Grad Valjevo:
Babina Luka, Balinović, Bačevci, Belić, Beloševac, Beomužević, Blizonje, Bobova, Bogatić, Brangović, Brankovina, Brezovice (od 2007. godine Brezovica), Bujačić, Valjevo (obuhvata i ukinuta naselja Belo Polje, Donja Grabovica, Gradac, Kličevac i Popare koja su ukinuta 1971. godine, kao i urbane delove naselja Bujačić i Gorić od 1991. godine), Veselinovac, Vlaščić, Vragočanica, Vujinovača, Gola Glava, Gorić, Gornja Bukovica, Gornja Grabovica, Gornje Leskovice, Degurić, Divci, Divčibare (naselje nastalo 1970. godine od delova naselja Bačevci i Krčmar), Donja Bukovica, Donje Leskovice, Dračić, Dupljaj, Žabari, Zabrdica, Zarube, Zlatarić, Jazovik, Jasenica, Jovanja, Joševa, Kamenica, Klanica, Klinci, Kovačica, Kozličić, Kotešica, Kunice, Lelić, Loznica, Lukavac, Majinović, Mijači, Miličinica, Mrčić, Oglađenovac, Osladić, Paklje, Paune, Petnica, Popučke, Prijezdić, Pričević, Rabas, Ravnje, Rađevo Selo, Rebelj, Rovni, Sandalj, Sedlari, Sitarice, Sovač, Stanina Reka, Stapar, Strmna Gora, Stubo, Suvodanje, Sušica (do 1977. godine Sušice), Taor (nastalo spajanjem naselja Gornji Taor i Donji Taor 1959. godine), Tubravić i Tupanci.
23. jul 2013. u 20:34
Milodan
Poreklo stanovništva sela Popare, grad Valjevo. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Položaj sela.
-Popare su južno predgrađe grada Valjeva. Seoske su kuće na plećima visova, koji su se nadneli sa južne strane nad Valjevo. Popare su krečnjačka visoravan 4-5 kilometara dugačka i šroka, ispunjena vrtačama i drugim karsnim objektima, nagnuta reci Gracu i preko sredine presečena jednim nizom vrtača velikog udubljenja i dimenzija. Na južnoj strani sela je suva dolina Duboko, koja odvaja selo od Degurića. Visoravan se strmo spušta Valjevu i Gracu. Glavnija krečnjačka uzvišenja su: Bobija, na kojij su lelićski Cigani, Vidrak, Bajir i Pekino Brdo nad Valjevom, Lipak i Kraljevića Marka Stolica nad Gracom. Ispod ovih brda, prepunjenih plazovima proleza dolinama reka putevi iz Valjeva a po njihovim stranama nalaze se peštari, kao što sdu Vljevska Pećina i Pešter u Vidraku i Pešter ispod Stolice.
Izvorima je selo siromašno. Na visoravni je jedini izvor Munjića Bunar, koji izvire na jednom kraju vrtače a na drugom ponire. U strani prema Valjevu je Poparčeva Česma, a u koritu Graca malo nepresušno vrelo Mejina Voda, koja posle dva metra toka pada u korito reke, u koritu Kolubare su Arapovića Česma i Pećinsko Vrelo, koji zajedno posle 40 metara toka padaju u Kolubaru. U selu imaju dva jezera, dve velike vrtače ispunjene vodom, koja nikada ne presušuju.
Zemlje i šume.
-Poparske su zemlje po visoravni i na južnoj strani od kuća, po vrtačama i dolovima. Zemlje su krečne, suve i kad se uredno natiru daju dobar rod. Naročito su podesne za strmne useve. Najbolje su livade oko Poparčeve Česme i onog malog potočića, koji se od nje spušta u Valjevo i kojim otiče suvišna kišne i snežna voda. Najviše ziratne zemlje je po Pekinom Brdu i Lipiku.
Šume je vrlo malo. Vidrak je pošumljen i svojina opštine grada Valjeva. Bobija je isto tako pošumljena ali je i ona opštinska svojina. Oko Duboke Jaruge što ima malo šuma, sve je opštinska svojina. Padine reke Graca su gole i krševite. Selo i njegove porodice nemaju nikakvih zajednica. Prema ovome seljaci su prinuđeni šumu kupovati.
Tip sela.
-Glavni deo sela je na Bajiru, kuće su po plećima ovog brda, a druge su rasturene na sve strane. Selo nema džemata, a kuće su na rastojanju od 20 do 200 metara.
U selu su: Jeremići, Kavadari, Pijevčevići, Lukići, Grbovići, Andrići, Rovčani i Markovići.
Osrednja zadruga je Kavadarevića od 16 duša, inače su kuće inokosne.
Ime sela.
-Prema haračkim tefterima Popare su, kao i sva sela oko grada Valjeva, bile asovina i u haračkom popisu 1822. godine, štampanom u Vukovoj „Danici“ pominje se Gradac i Asovine oko Valjeva, gde se ređaju sva ondašnja naselja oko Valjeva, ali među njima nema Popara.
Današnje ime selu došlo je od prezimena Hercegovca Popare, koji je bio u ovom selu još u ono doba, kad se selo smatralo kao svojina valjevskih Turaka. Kako su Turci zvali ovo selo ne zna se, osim ako ne budu zvali Bajir, koje je ime i danas odnosi na ovo selo i na znatan deo grada Valjeeva.
Starine u selu.
1. Na vrhu brda Bajira a iznad valjevskog groblja, nalazi se neko staro groblje, koje narod ovog kraja zove Madžarsko Groblje. Groblje je na opštinskoj utrini sa nekoliko uspravnih i nepotpisanih stećaka.
2. Kosom između Vidraka i Bajira još iz turskog, a može biti i iz ranijeg doba, silazio je pored groblja stari put, na kome se i dan danas raspoznaju tragovi starih kaldrma, nasipa, proširivanja i useka u stenama. To je onaj put, što je nekada silazio u Gradac, pa preko Ćelija i ćelijanskih Brda silazio Valjevu a docnije išao kroz Lelić, a niz Vranu spuštao se kroz Popare u Valjevo.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Popare su, kao i sva sela oko grada Valjeva, bila carska domena u tursko doba. Po njima su živeli valjevski Turci, a svi viđeniji i ugledniji begovi iz Valjeva imali su u selu svoja dobra, kuće i teveriče, u kojima su leta provodili, a preko zime zadržavali svoje čivčije. Za dokaz ovakvog naseljavanja služe nazivi pojedinih njiva, voćnjaka i ostaci starog voća.
-Poparci: Prvi od Srba naselio se u nekakvog age kao čivčija Popara, Hercegovac, poreklom iz Popara od Bilećskih Rudina. Popara se doselio otprilike posle austrijske okupacije i bio je u životu kad su Turci isterani iz Valjeva 1804. godine. Poparac je nešto kupovinom a nešto i zahvatanjem posle oslobođenja došao do znatnog imanja i od njega su bile dve kuće, koje su obe zamrle sedamdesetih godina 19. veka. Poslednji potomak ove porodice bio je Jova Poparac.
-Kavadari (Kavadarevići) i Jermići: Na imanje Popara u Prvom ustanku naselili su se Kavadari iz Ozrinića u Crnoj Gori, njih je bilo više kuća, pa su mnoge zamrle a zovu se Kavadari-Kavadarevići i Jeremići, ima ih 4 kuće i slave Đurđic.
-Lukići i Rovčani su jedna porodica, doseljeni iz Rovaca u Crnoj Gori posle 1878. godine, ima ih 3 kuće i slave Lučindan.
-Pijevčevići si uz Goleši u Polimlju, doselili se uz Babinsku Razuru, slave Jovanjdan.
-Grbovići su iz Maoča u Polimlju, doselili se uz Babinsku Razuru, slave Lazarevdan.
-Andrići su iz Leskovica, doselili se na kupljeno imanje, ima ih dve kuća, slave Đurđevdan.
-Markovići su iz Bogatića u ovoj oblasti, doselili se skoro na kupljeno imanje, slave Nikoljdan.
U selu je 12 kuća od 6 porodica.
Zanimanje stanovništva.
Poparci se zanimaju zemljoradnjom, stočarstvom i voćarstvom. Zemljoradnja je slabo razvijena i zemlje ne daju dovoljno sredstava, s toga pribegavaju i drugim zanimanjima. Svaki drži po malo stoke i stim izdržava kuću i ponešto prodaju u gradu. Voćem, kojega ima dosta, a dosta je zaostalo iz turskog doba, podmiruju se znatne potrebe. Kako su Poparci uopšte sa malo zemlje, to se bave nadničenjem po gradu, gde se uzgred bave izučavanjem pojedinih zanata, koje rade u Valjevu. Veći deo zemlje odmah posle smrti Poparaca, prešao je u ruke Valjevaca, a opština valjevska otuđila je i znatan deo seoskih utrina što je prešlo u sopstvenost valjevskih građana, koji na svojim imanjima imaju kuće i čivčije, doseljene iz hercegovačkih i crnogorskih krajeva.
Pojedinosti o selu.
-Popare su u Opštini grada Valjeva još od turskog doba. Sudnica, škola i crkva su u Valjevu. Nikada nisu, pa ni danas, imale svoga kmeta ili kakvog drugog predstavnika u opštini, po čemu Popare i ne liče na pravo selo. Poparci žive životom kojim i susedni seljaci i zanimaju se istim poslovimma, zbog čega su uvršćeni u prave seljake. Poparci se sahranjuju u valjevsko groblje.
Nemaju svoje preslave.
30. jul 2013. u 00:07
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige “Kolubara i Podgorina”, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Sada ćemo po redu izlagati u Valjevo doseljene porodice. Počećemo s najuglednijom porodicom Nenadovića.
U Valjevo su došle dve porodice Nenadovića; došli su Prote Mateja i Jevrem Nenadović.
Prota Mateja je došao neposredno iz Brankovine, gde je svoje imanje delimično prodao Pavićima (tada sevštenicima), delimično svojim daljnim srodnicima, sadašnjim Lazarevićima. Prota je sišao u valjevo 1826. godine i naselio se u kući Nenadovića preko puta gimnazije i kupio na ušću Graca sva dobra Abdurahman-age i njegovog brata Selim-efendije Krdžića, spahije i činovnika tog doba. Prota nije zidao svoj konak, ali ga je doterao prema duhu ondašnjljeg vremena, a danas je u bednom stanju. On je bio svojina istih Krdžića. Prota je s konakom, vodenicom na Gracu i sa nekoliko koliba na imanju platio 540 dukata i dobio urednu tapiju.
Kad je Prota bio slobodan od državnih poslova, kad je prvih godina vladavine kneza Miloša bio vezan za Valjevo, živeo je stalno u njemu. Poslednje godine, kao penzioner, proveo je u Valjevu, gde je i umro, a prenet je i sahranjen u svojoj ličnoj grobnici kod brankovačke crkve. Žena mu je umrla u Valjevu i sahranjena u veljevskom groblju na Bajiru pored još nekih članova protine porodice.
Protini sinovi bili su u mlađim godinama činovnici i služili su izvan Baljeva. U starijim danima došao je u Baljevo protin mlađi sin Ljuba P. Nenadović, koji je poduže proživeo u očevoj kući, u njoj umro i sahranjen pored oca u Brankovini. Stariji protin sin umro je izvan Valjeva, ali su zato njegova deca došla u Valjevo i tu ostala na dedovom imanju. Oni su nasledili celo protino imanje, podelili ga na tri dela, neki prodali svoje delove, a neki ga očuvali. Od popovih unuka danas je u živoru Matija S. Nenadović, znameniti industrijalac iz Valjeva u svoje doba, danas u dubokim godinama starosti. Od dva protina unuka ima dosta potomaka i oni su svi izvan Valjeva osim Jevrema, koji je sudija u Valjevu. Kroz kratko vreme ove će porodice izgubiti veze sa Valjevom, kad budu otuđile sva svoja imanja.
Druga kuća Nenadovića je gospodar Jevrema Nenadovića, sina Jakova Nenadovića, vojvode. Jakov je po dolasku iz Rusije brzo umro i sahranjen je kod brankovačke crkve pored braće, kneza Alekse i Sime. Jevrem je prvih godina vladavine kneza Miloša bio okružni starešina; svoje imanje u Brankovini prodao je srodnicima i susedima, kupio u Valjevu staro načelstvo, sadašnju Kulu, svu čistinu oko Kulee i znatan deo Krušika oko kasarne. Sve je ovo izveo 1832. godine i kupio od Ahmed-bega Jajića, najbogatijeg valjevca tog doba i najuticajnijeg Turčina u Sokolu svo do 1867. godine odakle se odselio u Bosnu u Kozluk i tamo umro.
Preko beg-Jajića naši su po Bosni i s turskim vlastima vrlo lako dolazili do svojih prava. Jevrem je po gospodstvu, po načinu života i po raskošnoim životu bio na glasu u Valjevu. Svoju kćer Persidu udao je za Aleksandra Karađorđevića, oca kralja Petra, pa je odmah zatim otišao u Beograd.
Kulu je trampio s placem oko nje sa knez-Milošem za jedno imanje u Beogradu, koje je i danas u Kralja Milana ulici i svojina njegove dece. Knez Miloš je Kulu poklonio državi, te je još onda pretvorena u barutni magacin, što je i danas. Krušike i staro načelstvo prodao je opštini valjevskoj za 320 dukata. Opština je načelstvo prodala okrugu, a Krušik ustupila državi za kasarnu.
Nastaviće se…
30. jul 2013. u 22:32
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Druga istorijska porodica iz okoline Valjeva su Dabići. Dabići su po rođenju iz Družetića Gole Glave – zaseok Jautina. Oni su imali mnogo dobrih vojnika i činovnika. Čuveni je vojnik Živko Dabić, poginuo 1807. godine na Lešnici i sahranjen kod manastira Kaone, u okrugu podrinjskom. Za prve vlade kneza Miloša izašli su na glas Marko i Gaja Dabići, koji su došli do položaja državnih savetnika. Oba su još 1836. godine kupili u Valjevu velika imanja od Jajića i Ćajića; oba su svoje porodice doveli u Valjevo i sobom poveli i trećeg brata, koji se bavio trgovinom. Na taj način našle su se u Valjevu tih godina tri kuće Dabića.
Marko i njegov brat bili su sa kućama preko puta gmnazije a treći je bio do starog načelstva. Sva trojica su imali po dnu Valjeva velika imanja, dugo zvana Dabića polje s vodenicom na Kolubari. Imali su još imanja na desnoj strani Ljubostinje, gde je sada oblasna bolnica i iznad nje. Sva ova imanja su bila u turskim rukama.
Stari Dabići su pomrli u Valjevu a sahranjeni u Dokmiru kod svoje parohijske crkve, kojoj su za života bili veliki ktitori. Članovi njihovih porodica, ukoliko su pomrli u Valjevu, sahranjeni su na varoškom groblju na Bajiru.
Marko savetnik, koji je u svoje doba prvi imao svoj faston, vozio se na četiri konja, nosio nemačko odelo a žena mu je bila najveća pomodarka, ostavio je iza sebe dosta dece.
Sva deca su mu odrasla u Valjevu, nisu mnogo školovana, rasturila su se po službama i odselila iz Valjeva, a imanje rasprodala.
Drugi brat trgovac ostavio je iza sebe samo jednu kćer, koja je bila udata u Loznici i umrla bez potomstva. Ona je svoje imanje prodala i prenela u Loznicu.
Treći je ostavio sina i kćer. Sin je ostao bez škole, živeo je do smrti u Valjevu, oženio se od Nenadovića, bio je ponajviše u opštinskoj službi. Umro je u Valjevu u dubokoj starosti a deca su mu se iselila iz Valjeva i imanje je rasprodato. Kći mu je udata u Valjevu i ima potomstva.
Nastaviće see…
31. jul 2013. u 21:58
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Treća istorijska porodica je Grbovića iz Mratišića. Istorijski Grbovići propali su u ratovima, isprozebli, izranjavani i iznemogli došli bi kući, pali u postelju, umirali i sahranjivani kod crkve u Krčmaru ili svom seoskom groblju. Sin poslednjeg Grbovića, Luka po svršetku nekih škola u Novom Sadu i Temišvaru došao je u Srbiju 1840. godine, primio se policijske i sudske službe. Služio je jedino u Valjevu. Kuća mu je bila u sokačetu pored “Ruskog Cara”, što je docnije prešla u svojinu Koste Popovića. I on je imao od kuće Živka i Alimpija, braće Nastića – Cincara sve do Graca pa je prodao opštini valjevskoj.
Poslednjih godina svoga bavljenja u Valjevu bio je u činu okružnog kazančeja i eksponirao se kao nepomirljivi protivnika Obrenovića, zbog čega je dao ostavku na službu, bez penzije i bez ikakvih prinadležnosti otišao u selo i posvetio se zemljoradnji i stočarstvu. Svoga sina Milana, koji je 1859. godine bio na čevrtoj godini Bogoslovije u Sremskim Karlovcima, povukao je iz škole, nije mu dao primiti se službe, oženio ga i napravio ga seljakom.
Luka je dosta dugo živeo, pa je pred smrt zakleo sina i prirasle unuke da se ne primaju državne službe i da su prokleti ako bi hteli služiti Obrenoviće. Kralj Milan je dosta muke video oko unuka Milovana da bi ga zadržao u vojsci, ali se ovaj nije dao, poštujući dedovu zakletvu.
Sve imanje u valjevu Luka je rasprodao i nije dao mlađima da kupuju. Uz Grboviće ima veza jedna druga valjevska porodica, koju su u čaršiji zvali Grbovići, mada nije imala nikakve veze sa pravim Grbovićima. Knez Milovan Grbović u početku 19. veka, u naponu snage i pameti, zakoniti naslednik ostarelog i iznemoglog oca kneza Nikole, imao je oko sebe biranu, dobro obučenu i snabdevenu telesnu gardu, sastavljenu od najlepših i najrazvijenijih mladića tod doba. Starešina ove Milovanove garde do smrti njegove bio je neki Petar Peković – Peko, rodom iz Semegnjeva na Zlatiboru, srodnik tadašnjeg hajduka Jovana Deniza, koji je sišao u Dražinoviće, do Požege. Kad je umro i knez Radovan, Peko je neoženjen sa dosta novca sišao u Valjevo i u njemu se stalno naselio kao trgovac. Tu se oženio u umro. Iza njega ostao je jedan sin, koji je učio nešto škole, oturio se od kuće i trgovine, pokaluđerivši se. To je jeromonah Sava, koji se stalno zvao Grbović, pa se tako i na književnim izdanjima potpisivao.
Sava je nasledio ceo kvadrat između kuća Ranka Gođevca i njegove mehane. Peko je prodao plac do Ranka Gođevca Adamu Lazareviću, a Savo je prodao svojoj braći od stričeva mehanu od Adama i neke placeve po brdu, dok je ceo red dućana sa mehanom prodao Joviši Đuriću bivšem trgovcu. Za ovo imanje Savo je uzeo više od 4000 dukata, zbog čega se celog veka smmatrao imućnim. Peko je sišao u Valjevo 1827. godine a sin mu Savo je prodao imanje 1857. godine. Od Savine braće, Aćima i još jednog nepoznatog, ostalo je potomstva. Sve mi se čini da je i ono izumrlo.
Nastaviće se….
2. avgust 2013. u 23:39
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Četvrta istorijska porodica je Kneza Jovice Milutinovića iz Sankovića. Knez Jovica je došao u Valjevo kao činovnik i u njemu na raznim položajima ostao do 1842. godine kada se kao privrženik Obrenovića morao iseliti iz Valjeva, upravo morao pobeći, otišavši se u Rumu, gde je 1843. godine i umro i sahranjen na tamošnjem starom groblju.
Knez Jovica je kupio Mehića imanje, njegove vodenice, šume i voćnjake. Nekada tri, sada dve, Tadića vodenice bile su svojina Mehića, zatim celo polje duž jaza, ceo Lipak i brdo oko Mehića voda prešlo je u ruke kneza Jovice. Kuća mu je bila ona ista, danas prepravljena Vlajka Tadića, koja je i danas u svojini njegovih sinova. Knez Jovica imao je u Saračevcu vinograde, u Topalovcu zabrane, u Bujačiću livade, imanje kupljeno od Turaka i seljaka. Nije imao muške dece, važio je kao bogat čovek i posle Jevrema Nenadovića bio je najbogatiji u Valjevu.
Imao je četiri kćeri, jedna udata za Jevrema Tadića, trgovca u Valjevu, druga je udata za popa Stevana Jovanovića u Dračiću, treća za Taska Uzuna, trgovca i mehandžiju u Obrenovcu a četvrta za Đorđa Hristića, bakalina u Valjevu.
Sve mu je imanje prešlo u svojinu Jevremu Tadiću, nešto je konfiskovano i prodato opštini valjevskoj za vašarište.
Nastaviće se….
4. avgust 2013. u 00:00
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Peta istorijska porodica iz okoline Valjeva su Birčani. Birčani, nekada viđeni i ugledni građani grada Valjeva, nisu neposredni potomci poznatog kneza Ilije Birčanina. Na dan njegove pogibije Ilija je ostavio iza sebe samo kćer Đenadiju, udatu u sedlarske Birčane. Ona je vrlo dobro iskoristila položaj svoga oca, pa je svojima uzela na Pećini celo polje na desnoj strani Kolubare i na stavama Jablanice i Obnice. Ta su imanja bila svojina nekih Turaka i od njih je Đeka to pokupovala. Na Jablanici su bile dve vodenice i naslednici su ih zadužili kod Jose Kurtovića i Marka Radovanovića; docnije je polje otišlo u svojinu za dug Antoniju Šijakoviću iz Valjeva, poznatom gazdi iz pete decenije i Vasi Lazareviću – Crnom Vasi. Kafana i magaza dockan su prodate sa nešto zemlje oko njih jednom seljaku iz Bujačića.
Porodica Birčana je od 1857. godine u Valjevu. Tvorac ove porodice je Novak Birčanin, kačer po zanatu, rodom iz Suvodanja, podalji srodnik kneza Ilije. Novak je bio posiromašnog stanja, odselio se od braće i otisnuo u svet radi zanata. Zanat je radio po mnogim selima, ali se najviše i najradije bavio po brankovačkim selima. Tu se i oženio iz porodice Obradovića u Zabrdici, sestrom Evgenija Obradovića, tada mehandžije i trgovca u Valjevu, čija je radnja i imanje bilo ono što je sada u rukama Sekulića, Birčana i Andonovića. Svoga zeta Evgenije je doveo u Valjevo, dao mu plac za kuću i radnju i stalno ga namestio. Novak je malo živeo, ali je za kratko vreme stekao lep glas i dosta dobro imanje. Da Birčani izađu do boljeg glasa i vrednosti zasluga je Novakovog najstarijeg sina Marijana.
Na račun kneza Ilije Birčanina u Valjevo se spustila još jedna porodica, a to je Marka Šargića iz Gornje Bukovice. Marko je bio rođeni sestrić jedine sestre kneza Ilije. Marko je još 1830. godine kupio u Valjevu kod turskog groblja i džamije celu ravan ispod sitara i kroz dugi niz godina ostao u selu, pa se tek posle preselio u Valjevo, podigao mehanu, dućane, kuće, onda kad je prosečena varijanta puta Valjevo – Loznica. Polovina kupljenog imanja prešla je u svojinu valjevskih u bukovičkih bogataša Marka i Teje Lazarevića i na glasu trgovca Nikole Dragojlovića iz Rađevog Sela. Šargići su rano izumrli u Valjevu, a ni u Gornjoj Bukovici nema mnogo kuća.
Nastaviće se…
4. avgust 2013. u 23:48
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Sad su na redu činovničke porodice tog doba, koje su opet iz valjevskih sela ili drugih mesta. Među prvim porodicama tog doba za Valjevo, njegovo uređenje, napredak i razvoj imaju i Gavrilovići.
Gavrilovići, u selu Šušovci odakle su, zovu se Mijići, gde ih i danas ima pod tim prezimenom. Od Mijića najviše se istakao Jevrem Gavrilović, čovek od najveće vrednosti za Valjevo. On je u Valjevu izrasecao ulice, dizao ga u dva maha, spasavajući od poplava, kaldrmisao glavne ulice, prosekao put Valjevo – Obrenovac, niz Kolubaru, odbio preko Karaule, podigao prve kantare i pomogao u zidanju mnogih zgrada. Bo je zet Jevrema Gavrilovića, sedeo je u staroj sudnici opštinskoj, imao celo polje na Kolubari više Dabića polja sa velikom vodenicom, u Beogradu imao oba Majdana i kuću gde je sada Žuta kuća preko puta dvora.
U Valjevu je bio u mnogim zvanjima a završio kao nečelnik okružni, odakle je otišao u državni savet i umro u Beogradu u dubokoj starosti kao siromah čovek, živeći od male panzije.
Druga činovnička porodica su Srećkovići, takođe iz Šušovke. Oni su bili nekad male spahije u Valjevu i podigao ih je Aksentije Srećković. On je u Valjevu sastavio niz godina, prošao kroz sva mesta i više zvanja, bio i načelnik okružni, posle i državni savetnik, umro u Valjevu kao penzioner i bogat čovek.
Imao je onu zgradu za kuću i konak, gde je sada srez valjevski a ne gde su stanovi, zatim, imao je i placeve gde su bile kuće: Laze Lazarevića, Jovana Đurića, Mil. Tadića, pošta i kafana “Kraljević Marko”. Uza ovo imao je i cele Sitore, koji su posle smrti Aksentijeve prešli u svojinu Marijana Birčanina i nekih seljaka – a sada su braće Petkovića, Zdravka i Stanka.
Iz Šušovke su pedesetih godina došli u Valjevo: Jakov Mihailović, poznat pod imenom Jakov Boltadžija, nekada vrlo bogat, viđen i cenjen trgovac, zatim, Mirko Mihailović od Mijića i on nekada poznat kao Mirko Boltadžija sa radnjom gde je sada kancelarija Ćubana advokata. Još su došli istih godina i braća Nikolajevići, koji su se odali službama i odeslili se iz Valjeva.
Sinovi Aksentija Srećkovića ostali su dugo u Valjevu, Ljuba je umro u Valjevu u dubokoj starosti kao penzioner a sin mu se ranije iselio iz Valjeva. Pera je umro u Valjevu u sadašnjoj kući Živorada Andrića a deca mu su se iselila iz Valjeva. Kosta je rano otišao iz Valjeva, bio je vojni i civilni službenik i umro je izvan Valjeva. Oni su sva imanja rasprodali ništa ne zadržavši u Valjevu. Isto tako su prošli i ostali Šušovčani.
6. avgust 2013. u 00:29
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Treća činovnička porodica su Antonovići. Još u 1829. godini došao je za praktikanta načelstva okruga valjevskog Aleksa Antonović iz Požarevca. Kao praktikant, pisar i kapetan sreski proveo je ovaj mirni i tihi čovek niz godina u Valjevskoj Kamenici, sačekao penziju, sišao u Valjevo i u njemu umro. Aleksa je kao kapetan u Kamenici kupio od Evgenija Obradovića svo imanje, sve što je još u državini Andonovića, zatim sve što je u državini Sekulića i preko puta Sušine mehane, sve do dućana Vukosava Đorđevića, sada Andre Peruničića. Aleksa je ostavio iza sebe dva sina, Jevrema i Kostu. Oni su se rano podelili. Sve što je pri deobi pripalo Jevremu i danas je u svojini njegovih naslednika dok je Kosta sav svoj deo izedio i porasprodavao raznim licima.
Jevem se oženio iz činovničke porodice Stojkovića Krste, čuvenog licejca i pravnika svog doba, dugogodišnjeg policijskog činovnika u Valjevu rodom iz Kragujevca, koji je imao svoju kuću na onim placevima, gde su kuće Save Nikolića i Marjana Birčanina pozadi imanja Antonovića sa zapane strane. Od Stojkovića i Antonovića nema nikoga u Valjevu.
Četvrta činovnička porodica je Jovana Bobovca. Jovan Bobovac, poznat u narodu kao knez Bobovac i knez Jovan, rodom je iz Bobove, gde ima i danas iste porodice. On je bio pismen, rečit, revolucionaran, lepo se odevao i ponašao prema mlađima, zauzimao razne položaje, veće i manje. Bio je bogat u selu, prodao je sve što je imao i za te i druge ušteđene novce kupio je u Valjevu dosta imanja. Kupio je preko puta stare pošte od Turaka neka voća i kuću, zatim od istih kupio staru pivaru, celo brdo iznad nje do Obnice.
Knez Jovan ostavio je iza sebe neškolovana sina Atanasija i kćer, udatu u Beograd. Imanje je podelio zaveštanjem na sina i kćer. Sin mu je živeo dosta dugo u Valjevu a imanje je ili on prodao ili su prodali njegovi naslednici od kćeri, jer sinova nije imao.
Isto tako i kći mu je rasprodala svoj deo, te se izgubio svaki trag ovoj velikoj imovini.
Nastaviće se…
7. avgust 2013. u 00:21
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
U selo Gradac prvih godina vlade knez-Miloševe sišao je iz Gornjih Košalja u podrinjskom okrugu Gliša Mladenović, koji je ranije dugo hajdukovao po Bosni i Podrinju. Naselio se u Gracu na imanju koje je kupio od Krdžića, iseljenih Turaka iz Valjeva. Gliša je bio oženjen i imao je dva sina, kad je došao u Gradac, prvi mu se zvao Lazar a drugi Đorđe. Oba je dao u trgovinu i na zanate u Valjevo i oba su izašla na glas kao dobri trgovci i zanatlije. Lazar se rano odao trgovini i stekao veliko imanje i dobar glas, važio je tridesetih i četrdesetih godina prošlog veka kao najbogatiji i najugledniji Valjevac. Radio je sa kacama, vunom i lojem; radnja mu je bila na pijaci ispod Tadića, njegovo je imanje bilo “Ruski Car”, velik ispusti u Saračevcu, na Anatemi u Topalovcu u Gracu, koje je on ili Đorđe prodao.
Lazar je dugo živeo i kroz ceo život, pa i onda kada nije radio, odevao se zavidno, zauzimao prva mesta u Valjevu i smatrao se kao retko pametan čovek. I sin njegov Miloš L. Glišić živeo je istim životom i dokle je bio u Valjevu cenjen je kao prvak.
Brat Đorđe kao terzija rano je ostao bez radnje i bez imanja a i umro je mlad. Njegov je sin Milovan Đ. Glišić, naš poznati književnik.
Od obe kuće Glišića danas nema nikoga u Valjevu, mada su imali ženskih potomaka.
Uz hajduka Glišu sišle su u to doba mnoge porodice iz njegovog sela. Tako su se istodobno našle tri kuće Tadića, da im kasnije dođu još neke.
Prve kuće Tadića su Jevrema i njegovog brata Milovana i poznije njegovog sinovca, i još kasnije i unuka Marinka Tadića. Jevrem Tadić je bio trgovac, brat mu zanatlija, dokle je Jevrem celog veka bio gazda i bogataš, brat mu je siromah rano umro i porodica se odselila u Šabac. Jevrem je dugo živeo, ostavio dva sina i od oba potomstvo u Valjevu i opet oba na glasu. Milovan je jedno vreme bio najbogatiji trgovac, kod njega je bio u službi u svoje doba najugledniji Valjevac Živko Tadić, koji je iz pažnje prema gazdi uzeo drugo ime i njegovo prezime. I on je dugo živeo i njegovo imanje je bio opštinski plac, gde je sada opština, gimnazija i osnovne škole.
Milovan je u četrdesetim godinama 19. veka predstavljao gazdu. Jedan mu je sin bio umešan u ubistvo kneza Mihaila, pa je osuđen na smrt, drugi su mu prodali imanje i odselili se iz Valjeva. Sinovac mu je bio trgovac, bio je dosta dobrog stanja, imao je kuću do opštine a radnju na desnoj obali Kolubare. Imao je više kćeri i sve ih je dobro poudavao a imao je i sinova, koji su prodali imanje i odselili se iz Valjeva.
Poslednji Tadić,koji je iz straha promenio prezime i prozvao se Marinko Josifović, bio je mehandžija i trgovac, ostavio je iza sebe sina i kćer. Oboje su mu dece pomrli u Valjevu i ostavili potomstvo, koji su se iselili iz Valjeva.
8. avgust 2013. u 00:16
Milodan
Ljubomir Pavlović: Prvi doseljenici Valjeva u 19. veku. Iz knjige „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje 2011. godine – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik i SANU.
Godine 1835. vojvoda Vučić je raseljavao muslimanska sela po Azbukovici. Braća Boško i Josif Tadići iz Sankovića kupe Drlače od tamošnjih Turaka i spuste se na to imanje. Boško je u to doba bio pomoćnik načelstva u Valjevu, pa odmah zatim i načelnik okružni. U zajednici sa bratom Josifom kupi u Valjevu veliko polje, koje se dugi niz godina zvalo Boškovo polje, nekada u svojini braće Vilotijevića, trgovca iz Valjeva. Pri deobi Josifa i Boška, Boško dobije imanje u Valjevu a Josif u Drlačama. Boško je iz Valjeva otišao za Beograd za državnog savetnika i tamo umro u dubokoj starosti. Imao je ženu Staku, rodom iz Tabanovića u Mačvi iz porodice Maksića i po njoj je njegova kuća u Beogradu izašla na veliki glas. Njihove kćeri su se odlično poudavale a sin im je postao oficir i on je prodao sva imanja u Valjevu i Beogradu i umro bez potomstva a bio je oženjen iz Tešanove porodice u Bastavu, okrugu podrinjskom.
U Obrenovcu je dosta dugo kapetanovao, tamo i umro i sahranjen kod crkve u Grabovcu Marko Karamarković, rodom iz Bosne. On je umro vrlo rano, služio je u Valjevu i kupio poveće imanje gde je sada Klaudija Prikelmajera apoteka i sav onaj red kuća iz beogradske ulice do kuće Savića, advokata, do kuće starog prote Sajića. Nešto od ovog imanja otuđio je sam kapetan, a najviše njegova udova u svoje doba jako cenjena Lena Karamarković, koja je umrla u dubokoj starosti i do smrti živela i svojoj kuće preko puta divizije. Ovo je imanje još 1828. godine kupio kapetan Marko i prešlo je u ruke njegovih zetova i njihovih srodnika (zetovih).
Jedan od tih zetova bio je Vasa Gođevac, trgovac iz Valjeva i ceo deo njegove žene otišao je njegovim zetovima. Gospođa Lena nija imala muške dece, otuda je ovo imanje otišlo u druge ruke, pa je svoju vodenicu na Kolubari, ispod Aranovića vodenoce, ustupila zetovima.
Nastaviće se…