Poreklo stanovništva naselja Vidrići, opština Sokolac. Prema knjizi Milenka S. Filipovića “Glasinac”, antropogeografsko-etnološka rasprava, SANU, Beograd, 1951. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj naselja.
Sela — Nadići, Smreke, Sječina, Vidrići, Golo Brdo, Staro Selo, Aliluci i Polje – cy po stranama bregova i kosa između Luburić-Polja ili Reljina Polja c jedne a Vidrićskog Polja s druge strane.
Vode, zemlje i šume.
Do 1929. sela su oskudevala vodom. Bilo je više starinskih bunara pod pločama. Mesta na kojima su njive i senokosi (do oko 1920. bilo je njiva veoma malo) zovu se: Staro Selo, Borje, Rosulje, Duge Njive, Đokove Njive, Sječine, Klaničine, Velika Njiva, Podnior Njiva, Previja, Bara, Potkućnjica, Diklin Do, Zidine, Konopljišta. Šume je bilo mnogo po bregovima u selu. Bila je najviše „crna šuma“. Sadašnje ispaše su po kršu, „prikršice“, gde je sasvim slaba zemlja: Rasovače, ‘Gavanci, Krečni Vrh, Maće i Kratelj.
Tip i ime sela.
Naselje je razbijeno i ima 41 sleme sa (51 kućom). U selu su dva dućana i dve kafane, obe pored državnog druma koji ide kroz selo. Groblje je u selu, između Viora i Golog Brda, kraj srednjevekovne nekropole.
Vidrići su prozvani po ranijim stanovnicima: bio je tu neki Bego Vidrić, muslimanin. Posle njegove smrti, ostale su mu dve ćeri, i one su prodale selo begovima. Izvan Glasinca niko ne zna za naziv Luburić–Polje nego ga zovu Reljino Polje. Prozvano je, po predanju, po Relji Luburi, koji je ubio nekog Turčina. Još se priča da je taj Relja skakao u polju i skočio na neku ploču. Zirat Aliluci zove se tako, jer dugo vremena nije obrađivan. Tu su se bili prvi naselili neki Đurđa i Đoko Ban, a posle su došli Savčići.
Starine u selu.
Od starina su u selu tri „rimska“ groblja, kako sada zovu srednjevekovne nekropole: dva y Luburić-Polju i treće kraj Hercegovačkog Druma, do kog je i sadašnje groblje. Za Staro Selo se priča da je tu bilo selo, kad je bio „Rim“, a na tom mestu su se naselili prvi Gašovići i Dupljani. Ima starih zidina, po kojima se poznaje gde su bile kuće.
Vidrići su nekada bili muslimansko selo, čiji su stanovnici pomrli od kuge. Stara muslimanska groblja su na Sječinama, na Srednjem Brdašcu pod Vidrićima i na Zidinama y Luburić-Polju, pod Gradinom, gde ima i ostataka od kuća. Od ranijih pravoslavnih stanovnika, sem pomenutih, zna se i za Kruškoprde, koji su se bili iselili u Popoviće, a odatle u Mislovo.
Poreklo stanovništva.
-Bjelakovići (8 slemena sa 9 kuća) su starinom Avramovići, a još starije prezime im je Kovačevići. Bjelak je bio praded Obrena Bjelakovića (53 god.), a Bjelakov otac se je zvao Avram. Bilo ih je devet braće, od kojih je uz kugu ostao samo Bjelak. Bili su ranije na Mandri, pa je posle Bjelak prešao tastu Furdilu. Od istog roda su Kovačevići na Puhovcu i pod Bukovačom. Nekada su Bjelokovići slavili Lučindan. Bilo ih mnogo, i da bi mogli jedni drugima da dolaze, promene u Stjepanjdan, što je danas slava Bjelakovića u Vidrićima.
-Bojovići (7 k., Đurđevdan i Savindan) su starinom iz Drobnjaka i vode poreklo od Omakala. Pripadaju Konjokradima. Najpre su bili y selu Budacima, gde su se bili naselili braća Luka i Petar. Od Luke su Lučići u Brnjici kod Prače, a sin Petrov Bojo prešao je na Glasinac.
-Dupljani (2 k., Lučindan) se zovu tako po nekoj babi, a starinom su Veselinovići. Bili su u Margetićima, odakle su se, posle deobe, razišli u razna sela. Misle da su poreklom iz Hercegovine.
-Savčići (2 slemena sa 3 kuće, Nikoljdan) su starinom Banovići od Nikšića, odakle su došli Novica n Krsto, malo pre Kapovnća.
-Kapovići (1 k., sv. Arhanđeo i prislužba sv. Ilija). Ima ih u Tabacima kod Zvornika kao Bogdanovnća, zatim u Valjevu i na „Glasincu“, Pod Pećinom. Doselio je ovamo Ilija, sin Savin, ded šezdesetogodišnjeg Lazara. Došao je iz Zagrede ispod Garča u plemenu Bjelopavlićima gde su se zvali Đurićima. Ilija je krenuo zbog krvi i naselio se je pravo u Vidrićima. Po drugima, ded im je doselio iz Drobnjaka a starinom su iz Vasojevića.
-Pajići (1 k., Đurđevdan i Savindan) su starinom iz Drobnjaka, a u Vidriće su došli iz Babljaka u Rogatičkom srezu. Naselili su se 1913. Opširnije u opisu Sajica.
-Gašovići (2 K., Nikoljdan) su starinom G ovedarice iz Mioljača u Gacku, a daljom starinom iz Hercegnovog. Došlo ih je u Bosnu pet braće i raselili su se iz vlaseničkih Kusača. Iako i forcani na Sokocu imaju isto predanje o poreklu, smatraju se posebnim, samostalnim, rodovima.
-Kezunovići (8 slemena sa 12 kuća, Lučnndan i prislužuju Stjepanjdan). Risto Kezunović, koji je 1930 ima 75 godina, rodio se je y Vidrićima, a doselio je njegov ded Gavrilo iz Nikšićske Župe, odakle je krenuo zbog toga što ga je neki beg ošamario. Ranije su se zvali Jokićima, a sadašnje prezime su dobili po dedovu nadimku (Keko). Rod su im Đurkovići na Kramu (Rogatički srez).
-Furdilovići (1 k., Arhanđelovdan) su starinom Vukopići ili Kablari iz mesta Bukovice u Hercegovini, odakle im je krenuo ded. U Drini su bili zastali u kući nekog muslimana Furdila. Biće starinom ipak Drobnjaci. Zajedno u kući i u zadruzi c Furdilovićem je i Antonije Memedović. Doselio se je Mališa. Memedović, 1879, na Bandino Brdo, odatle je prešao u Sokoloviće, a iz Sokolovića u Vidriće, oko 1890: kad je Steianu Furdiloviću umro otac, mati mu zovne svog brata Mališu da s njom živi i vodi kuću, i tako je postala ova zajednica.
-Memedović je daljom starinom iz Drobnjaka i pripada grupi Đurnovića. Memedović slavi Đurđevdai i Savindan.
-Gajovići (1 sleme sa 3 kuće, Jovanjdan i Velika Gospojina) su starinom Kurdulije iz Banjana. Istog je roda i Bošković na Podromaniji.
-Drljići (1 sleme sa 2 kuće, Nikoljdan i Arhanđelovdan) su starinom Jakitići iz Rubeža. Došli su u Vidriće, pre četiri pojasa, preci Gorčin i Vuk. U Barama ·i u Boanu, u Drobnjaku, ima rod Rubežani, koji su se nekad zvali Jakičići. Oni znaju da su došli iz Rubeža kod Nikšića (a najdalja starina im je iz Kuča) i da se je jedan njihov ogranak od tri kuće odselio u Vidriće na Glasincu, a posle od tih sa Glasinca dve u Srbiju.
-Mirjanići (1 k., Ignjatijevdan) su starinom Šivčići, a prozvani su po babi Mirjani. Ima ih na Podromaniji, zatim u Papraći i istočno od Rogatice. Možda su rod s Vitomirima.
-Dubajić (1 k., Jovanjdai) je starinom iz Uskoka, odakle mu je došao ded.
-Bilići (1 k.): opširnije u opisu Brajakovića.
-Borovčani (2 k.): opširnije u opisu Borovpa.
-Koprivice (1 sleme sa 2 kuće): opširnije u opisu Bandina Odžaka.
-Kosorići (1 k.) opširnije u opisu Čitluka.
IZVOR: Prema knjizi Milenka S. Filipovića “Glasinac”, antropogeografsko-etnološka rasprava, SANU, Beograd, 1951. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
17. mart 2024. u 15:38
Božidar
Tekst o Vidrićima i Kezunovićima sam nedavno pročitao na sajtu „poreklo.rs.“, gdje autor teksta „citira“ Rista Kezunovića i razlog njihovog dolaska na Glasinac, navodno iz Nikšićke Župe, zato što je neki beg „ošamario“ njegovog djeda Gavrila.
Uljudno rečeno, to se kosi sa time šta sam ja čuo dok sam živio u Vidrićima i išao u Osnovnu Školu u Sokocu od 1953-1961. godine, kada sam, između ostalog, čuo od Ristovih savremenika to što je Risto s tim u vezi rekao autoru knjige o Glasincu, koji ili nije povjerovao Ristu ili je to „umjetnički dotjerao“, tj. dao svoju verziju razloga dolaska Kezunovića na Romaniju (u Vidriće).
Risto, Gavrilov unuk i Jovičin sin, je brat moga djeda Stevana, a lično sam poznavao Ristovog sina Miloša, Ristove bratiće Milutina, Nikolu, Vukolu, Pavla, Blagoja, Neđa i Milovana i Ristovog rođaka Anđelka, tj. Bogdanovog sina, mlađeg Jovičinog brata.
Od najmanje dvojice gore navedenih Jovičinih potomaka, koji su kao odrasli ljudi živili u vrijeme kada je autor knjige o Glasincu boravio i intervjuisao Rista, sam čuo drugu priču. Po njihovom sjećanju Risto je autoru knjige o Glasincu ispričao da je Gavrilo radio kod Nikšićkog bega. Jednom prilikom, dok je krčio trnje budakom, Beg je odnekud dojahao i najvjerovatnije iz obijesti ili nekog drugog važnijeg razloga ošinuo „ponositog Đaurina“ korbačem i rekao mu da radi usrdnije. Gavrilo ga je zbog toga udario budakom i oborio sa konja. Beg je od toga udarca umro nekoliko dana kasnije, a prije toga dao opis kako Gavrilo izgleda, jer mu nije znao ime, ili se ispostavilo da mu je Gavrilo dao lažno ime.
Ovdje se postavlja pitanje da li je Ristova priča o begu i Gavrilu bila istinita ili izmišljena, ako se zna da je više od sto godina ranije život te porodice bio u opasnosti, jer su ih htjeli istrijebiti, ili, kako se to tada u brdima današnje Crne Gore govorilo, „kuću im iskopati“ – više o tome na sajtu porodice Kezunović.
Po pričanju Jovičinih i Bogdanovih potomaka, Gavrilo nije boravio na Gradini u blizini Kratelja, gdje su se „sklonili“ njegova žena i dva mala sina Jovica i Bogdan (oko 5. i 3. g.) i njegov bratić Pero od 13-14 godina“. Tačno je to, kao što piše u knjizi u Glasincu, da su se dugo vremena zvali Jokićima i da su govorili da su porijeklom iz Nikšićke Župe. Šezdesetak godina nakon bjekstva, nakon što su „zaimali i postali brojni“ – njihove riječi, koje su u ovom tekstu u navodnicima, su mi se kao desetogodišnjem dječaku duboko urezale u mozak – Jovica i Bogdan su osedlali konje i „odjahali pod Ostrog“ da traže oca Gavrila. Kad su se vratili rekli su da su ga našli i „da im je od sreće umro na rukama“. Od tada oni se ponovo prezivaju Kezunović. Do početka 20-og vijeka oni žive svi zajedno na Gradini kod Kratelja, iako su imali svoje zemlje i na Kramu, i kod Han Pijeska i Pjenovca i Vlasenice. Na Gradini su imali veliku zajedničku kuću ograđenu kamenim zidom (zaštita od nepoženjnih ljudi i divljih zvijeri). Poslije 2. Svjetskog rata je kamenje od te ruševine upotrijebljeno uglavnom kao fundament glavnoj ulici u Sokocu, prije nego što su je asvaltirali.
Zbog lošeg vođenja domaćinstva i rasipništva najstarijeg Jovičinog sina, oni se početkom 20-og vijeka dijele i prave više kuća u Zidinama, jednu pored druge, iznad samog Luburić polja sa sjeverne strane gdje su imali svoje njive. Poslije 1. Svjetskog rata, kada su im kuće u Zidinama spaljene i postale ruševine (otuda naziv Zidine), oni se sele u Vidriće i prave sebi kuće, svaki na svojoj parceli, na imanjima koja su još bila u vlasništvu Kezunovića, t.e. na dva brda – Golom Brdu i Vijoru – i polovini trećeg brda sve do Krajine Glavice, gdje su Risto i Stevan imali svoje kuće, kao i na njivama, na Vidrićkoj ravnici/polju, gdje su još tri-četiri familije Kezunovića sagradili sebi kuće. Poslije 2. Svjetskog rata Kezunovići i brojno i površinski sačinjavaju otprilike polovinu ljudstva i zemljišta u Vidrićima – bez ograda i vidnih granica šta je čije. Ograde u Vidrićima se pojavljuju 10-ak godina poslije 2. Svjetskog rata. Do tada u Vidrićima, osim 12 kuća Kezunovića, ima devet kuća Bjelakovića, tri kuće Savčića, po dvije kuće Gaševića, Mirjanića i Kapovića i po jedna kuća Furdulovića, Memedovića i Dupljanina. Malo kasnije se tu doseljavaju dvije familije Drljića. Bojovići i neke druge familije, koje navodi autor knjige o Glasincu, tada nisu spadale u administrativne granice Vidrića.