Najveći broj pripadnika muslimanske elite u komunističkoj Jugoslaviji 1957. godine nacionalno se izjasnio kao Srbi (njih skoro 61 odsto), slede Hrvati (17 odsto), Jugosloveni (7 odsto), Crnogorci (3 odsto), a samo jedna od 151 anketirane ličnosti se izjasnila kao musliman.
Poreklo jugoslovenskih muslimana jedna je od tema oko koje se u današnje vreme pletu različite i često potpuno suprotstavljene teorije. Među samim muslimanima, naročito onim iz Bosne i Hercegovine, u poslednjih dvadesetak godina ustalile su se teorije njihovoj posebnosti u odnosu na Srbe i Hrvate, a u središtu tih teorija su uglavnom teze o poreklu Bošnjaka od srednjovekovnih bogumila. S druge strane, kod Srba i Hrvata uvreženo je stanovište da su muslimani njihov izdanak. Ovi različiti pogledi najbolje se vide ako se ode na srpsku ili hrvatsku stranicu Vikipedije i pročitaju navodi ispod odrednice Bošnjaci.
Pretenzija ovog članka nije da ulazi dublje u analizu ovih različitih teorija, već da predstavi jedan zanimljiv izvor za razumevanje (nacionalnog) stanja svesti muslimana u posleratnoj, komunističkoj Jugoslaviji. Ali, pre nego što taj izvor predstavimo i analiziramo, samo nekoliko napomena. Tretman muslimana u početnim godinama vladavine komunista bio je takav da nisu bili prepoznati kao poseban, konstitutivni narod, pa se kao takvi ne pominju u dokumentima iz, na primer, Drugog zasedanja AVNOJ u Jajcu, 29-30. novembra 1943. godine. Posle rata, na prvom popisu održanom 1948. godine, muslimani slovenskog porekla (različito tretirani u odnosu na muslimane albanskog ili turskog porekla) imali su mogućnost da se izjasne kao Srbin – musliman, Hrvat – musliman, Crnogorac – musliman, ili samo kao Srbin, Hrvat, Crnogorac, a mogli su navesti i da su neopredeljeni. Od 1953. muslimanima je data i mogućnost da se izjasne i kao Jugosloveni, a po prvi put su se od 1961. godine mogli opredeliti kao Muslimani (sa velikim slovom M) po etničkoj pripadnosti. Popisom stanovništva iz 1971. godine omogućeno je da se izjasne kao Muslimani po narodnosti.
Knjiga “Ko je ko u Jugoslaviji”, koja je predmet ove analize, objavljena je u Beogradu 1957. godine u izdanju “Sedme sile”. Reč je o jednoj od retkih publikacija biografskog tipa u kojoj se mogu pronaći imena brojnih muslimana, koji su se, između ostalih podataka, izjasnili i po pitanju svoje nacionalne pripadnosti. Knjiga je metodološki urađena po uzoru na svetski poznatu ediciju “Who is who”, a na osnovu upitnika koji su bili poslati pripadnicima tadašnje političke, kulturne, poslovne i druge elite. Kako je navedeno u predgovoru ove knjige, samo u retkim slučajevima, kad upitnik nije popunjen lično, objavljivani su podaci koji su bili javno dostupni. Dakle, ogromna većina anketiranih upitnike je popunila svojom rukom i dostavila redakciji ove knjige, pa tako i podatke o nacionalnoj pripadnosti.
Zanimljivo je da nacionalnost nije navođena u knjizi “Ko je ko u Jugoslaviji” koja je izašla između dva svetska rata (objavljena 1928. godine, u izdanju “Jugoslovenskog godišnjaka” iz Beograda i “Nove Evrope” iz Zagreba). U posleratnoj Jugoslaviji, osim knjige iz 1957. godine, objavljena je još samo jedna knjiga iz ove edicije i to 1970. godine (u izdanju Hronografa, Beograd), ali u njoj takođe nije navedena nacionalna pripadnost istaknutih ličnosti. Doduše, postoji još jedna knjiga naslovljena sa “Ko je ko u Jugoslaviji 1 – lekari” (u izdanju Saveza lekarskih društava Jugoslavije) iz 1968. godine i u njoj se u biografskim podacima ističe i nacionalnost. Međutim, upadljivo je da se kod muslimana ta odrednica uglavnom izostavljala. Tek tu i tamo se pojavljuje, pa tako i dalje ima onih muslimana koji su se nacionalno odredili kao Srbi (npr. Iblizović Muhamed, ftiziolog iz Doma zdravlja železničara u Sarajevu, Hrabač M. Emina, ginekolog u Domu zdravlja “Rava Janković” u Sarajevu, Holučlić A. Asim, hirurg u Medicinskom centru Jajce itd.).
U knjizi “Ko je ko u Jugoslaviji” iz 1957. godine nalazi se ukupno 151 osoba za koju se, prema ličnom imenu, može sa sigurnošću konstatovati da je reč o muslimanima. Pri tome, nisu uzeti u obzir drugi muslimani uz čije ime stoje odrednice Turčin, Šiptar, Arbanas ili Albanac. Među ovih 151 jugoslovenskih muslimana, najveći broj je rodom iz Bosne i Hercegovine (njih 140), a preostali su iz Srbije (šest) i Crne Gore (pet). Na kraju ovog članka dat je i njihov poimenični popis u kojem, pored prezimena i imena, stoji mesto i godina rođenja. Ostali biografski podaci u ovom našem popisu nisu navođeni, a zainteresovanog čitaoca upućujemo da te podatke pronađu u pomenutoj publikaciji. Ono što je evidentno jeste da će među navedenim imenima mnogi prepoznati istaknute delatnike iz političke i kulturne sfere (Džemal Bijedić, Hakija Pozderac, Skender Kulenović, Mehmed-Meša Selimović, Hamza Humo, Zuko Džumhur itd.).
Što se tiče nacionalne pripadnosti, muslimani su se u ovoj knjizi opredeljivali na ovaj način: Srbi (ukupno 92, odnosno 60,92 odsto), Hrvati (ukupno 26, odnosno 17,22 odsto), Jugosloveni (ukupno 11, odnosno 7,28 odsto), Crnogorci (ukupno 5, odnosno 3,31 odsto);, muslimani (ukupno 1, odnosno 0,66 odsto), neizjašnjeni odnosno bez bližih podataka (ukupno 16, odnosno 10,59 odsto).
Na priloženoj karti možete videti i teritorijalni raspored navedene 151 ličnosti prema nacionalnoj pripadnosti (crvena boja – Srbi, plava – Hrvati, žuta – Jugosloveni, narandžasta – Crnogorci, zelena – muslimani, bela – neizjašnjeni).
Konačno, evo i spiska svih muslimana koji se pominju u knjizi “Ko je ko u Jugoslaviji” iz 1957. godine, posloženih po azbučnom redosledu (u knjizi su poređani po abecedi, jer je objavljena na latinici), a u okviru nacionalnog izjašnjenja (ili izostanka istog):
SRBI (92):
- 1. Ahmetspahić Sulejman, Vranduk/Zvornik (1925)
- 2. Alikalfić Fazlija, Mostar (1910)
- 3. Arapović Dževad, Vareš (1926)
- 4. Bahtović Refik, Mioč/Višegrad (1928)
- 5. Balić Kasim, Kozarac/Prijedor (1928)
- 6. Begić Muhidin, Koraj/Lopare (1918)
- 7. Begović Mehmed, Lastva/Trebinje (1904)
- 8. Begović Safet, Srebrenica (1916)
- 9. Branković Seid, Rogatica (1927)
- 10. Brkić Husein, Mostar (1889)
- 11. Bukurević Zahid, Visoko (1919)
- 12. Burić Hasan, Brčko (1909)
- 13. Vejzagić Alija, Livno (1924)
- 14. Volić Rasim, Trebinje (1920)
- 15. Gluhić Suljo, Tuzla (1917)
- 16. Grebo Ahmed, Ljubinje (1905)
- 17. Grebo Muhamed, Mostar (1916)
- 18. Dizdar Hamid, Stolac (1907)
- 19. Đapo Fehim, Tuzla (1925)
- 20. Zubović Izet, Bosanska Dubica (1921)
- 21. Kahvić Husein, Pridil/Doboj (1909)
- 22. Kapetanović Hajro, Bosanski Novi (1917)
- 23. Kapić Zijad, Sarajevo (1925)
- 24. Kešetović Muhamed, Donji Moranjci/Tuzla (1925)
- 25. Kršlak Derviš, Jajce (1910)
- 26. Krvavac Osman, Velika Gračanica/Gacko (1914)
- 27. Kulenović Skender, Bosanski Petrovac (1910)
- 28. Kunosić Šefket, Dobrnja/Tuzla (1927)
- 29. Kurt Husnija, Mostar (1900)
- 30. Kurtović Mustafa, Trebinje (1923)
- 31. Maglajlić Šefket, Banjaluka (1912)
- 32. Mazalović Hamid, Plahovići/Kladanj (1907)
- 33. Mehikić Salih, Koraj/Lopare (1916)
- 34. Mehinagić Rizo, Gračanica (1922)
- 35. Mehmedbašić Hajrudin, Stolac (1916)
- 36. Mesić Mujo, Bosanska Krupa (1929)
- 37. Mujkić Asim, Brčko (1919)
- 38. Mulabegović Avdo, Derventa (1927)
- 39. Musabegović Enver, Prijepolje (1917)
- 40. Musić Zećir, Nova Varoš (1919)
- 41. Nazečić Salko, Mostar (1904)
- 42. Nuhbegović Husein, Repovci/Konjic (1918)
- 43. Nuri-Kuralt Bahrija, nije navedeno mesto rođenja (1904)
- 44. Osmanagić Muris, Čajniče (1928)
- 45. Pozderac Hakija, Cazin (1919)
- 46. Puškarević Abdulah, Zvornik (1922)
- 47. Redžić Enver, Stari Majdan/Sanski Most (1915)
- 48. Redžović Abdul, Gluhovica/Novi Pazar (1926)
- 49. Sarajlić Midhat, Zenica (1925)
- 50. Sefer Mujo, Travnik (1905)
- 51. Seferović Nusret, Mostar (1923)
- 52. Selimović Mehmed-Meša, Tuzla (1910)
- 53. Sikirić Šaćir, Oglavak/Kiseljak (1893)
- 54. Sirčo Halid, Visoko (1922)
- 55. Sivro Besim, Vitez (1914)
- 56. Sladić Ramiz, Prevraće/Foča (1902)
- 57. Smajić Ramo, Tuzla (1914)
- 58. Spužić Muzafer, Modriča (1918)
- 59. Suljić Fuad, Modriča (1921)
- 60. Tanović Arif, Gacko (1925)
- 61. Tihić Mersed, Bosanski Šamac (1926)
- 62. Tufekčić Mehmedalija, Gradačac (1912)
- 63. Ćemerlić Hamdija, Janja/Bijeljina (1905)
- 64. Ćorić Remzija, Foča (1917)
- 65. Fejić Hadži-Ibrahim, Mostar (1883)
- 66. Filipović Nedim, Glamoč (1915)
- 67. Hadžiabdić Meho, Bihać (1920)
- 68. Hadžihajdarević Mustafa, Bihać (1921)
- 69. Hadžimurtezić Halil, Nova Varoš (1916)
- 70. Hadžimurtezić Huso, Nova Varoš (1916)
- 71. Hadžiselimović Hajrudin, Banjaluka (1914)
- 72. Hasanbegović Safet, Avtovac/Gacko (1926)
- 73. Hašimbegović Selmo, Prijepolje (1918)
- 74. Hercegovac Adem, Žepče/Zenica (1914)
- 75. Hodžić Sabahadin, Istanbul (1909)
- 76. Hrustanović Kasim, Gacko (1907)
- 77. Hukić Refik, Tajšići/Tuzla (1927)
- 78. Humo Avdo, Mostar (1914)
- 79. Humo Hamza, Mostar (1995)
- 80. Crljenak Džavid, Prijedor (1924)
- 81. Čalo Mehmed, Banjaluka (1920)
- 82. Čaušević Suljo, Brčko (1919)
- 83. Čehajić Hamo, Sanski Most (1922)
- 84. Čerkez Ibrahim, Tetovo/Zenica (1904)
- 85. Čengić Esad, Foča (1919)
- 86. Džumhur Asim, Konjic (1919)
- 87. Džumhur Zuko, Konjic (1921)
- 88. Džinović Avdo, Sarajevo (1899)
- 89. Šabić Mustafa, Bijeljina (1925)
- 90. Šator Ibrahim, Lokve/Stolac (1915)
- 91. Šehalić Fehko, Vrbice/Jajce (1909)
- 92. Šehović Ahmed, Prijepolje (1911)
HRVATI (26):
- 1. Ahmetović Lutvo, Mostaći/Trebinje (1914)
- 2. Brekalović Omer, Sarajevo (1906)
- 3. Brkić Hasan, Livno (1913)
- 4. Delić Mujo, Bihać (1913)
- 5. Inđić Muharem, Travnik (1928)
- 6. Kadić Muhamed, Mostar (1906)
- 7. Kadić Smajil, Bosanska Krupa (1930)
- 8. Kapetanović Kemal, Sarajevo (1921)
- 9. Konjhodžić Mahmud, Ljubuški (1905)
- 10. Maglajlić Ekrem, Banjaluka (1908)
- 11. Mehmedagić Mesud, Doboj (1920)
- 12. Mujadžić Omer, Bosanska Gradiška (1903)
- 13. Muidović Zebra, Sarajevo (1912)
- 14. Sarajlija Asim, Velika Kladuša (1928)
- 15. Smajić Meho, Donja Višća/Tuzla (1923)
- 16. Sušić Huso, Gornji Vakuf (1920)
- 17. Tufekčić Hasan, Babice/Tuzla (1926)
- 18. Filipović Hamid, Glamoč (1904)
- 19. Filipović Sulejman, Glamoč (1895)
- 20. Hadžibeganović Abdulah, Vlasenica/Zvornik (1921)
- 21. Hadžić Fadil, Bileća (1922), novinar
- 22. Hrasnica Fahrudin, Sarajevo (1907)
- 23. Hrvić Osman, Mostar (1914)
- 24. Čadra Mida, Mostar (1919)
- 25. Čamo Edhem, Trebinje (1909)
- 26. Džirlo Đebrail, Livno (1919)
JUGOSLOVENI (11):
- 1. Bijedić Džemal, Mostar (1917)
- 2. Karabegović Osman, Banjaluka (1911)
- 3. Mandžić Pašaga, Tuzla (1907)
- 4. Slipčević Mustafa, Mostar (1900)
- 5. Ugljen Ćazim, Mostar (1899)
- 6. Fejić Salko, Mostar (1914)
- 7. Filipović Safet, Ljubinje (1908)
- 8. Hasanagić Edib, Priboj (1914)
- 9. Hasanagić Hilmija, Priboj (1918)
- 10. Hukić Mehmedalija, Tuzla (1914)
- 11. Šarac Zaim, Stolac (1892)
CRNOGORCI (5):
- 1. Adrović Rahman, Vrbica/Ivangrad (1922)
- 2. Mehović Ćamil, Sipanje/Bijelo Polje (1914)
- 3. Redžepagić Mustafa, Plav (1923)
- 4. Selmanović Ahmo, Pljevlja (1916)
- 5. Šlaković Jusuf, Dobra Voda/Bar (1899)
MUSLIMANI (1):
- 1. Džinić Salih, Banjaluka (1908)
NEIZJAŠNJENI/BEZ BLIŽIH PODATKA (16):
- 1. Barjaktarević Fehim, Sarajevo (1889)
- 2. Bubić Šerif, Ljubinje (1898)
- 3. Drače Džemal, Mostar (1910)
- 4. Đumrukčić Avdo, Banjaluka (1917)
- 5. Eminagić Emin – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Tesliću)
- 6. Junuzović Selim – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Foči)
- 7. Jusufović Esad – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Sanskom Mostu)
- 8. Kurbašić Ćazim – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Kreki)
- 9. Mesihović Halid, Mostar (1905)
- 10. Mujezinović Ismet – nema podataka o mestu i godini rođenja (akademski slikar u Sarajevu)
- 11. Pirić Ramiz – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Kreki)
- 12. Tatlić Mehmed – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Bihaću)
- 13. Tupara Abdurahman – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Sarajevu)
- 14. Tupara Sulejman – nema podataka o mestu i godini rođenja (radio u Donjem Vakufu)
- 15. Ćerić Salim, Ljubuški (1918)
- 16. Hadžić Ahmet, Prozor (1908)
Jedan od najuglednijih muslimana u predratnoj, ali i posleratnoj Jugoslaviji bio je Hadži-Ibrahim Fejić, kojeg je Vrhovni vakufski sabor Islamske verske zajednice u FNRJ 1947. godine izabrao za vrhovnog verskog poglavara, tj. reis ul-ulemu.
Fejić je rođen u Mostaru, a u knjizi “Ko je ko u Jugoslaviji” je pogrešno navedena njegova godina rođenja (navodi se da je rođen 1883, a u više relevantnih izvora stoji da je rođen 1879. godine). Završio je teološke i šerijatsko-pravne nauke u Karadžozbegovoj medresi u Mostaru, a u svom rodnom gradu je 1929. godine bio izabran za gradonačelnika. Tokom rata je pristupio narodnooslobodilačkom pokretu. Dužnost vrhovnog verskog poglavara obavljao je od 1947. do 1957. godine (povukao se na lični zahtev zbog starosti). Upokojio se 15. decembra 1962. godine.
U svim dostupnim zapisima o reis ul-ulemi Hadži-Ibrahimu Fejiću se mogu pronaći samo birane reči. Važio je za izuzetnu ličnost u svakom pogledu, a preporučujemo da o ovoj istaknutoj ličnosti više pročitate OVDE.
26. mart 2022. u 23:40
Dejan
Svaka čast na analizi!
Da li je bilo i Makedonaca-muslimana ili su uračunati samo govornici srpskog (srpskohrvatskog) jezika? U komunističkoj Jugoslaviji je postojao pritisak da se muslimani jugoslovenskog (i romskog, turskog, itd.) porekla izjasne kao Šiptari/Albanci u Makedoniji i na KiM.
Treba napomenuti i da je za ovo, prvo izdanje, svaka republika imala urednika osim Crne Gore. Ako su tačne tvrdnje istoričara da su popisi u CG 1948. i 1953. tek delimično sprovedeni, onda je verovatno svaka osoba jugoslovenskog porekla rođena u Crnoj Gori, ne računajući Boku, po direktivi upisivana kao Crnogorac i u ovoj knjizi, a jedina mogućnost za drugačije izjašnjavanje bila je ako je osoba imala prebivalište na adresi van Crne Gore.
Našao sam još dva članka koji se bave izjašnjavanjem muslimana u ovoj knjizi, ali se u oba podaci razlikuju.
Adil Zulfikarpašić 1960ih u Cirihu u listu koji zagovara bošnjaštvo (obnova Austro-Ugarskog projekta iz XIX veka) citira Miloša Aćina-Kostu koji daje malo drugačije brojke:
“U četničkim novinama »Bratstvo« piše neki Miloš Aćin-Kosta protiv bošnjaštva te kao dokaz da su se muslimani opredijelili za Srbe navodi Titovu knjigu »Ko je ko u Jugoslaviji« gdje su se 102 osobe opredijelile kao Srbin, 26 kao Hrvat, 13 kao Jugosloven, 12 neopredijeljen i jedan kao Musliman.”
https://books.google.com/books?id=J3RpAAAAMAAJ
Britanski profesor Dejvid Dajker je 1972. godine u jednom biltenu o muslimanima u Bosni (Hercegovinu nigde ne pominje iako se članak odnosi na BiH!) analizirao istu knjigu, ali je naveo pogrešnu godinu (možda su upitnici popunjavani 1956.?) i procente koji se malo razlikuju:
“Of the ethnic Muslims (identified on the basis of name analysis) who have entries in the 1956 Yugoslav Who’s Who only 8.6% give undeclared Yugoslav as their nationality; 61.5% call themselves Serbs and 16.6% Croats and 12.6% give no nationality.”
https://www.jstor.org/stable/4206528
27. mart 2022. u 00:10
Jovica Krtinić
Hvala mnogo na komentaru. Nije mi bilo poznato da je ova knjiga bila predmet navedenih analiza, što samo govori da su i drugi uočili njen značaj za analizu iz ovog ugla.
Što se tiče makedonskih muslimana, oni se u knjizi pojavljuju u četiri slučaja (ukupno je u knjizi 169 izjašnjenih Makedonaca), ali bi se po imenima moglo da zaključiti da su u pitanju osobe albanskog porekla.
27. mart 2022. u 09:46
Dejan
Hvala na odgovoru. Da li ste uradili presek i za onu knjigu sa lekarima?
Inače mnogi su citirali Dajkera:
Gerhard Simon/Georg Brunner sa Univerziteta Djuk 1994. god.
https://books.google.com/books?id=f1qUHMl3JfgC&pg=PA230
francuski istraživač Xavier Bougarel i “naš” britanski prof. Dejan Djokić (latinicom jer se tada deklarisao kao Jugosloven) u Londonu 2003. god.
https://books.google.com/books?id=ZMyZdvTympMC&pg=PA107
https://halshs.archives-ouvertes.fr/halshs-02610513/document
Katerina Popova/Marko Hajdinjak u Bugarskoj 2005/2006 god. (str. 202)
https://books.google.com/books?id=AgMXAQAAIAAJ
Izet Šabotić u Tuzli i Sarajevu 2009/2011. god. (nije citirao izvor)
https://knjizevnost.fandom.com/bs/wiki/Nacionalno_pitanje_Bo%C5%A1njaka_-_muslimana_u_projekcijama_Komunisti%C4%8Dke_partije_/_SKJ
čak i tužilaštvo u Hagu tokom suđenju Miloševiću! (gde dalje kažu “koga citira Höpken, u “Die jugoslawischen Kommunisten” /kao u originalu/ /”Komunisti u Jugoslaviji”, /str/ 195. Uporedi Ivo Banac: “Bosnian Muslims” /kao u originalu/ /”Bosanski Muslimani”/, /str/ 144-145″)
https://www.icty.org/x/cases/slobodan_milosevic/prosexp/bcs/mil-r-budding-b.htm
Mislim da ovo istraživanje pominje u nekoj knjizi i istoričar/ka Sabrina (Pedro) Ramet, ali ne mogu sad na nađem. Izgleda da je ovo prvi put da se neko bavio analizom ove knjige u Srbiji!
Ima još nekoliko popisa gde se veći broj muslimana izjašnjavao:
Ivo Banac navodi neki emigrantski popis s kraja 1940ih, ali ne pominje koji je konkretno list u pitanju (verovatno ustaški sudeći po izbegavanju da imenuje list i navodnim rezultatima). Hrvatske izvore uvek treba uzeti sa rezervom, na njihovu čestu propagandu da se Mak Dizdar izjašnjavao kao Hrvat je naseo čak i Šešelj.
“Opet sam ovih dana listao jedan emigrantski popis s kraja 1940-ih u kojemu se muslimanski uglednici (neki i preminuli) navode po nacionalnom opredjeljenju. Za svakog Srbina ima deset Hrvata. Hrvati su, među inima, Smail Balić, Mustafa Busuladžić, Halid Čaušević, Halid Hrasnica, Hakija Hadžić, Muhamed Hadžijahić, Hamdija Kreševljaković, Alija Nametak, Adil Zulfikarpašić. Srbi su, opet među inima, Mehmed Begović, Fehim Bajraktarević i Hamza Humo. U neopredijeljenoj su manjini Salko Nazečić, Tajib Okić, Hamid i Mak Dizdar, te Derviš Sušić. Listam i Ko je ko u Jugoslaviji (Beograd. 1957). dakle iz manje-više istog perioda, ali »službeniji« popis. Hrvata gotovo nema.”
https://books.google.com/books?id=uJBpAAAAMAAJ
A verovatno najveća baza je spisak zatvorenika na Golom otoku. Neki su već vršili analize o narodnosti, barem za većinske narode, ali nije mi poznato da je neko istraživao kako su se muslimani izjašnjavali. Ispod slede linkovi i neke napomene ako neko želi da istražuje.
http://goliotok.uimenaroda.net/
http://uimenaroda.net/wp-content/uploads/2018/04/Golootocani.pdf
Na prvom linku je abecedni spisak koji daje mogućnost pregleda i po republikama, opštinama i srezovima (mana je što za neke logoraše fale podaci o mestu pa je najpouzdanije tražiti samo po prezimenima).
Na drugom je dokument sa oko 300 strana gde su za narodnost date šifre bez objašnjenja šta znače. Lako je utvrditi da su 90 (Srbi), 91 (Hrvati), 92 (Slovenci), 93 (Makedonci), 94 (Crnogorci), 02 (Albanci), 76 (Turci), itd. 95 su navodno Jugosloveni. Nejasna je šifra “99” jer se nalazi uglavnom kod muslimanskih imena, ali i pojedinih srpskih a i kod Fincija i Ženi Lebl koji su bili jevrejskog porekla (Lebl je bila upisana pod imenom Jovanka). Kod osoba sa tom šifrom je prazno polje narodnost na prvom linku.
Neki su robijali i po više puta i dešavalo se ponekad da su se prilikom hapšenja u Crnoj Gori izjašnjavali kao Crnogorci a prilikom drugog hapšenja u Srbiji ili drugde kao Srbi (čini mi se da čak ima primera prilikom drugog hapšenja na severu CG da se osoba izjasnila kao Srbin). Neke poznate ličnosti, koje su javno govorile da su bile u logoru, poput Vlaste Velisavljevića, nisu na spisku.
Uglavnom, vidi se da je puno jugoslovenskih muslimana na spisku i da su se masovno izjašnjavali kao Srbi, po odokativnoj proceni 60-70%.
I još nešto zanimljivo o čemu piše Muhamed Borogovac.
“Pred izbore 1990. su objavljeni dokumenti na kojima je Alija Izetbegović svojom rukom napisao da se smatra Srbinom. Poznato je da se Alija Izetbegović izjašnjavao kao Srbin i na popisu stanovništva 1961. To saznanje je moglo ugroziti Izetbegovićevu političku karijeru. Budući da su pred izbore 1990. Televizijom Sarajevo vladali velikosrbi, Izetbegović je dobio polusatnu emisiju na kojoj se pravdao za takvo svoje izjašnjavanje.”
Da li neko može da potvrdi da je zaista bilo emisije sa tom temom kačenjem snimka na Jutjub ili isečkom iz novina iz tog perioda?
28. mart 2022. u 17:29
Jovica Krtinić
Nisam radio presek izjašnjavanja muslimana po knjizi “Ko je ko u Jugoslaviji (lekari)” jer je pored najvećeg broja njih u knjizi izostavljen podatak o nacionalnosti.