Poreklo naziva 50 saveznih država SAD (deo prvi)

Kada vas neko upita možete li pobrojati svih 50 saveznih država SAD, verovatno ćete u najboljem slučaju dostići brojku 30-35, ali kada vam neko iščita svih 50, zaključićete da ste za sve njih svakako čuli, makar prateći košarkašku, ragbi ili hokej ligu te države.

Ono što manje ljudi zna je da je etimološki više od polovine (26-27/50) naziva ovih država domorodačkog (indijanskog, plus Havaji – polinežanskog) porekla. Ostali nazivi dolaze uglavnom iz engleskog i nekoliko iz španskog i francuskog jezika. Zanimljivo bi bilo videti kako bi ti, u većem broju slučajeva sasvim nerazumljivi nazivi glasili kad bi se preveli na srbski jezik.

Savezne države ću navoditi po abecednom redu engleskih naziva, sa objašnjenjem etimologije.

Alabama (Alabama): naziv dolazi od imena indijanskog plemena Alibamo koje su evropski kolonisti tamo zatekli, što na njihovom jeziku znači „skupljači / berači biljaka“, što ukazuje da biljke nisu gajili, već uzimali ono što priroda sama rađa. Ovo ime podseća na paleoevropske „lovce-skupljače“ (hunter-gatherers). Međutim, sasvim suprotno drugo tumačenje je da kovanica alibamo dolazi od indijanskih reči álba i áyalmu znači „oni koji krče šipražje“, prave krčevine, lazove, svakako za potrebe gajenja biljaka. Pleme je prvi put zabeleženo od strane Španaca (1540), kao Alibamo, Francuzi (1702) u obliku Alibamon, što predstavlja množinski oblik, Englezi (1713) kao Alebama, da bi se kasnije ustalio današnji oblik. Naziv države Alabama je svetski poznat po čuvenoj pesmi grupe Lynyrd Skynyrd „Sweet home Alabama“.

ZASTAVA ALABAME

sa: wikipedia

Aljaska (Alaska): naziv su Amerikanci preuzeli od Rusa od kojih su kupili Aljasku 1867. godine za famoznih 7,2 miliona dolara. Naziv dolazi od aleutske reči „alakska“ – kopno, ili opisnije: the object towards which the action of the sea is directed („ono prema čemu se kreće more“). Rusi su po ovoj reči prozvali oblast Alяska, a Amerikaci preuzeli naziv.

Arizona (Arizona): naziv ove savezne države je od kovanice indijanskog plemena Tohono koje živi u pustinji Sonora ali sonak – rečica / potok, po čemu su oblast Španci nazvali Arizonac, a kasnije anglosaksonski kolonisti kao Arizona. Postoji i mišljenje da su nazivu Arizone kumovali Baski kovanicom haritz ona „dobar hrast“ (ili „dobra hrastovina“). Jedan broj Baska, rođenih u Meksiku kao potomci kolonista, zasnovali su naselje Arizona 1734. godine (danas u meksičkoj državi Sonora), pa nije isključeno ni da je susedna američka država Arizona po njemu dobila naziv. Konačno, postoji mišljenje i da naziv dolazi od španske kovanice Árida Zona – „bezvodna oblast“, što se sasvim lepo uklapa u pustinjski krajolik Arizone.

Arkanzas (Arkansas): naziv dolazi od plemenskog naziva Quapaw (Kvapo) Indijanaca (sebe nazivaju O-Gah-Pah). Susedni Algonkini su ovo pleme zvali Akansa, što su Francuzi u 17. veku zabeležili kao Arcansas. Tumačenje ovog plemenskog imena je dvojako: „narod južnog vetra“ ili „narod vode“. Iste etimologije je i naziv države Kanzas, dolazi od varijanti indijanskih naziva za pleme Kaw, srodnog plemenu Quapaw, koje su okolna indijanska plemena nazivala i Kansa, Kanza, Kaza, isl.

Kalifornija (California): poreklo naziva Kalifornije je prilično bajkovito. 1510. godine španski pisac Montalvo (Garcia Rodriguez de Montalvo) napisao je pustolovni roman Las Sergas de Esplandián („Esplandijanove pustolovine“; šp. esplandian – sjajan) u kojem pominje mitsko ostrvo California kojim vlada kraljica Kalafija (Calafia), amazonka okružena svojim ratnicama – prelepim Crnkinjama. Kad su španski konkvistadori na zapadu Amerike otkrili poluostrvo koje je danas Donja Kalifornija u Meksiku, mislivši da je u pitanju ostrvo, dali su mu naziv po romansiranom ostrvu i njegovoj vladarki – Las Californias. Kako su Španci širili ovu oblast na sever, ona je obuhvatila i područje današnje savezne države SAD Kalifornije, pa je ostao i ovaj naziv, dok izvorna Kalifornija (poluostrvo) predstavlja današnje meksičke savezne države – Donja Kalifornija (Baja California) i Južna Donja Kalifornija. Pretpostavlja se da sam naziv California najverovatnije dolazi od latinske kovanice calida fornax (španski caliente horno) – „vrela pećnica“, što možda ukazuje na vrelu klimu mitskog ostrva, a koje se podudara i sa klimom Donje Kalifornije.

sa: https://susanshelton.com

Kolorado (Colorado): prema španskoj kovanici koja znači „obojeno crveno“, „rumeno“, „rujno“, svakako prema crvenkastom stenju koje obeležava krajolik ove oblasti (šp. colorado, eng. colored red). Ovaj naziv podseća na našu staru oblast Rujno, današnji zlatiborski kraj. Ova „crvena zemlja“ na istočnoj strani Stenovitih planina predstavlja krajolik koji nam je poznat iz većine vestern filmova – polupustinjska ravnica, stenovita pečurkasta brda, suptropska vegetacija. Ovde su izvorno živeli Juta indijanci (Ute), a kasnije je oblast postala zbeg velikih indijanskih plemena: Apači (Apache) i Komanči (Comanche) su ovde našli (privremeno) utočište sklanjajući se od širenja španske vlasti u Meksiku i Kaliforniji, a Arapaho (Arapaho) i Čejeni (Cheyenne), plemena iz kruga Algonkinskog naroda, ovde su se doselili sa severoistoka, pritisnuti od širenja najpre francuskih, a potom i britanskih kolonija.

Konektikat (Connecticut): naziv dolazi od kovanice indijanskog plemena Mohegan (ogranak naroda Algonkina, kod nas poznatiji kao Mohikanci) kinetuket – „duga plimska reka“. Ovaj naziv, svakako, u vezi je s rekom Konektikat koja seče ovu oblast i uliva se u Atlantski okean, a nabuja za vreme okeanske plime. Što se Mohegana tiče, iako je američki pisac Kuper (James Fenimore Cooper) 1826. godine napisao knjigu „Poslednji Mohikanac“ i iako je 1908. godine umrla poslednja osoba koja je govorila moheganskim jezikom, Mohegana / Mohikanaca i danas ima u Americi, i to upravo na području na kojem žive hiljadama godina (Konektikat), prema popisu iz 2010. godine bilo ih je nešto manje od dve hiljade duša.

Delaver (Delaware): ova mala savezna država na istočnoj obali Amerike naziv je dobila po De la Varu (Thomas West De La Warr), guverneru engleske kolonije Virdžinije u 17. veku. Ovo prezime vuče korene iz normanskog jezika i najverovatnije mu je osnova u bretonskoj reči gwern – vrsta breze (jova).

Florida (Florida): otkrivši ovo poluostrvo, španski konkvistador Ponse de Leon (Juan Ponce de Leon) nazvao ga je La Florida. Njegov dolazak na poluostrvo dogodio se u vreme Vaskršnjih praznika, tokom kojih se u Španiji održavaju festivali cveća, na španskom Pascua Florida („Cvetni Vaskrs“), pa je oblast nazvao u čast praznika.

Džordžija (Georgia): 1732. godine ova britanska kolonija tako je nazvana prema tadašnjem britanskom kralju Džordžu (George) II. Džordžija je bila najjužnija od izvornih 13 britanskih kolonija na istočnoj obali Amerike. Zanimljivo je da je Poveljom Provincije Džordžije iz 1732. godine u ovoj koloniji bilo zabranjeno robovlasništvo (kao i alkohol), jer je zasnivač i prvi guverner kolonije, Ogltorp (James Edward Oglethorpe), britanski oficir i filantrop, ovu koloniju, kao graničnu sa tada španskom Floridom, zamislio kao zemlju farmera-graničara (ili, što bi se kod nas reklo – krajišnika). Iako je dva puta potukao Špance koji su pokušavali da ugroze britanske kolonije sa juga, Ogltorp je, razočaran, napustio Džordžiju 1743. godine, a britanska kruna je od 1751. godine dozvolila trgovinu robovima u ovoj koloniji. Inače, familija Ogltorp je normanskog plemićkog porekla, čiji koreni sežu do 11. veka kada je Vilijam Osvajač osvojio Englesku.

Havaji (Hawaii): ova arhipelaška država se tako naziva prema istoimenom najvećem ostrvu. Poreklo naziva nije sasvim razjašnjeno. Prema jednoj varijanti, dolazi od imena epskog pretka Havajaca koji ih je tu doveo iz Polinezije, a čije je ime bilo Hawaiiloa. Druga varijanta koren ovog toponima nalazi u polinežanskoj reči za domovinu, koja ima različite varijante kod domorodaca širom Tihog okeana. Tako, primera radi, novozelandski Maori za domovinu koriste reč Hawaiki. Neki lingvisti naziv Havaja tumače prema reči Hawaiʻi u značenju „podzemni svet“ ili „dom predaka“, koja postoji u nekim polinežanskim jezicima, ali ne i u havajskom. I pored dodira s Evropljanima od 18. veka na dalje, Havajci su dugo imali nezavisnost, najpre kao skup plemena, često u međusobnom sukobu, a od 1795. godine ujedinjeni u Kraljevinu Havaji pod kraljem imenom Kamehameha Veliki. U periodu 1894-98. godine, Havaji su čak bili i nezavisna republika, da bi 1898. godine bili anektirani od strane SAD, na početku kolonijalne ekspanzije SAD, kad je ova sila u usponu od Španije preotela i Portoriko, Kubu, Filipine i neka polinežanska ostrva.

sa: wikipedia

Ajdaho (Idaho): kada je 1860-ih američki Kongres dogovorio da se napravi nova teritorija u Stenovitim planinama, tamošnji političar Viling (George Willing) predložio je naziv Idaho, sa obrazloženjem da na jeziku indijanskog plemena Šošoni ta kovanica znači „sunčana planina“ („Sunce dolazi iz planina“) ili „planinski dragulj“. Za ovakvu tvrdnju nigde nije pronađeno neko lingvističko uporište. Postoje neke tvrdnje da je Viling ovaj naziv sam smislio, i to od engleske kovnice „Ida-ho!“, što je pozdrav koji je upućivao nekoj ljupkoj devojčici imenom Ajda (Ida) – u prevodu „Ajda na vidiku“ (analogno engleskom pomorskom izrazu „land-ho!“ koje uzvikuje mornar koji opazi kopno – „kopno na vidiku!“). Upitno je šta je od ova dva istina, kako god, naziv Ajdaho se zapatio u ovoj oblasti, pa je i tamošnji gradić nazvan Idaho Springs (danas u državi Kolorado, na 500 kilometara od države Ajdaho), a u isto vreme, nešto dalje na zapad, rekom Kolumbijom je krstario parobrod nazvan „Idaho“. Tako je ovaj naziv ušao u upotrebu „na mala vrata“, da bi 1863. godine novoformirana oblast bila i zvanično nazvana Idaho Territory.

Ilinois (Illinois): država je dobila naziv po indijanskoj (algonkinskoj) plemenskoj konfederaciji iz 17. veka (Illinois Confederation) koju je činilo 12 plemena u slivu reke Misisipi. Ovaj vojni savez je, svakako, nastao kao reakcija na dodir sa evropskim istraživačima i kolonistima. Francuski jezuitski misionar Market (Jacques Marquette) ga beleži od 1673. godine i navodi da njegov naziv dolazi od reči illini – ljudi (u smislu – odrasli sposobni muškarci, ratnici), dok bi kovanica illiniwek značila pleme nadmoćnih ljudi (muškaraca, ratnika). S obzirom da je ovaj indijanski savez krajem 17. veka brojao, prema francuskim izvorima, oko 10.000 ljudi, moguće je da su se smatrali nadmoćnim u odnosu kako na Evropljane, tako i na druga indijanska plemena, pa otud i ovakav naziv. Drugo mišljenje je da ovaj toponim dolazi iz jezika plemena Miami (Majami, po njima i naziv gradu na Floridi), od kovanice irenwe-wa, u nekim dijalektima ilinwe, u prevodu – „onaj koji ispravno govori“ (uporedi sa – Sloven!). Francuzi su ovu kovanicu izgovarali kao „ilinoa“, sa nastavkom -ois („-oa“) a zapisivali kao Illinois. Kad je u SAD prevladao engleski jezik, ovaj toponim je počeo da je izgovara kao „ilinoj“. Što se indijanskog saveza tiče, od prvobitnih 12 plemena sa kraja 17. veka, početkom 18. veka preostala su samo dva, a danas postoje potomci samo plemena Peoria, koje su američke vlasti prethodno iz zavičaja preselile u Oklahomu. Po ovom plemenu danas nosi naziv čak 10 gradova na američkom srednjem zapadu.

Indiana (Indiana): prvi pomen ovog naziva je iz 1768. godine (tada je ova oblast bila deo kolonije Virdžinija), a 1800. godine jedan deo Severozapadne teritorije (Northwest Territory) i zvanično je nazvan Indiana Territory. Jasno je da je oblast nazvana po Indijancima (u ženskom obliku – „Indijanska zemlja“), i to narodu Iroki (francuski Iroquese, kod nas poznatiji kao Irokezi) koji su naseljavali ovu oblast.

Ajova (Iowa): oblast, kasnije država, prozvana je po plemenu Ioway (Ajovaj), ogranku naroda Sju (Sioux, kod nas poznatiji kao Sijuksi) koje je tamo živelo. Sam naziv plemana dolazi od indijanske kovanice plemena Dakota ayuhwa – „spavači“ („sleeping ones“), dok sami Ajovaji sebe nisu tako zvali, već Bahkhoje (Bahkodže – “Narod sivog snega”). Većina Ajovaja je vremenom preseljena u današnju državu Oklahomu.

GRB AJOVAJA IZ OKLAHOME

sa: https://www.bahkhoje.com

Kanzas (Kansas): videti Arkanzas.

Kentaki (Kentucky): negde tokom 1760-ih jedan deo kolonije Virdžinija počinje da se naziva Kentaki od strane evropskih naseljenika. Pre toga, ovaj naziv je dat reci koja tuda protiče (Kentucky river). Naziv jeste indijanske etimologije, ali nije razjašnjeno pravo značenje. Prema jednoj varijanti dolazi od irokeskog kenthake – „na livadi / polju / ravnici“, „u preriji“, prema drugoj iz Šoni jezika (Shawnee) Kenta aki, u prevodu „zemlja naših očeva / predaka“ (dakle, otačbina). U svim indijanskim angolkinskim jezicima „aki“ znači – zemlja, područje. Treća verzija je da naziv dolazi od izobličenog imena plemena Catawba (Katoba) koje je u vreme doseljavanja Evropljana naseljavalo područje Kentakija. Katobe su jedno od retkih plemena iz istočnih krajeva SAD koje nije nasilno preseljeno od strane američkih vlasti. Naime, u 18. veku, oni su sklopili savez sa evropskim kolonistima kako bi se zaštitili od agresivnih susednih Čirokija. Za uzvrat, tokom rata za američku nezavisnost, Katobe su se borili na strani američke vojske. Iako nisu bili u neprijateljstvu sa belcima, njihov broj je stalno opadao zbog raznih zaraznih bolesti. Danas ih ima nešto preko 3.000, uglavnom žive u Južnoj Karolini, a po njima se zove i grad u Severnoj Karolini.

Lujzijana (Louisiana): istražujući donji tok reke Misisipi, 1682. godine francuski istraživač De la Sal (René-Robert De la Salle) je ovu oblast proglasio francuskim posedom i prozvao je po tadašnjem francuskom kralju Luju (Louis) XIV (ženski oblik: Lujeva zemlja). Ime Louis je francuski oblik germanskog Ludvig, a ovo od starogermanskog  Chlodowig, što znači „slavan u borbi“ (analogno slovenskom – Borislav). Ovo ime se javlja u kasnijim oblicima Hludwig (franački), Clovis, Ludovicus (starofrancuski), Louis (francuski), Ludwig (nemački), Alois, Aloysius (novolatinski), Lewis (engleski), itd, pa i kod nas, gde u dokumentaciji nalazimo starije ime Lauš (od njega i prezime Laušević). U vreme kad je De la Sal imenovao ovu francusku koloniju, ona se protezala kroz ceo srednji zapad, od Meksičkog zaliva sve do današnje američko-kanadske granice. Danas spada u red manjih država i svedena je na krajnji duboki jug u oblasti donjeg toka Misisipija.

Mejn (Maine): većinsko je mišljenje da je ova država prozvana prema istoimenoj pokrajini na severozapadu Francuske, od francuskih kolonista iz 17. veka (prva francuska kolonija ovde zasnovana je 1604. godine). Postoji i mišljenje da naziv dolazi od starijeg engleskog Meyne – „kopno“ (Mainland), od engleskih kolonista počev od 1607. godine. Tokom 17. veka Mejn je uglavnom bio deo francuske kolonije Akadija (Acadia), a krajem 17. veka priključen britanskoj koloniji Masačusets, da bi 1820. godine bio izdvojen u posebnu državu. Inače, Mejn je oblast u SAD do koje su najranije doplovili Evropljani, pretpostavlja se u 12. veku, a prema arheološkom nalazu vikinškog novčića (prozvan „Maine penny“).

Merilend (Maryland): 1632. godine engleski kralj Čarls I Stjuart izdao je kolonijalnu povelju Lordu Baltimoru (George Clavert Baltimore), a naziv joj dao po svojoj ženi, kraljici Mariji (Queen Mary; Henrietta Maria of France) – „Marijina zemlja“. Baltimor je isprva kralju predložio da se kolonija nazove Crescentia (the land of growth / increase – „zemlja rasta / napretka“), ali je kralj ipak na samoj povelji koloniju označio na latinskom kao Terra Mariae, engleski Mary Land. Pre ovog zvaničnog naziva, sami kolonisti su ovo područje, kasnije proglašeno kolonijom, zvalo po kralju – Augusta Carolina (objašnjenje za naziv Karolina videti kasnije, u odeljku o Severnoj Karolini).

Masačusets (Massachusetts): engleski kolonisti su državu nazvali po lokalnom indijanskom algonkinskom plemenu Massachusett. Plemensko ime dolazi od indijanske kovanice  muswachasut – što je najbliže prevodu: „oni koji žive pored velikog brda“ (brđani). Sami plemenici su svoje pleme nazivali Moswetuset.

sa: http://massachusetttribe.org

Mičigen (Michigan): dolazi od indijanske kovanice algonkinskog plemena Ojibwa – mishigami, u značenju „velika voda“ (jezero). Ova dva prostrana poluostrva na Velikim jezerima bila su tokom 17. i 18. veka u sastavu francuske kolonije Nova Francuska (Nouvelle France), da bi 1763. Pariskim mirom, posle kolonijalnog rata između Britanaca sa jedne i Francuza i Indijanaca sa druge strane, došla u posed britanskih kolonijalnih vlasti. 1837. godine Mičigen je postao savezna država SAD. Pleme Odžibve, iz čijeg jezika dolazi ovaj toponim, je jedno od najbrojnijih indijanskih plemena danas u SAD, a drugo po brojnosti u Kanadi (najbrojniji je narod Cree) ima ih preko 170.000 u SAD i oko 160.000 u Kanadi. I dok su Francuzi za njih koristili naziv Ojibwa (francuski izgovor: „ožibua“), Britanci su ih zvali Chippewa (izgovor: “čipua“ ili „šipua“ – može se zaključiti da je koren isti, samo postoji razlika u zvučnim i bezvučnim suglasnicima u francuskom i engleskom izgovoru). Jedan znameniti Odžibva je epski junak Hijavata iz pesme „Pesma o Hijavati“ (The Song of Hiawatha) koju je 1855. godine napisao američki pesnik Longfelou (Henry Wadsworth Longfellow) i koja opisuje indijanski način života kroz avanture ratnika Hijavate i njegovu tragičnu ljubav sa dakotanskom devojkom imenom Minehaha. Ova priča bila je u 20. veku inspiracija za stvaranje dečjeg stripa i crtanog fila o avanturama Malog Hijavate.

Minesota (Minnesota): naziv je država dobila po istoimenoj reci, a dolazi od indijanske kovanice (pleme Dakota) mni sota, u značenju „bistra voda“, mada postoji i mišljenje da je u pitanju indijanska kovanica mnisotta, što bi značilo sasvim suprotno od bistre – „zamućena voda“. Prema legendi, Indijanci su prvim belim naseljenicima objasnili da oni reku zovu Minesota, a da bi im objasnili šta to znači, sipali bi mleko u vodu kako bi je zamutili. Reč mi, ni, mni se nalazi u mnoštvu američkih toponima i u nekim indijanskim jezicima ima značenje – voda, tako i u jeziku Dakota. Prefiks minne nalazi se u mnoštvu toponima ovog područja, poput Minnehaha (“voda koja se uvija” – vodopad), Minneiska (“bela voda”), Minneota (“puno vode”), Minnetonka (“velika voda”), Minnetrista (“vijugava voda”), a Evropljani su ovaj prefiks dali i glavnom gradu ove države – Minneapolis, dodajući grčki nastavak za grad. Ova oblast je najpre bila deo francuske Lujzijane, zatim britanski posed, a posle sticanja nezavisnosti u okviru SAD, kao deo drugih okolnih saveznih država, sve do proglašenja Minnesota Territory 1849. godine, od kada i zvanično nosi ovaj naziv. Minesota je bila poprište krvavog Američko-Dakota rata 1862. godine. Iskoristivši Američki građanski rat, Dakote su napali tamošnje vojno utvrđenje. Međutim, jedan puk vojske Unije je povučen iz građanskog rata i poslat na Dakote. Odmazda je bila surova: nakon poraza na bojnom polju najveći deo preživelih Dakota ratnika spas je pronašao u Kanadi ili prebegavši na zapad SAD, ostavljajući porodice na milost američkoj vojsci. Zarobljeni muškarci su većinom po kratkom postupku osuđeni na smrt, a nejač je smeštena u koncentracioni kamp (čitaj – logor), gde ih je veliki broj umro tokom sledeće zime, zbog hladnoće i loših uslova.

Misisipi (Mississippi): dolazi od indijanske kovanice (pominjanog plemena Ojibwa) misi ziibi, u značenju „velika reka“. Reka Misisipi je u Severnoj Americi nešto poput Dunava u Evropi, reka oko koje se razvila paleolitska civilizacija Protoindijanaca. Njihov život se odvijao na platoima pored reke (up. Lepenski Vir!) gde i do danas postoje ostaci njihove kulture (čiji počeci se procenjuju na oko 10.000 godina pre Hrista). Na područje države Misisipi prvi Evropljani su došli 1540. godine, bila je to španska ekspedicija prevođena De Sotom (Hernando de Soto). De Soto je zabeležen u istoriji kao prvi Evropljanin koji je prešao reku Misisipi, međutim, na obali iste reke on i veći deo njegove ekspedicije su ostavili kosti dve godine kasnije.

Misuri (Missouri): kao i Misisipi i Misuri je naziv dobio po reci, a reka po indijanskom plemenu koje su evropski kolonisti prozvali Missouria, a izvorno ime im je Wimihsourita, što znači opisno „onaj koji ima dubljeni čamac / kanu“ (engleski: One who has dugout canoe). Kad je, 1821. godine, područje Misurija proglašeno za saveznu državu, on je bio najzapadnija država SAD, i nazivan je „Vrata Zapada“ (Gateway to the West) i „Majka Zapada“ (The Mother of the West), s obzirom da su upravo preko države Misuri i istoimene reke išli pravci naseljavanja Evropaljana prema zapadu Amerike i širenje teritorije SAD na tu stranu. Misuri je bio robovlasnička država i veoma podeljen u Građanskom ratu u Americi 1861-65. godine. Zvanično je ostao u Uniji, ali je raspoloženje stanovništva bilo naklonjenije Konfederaciji. Južnjačke trupe su ovde poražene, ali je nastavljen partizanski rat lokalnih projužnjačkih vojnih družina. Nakon rata, mnoge ove družine su se pretvorile u razbojničke bande koje su napadale i pljačkale vozove i banke. Najpoznatija je bila ona Džesija Džejmsa, čiju osovinu su činili on i njegov brat Frenk i četvorica braće Janger (James & Younger Gang), nešto slično hajdučiji u Srbiji nakon Prvog svetskog rata.

sa: https://www.si.edu/

To be continued…

Izvori:

wikipedia

https://accessgenealogy.com

https://www.californiafrontier.net

https://www.britannica.com

https://www.museum.state.il.us

https://www.bahkhoje.com

https://www.catawba.com

https://www.behindthename.com

http://massachusetttribe.org

https://www.mnhs.org

Naslovna slika sa: https://www.thoughtco.com