kao majstori, njih je 3 kuće i slave Đurđevdan.
-Cvetići: Na iskraju sela, do sela Rabasa, naselili su se od Trebinja u Hercegovini današnji Cvetići, kojih ima pod raznim prezimenima 12 kuća i slave Stevanjdan. Stari predak doselio se kao sluga u ovo selo, a pre toga je bio u službi Turaka u Valjevu, pa ga je odatle seoski spahija u prvoj polovini 18. veka naselio u ovom selu. Starog Cvetića, priča se, zvali su Ćurta, od prezimena Ćurtovića, kojih ima danas u Slivnici u Zupcima.
U selu je 90 domova od 4 porodice.
Zanimanje stanovništva.
-Kotešani se zanimaju svima privrednim radnjama,kojima i ostali seljani ove oblasti. Zemljoradnja je jako razvijena i kako su njihove zemlje prilično slabe i daju nedovoljnu količinu za ishranu, to su gotovo svi važniji Kotešani sopstvenici mnogih zemalja u ataru opštine Valjeva, gde čak imaju i svoje kuće. Osim toga spuštaju se Valjevu, Grabovici i po okolini, pa uzimaju zemlje u zakup i na njima zasejavaju kukuruz i drugo žito i na taj načn dobijaju što im treba za ishranu i za prodaju. Stoke, naročito sitnije, pojedinci drže dosta, a osobitu pažnju poklonili su sejanju voćnjaka i vinograda, kao i šume. Kotešani su za priču vredni ljudi, te su otuda izašli na glas kao dosta bogati ljudi. Istina, nisu veliki bogataši, ali prosečno uzevši, imućni su, neprezaduženi i štedljivi ljudi. Zanate, seljaku potrebne, rado uče i dosta ih zna po jedan ili dva zanata, ali se ni radi zanata, ni radi nadnice, ne sele iz svog sela.
Pojedinosti o selu.
-Kotešica čini sama Kotešku opštinu u Srezu valjevskom. Sudnica je u sredini sela, crkva u Brankovini a škole nemaju. Groblje je po krajevima.
Selo nema zajedniče preslave.
Cigani-Romi u Kotešici (Koteški Cigani).
Na Divljem Brdu, na južnoj strani sela, iznad Rađevog Sela, u blizini sudnice opštine grabovičke, nalazi se 10 ciganskih kuća. Onu su vere pravoslavne, zanimaju se zenljoradnjom, kovačkim zanatom a po malo i sviračinom. Kuće su im manjeg obima od seoskih kuća, a grade ih isti majstori, koji to čine i seljacima; svoje vlastite zemlje malo imaju, te s toga rade drugome za nadnicu, a ređe uzimaju zemlje pod zakup. Stoke nikakve ne drže, a svaki ima po malo i svoga voća.
Kraj!
18. avgust 2021. u 08:48
Kenan Ćurt
Zdravo Milodan, i ja se prezivam Ćurt. Mi smo iz Bosanske Kostajnice i osjećamo se kao Bošnjaci. Izvorno potiču iz užice Srbije, ali su protjerani i migrirali tokom 1800 -ih (1862). Na kraju smo se doselili u Bos. Kostajnica. Moj praprapradjed se zvao Salkan Ćurt i došao je kao dječak sa ocem u Bos. Kostajnica i imao sina Rama, Ramo je imao Sulju, Suljo je imao Hamdiju, Hamdija je imao Sanina i Sanin je imao mene, postoji li neki način da stupimo u kontakt tražim svoje porijeklo prezimena
16. jun 2013. u 20:10
Milodan
Poreklo stanovništva sela Kunice, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Položaj sela.
-Kunice su malo selance, koje leži na severnom kraju Polja Poćute, na prisojnoj strani Medvednikove kose, koja se strmo spušta u dolinu Jablanice. Kuće su u grupi, sve jedna pored druge i pored seoskog puta, koji ide vencem za selo Sovač. Glavni vis sela nad Jablanicom, uz koji se put penje, zove se Šaran, a cela kosa na severnoj strani zove se Tara.
Izvora su 3 u selu i zovu se po porodicama, koja se njima služe. Inače nikakve druge vode osim izvorske i nema u ovom selu.
Zemlje i šume.
-Zemlje su sa južne strane do Jablanice i zovu se Poćuta. To su crne smolne i prisojne zemlje, vrlo rodne i lako za obdelavanje, a podesne za svaku vrstu obrađivanja, kao i za livade. Ispaše su do Sitarica, po Tari i njenim visovima.
Šume je u selu dosta i ona je sitna i od lisnatog drveta. Naročito je pod šumom Tara, a ima je dosta i po Šaranu.
Nikakvih zajednica nema.
Tip sela.
-Kuće seoske su iznad Šarana, u prisojnoj strani kose Tare, u jednoj maloj uvali i ne vide se ni sa koje strane, dokle se njima ne dođe. Poneka kuća kakvog novijeg doseljenika da je izneta iz ove grupe bliže Jablanici ili Sovaču.
U Kunacima su:
Simići, Đurići, Đurđevići, Marići, Mijići, Velimirovići, Mirkovići, Pejići-1 (Pantelići), Rakići i Pejići-2.
U selu nema velikih zadruga, ali omanjih ima.
Podaci o selu:
-Po haračkim tefterima iz 1818. godine u ovom selu bili je 9 kuća sa 12 poreskih i 22 haračke ličnosti.
Prema popisu:
-1866. godine – 17 domova i 113 stanovnika.
-1874. godine – 16 domova i 115 stanovnika.
-1884. godine – 18 domova i 125 stanovnika.
-1890. godine – 24 doma i 146 stanovnika.
-1895. godine – 21 dom i 155 stanovnika.
-1900. godine – 23 doma i 164 stanovnika.
Godišnji priraštaj stanovništva je od 1866. godine 1,67 a proocentni 1,25%.
Ime selu.
-Narod ne ume da rastumači odkuda je ime ovom selu. Nikakva priča nije vezana za postanak sela, ali se po narodnom verovanju postanak sela dovodi u veliku davninu.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Seljaci drže da je ovo selance vrlo staro, ali da nema u njemu starih porodica, već da su se odselile u ravnije krajeve i preko Save, potisnuti od strane Turaka ili doseljenika.
-Đurđevići i Pejići: Kao najstarija porodica u selu se smatraju Đurđevići, za koje pod sumnjom tvrde da su se doselili, ali se ne zna odakle. Od ovih Đurđevića su oni Đurđevići kod Valjeva u Rađevu Selu, ovde su ima rod Pejići, kojih zajeno ima 6 kuća i slave Đuređevdan. Mi, piše LJ. Pavlović, ove Đurđeviće uvršćujemo u starince.
-Simići, Đurići i Marići: Po doseljenju najstarija porodica je Simića, doseljena iz Zarožja-okrug užički u drugoj polovini 18. veka, pre Kočine Krajine. Simićima su srodni Đurići i Marići, ima ih 10 kuća i slave Stevanjdan.
-Velimirovići, kao i oni što su bili u Kličevcu, pa zamrli, doseljeni su iz Osata kao majstori, ima ih 4 kuće i slave Aranđelovdan.
-Mirkovići i Mijići su iz Gunjaka u Azbukovici; ima ih 5 kuća, doseljeni kao majstori i slave Jovanjdan.
-Rakići su iz Sitarica, prešao na svoje imanje posle deobe u selu, slave Aranđelovdan.
-Pejići su iz Budimlja u Starom Vlahu, došli posle 1876. godine kao begunci, slave Jovanjdan.
U Kunicama ima danas 27 kuća od 6 porodica.
Zanimanje stanovništva.
Kuničani se zanimaju svima privrednim granama, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Najglavnija su ima zanimanja voćarstvo i zemljoradnja a stoka se gaji koliko je potrebno samo za kuću. Voća ima dosta i naglo ga podižu, kao što su u poslednje doba otpočeli podizati i zabrane. Kako žive u siromašnom kraju, a na malo prostora, rado se spuštaju niz Jablanicu i zauzimaju tuđe zemlje i na njima rade, ili to isto rade po Poćuti. Malo je rodnih godina kod njih, da im donesu dovoljno hrane, već je gotovo redovno moraju kupovati. Dosta ih u selu zna po kakav zanat, ali se nerado sele iz svog sela.
Pojedinosti o selu.
-Kunice su sastavni deo Rebljanske opštine u Srezu valjevskom. Sudnica i škola su u Poćuti a crkva u Gračanici. Groblje je na Šaranu.
Preslavljaju Spasovdan.