Ljig i okolna sela

27 komentara

1. 2. maj 2013. u 23:04

   Milodan

   Nastanak varoši Ljig. Izvodi iz knjige Dr Borivoja M. Drobnjakovića u sklopu edicije Koreni – “Kačer” u izdanju JP Službeni glasnik i SANU, godina 2010.

   Uvod.

   Kačer je oblast u visokoj Šumadiji koja obuhvata severnu i zapadnu podgorinu Rudnika. Osim Ljiga, Belanovice i Rudnika, sva ostala naselja u ovoj oblasti su sela, koja su zbog izrazito planinskog reljefa razbijenog tipa. Ljig je sa zaseocima Lipovicom, Boblijom, Petakovcem i Vignjicom činio opštinu sela Gukoši, od koje se odvojio 1922. godine, kada je proglašen za varošicu.

   Nastanak varošice.

   Ljig je postao i razvijao se na isti način kao i druge šumadijske varošice patrijahalnog režima. Njegova osnova je malo drumsko naselje sa opštinskom sudnicom, školom, mehanom, dva dućana, dve čarugdžije, tri terzije i nekoliko kuaća grupisanih izspod Gukoškog Brda pored reke Ljiga i druma koji tuda vodi. Taj deo sela Gukoši zvao se “na Ljigu” pa je docnije ovo naselje raslo pridolaskom novih doseljenika i od matice se širilo poglavito duž pored druma pored reke Ljiga.
   Ljig je nastao nastankom slobode kretanja i oživljavanje saobraćaja. Osnovano pored druma i reke Ljiga, po njoj je i dobilo ime. Reka Ljig pominje se, koliko je poznato, u 17. veku. Evlija Čelebija pominje reku Ljig, koja se uliva u Kolubaru.
   Iako nije bio ni administrativni ni ekonomski centar, u Ljig su ipak i prvoj deceniji 20. veka, do Prvog svetskog rata, pridolazili novi doseljenici iz neposredne okoline, i to mahom zanatlije i trgovci. Ali kako poslovi nisu “kretali”, Ljig ne napreduje do 1922. godine, kada je proglašen za varošicu.
   Posle proglašenja Ljig dobija regulacioni plan, pravo na održavanje “pijace” i tri vašara. Desetak godina ranije, počelo se sa izgradnjom pruge od Lajkovca do Gornjeg Milanovca, koja je puštena u saobraćaj 1917. godine, za vreme Prvog svetskog rata. U neposrednoj blizini varošice, na drugoj obali Ljiga, postavljena je železnička stanica Babajić-Ljig čime sve više preuzima ulogu ekonomskog centra za okolinu, sa jedne strane za kačerska sela sa rudničkih padina, a sa druge za sela susedne Kolubare. Varošica Ljig postaje tržište i izvozno mesto za planinska rudnička sela bogata voćem i pićem kao i za susedna kolubarska žitorodna i stočarska tela. “Pijaca” koja se drži svake subote, i vašari koje se održavaju 12 jula (Petrovdan), 26 jula (Sabor Sv. Arhangela Gavrila) i 27 oktobra (Sv. Petka) bili su vrlo živi i poznati, naročito zbog trgovine stokom. U to vreme pridolazak stanovništva je intezivniji. Pored osnovne škole, otvorene 1907. godine, Ljig 1928. godine dobija Radničku školu, a 1930. godine i Zdravstvenu zadrugu.
   Kako nisu imali crkvu, već se služili crkvom u obližnjem selu Moravci, iste su godine podigli i crkvu. Godine 1944. godne varošica dobija nižu gimnaziju, za koju se sada (1947. godine) podiže velika, modrna zgrada.
   Od aprila 1947. godine Ljig je administrativni centar za novoosnovani Ljiški srez, u čiji su sastav ušli: najveći broj sela ranije Kačerskog sreza, jedan deo valjevske Kolubare i sela: Dudovica iz beogradske Kolubare i Ba iz takovskog sreza

   Poreklo prezimena i varoši Ljig.

   Po kazivanju Ignjata Jovanovića, jednog od starijih doseljenika, kada je on kao dečko iz kolubarskog Dučića 1899. godine došao u ovo mesto na zanat, ovde je zatekao porodice:
   -Đorđa Matiće, terzije.
   -Mihaila Rulića, trgovca čiji se otac doselio iz kolubarske Osečenice.
   -Gavrila i Vladimira Simića, kasape.
   -Petra Nedeljkovića, kovača, koji se iz Nove Varoši naselio najpre u Lunjevicu a iz nje u Ljig.
   -Gavrila Jelisijevića, sarača, rodom iz Takovskog Teočina.
   -Milosava Nikolića, trgovca, rodom iz dragačevskog Goračića.
   -Nikole Nikića, potkivača, doseljenog iz kačerskog Zagrađa.
   -Ljubomira Krčmarca, trgovca, koji je došao iz kačerskog Brančića.

   Kuće ovih porodica bile su poređane duž druma počevši od mesta na Ljigu pa do zgrade današnje apoteke. Ostali prostor, koji danas zauzima varošica, bio je pod livadama i njivama i Ljig je u to vreme, krajem 19. veka, bio malo drumsko naslje u kome se zadržavaju putnici i kiridžije.
   Osim porodica koje su u Ljigu postojale do 1900. godine u njemu su danas i ove familije.

   Oblast iz koje su doseljeni, prezime, zanat, Krsna slava, selo iz koga potiču, napomena.

   Iz ranijeg kačerskog – današnjeg Ljiškog sreza:
   -Vukajlovići, trgovac, Aranđelovdan, Rudnik.
   -Andrići, trgovci, Đurđevdan, Dić.
   Iz Ivanovca:
   -Savići, trgovci, Lučindan.
   -Marjanovići, opančar, Nikoljdan.
   -Danojlovići, opančar, Đurđevdan.
   -Petrovići, abadžija, Đurđevdan.
   -Gajići, abadžija, Nikoljdan.
   -Vasići, abadžija, Aranđelovdan.
   -Radojevići, krojač, Jovanjdan.
   Iz Moravaca:
   -Milosavljevići, kafedžija, Lučindan.
   -Pavlovići, trgovac, Lučindan.
   -Nedeljković, trgovac, Nikoljdan.
   Iz Štavice:
   -Jankovići, trgovac, lazarevdan.
   -Tomići, trgovac, Stevanjdan.
   -Rankovići, ne piše zanimanje, Jovanjdan.
   Iz Gukoša:
   -Sajići, abadžija, Tomindan.
   -Milićevići, kafedžija, Đurđevdan.
   -Martinovići, bravar, Đurđevdan.
   -Ivkovići, bravar, Đurđic,
   -Tomići, trgovac, Lučindan, uz Šutaca.
   Iz Brančića:
   -Radivojevići, opančar, Nikoljdan.
   -Marinkovići, abadžija, Đurđevdan.
   -Dujići, pekar, Nikoljdan.
   -Sarići, trgovac, Đurđevdan, iz Kalanjevaca.
   -Pavlovići, stolar, Đurđic iz Poljanice.
   -Nedići, opančar, Mitrovdan, iz Ugrinovaca.
   -Pavlovići, trgovac, Nikoljdan, iz Ugrinovaca.
   Iz Kolubarskog sreza:
   Iz Dučića:
   -Lazarevići, ne piše zanimanje, Jovanjdan.
   -Jakovljevići, kovač, Đurđic.
   Iz Babajića:
   -Ostojići, trgovac, Lučindan.
   -Kovačevići, kafedžija, Đurđevdan.
   -Nedeljkovići, izvoznik, Jovanjdan.
   -Pavlovići, voskar, Lučindan.
   -Ilići, opančar, Đurđevdan, Trbušnica.
   -Grujići, pinter, Jovanjdan, Mionica.
   -Mijailovići, zemljoradnik, Jovanjdan, Bošnjanovića.
   -Đorđevići, opančar, Nikoljdan, Bošnjanović
   -Smiljanići, stolar, Jovanjdan, Slavkovica.
   -Sajići, rabadžija, Lučindan, Kadina Luka.
   -Jankovići, trgovac, velika Gospojina, Kadina Luka.
   Iz Tamnvaskog sreza:
   -Ostojići, bojadžija, iz Novaka.
   Iz ostalih krajeva:
   -Vukovići, bravar, Đurđevdan, Duškovci-okolina Pođžege.
   -Đorđević, poslastičar, Aranđelovdan, Kragujevac.
   -Kuburovići, kovač, Nikoljdan, iz Sandžaka.
   -Ulemek, ne piše zanimanje, Jovanjdan, Lika.
   -Ristići, apotekar, Nikoljdan, ne piše odakle je.
   -Murga*, mlinar, poreklom Francuz, ovde došao iz Niša.
   *Ako se dobro sećam, Murga je bio šef ložionice u Lajkovcu, po penzionisanju se preselio u Ljig, op. Milodan.
   -Petrovići, opančar, Đurđic, okoline Požege.
   -Jovanovići, pekar, Aranđelovdan, Crna Gora.
   -Jordanovi, baštovan, ne slavi, Bugarska.

   Odgovori

2. 4. maj 2013. u 21:48

   Milodan

   Poreklo sela opštine Ljig, Kalanjevci (i Belanovica). Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -Ovo selo leži u dolini Kačera, ispod Živkovaca. Rečna dolina je talasasta ravan zvana Belanovica. U ovu ravan i u dolinu Onjega spuštaju se od pomenutog razvođa između Kačera i Onjega kose na dve suprotne strane, južnu i severnu. Prve su razdvojene rečicom Belanovicom i Berisavom, a druge potocima: Murgovcem i Mačijom Stenom. Belanovica i Berisava izviru na južnoj strani toga razvođa, teku na jug i, pošto prime po nekoliko kraćih potoka, utiče u Kačer. Murgovac i Mačija Stena izviru sa suprotne strane i staču se strmenitim zemljištem na severnu stranu, u Onjeg. Sa leve strane je dolina Kačera stešnjena planinom Koviljačom.
   Seoske kuće su na zaravanjcima pomenutih kosa, a najviše ih je u slivu Onjega.

   Izvori.

   -Osim istoimenih izvora pomenutih rečica i potoka, u selu su još i ovi: Sovljak, Zmajevac, Jezero, Stublina, Mravinjak, Matkovac, Jošje, Glogovica, Voda u Berisavi, Jozovac, Studenac, Lekovita Voda, drugi Studenac, Jagnjilo, Česmica u Osoju i još dosta neznatnijih. Ima i sedam bunara-đermova.
   Na južnom podnožžju Debelog Brda, u obali Onjega, nalazi se onaj izvor kisele vode, o kome je govoreno u opštem delu ove knjige.

   Zemlje i šume.

   -Zemlje za obrađivanje manjim je delom između kuća, kao okućnica, a većim je u seoskim potesima; najviše pored Kačera, zatim pored Belanovice, Berisave i kod Kalema, sa leve strane Onjega. Potesi pored Kačera i Onjega udaljeni su od sredine sela za pola časa. Zemlje su dobre rodnosti, kao i u ostalim selima pored Kačera. Najveće su njive na: Beču, Stražari, Debelom Brdu, Vrelinama i Mramoru.
   Šume oko sela ima dosta, kao: Osoje (u planini Koviljači), dalje Murgovac i Mratinjak. Sve su zajedničko seosko imanje. Služe i za seoske ispaše. Od sredine sela su daleko za pola časa.
   U seoskim potesima ima 25 trla.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog tipa, koji čini kao neku sredinu između starovlaškog i šumadijskog tipa. Razlikuju se četiri zaseoka: Medevac, oko istoimenog potoka i dalje pravo na sever, preko razvođa, do Onjega, zatim Sredina Sela, Berisava i Belanovica.
   U Belanovici, pored Kačera i druma što tuda iz Rudnika u Beograd vodi, ima jedno zbijeno naselje od 36 kuća, nekoliko trgovačkih i zanatlijskih dućana, dve mehane, škola, crkva i opštinska sudnica. Ima tip varošice, pa je za varošicu i proglašena ukazom od prošle, 1904. godine.
   U selu ima svega 161 kuća, od kojih u Medevcu 58, Sredini Sela 58, Berisavi 9 i Belanovici 36.

   Ime selu.

   -U narodu nema nikakvih tumačenja o postanku imena sela.

   Starine.

   -Osim jednog mesta na Glogovici, zvanoj Madžarsko Groblje, nikakvih starina u selu nema.

   Poreklo stanovništva.

   -Samo se za dve familije priča da su starinci, a sve ostale su doseljene “ozgo”.
   U Medevcu su:
   -Sretenovići (Radisavljevići), mala familia za koju se priča da je u selu najstarija, slave Đurđevdan.
   -Maksimovići, Vojinovići, jedna familija iz starine, za koje se, takođe, tvrdi da su starinci, slave Aranđelovdan.
   -Mirići (Sarići) su došli iz Hercegovine u užički okrug, a odatle ovamo, malo pre nego što je Kara-Đorđe zakrajinio, slave Đurđevdan.
   -Kovačevići su došli iz Boljkovca pre 50 godina, slave Đurđevdan.
   -Đorđevići (Bugarčići) su došli iz Matijevca u okrugu niškom pre 70-80 godina, slave Nikoljdan.
   U Sredini Sela su:
   -Doganjići, davno doseljeni iz Starog Vlaha u Trudelj, a otkud ovamo, slave Jovanjdan.
   -Đuknići, najveća familija u Kalanjevcima, odavno su doseljeni iz Crne Gore, ima ih i u Sremu, kuda su otišli verovatno za vreme seobe pod Arsenijem IV Jovanovićem, slave Stevanjdan.
   -Mijatovići su došli iz Starog Vlaha pre 130-150 godine, slave Đurđevdan.
   -Kolakovići su došli, takođe, iz starog Vlaha kada i Mijatovići, slave Lučindan.
   -Desivojevići su doseljeni iz Starog Vlaha pre 120 godina, slave Srđevdan.
   -Simići, Jovičići, jedna familija sa Mirićima u Medevcu.
   -Mirčetići, odavno doseljeni iz Trešnjevice u okrugu kragujevačkom, slave Jovanjdan.
   U Berisavi su:
   -Gligorijevići (Savići, Damnjanovići), doseljeni iz Starog Vlaha pre 120-130 godina, slave Aranđelovdan.
   U Belanovici su:
   -Đuknići, koji su i u Sredini Sela. U ovom zaseoku-varošici ima još nekih skorašnjih doseljenika iz obližnjih sela, koji su se ovde nastanili kao zanatlije i trgovci.
   Seoska zavetina je Bela Subota, po Trojicama.

   Odgovori

3. 5. maj 2013. u 23:54

   Milodan

   Poreklo sela opštine Ljig, Gukoši (sada Gukoš). Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -Ovo se selo nalazi sa obe strane Dragobiljske Reke, pri njenom ušću u Ljig, koji graniči ovo selo sa zapadne strane. Dolina Dragobiljske Reke ovde je dosta stešnjena, a pri ušću se širi zbog doline Ljiga. Razvođe između ovih dvaju reka zavrašava se ovde dugačkim bregom Boblijom, zvanu još i Lisine. Na severnoj strani ovog brega, koja se blagim nagibom spušta u dolinu Ragobiljske Reke, nalazi se jedan deo seoskih kuća; to je jače izdvojen zaselak Lipovica. Sa desne strane Dragobiljske Reke, u pravcu kuda teče Ljig, poređana su tri visoka brega: Boblija (pored one na levoj strani), Spasojevina i Gukoško Brdo. Po stranama i kosama ove Boblije i supadini Gukoškog Brda nalaze se ostale seoske kuće.

   Izvori.

   -Najglavniji su izvori: Pantelića Izvor, Dobra Voda, Hajdučka Voda, sva tri u Lipovici, Toškanja, Zmajevac u Gukoškom Brdu i drugi.

   Zemlje i šume.

   -Zemlja za obrađivanje je većim delom između i iznad kuća po imenovanim bregovima, a manjim deloj je pored Ljiga i nešto malo pored Dragibiljske Reke. Dobre je rodnosti. Najveće su njive pri vrhu Lipovice (na Bobliji).
   Nešto retke šume je rastureno po krajevima i po selu. Podeljena je i sve se vipše krči.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog, pravog starovlaškog tipa. Seoske su kuće jako rasturene i skrivene. Razlikuju se četiri zaseoka: Lipovica, Boblija, na stranama Boblije na desnoj strani Dragobiljske Reke, Petakovac i Vignjica, na kosama ovoga brda.
   Ispod Gukoškog Brda, pored Ljiga i puta koji tuda preko ove reke vodi za Valjevo, na ataru ovog sela, nalazi se malo zbijeno naselje, zvano “Na Ljigu”, gde su: opštinska sudnica, mehana, osnovna škola, dva dućana, dve čarugdžije, tri terzije i nekoliko kuća.
   Svega u selu ima 67 kuća, od kojih u Lipovici 16, Bobliji 23, Petakovcu 24 i Vignjici 4 kuće.

   Ime selu.

   -U narodu se priča da su ovde nekad živela dva brata: Guko i Branko, od kojih je prvi sa porodicom zauzeo atar sela Gukoši, a drugi Brančića, te su po njima ova sela dobila imena.

   Poreklo stanovništva.

   -Sem jedne familije od 3 kuće doseljene iz Kadine Luke, u selu su sve starinci. I svi, kao u Brančićima, slave Đurđevdan.
   U Lipovici su: Pantelići i Damnjanovići. Ovi poslednji imaju odseljenih rođaka u Meslođinu (Mislođinu, op. Milodan) – Okrug beogradski, Srez posavski, gde su poznati pod imenom Gukošana.
   Na Bobliji su: Milićevići, Jeladijevići, Miladinovići, Martinovići, Gajići, Rosići, Jankovići, Radivojevići i Sajići. Poslednji su doseljeni iz Kadine Luke i slave Tomindan.
   U Petakovcu su: Vasiljevići, Ilići, Lukići, Rafailovići, Lekići, Boškovići i Sajići.
   U Vignjici su: Boškovići, Andrići i Gajići.
   U Gukošima je zavetina kad i u Brančićima.

   Odgovori

4. 6. maj 2013. u 22:49

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Dići. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -Ovo selo leži ispod Banjana, opet u dolini Brezovice, koja se odavde počinje zvati Dragobiljskom Rekom. Rečna dolina je ovde dosta stešnjena i to sa desne strane jednim delom Đurinog Brda i Dićskom Glavicom, a sa leve jednim delom brda Košute i Samom Bukvom, koja je deo planine Lisine. Na kosama ovih brda, koja se strmo spuštaju u dolinu Dragobiljske Reke, nalaze se rasturene seoske kuće.

   Izvori.

   -Najglavniji izvori su: izvor Ninkovića Potoka, Nešića, Brkića, Savića i Ivkovića Česma.

   Zemlje i šume.

   -Zamlja za obrađivanje je većim delom između i iznad kuća po stranama i kosama pomenutih uzvišenja, a manjim je delom u rečnoj dolini. Najveće su njive na Samoj Bukvi (Lisini), gde se seju strmna žita. Zemlja je dobre rodnosti.
   Lisina je retko pošumljena bukovom, ređe graničevom gorom. Izdeljena je i sve se više krči.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog, starovlaškog tipa. Kako je malo, zaseoci se ne razlikuju.

   Ime selu.

   -Svega je u selu 52 kuće. U narodu se ne priča ništa o postanku imena sela.

   Starine u selu.

   -U ovom selu; “na desnoj obali Brezovice, pored potoka Ninkovića, nalazi se razvalina neke crkvine i staro groblje sa velikim pločama. Neki vele da je tu bio nekad manastir Jovanje, i da se u njemu našla neka starina u kojoj se spominje reka Brezovica, kao što je mi zovemo, a ne Ugrinovačka, Štavička itd”.. piše Jovan Marković Uč. Dr. broj 34, strana 325 – u primedbi.

   Poreklo stanovništva.

   -Sve stanovništvo ovog sela čine starinci.
   Familije su:
   -Ivkovići, Srećkovići, Veselići, Savići i Jovanovići, koji slave Nikoljdan.
   -Ninkovići, Alempijevići i Sajići (Spasojevići), slave Tomindan.
   -Dmitrovići, Andrijevići i Nešići, slave Đurđic.
   -Simići slave Đurđevdan.
   -Brkići slave Aranđelovdan.
   -Markovići slave Lučindan.
   Seoska je zavetina Sv. Jovana Preteče, 25. maja po starom kalendaru.

   Odgovori

5. 7. maj 2013. u 00:25

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Šutci. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -Selo Šutci je ispod Kalanjevaca, odmah u dolini reke Kačera. Od Cera, najistočnijeg i najvišeg uzvišenja planine Klještevice, odvaja se jedan povijarac na južnu stranu, sastavljen iz onižih bregova i završava se Šutačkim Kamaljem u dolini Kačera. Do ovog povijarca pruža se od Klještevice jedna dugačka kosa blagog nagiba u dolinu Kačera, odvojena od pomenutog povijarca Velikim Potokom. Na stranama ove kose i pomenutih bregova, na desnoj strani velikog Potoka, smeštene su seoske kuće. Tu se u rečnu dolinu strmo spušta deo planine Koviljače.

   Izvori.

   -Najveći su izvori: izvor Velikog Potoka, izvor potoka Vranjevca, Teovanovića Izvor, Rakinac, Gluvać, Dobrilovac, drugi Dobrilovac, Kojički Izvor, drugi Gluvać, Onjeg i Boškić. Ima i 6 bunara-đermova.

   Zemlje i šume.

   -Zemlja za obrađivanje je manjim delom između kuća u selu, a većim u potesu pored Kačera, daleko od sredine sela za pola časa. Zemlja je dobre rodnosti, bolja no u pre opisanim selima oko Kačera. Jednoj porodici za osrednji život potrebno je 5-6 hektara ziratne zemlje. Najveće su njive na Košarištu u Klještevici.
   Oko sela ima dosta šume, kao: Koviljača, Osoje, Suvi Onjeg i Klještevica. I ovde je šuma većinom bukova, ređe cerova. Šume su zajedničko seosko imanje, a služe i za seoske ispaše.
   Na seoskom potesu ima 9 trla.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog tipa i veoma je po tipu slično selima u dolini Kačera. Imaju dva zaseoka: Šutci, južno i Kojica severno, između kojih nema nikakve prirodne granice. Na Košarištu je cigansko naselje od 3 kuće, doseljene pre desetak godina iz Boljkovca.
   Ovo selo je do pre 50-60 godina bilo na seoskom potesu, odakle je tada današnje mesto premešteno.
   Svega u selu imaju 124 kuće, od kojih u Šutcima 87 a Kojici 37.

   Ime selu.

   -O imenu sela u narodu nema nikakvog tumačenja.

   Starine.

   -U dolini Kačera ima jedno madžarsko groblje, bez ikakvih ostataka od kakvoga groblja.

   Poreklo stanovništva.

   -Zna se da su u selu bile dve familije, Perići i Lazići, koje su bili starinci, a koje su danas sasvim izumrle. Današnje je stanovništvo iz Starog Vlaha i Bosne.
   U Šutcima su:
   -Teovanovići (Jevtići, Ivanovići),koji su doseljeni iz Starog Vlaha pre 120 godina, slave Mitrovdan.
   -Popovići (Dražići). Priča se da su se za vreme Karađorđevo doselila iz Osata tri popa od kojih su se ovi namnožili, slave Stevanjdan.
   -Lomići su došli iz Osata posle Popovića, zovu ih i Osaćanima, slave Đurđevdan.
   -Marinkovići su došli iz Bosne pre 50 godina, slave Nikoljdan.
   -Stojanovići su došli iz Starog Vlaha pre više od 100 godina, slave Nikoljdan.
   U Kojici su:
   -Simići, Jerinići, koji su od starine jedna familija sa Teovanovićima u zaseoku Šutcima, i oni, pretpostavlja se, slave Mitrovdan.
   -Jeremići su došli pre 20 godina iz Bosute, ne kaže se šta slave.

   Odgovori

6. 7. maj 2013. u 23:03

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Živkovci. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -Ovo selo leži u dolini reke Kačera. U selu se razlikuju tri zaseoka. Od Vagana na jug i na jugo-zapad spuštaju se kose u talasastu ravan oko reke Onjega i čine zaselak Onjeg. Reka Onjeg postaje od nekoliko potoka koji izviru ispod Vagana, protiče kroz istoimeni zaselak i teče dalje severnom granicom ove oblasti u pravcu jugo-istoka, do ušća u Ljig. Zesleak Onjeg odvojen je od zaseoka Sredina Sela razvođem što deli vode na desno najpre reci Onjegu, a posle Ljigu, i na levo Kačeru. Od ovog razvođa, a poimence od Srednjaka, Debelog Brda i Kobilovače pružđaju na južnu stranu dve kose u talasastu ravan oko reke Kačera. Ove kose su razddvojene Živkovačkom Rekom i čine Sredinu Sela. Od ovoga je rekom Kačerom i njegovom dolinom ječe izdvojen treći zaselak, Drenjina, koji, kao i Onjeg, čini zasebnu geografsku celinu. Ovaj je zaselak, dakle, na levoj strani Kačera, a sačinjavaju ga opet dve kose, koje se od Gornjeg Brda, na granici dragoljskog i živkovačkog atara, i planine Osoja spuštaju blagim nagibom u dolinu Kačera.
   Seoske kuće su na stranama pomenutih kosa i pri vrhovima njihovim, u supadinama pomenutih brda.

   Izvori.

   -Najglavnija je voda u selu Živkovačka Reka, čiji je izvor, zvani Katra, ispod brega Štovne. Teče u pravcu sever-jug kroz Sredinu Sela u Kačer. Sa desne strane prima potok Medevac, koji je jedina prirodna granica između ovog sela i Kalanjevca. Znatni su još izvori: Katren, česma od starine, u Sredini Sela, kod koje su negda bile “sovre”, a na ravni pred Katrenom zborno mesto za opštinske sastanke u ranija vremena, zatim, Točak i Rašćinovac.

   Zemlje i šume.

   -Ziratna zemlja je manjim delom između kuća, a većim u dolini Kačera, t.j. na potesu. Onježani imaju zasebne potese oko reke Onjaga i na Vaganu. Zemlja je dobre rodnosti. Najveće su njive na Vaganu, gde se seju sva strmna žita, ređe kukuruz.
   Šume zahvataju velike prostore oko sela. Ima pod Vaganom, oko Onjega i po Osoju, koliko pripada živkovačkom ataru. Ovo su zajedničke seoske šume, služa i za ispaše.
   U seoskom potesu ima 10 trla.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog tipa, slično tipu ostalih sela u dolini Kačera. Samo što jača izdvojenost i udaljenost zaselaka čine mu veću razbijenost ako se u celini posmatra. Ima tri zaseoka: Onjeg i Drenjinu, koji su od trećeg zaseoka, Sredine Sela, daleko pola časa.
   Svega u selu imaju 123 kuće, od kojih su u Drenjini 17, Sredini Sela 80 i Onjegu 26 kuća.

   Ime selu.

   -O imenu sela u narodu se ništa ne priča.

   Starine u selu.

   -Na potesu, pored Kačera, je Selište, gde je, po pričanju, bilo nekada selo. U dolini Živkovačke Reke, pod brdom Kobilovačom, ima stari rudarski potkop vertikalnog pravca i oko njega šlaknje.

   Poreklo stanovništva.

   -Sem jedne razgranate familije, koja je pre 200 godina doseljena iz Trudelja, te se može računati u starince oblasti, u selu su sve doseljenici*.
   *Slepi starac Miladin iz Kalanjevaca, uvažen i bistrog uma i osobito dobrog pamćenja, reče mi da se sve stanovništvo u Živkovicma i Kalanjevcima doselilo “ozgo”.
   U Drenjini su:
   -Markovići, koji su došli od Sjenice 1809. godine, slave Đurđevdan.
   U Sredini Sela su:
   -Gavrilovići, Starčevići, Petrovići, Stajčići, Milićevići, Čolići, Dimitrijevići, jedna su familija iz starine, doseljeni iz Trudelja pre 200 godina, slave Nikoljdan.
   -Živanovići su davno doseljeni iz Majina u Crnoj Gori-Boka Kotorska, slave Mratindan. Od ovo familije ima kuća u Sremu, gde su neki ostali posle bekstva za vreme Kočine Krajine, dok su se ostali vratili na starinu, u Živkovce.
   -Pleskonići su doseljeni pre 120 godina iz Sjenice, slave Đurđevdan*.
   *Pleskonja ima u Babinama, između Pljevalja i Prijepolja, gde su starinci i oni slave Đurđevdan, te se može smatrati da su Pleskonići otuda.
   -Petronijevići su došli iz Trnave-okrug užički pre 120-130 godina, slave Nikoljdan.
   -Tamburići su došli odavno odnekud “ozgo”, slave Nikoljdan.
   -Nedići su takođe “ozgo”, slave Nikoljdan.
   -Jakovljevići su došli od Nove Varoši za vreme Kara-Đorđevo, slave Lučindan.
   -Pavlučići (Jankovići) su doseljeni iz Sjenice u vreme Kara-Đorđevo, slave Nikoljdan.
   I Onjegu su:
   -Rakovići, doseljeni od Sjenice za vreme Prvog ustanka, slave Ilindan.
   -Veselinovići (Jankovići) su došli zajedno sa Rakovićima od Sjenice, slave Đurđevdan.
   Seoska zavetina je prvi dan Duhova-Trojica.

   Odgovori

7. 7. maj 2013. u 23:29

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Brančić. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   Ovo selo leži u uglu između Ljiga i Kačera, uglavnom sa leve strane Kačera, naporedo sa Moravcima. U seoski atar spada i jedan uzani pojas zemlje na desnoj strani Kačera, gde je izvestan broj seoskih kuća. Od razovđa između Kačera i Brezovice, poimence od Dićke Glavice, Majdana i Brančićske Glavice spuštaju se kose na severnu stranu u potpuno ravnu dolinu Ljiga. Mnogo veći broj kuća nalazi se na stranama i kosama ovih uzvišenja, a manji broj je na talasastoj ravni sa desne strane Kačera.

   Izvori.

   -Najvažniji izvori su: Grozničavica, Vodica, Alimpijevića Izvor, Savića Studenac i drugi manji, oko kojih su prikupljene seoske kuće. Imaju i tri bunara-đerma.

   Zemlje i šume.

   -Ziratna zemlja je manjim delom po selu između kuća kao okućnice, a mnogo većim u seoskom potesu sa obe strane Kačera. Zemlja je na potesu veoma plodna, livade se dva puta godišnje kose. Ispaše, koje su izdeljene, nalaze se po pomenutim uzvišenjima iznad i između kuća.
   Šuma je vrlo malo, koje su privatne i rasturene po selu.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog tipa, koji čini prelaz od starovlaškog u šumadijski. zaseoci se ne razlikuju, već je jednostavno. Pojedini krajevi nose topografske nazive, kao: Jasenak, Jasik i Tutmenac.
   U selu ima svega 80 kuća, od kojih je 59 na levoj, a 21-dna na desnoj strani Kačera.

   Poreklo stanovništva.

   -Sem tri familije skoro doseljene iz Slavkovice i jedne doseljene iz Bijelog Polja (novopozarski Sandžak), sve ostale familije u selu su starinci i sve slave Đurđevdan.
   Starinci su: Marinkovići, Jankovići, Đorđevići, Nikolići, Adamovići, Ilići, Radojčići, Pavlovići, Alimpijevići, Ivankovići, Milutinovići, Jaćimovići, Radojevići, Radosavljevići, Ninkovići, Čarapići, Lazići, Radakovići, Živkovići, Jeremići, Jelenići i Milivojčevići.
   Doseljenici su:
   -Savići, koji su pre 60 godin došli iz Bijelog Polja (novo-pazarski Sandžak), slave Mratindan.
   -Arsenijevići, doseljeni pre 25 godina iz Slavkovice, slave Đurđevdan.
   -Spasojevići, doseljeni iz Slavkovice pre 20 godina, slave Nikoljdan.
   -Dujići su takođe iz Slavkovice, doseljeni pre 20 godine, slave Nikoljdan.
   Seoska zavetina (preslava) je nedelja (Mlada Nedelja) pred Spasovdan.

   Odgovori

8. 8. maj 2013. u 22:50

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Ivanovci. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -Ovo selo leži u dolini Kačera, spod ušća Kozeljice. Rečna dolina pri utoku Kozeljice malo je više proširena i sasvim ravna; zove se Tepčevo Polje. Desnu stranu ivanovačke doline čine strmenite strane i kose od pominjanog razvođa između Ljiga i Kačera, a poimence Okruglog Polja i Ornice, koje se spuštaju u dolinu Kačera. Na levoj strani Kačera je najpre razvođe između ove reke i Brezovice, a pored ovoga, do samog rečnog korita uzdižu se dva brega: Osoje i Glavica, koji sa ivanovačkim Kamaljem, što je na desnoj strani opet uza samo rečno korito, prave kratku klisuru.
   Seoske su kuće na zaravanjcima, po stranama kosa na desnoj strani Kačera, na stranama Ivanovačkog Kamalja i na stranama Osoja i Glavice.

   Izvori.

   -Najglavniji izvori u ovom selu su: izvori potoka Kiselice i potoka Raškovice, izvor pod Kamaljom, Višerovac, Jezava, Izvorac, Izvor Danojlovića pod Okruglim Poljem, Pajića Izvor u Brestovi, Vitorov Izvor pod dićskim Lepopoljem i još neki manji, oko kojih su prikupljene kuće.

   Zemlje i šume.

   -Zemlja je malim delom oko kuća kao okućnica, a većim je na seoskom ataru, pored Kačera. Seoske su utrine između i iznad kuća po imanovanim uzvišenjima. Zemlja je dobre rodnosti, kao i u ostalim selima u dolini Kačera.
   Šume je malo po okolnim uzvišenjima i to vrlo retke, a po selu ima rasturene retke šume. Ovde je već primetno više grmove no bukove šume.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog tipa, koji je bliži starovlaškom nego šumadijskom. Zbog manjeg prostranstva u selu nema zaselaka. Samo je rekom Kačerom podeljeno na desnu i levu stranu.
   Svaga u Ivanovcima ima 87 kuća, od kojih je na levoj strani kačera 30 a na desnoj 57 kuća.

   Ime selu.

   -U narodu nema nikakvog tumačenja u postanku imena sela.

   Starine.

   -Pored Kačera, do poljaničkog atara, ima jedno madžarsko groblje, na kome i sad ima velikog kamenja.

   Poreklo stanovništva.

   -Sa leve strane Kačera imaju četiri familije, koje su sve, po pričanju, starinci. A za tri velike familije na desnoj strani Kačera kaže se da su poodavno doseljene iz Starog Vlaha.
   Na levoj strani Kačera su:
   -Vesići, slave Aranđelovdan.
   -Ranđići, slave Đurđevdan.
   -Terzići, slave Jovanjdan.
   -Mirkovići, slave Đurđevdan..
   Kao što je rečeno, svi su starinci.
   Na desnoj strani Kačera su:
   -Bušići, poodavno doseljeni iz Butkova kod Ivanjice, slave Đurđevdan.
   -Marjanovići, takođe, poodavno doseljeni iz Starog Vlaha, slave Nikoljdan.
   -Savići, opet poodavno doseljeni iz Starog Vlaha, slave Nikoljdan.

   Seoska zavetina je Beli Četvtak po Trojicama.

   Odgovori

9. 9. maj 2013. u 23:00

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Kozelj. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

   Položaj sela.

   -I ovo selo leži u klisurastoj dolini Kozeljice. Zemljište mu ima jaku visinsku razgranu, te dolazi među najvrletnija sela u ovoj oblasti. Desnu stranu kozeljske doline čine dva dugačka brda: Koviljača i Vrlaja, kojima se završava razvođe između Kačera i Kozeljice. Vrlaja se na severnu stranu spušta strmo u dolinu Kačera, koja je ovde široka i ravna. A levu stranu doline čini nastavak razvođa između Kozeljice i Brezovice. U njemu su ovde uzvišenja: Veliko Brdo, Lipet i Obešenjak. Pored toga, opet sa leve strane Kozeljice pruža se Kozeljska Planina, koja dubodolinama nekoliko potoka, što se sa pomenutog razvođa staču u Kozeljicu, prostrugana na nekolikim mestima i podeljena na nekakve delove, uglavnom na: Kotrlj i Latovac.
   Seoske su kuće na stranama pomenutih brda i njihovih kosa i na supadini Kozeljske Planine, malo iznad doline Kozeljice, na zaravnjenim mestma pored dubodolina onih potoka što presecaju ovu planinu.

   Izvori.

   -Najglavniji izvori su: izvor potoka Tisovice, Srpskog Potoka, Nanastirskog Potoka, potoka Dragomirca, Dubokog Potoka, dalje; Mrkine, Točak, Sekulića Česma, Jesenovita Česma, Zmijanica, Vodica, Matina Voda, izvor u Guvništima, česma pod Lipetom, Mlakinac i drugi manji, oko kojih su prikupljene seoske kuće.

   Zmelje i šume.

   -Zamlja za obrađivanje manjim je delom rasturena po selu, između kuća, a većim je u uglu između Kozeljice i Kačera. To je izdvojeni seoski atar, udaljen od sela pola časa. Zemlja je dobre rodnosti, naročito ona na seoskom ataru. Najveće su njive na: Vrlaji, Koviljači i Zavlaci, do Trudeljskog Visa. Na njima se najviše seje ovas, a mogu i ostala strmna žita da uspevaju.
   Šuma u Kozeljskoj Planini podeljena je. A zajedničke su seoske šume oko sela: Drenovik, Duboki, Zavlaka, Dragomirac, Guvništa i Klađa. Ove šume služe i za seoske ispaše. Udaljene su od sredine sela pola časa. U njima ima najviše bukove a manje je grmove gore.

   Tip sela.

   -Selo je razbijenog, pravog starovlaškog zipa. U njemu se razlikuju tri zaseoka: Kozelj, u sredini sela, Blažići i Dobroševac, na krajevima sela. Seoske su kuće veoma raštrkane, a zbog mnoge šume i jako poentiranog zemljišta veoma su skrivene, tako da se i sa najvećeg uzvišenja u selu mogu samo po nekoliko videti.
   Svega u selu ima 92 kuće, od kojih su u Kozelju 60, u Dobroševcu 22 i u Blažićima 10 kuća.

   Ime selu.

   -U narodu nema nikakvih tumačenja o postanku ssadašnjeg imena sela.

   Starine u selu.

   -Priča se da su u dolini Manastirskog Potoka bile razvaline nekog starog manastira. Danas se tamo ništa ne poznaje. Drugih starina u selu nema.

   Poreklo stanovništva.

   -Od 25 familija, koliko ih u ovom selu ima, samo se za dve zna da su doseljene i to jedna iz Starog Vlaha, a druga iz Tetova. Još imaju dve familije postale od uljeza, koji su tu došli iz obližnjih sela. A sve su ostalo starinci i, bez malog izuzetka, slave Nikoljdan.
   U Kozelju su:
   -Petrovići (Sekulići, Filipovići, Šukići, Ćustići Pavlovići), koji su odavno doseljeni iz Starog Vlaha, slave Jovanjdan. Zovu ih Starovlasima.
   -Macanovići, slave Đurđevdan.
   -Antonijevići, slave Tomindan.
   -Radišići, slave Aranđelovdan.
   -Ristivojevići, slave Nikoljdan.
   -Đurđevići, slave Nikoljdan.
   -Hadžići, slave Nikoljdan.
   -Kneževići, slave Nikoljdan.
   -Milovanovići, slave Nikoljdan.
   -Baškalovići (Stojanovići), slave Mratindan.
   -Milovanovići, predak došao pre 50 godina iz Ugrinovaca kao uljez u kuću neke ovdašnje familije.
   U Dobroševcu su:
   -Tomići, slave Nikoljdan.
   -Jovanovići 1, slave Nikoljdan.
   -Jovanovići 2, slave Mitrovdan.
   -Radovanovići, slave Nikoljdan.
   -Miloševići, slave Nikoljdan.
   -Gordići, slave Nikoljdan.
   -Markovići, starije pezime Mamutovžći, slave Nikoljdan.
   -Andrići, koji su došli iz Tetova u Staroj Srbiji pre 45 godina, slave Lučindan.
   -Matići, ovu je porodicu zasnovao jedan uljez iz Trudelja pre 15 godina, došavši u kuću nekoga od Jovanovića.
   U Blažićima su:
   -Blažići, slave Đurđevdan.
   -Gavrilovići, slave Nikoljdan.
   Seoska zavetina je Bela Subota po Trojicama.

   Odgovori

10. 11. maj 2013. u 00:02

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela opštine Ljig, Moravci. Prema knjizi Miloja T. Rakić „Kačer“, prvo izdanje 1905. godine, najnovije izdanje 2010. godine – edicija „Koreni“, JP Službeni glasnik i SANU.

    Položaj sela.

    -Selo Moravci leži u uglu Ljiga i Kačera, na desnoj strani obe reke. Na ataru ovoga sela završava se pominjano razvođe ovih reka. Od Okruglog Polja na severo-zapad spušta se u dolinu Ljiga strma kosa Brestova. Ova je kosa samom prirodom svog položaja jače izdvojena od sela Moravci, a od Liplja je odvojena dubodolinom Brestovog Potoka. Na stranama ove kose je jedan deo seoskog naselja, a ostali, mnogo veći, deo leži rasturen na severnim i severo-zapadnim stranama bregova Ornice i Crkvenog Zabrana i njihovim kosama koje se na tu stranu spuštaju u dosta prostranu i potpuno ravnu ljišku dolinu. Dalje se nalaze naselja na stranama Moravičkog Kamalja, koje se strmo spušta na severo-zapad u dolinu Ljiga, a na jugi-istok u dolinu Kačera. Reka Ljig često plavi seoski atar.

    Izvori u selu.

    -Najvažniji si izvori: Tutmenac (u Crkvenom Zabranu), Čvorovac, Đurića Potok, Kazandžijnica, Brestovo, Lipovica i još neki manji, oko kojih su prikupljene seoske kuće. u Selu ima 8 bunara-đermova. Sve vode u ovom selu sadrže više soli.

    Zemlje i šume.

    -Ziratna zemlja je manjim delom u selu, između kuća, a većim pored Ljiga, na potesu, koji je od sredine sela daleko 20 minuta.
    Najveće su njive na Kamalju, gde se poglavito seje ovas.
    Jedina je veća šuma Crkveni Zabran, u kome je najviše graničevine, zatim, bukovine, lipovine i grabovine. Crkveni Zabran je svojina moravičke crkve, pošto je nekada pripadao Starom Manastiru, na čijem je mestu sadašnja crkva. Ova crkva ima i svojih njiva pored reke Ljiga.

    Tip sela.

    Selo je razbijenog tipa, koji je, zbog raznovrsnije konfiguracije zamljišta, najpribližniji starovlaškom tipu sela. Deli se na dva zaseoka: Brestovu i Moravce, između kojih je razmak od pola sata hoda.
    U supadini Crkvenog Zabrana, u dolini Ljiga, pored druma, ima jedno zbijeno malo naselje, gde je usredsređen javni život gde su: škola, crkva, opštinska sudnica, mehana, tri dućana, kovačnica i nekoliko kuća.
    U Brestovi, pored srpskog, ima i cigansko naselje od 21 kuće. Njihovo naselje je zbijenije od srpskog i kao ušoreno. Ovo cigansko naselje postoji ovde od pre 35 godina. Ovi u Cigani starinom iz Vlaške. Glavno im je zanimanje pravljenje raznog posuđa i sprava od drveta i gvožđa.
    Svega u selu ima 95 kuća, od kojih je 64 u Moravcima a 31 u Brestovi, od kojih je 10 srpskih, a ostalo ciganske.

    Ime selu.

    -U svom opisu rudničkog okruga Jovan Mišković priča ovo:
    -Za Moravce kazuju da nose ime nekakvog “Moračana”, koji su iz Crne Gore još za turska zemana doselili i tu malu crkvu sagradili, koja je početak sadašnjoj crkvi. Kasnije, pošto se namnože, nekakvim zlim udesom rasele se odatle na sve strane, u okolini, od kojih neki dođu u obližnje selo Barzilovicu, Okrug beogradski, od koje familije i sada potomaka živih ima, među kojima je i sadašnji potpukovnik pešadije g. Ilija Marković, kraj citata.
    Za ovo predanje ja nisam čuo, valjda se već zaboravilo.

    Starine u selu.

    -U Moravcima je bio istoimeni manastir, u kome je živeo Hadži-Đera i, neko vreme, Hadži-Ruvim. Po pričanju starih ljudi, Hadži-Đera je zaklan odmah ispod manastira na obali Ljiga, kada Turci “Moravcima, crkvi dopanuše”. Po pričanju, njegov grob je negde između sadašnje škole i crkve*.
    *G. Živanu Živanoviću pričali su stariji ljudi 1883. godine kako se Hadži-Đera kupao po mesečini u Ljigu, i da ga je tom prilikom ubio nekakav Srbin iz Moravaca. Pokazali su i kuću ubice.
    Od ćelija starog manastira napravljena je današnja osnovna škola, a na mestu starog manastira podignuta je današnja seoska crkva.

    Poreklo stanovništva.
    Za svih sedam familija, koliko ih je u selu, priča se da su starinci.
    U Moravcima su:
    -Božići, slave Aranđelovdan.
    -Petrovići, slave Nikoljdan.
    -Marijanovići, slave Nikoljdan.
    -Simići, slave Nikoljdan.
    -Nedeljkovići, slave Nikoljdan.
    -Vasići,
    -Čupići,
    -Rankovići i
    -Lazovci, ne kaže se koju slavu slave.
    U Brestovi su:
    -Rupići, slave Lučindan.
    -Jelići, slave Đurđevdan.
    U Brestovi je i pomenuto cigansko naselje.
    Seoska zavetina je Drugi dan Duhova.

    Odgovori