Poreklo prezimena, naselje Senta

127 komentara

1. 20. novembar 2017. u 13:10

   Vojislav Ananić

   Stevan Raičković (Neresnica kod Kučeva, 5. jul 1928 — Beograd, 6. maj 2007) je bio srpski pesnik i akademik.

   Biografija

   Gimnaziju je učio u Senti, Kruševcu, Smederevu i Subotici, gde je i maturirao. Studirao je na filološkom fakultetu u Beogradu, a već sa 17 godina počeo je da objavljuje pesme u „Književnosti“, „Mladosti“, „Književnim novinama“ i „Politici“. Od 1945. do 1959. godine bio je saradnik Literarne redakcije Radio Beograda.
   Do 1980. godine, Raičković je bio urednik u Izdavačkom preduzeću „Prosveta“. Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 1972. godine, a za redovnog 1981.
   Objavio je više od dvadeset zbirki pesama, sedam knjiga za decu, nekoliko knjiga eseja. Prvu zbirku „Detinjstvo“ objavio je 1950. godine, da bi već sledećom „Pesma tišine“, dve godine kasnije, bio primećen.
   Prevodio je ruske pesnike, Anu Ahmatovu, Marinu Cvetajevu, Josifa Brodskog, sačinio je izbor poezije Borisa Pasternaka. U prepevu „Sedam ruskih pesnika“ i antologiji „Slovenske rime“ predstavio je i moderne ruske pesnike. Preveo je i Šekspirove sonete i „Deset ljubavnih soneta“ Frančeska Petrarke. Sabrana dela Stevana Raičkovića objavljena su 1998. godine.
   Raičkovićeva poezija objavljena je na ruskom, poljskom, češkom, slovačkom, mađarskom, bugarskom, rusinskom, albanskom, slovenačkom i makedonskom jeziku.
   Dela
   Knjige pesama
   • Detinjstva (1950),
   • Pesma tišine (1952),
   • Balada o predvečerju (1955),
   • Kasno leto (1958),
   • Tisa (1961),
   • Kamena uspavanka (1963),
   • Stihovi (1964),
   • Prolazi rekom lađa (1967),
   • Varke (1967),
   • Zapisi (1971),
   • Zapisi o crnom Vladimiru (1971),
   • Slučajni memoari (1978),
   • Točak za mučenje (1981),
   • Panonske ptice (1988),
   • Monolog na Topoli (1988),
   • Svet oko mene (1988),
   • Stihovi iz dnevnika (1990)
   • Fascikla 1999/2000 (2004)
   Poetski i prozni zapisi
   • Čarolija o Herceg-Novom (1989),
   • Suvišna pesma (1991)
   • Kineska priča (1995)
   Proza
   • Intimne mape (1978)
   • Zlatna greda (1993);
   Esejistički i memoarski tekstovi
   • Beleške o poeziji (1978),
   • Portreti pesnika (1987),
   • Dnevnik o poeziji (1990),
   • Dnevnik o poeziji II (1997),
   • Nulti ciklus (1998),
   • U društvu pesnika (2000),
   • Slova i besede (2000),
   • Linija magle (2001)
   • Monolog o poeziji (2001);
   Knjige za decu
   • Veliko dvorište (1955),
   • Družina pod suncem (1960),
   • Gurije (1962),
   • Krajcara i druge pesme (1971),
   • Vetrenjača (1974),
   • Male bajke (1974)
   • Slike i prilike (1978);
   Poetski prepevi
   • Šekspirovi soneti (1964),
   • Šest ruskih pesnika (1970),
   • zatim dopunjeno izdanje pod naslovom Sedam ruskih pesnika,
   • Deset ljubavnih soneta Frančeska Petrarke posvećenih Lauri (1974),
   • Slovenske rime (1976)
   • Zlatna jesen – izbor iz poezije Borisa Pasternaka – (1990);
   Autobiografija
   • Jedan mogući život (Homo poeticus) (2002).
   Nagrade
   Dobitnik je najznačajnijih pesničkih nagrada –
   • Zmajeve,
   • Zmajevih dečjih igara,
   • „Neven“,
   • Njegoševe,
   • Dučićeve,
   • „Branko Miljković“,
   • „Ljubiša Jocić“,
   • „Goranov vijenac“,
   • nagrade za prevodilaštvo „Miloš N. Đurić“,
   • Vukove,
   • nagrade „Desanka Maksimović“
   • Vasko Popa i
   • „Dušan Vasiljev“,
   • „ Bogorodica Trojeručica“,
   • „ Meša Selimović“,
   AUTOBIOGRAFSKA BELEŠKA
   Ovo je kratka priča o meni. Zovem se Stevan Raičković i pre i posle moga rođenja moji roditelji su se stalno selili s mesta u mesto, premštani sa službom kao i toliki drugi učitelji. U jednom od njih sam se i rodio. Taj događaj pada na dan 5. jula 1928. godine. Zbio se u selu Neresnici, kraj reke Peka, u Srbiji. Rodno mesto ne pamtim. Otišao sam iz njega kada sam imao dve godine. Od tada pa do dana današnjeg odvija se moje bezuspešno traganje za zavičajem.
   Umesto jednog — pronašao sam mnoge.
   Jedan od njih je Senta, kraj Tise, u kojoj sam proveo dobar deo detinjstva. Drugi je Beograd, u kome sam proćerdao svoju mladost, grad u kome odavno živim.
   Kao daleki magnet osećam da me privlači crnogorski kamenjar, postojbina moga oca. I meka druga mesta dotiču se mog života kao zavičajne svetlosti ili senke. To su Bela Crkva, Subotica, Kruševac i Smederevo.
   Imam još dva, mala tajanstvena, zavičaja. Jedan je: ogromna Rusija, odakle su moji nepoznati slovenski preci iz davnine uputili u ove krajeve. Drugi je: sićušna koliba u Lavacu, kraj Dunava, sa zidovima od naboja i trščanim krovom, u koju se ponekad sklonim tako da niko ne zna gde sam.
   Kad mi bude najteže u životu otićiću da vidim Neresnicu, odakle je sve i počelo.
   Inače, živeo sam kao i toliki drugi. Učio sam neke škole petnaestak godina i radio za hleb. Ovo drugo mi ne gine do kraja života.
   Jedan vedriji deo mog potucanja, sa nekim senkama rata, moje detinjstvo, opisano je donekle u pričama iz „Velikog dvorišta“. Neki čudniji i tajanstveniji predeli iz moje detinjske mašte našli su svoje mesto u stihovima iz „Gurija“ i „Družine pod suncem“.
   Život moga srca nalazi se razbacan u „Pesmi tišine“, „Baladi o predvečerju“, „Kasnom letu“, „Tisi“ i „Kamenoj uspavanci“.
   Tako je bar za sada.

   Preuzeto sa http://sr.wikipedia.org/wiki/Stevan_Raickovic

   Odgovori

   • 13. februar 2020. u 12:22

     Radomir Ječinac, Beograd

     Korisno je bilo objaviti ove podatke o St. Raičkoviću, a prijatno čitati ove Autobiografske beleške. Ne bih se javljao, da nije male daktilografske greške: ne ‘koliba u Lavacu’, već u Lavaču (predeo ili lokalitet u bačkom ritskom području, uzvodno od Apatina, upisan je u vojnim sekcijama 1:50.000).
     ‘Sićušna koliba’ ustvari je (bila) zidana sklepana zgradica (postoji slika), u kojoj je prethodno živeo pesnik Borisavljević. Veslao u šiklji po ritu, imao psa, lovio ribu i pisao pesme. Svoj usamljenički život prekraćivao, kad mu se prohte, time što je pozivao u posetu sabraću pesnike iz gradova. To je bilo pre Raičkovića. Posle Raičkovića, ne znam šta je bilo sa zgradom, ali desio se rat za otcepljenje zapadnih republika, i mnogi srpski izgnanici potražili su spas preko Dunava. Neko se naselio u taj izgleda prazan objekat. Kasnije izgoreo? zapaljen?
     Primer da je i takva zgradica ljudima bila dovoljna za život, a mir i okolina – dovoljan podsticaj za trajno stvaralaštvo.
     Pozdrav, Radomir Ječinac, Bgd.

     Odgovori

2. 20. novembar 2017. u 13:16

   Vojislav Ananić

   Tanja Kragujević

   Tanja Kragujević rođena je 1946. u Senti, gradiću na Tisi, na severu Vojvodine, gde je završila prvi razred osnovne škole. Školovanje je nastavila u Beogradu, u osmogodišnjoj školi “Vuk Karadžić” i Drugoj beogradskoj gimnaziji.

   Diplomirala je 1970, a magistrirala 1973. na Filološkom fakultetu u Beogradu, na grupi za Opštu književnost sa teorijom književnosti. Magistarski rad, posvećen jednom od najznačajnijih srpskih pesnika Momčilu Nastasijeviću objavila je u formi eseja u uglednoj ediciji Argus, beogradske izdavačke kuće “Vuk Karadžić”, 1976.

   Prvu pesničku knjigu objavila je u dvadesetoj godini, u kolekciji “Prva knjiga”, jednog od najstarijih i najznačajnijih izdavača u Srbiji (“Matica srpska”, Novi Sad, 1966), a od tada je publikovala sedamnaest pesničkih zbirki, od kojih je najnovija, Motel za zbogom, izašla u ediciji “Povelja”, bioblioteke “Stefan Prvovenčani” iz Kraljeva (2010).

   Zastupljena je u više antologija savremene srpske poezije u zemlji i inostranstvu. Gostovala na festivalima poezije: Struške večeri poezije (Makedonija), Puškinovi dani poezije (Rusija), Trg pesnika, Budva (Crna Gora). Učestvovala u radu Književne kolonije u Sićevu (1994), u Međunarodnoj književnoj koloniji u Ćortanovcima (2008). Predstavljala Srbiju na Prvom transbalkanskom festiivalu poezije u Solunu (24-26. maj 2012). Zastupljena u tematskim i drugim zbornicima u zemlji i inostranstvu. Pesme su joj prevođene na nemački, engleski, francuski, nemački, španski, mađarski, holandski, bugarski, makedonski, ruski, beloruski, italijanski, slovenački, poljski, japanski i grčki.

   Priredila je testamentarnu knjigu stihova moderog klasika Srbe Mitrovića (1931-2007) Magline, sazvežđa (Rad, Beograd, 2007), za koju je napisala pogovor.

   Prvi izbor iz njene celokupne poezije objavila je izdavačka kuća “Agora” iz Zrenjanina, 2009. Izabrane i nove pesme, pod nazivom Staklena trava priredio je i pogovor napisao pesnik i književni kritičar Nenad Šaponja. U okviru Edicije dobitnika književne nagrade Milica Stojadinović Srpkinja, i u izdanju Zavoda za kulturu Vojvodine, 2010. godine pojavio se novi izbor iz njene poezije, pod nazivom Ruža, odista, koji je priredila i pogovorom propratila književna kritičarka i esejistkinja Dragana Beleslijin.

   Više od petnaest godina bavila se izdavačkim radom. Kao urednik (“Narodna knjiga” u Beogradu) kreirala je nekoliko kolekcija knjiga savremene književnosti, sabrana i izabrana dela značajnih svetskih autora (Dela Marine Cvetajeve, 1990); ediciju Alpha Lyrae posvećenu najznačajnijim imenima moderne svetske poezije (H. L. Borhes, Filip Larkin, Silvija Plat, Česlav Miloš, Janis Ricos, H. M. Encensberger, Tadeuš Ruževič, Josif Brodski, Vislava Šiimborska, Adam Zagajevski, Čarls Simić i drugi).
   Urednik je biblioteke “Arijel” izdavačke kuće “Agora”, koja objavljuje najznačajnija pesnička imena savremene svetske poezije(Lucija Stupica, Stanislav Baranjčak, Tasos Livaditis i drugi).
   Član je Srpskog književnog društva, od njegovog osnivanja, 2001. godine.

   Nagrade:

   “Brankova nagrada” (1966)
   “Đura Jakšić” (1993) za poeziiju
   “Isidora Sekulić” za esejistiku (1976)
   “Milan Bogdanović” za književnu kritiku (1996).

   Za književni i kulturni doprinos nagrađena je plaketom rodnog grada (1968)
   Plaketa grada Beograda (1984)

   “Milica Stojadinović Srpkinja” (2009) za poeziju.

   Odlukom Vlade Srbije, od 24. decembra 2009, dobitnik je zvanja vrhunskog umetnika u oblasti književnosti.

   Danas je slobodni umetnik. Posvećena intenzivnom čitanju: reka, gradova, ljudi, knjiga, uverena da je čitanje osnov pisanja. Njeni eseji o domaćoj i svetskoj literaturi, emitovani na talasima Radio Beorada (Drugi program) sakupljeni su u tri “Knjige čitanja”, objavljene u Beogradu 1994, 1997, 2001.

   Knjigu eseja o savremenim srpskim pesnicima Božanstvo pesme (o poeziji značajnih savremenih srpskih pesnika (Miodraga Pavlovića, Ivana V. Lalića, Aleksandra Ristovića, Srbe Mitrovića, Dušana Vukajlovića i Nenada Šaponje) objavila je beogradska “Prosveta” 1999. Knjiga Svirač na vlati trave (“Agora”, 2006) bavi se poezijom Desimira Blagojevića, Miloša Crnjanskog, Vaska Pope, Srbe Mitrovića, Miroljuba Todorovića i Nikole Vujčića.

   Tanja Kragujević pisanje neposredno poistovećuje sa traganjem za “spojenim sudovima života i poezije”, ne samo kroz pesnički izraz, već i u posebnoj formi mikroeseja, čija se struktura i intonacija usredsređuju na pesnička otkrovenja (pa i poetsku odbranu) fenomena svakidašnjeg življenja i maksimalno redukovan prozni izaraz, iz čega je nastala autorki najsvojstvenija forma lirskog eseja. Knjiga Kutija za mesečinu, pisana u ovom duhu, objavljena je 2003, u Književnoj opštini Vršac.

   Zbirku malih eseja o knjigama poezije savremene svetske i domaće književnosti Izgovoriti zvezdu objavila je izdavačka kuća “Agora” (edicija Ogledalo), 2010, a iste godine vršački KOV publikovao je novu knjigu njenih lirskih zapisa i mikroeseja Talog nedovršenog.

   Živi u Zemunu, sa druge strane beogradskog Ušća, gde Sava i Dunav isto tako, ali iz nešto drugačije perspektive, ocrtavaju povest reka i vidikâ, mir pejzaža i ritmove urbane kulture, drhteći nad vodama – poput igle kompasa, uperene na sve strane drevnog i savremenog sveta – ili pak nalik peru rečnog galeba, zarivenom u rečnik prirode i jezika

   Odgovori

3. 23. novembar 2017. u 19:14

   Vojislav Ananić

   Sava Vuković

   Episkop šumadijski Sava rođen je u Senti 13. aprila 1930. godine kao Svetozar Vuković. Osnovnu školu i nižu realnu gimnaziju završio je u Senti, Bogosloviju Sveti Sava u manstiru Rakovici (1950) a Bogoslovski fakultet u Beogradu (1954). Poslediplomske studije završio je na Starokatoličkom bogoslovskom univerzitetu u Bernu. Doktorirao je na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu tezom Tipik arhiepiskopa Nikodima (1961). Zamonašen je u manstiru Vavedenje u Beogradu 3. decembra. 1959. godine a 4. decembra je rukopoložen u čin jerođakona. Izabran je za vikarnog episkopa moravičkog 20. maja 1961. godine. Predavao je na Bogoslovskom fakultetu u Beogradu Liturgiku sa Istorijom umetnosti od 1961. do 1967. godine.
   Od 1967. do 1977. godine bio je episkop istočnoamerički i kanadski a od 1977. godine episkop šumadijski.
   Za dopisnog člana Srpske akademije nauka i umetnosti izabran je 23. oktobra 1997. godine (Odeljenje istorijskih nauka).
   Episkop Sava je veliki deo svog naučnog rada posvetio istoriji Srpske pravoslavne crkve. Njegova dela Istorija Srpske crkve u SAD i Kanadi od 1891-1941. godine i Srpski jerarsi dragocen su izvor za istoriju naše crkve. Episkop Sava pokrnuo je i uređivao časopise: Srpska Pravoslavna crkva (Serbian Orthodox Church), Pravoslavlje, Staza pravoslavlja (SAD i Kanada).
   Po dolasku u Šumadijsku eparhiju, 1978, pokrenuo je eparhijski list Kalenić i istoimenu izdavačku ustanovu koja je za 20 godina izdala preko 80 naslova, među kojima i 12 Mineja, prvi put štampanih na našim prostorima.
   Preminuo je u Beogradu 16. juna 2001. godine.

   Odgovori

4. 5. decembar 2017. u 12:10

   Vojislav Ananić

   Krst u porti pravoslavne crkve Svetog Arhangela Mihaila u Senti

   Ovo je stariji i veći krst u porti crkve i nalazi se na pravcu glavnog ulaza u crkvu. Kako stoji na jednom mestu bio je postavljen na osvešćenom mestu, ali je kasnije prenet u portu crkve. Na njemu je napisana godina 1809. Sa prednje strane je uklesan tekst “Rodu i zajednici” (Rodu i Obšestvu) a sa druge strane strane da su ga podigli senćanski Srbi u slavu spasa (ne umem baš da pročitam tačno celi tekst na slaveno-serbskom jeziku).

   Odgovori

5. 20. decembar 2017. u 06:12

   Vojislav Ananić

   Senta

   Opština Senta se nalazi u severnom delu Vojvodine, 42 km južno od granice sa Republikom Mađarskom, na desnoj obali reke Tise, 101 km od Novog Sada (putnim pravcem E75), 182 km od Vršca (putnim pravcem preko Zrenjanina), 92 km od Zrenjanina, 179 km od Beograda, 306 km od Kragujevca i 405 km od Niša.
   Senta je svoje ime najverovatnije dobila od mađarske plemićke porodice Sente-Magoč, koja je imale više zemljišnih poseda širom Ugarske, pa tako i pored reke Tise. Pretpostavlja se da je ova porodica osnovala Sentu i naselje Magoč (Makoš).
   Zbog izvrsnih geografskih karakteristika Senta je od davnih vremena naseljeno mesto. Mesto je prvi put pominjano u dokumentu iz 1216. godine, ali tada već kao naseljeno mesto, ima svoju crkvu i tranzitno je mesto za prelaz preko reke Tise.
   Sentu i njenu okolinu je 1241. godine uništila najezda Mongola (Tatara). Na jugu ondašnje ugarske države postotak uništenja naselja je iznosio oko 50 %. Tada su bila uništena i Senti bliža, prethodno pomenuta naselja.
   Zbog sukoba oko prikupljanja carine na reci Tisi, koji je vođen sa gradom Segedinom, a što je izazvalo čak i oružani konflikt, u drugoj polovini 15. veka dolazi do sklapanja jednog sporazuma. Ovaj dokument iz 1475. godine Sentu pominje kao varoš (opidium). Na kraju XV veka grad Senta ima svoju crkvu i nedeljnu pijacu, a 1494. godine je usled darežljivosti franjevačkih monaha izgrađen i manastir. U to vreme Senta se već nalazi među značajnijim gradovima koji se nalaze u svojini budimskog Kaptola.
   Na osnovu predstavke budimskog Kaptola, Ladislav II Jagelonski, kralj Češke i Mađarske, dodeljuje 2. februara 1506. Povelju o privilegijama gradu Senti, kojom gradu dodeljuje sve one privilegije koje ima i grad Segedin.
   U razvoju grada seljačka buna Đerđa Dože izaziva izvesno usporavanje, a tragedija kod Mohača je svakako zapečatila i razvojnu sudbinu grada. Turska vojska je u svom povlačenju krajem septembra 1526. godine porušila grad, stanovnike koji nisu pobegli delom pobila, a delom pak odvela u ropstvo. Turska dominacija, koja je trajala 150 godina, izazvala je niz dubokih promena u privrednom životu i u strukturi stanovništva. Zbog čestih ratova je nestalo i više naselja u okolini Sente.
   Dana 11. septembra 1697. godine turci kod Sente trpe težak poraz od evropskih hrišćanskih trupa pod vođstvom Eugena Savojskog.
   Nakon sklapanja Karlovačkog mira bečki dvor je 1702. godine organizovao Potisku vojnu granicu, te se u okviru iste u granična područja naseljavaju srpski graničari.
   Od 1751. godine postaje važno naselje privilegovane potiske krunske oblasti. Od 1861. godine postaje grad sa sređenim većem. Krajem 19. veka i početkom 20. veka grad se spektakularno razvija, tada se izgrađuje gimnazija, više javnih objekata, moderan kej i prvi gvozdeni most, čime se u principu izgradio današnji imidž grada.
   Završetkom Prvog svetskog rata Senta dolazi u okrilje južnoslovenske države, koja je tada formirana.
   Spomenik senćanskoj bici
   Spomenik senćanskoj bici je izrađen povodom posete Franje Josipa I 1895. godine, koji je došao na vojnu smotru koja se održavala na obali Tise, odnosno mesto događanja senćanske bitke koja se dogodila 1697. godine. Za 300. godišnjicu bitke spomen kompleks je proširen i uređen.
   1697. godine turci organizuju ratni pohod radi ponovnog osvajanja izgubljenih teritorija, međutim 11. septembra 1697. godine kod Sente su pretrpeli težak poraz od strane hrišćanskih trupa vođenih od strane Eugena Savojskog. Uspomenu na to čuva spomen-kompleks postavljen na obali Tise.
   Ova bitka značila je jednu od najznačajnijih istorijskih pobeda hrišćanske Evrope nad azijskim osvajačem. Spomen-vidikovac senćanske bitke je otvoren 2010. godine u sklopu tornja gradske kuće i predstavlja vrednu turističku atrakciju grada i predstavlja prvi korak u turističkoj promociji ove u Evropskim razmerama važne bitke.

   Izvor: Internet

   Odgovori

6. 20. decembar 2017. u 07:46

   Vojislav Ananić

   Izvor za prethodni tekst o Senti “skinut” je sa sajta
   :http://www.srbijanac.rs/gradovi_opstine.php?pismo=cyr .

   Odgovori

7. 20. decembar 2017. u 18:42

   Vojislav Ananić

   SENTA

   Opština Senta smeštena je na desnoj obali reke Tise, u severnom delu AP Vojvodine i pripada Severnobanatskom okrugu. Od Mađarske granice udaljena je 42 km i prostire se na površini od 283,5 kvadratna kilometra. Gradsko naselje je na nadmorskoj visini od 92m. Od ukupne površine, poljoprivredno zemljište zauzima 94% teritorije, dok se šume prostiru na 114ha.
   Pored Sente, Opština obuhvata još i 4 naselja seoskog tipa: Gornji Breg, Bogaraš, Tornjoš i Kevi. Teritorija je podeljena na reone- grad Senta ima osam reona, Gornji Breg šest, Bogaraš četiri, Tornjoš šest i Kevi šest reona. Graniči se sa opštinama Kanjižom, Čokom, Adom, Bačkom Topolom i Suboticom.
   U Opštini, prema podacima popisa iz 2011. godine živi 23.316 stanovnika, najviše mađarske nacionalnosti – 79%, sledi srpsko stanovništvo sa udelom od 10,8%, pa Romi sa 2,5%. Opština ima pet katoličkih, jednu pravoslavnu crkvu i više kapela za druge hrišćanske zajednice. Nekada je postojala i sinagoga.
   Istorija Sente
   Zbog dobrog geografskog pložaja, ova teritorija je nastanjena od davnina, što nam dokazuju različite arheološke iskopine. Sam naziv Senta potiče od plemićke porodice Sent-Magoč, koja je imala posede na ovom prostoru i pored reke Tise. Pretpostavlja se da su oni osnivači grada. Poznato je da je u okolini Sente, još u XII veku, bilo nekoliko naselja: Magoč, Često, Likaš, Kalača i Tornjoš.
   1241. godine Sentu i okolna naselja poharali su i uništili Mongoli. U XIV veku Senta se ponovo naseljava i razvija kao imanje Budimskog Kaptola, značajno je mesto prelaska Tise i na taj način postaje saobraćajni i trgovački centar u Južnoj Mađarskoj. 1506. godine Ladislav II Jagelonski dodeljuje Povelju o privilegijama gradu Senti i tada grad dobija svoj pečat sa žigom. U Sentu se doseljavaju i nastanjuju razni majstori i trgovci, što dovodi do razvoja ekonomije grada. 11. septembra 1697. godine dogodila se Senćanska bitka i taj se datum i danas obeležava kao Dan Sente.
   Seljačka buna Đerđe Doža i poraz na Mohaču usporavaju razvoj grada, a povlačenjem turske vojske dolazi do razaranja i odvođenja stanovništva u ropstvo. Turska dominacija je na ovom prostoru trajala 150 godina. Nakon Karlovačkog mira 1702. godine, u ove krajeve doseljavaju se srpski graničari.
   1741. godine carica Marija Terezija likvidira graničarsku vojsku i naseljava ove prostore drugim življem. Krajem XVIII veka u Senti se grade mlinovi na vetar, rečni mlinovi, sade se dubova stabla pored puteva, počinje uzgoj svilene bube, poboljšavaju se obrazovanje i zdravstvo, da bi 1833. godine Senta imala, prva u okrugu, i bolnicu. 1873. godine izgrađen je drveni most na Tisi, a 1889. izgrađena je železnička pruga Subotica-Horgoš-Senta-Bečej. Novi, gvozdeni most na Tisi biće izgrađen 1907. godine zajedno sa kejom i na njemu zasađenim kestenovima.
   Nakon Prvog svetskog rata Senta ulazi u sastav južnoslovenske države i ekonomija će joj biti zaustavljena zbog agrarne reforme. Posle Drugog svetskog rata Senta, takođe, trpi velike posledice, jer je zaobilaze veća ulaganja. Stanovništvo se bavi poljoprivredom, a tek šezdesetih godina XX veka biće izgrađena fabrika šećera i nići će industrijska zona, južno od grada.
   Samo neke od znamenitih ličnosti koje su rođene i živele na teritoriji opštine Senta su: prosvetitelj i pisac Jovan Muškatirović, pisac Stevan Sremac, pesnik i novinar Lajoš Turzo, pisac i osnivač Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu i Beogradu Jovan Đorđević, istoričar i profesor Đula Dudaš, matematičar Mihalj Fekete i političar Bojan Pajtić.

   Izvor: https://www.agromedia.rs/opstine

   Odgovori

8. 16. januar 2018. u 14:55

   Vojislav Ananić

   PLEMIĆKA PORODICA BRANOVAČKI

   oktobar 23, 2015aleksandarbackoIstraživanje porodičnog porekla
   [email protected] Aleksandar Bačko

   Porodica Branovački je iz Sente u Bačkoj, u pokrajini Vojvodini. Krsna slava ove familije je sv. Đorđe, odnosno Đurđevdan, 6. maja po novom kalendaru (23. aprila po starom). Branovački su porodica koja je dala veći broj istaknutih članova. Na ovom mestu ćemo nabrojati samo neke od njih, koji su živeli tokom 18. i 19. veka. Novosadski gradonačelnik Stevan Branovački rođen je u Senti 1. juna 1804. godine. Završio je pravo i postao je advokat, a potom je službovao u Magistratu Potiskog distrikta. Posle toga je postao prisednik Okružnog suda u Novom Sadu i potpredsednik tamošnjeg Okružnog suda. Godine 1861. je izabran za poslanika u Pešti. Jedno vreme je bio upravnik novosadskog Narodnog pozorišta. Početkom 1865. postao je potpredsednik Matice srpske, a od 1872. i njen predsednik. Umro je 1880. godine.1)
   Njegov sin Evgen (Đena) Branovački bio je poznati dobrotvor, zajedno sa svojom suprugom Persidom (Idom), sestrom Joce Vujića iz Sente. Pored Đene, Stevan je imao i ćerke Milicu i Sofiju. Prva je bila udata za Gavrila Jovanovića, prijatelja Svetozara Miletića, a druga za Vladimira Budajia, potomka stare srpske plemićke porodice iz Komorana. Iako se u literaturi nailazi na podatke, da Đena Branovački nije imao dece, ipak se može osnovano pretpostaviti, da je njegov sin bio Momčilo Evg. Branovački, koji je umro 14. juna 1937. godine.2)
   Gospodar Simeon Branovački umro je u 63. godini u Senti 9. aprila 1825. godine i sahranjen je „istočno od južnih vrata“ tamošnje pravoslavne crkve. Njegova nadgrobna ploča se očuvala do naših dana.3)
   Georgij Branovački je zajedno sa svojom decom: Hristiforom, Jelenom i Georgijem postavio nadgrobnu ploču „istočno od južnih vrata“ crkve u Senti svojoj supruzi Melaniji Branovački, rođenoj „ot Stojanović“ (bila je, dakle, rođena plemkinja). Umrla je 13. januara 1835. u 32. godini. U braku je provela 13 godina.4)
   Na južnoj pevnici hrama u Senti očuvan je i natpis od 26. avgusta 1835. godine, u kome se navodi, da je tu sahranjen Teodor Branovački, koji je tada umro u 26. godini. Na istom mestu je sahranjena 10. aprila 1845. godine i Hristina Branovački rođena Dimitrijević, koja je živela 33 godine. Spomenik je postavio Teodorov sin (Hristinin suprug) Stefan Branovački, „dištr(iktski) tanačnik, fiškal i privr(ednik)“, zajedno sa svojom decom Jevgenijem i Milicom. Oni su nesumnjivo bili identični sa pomenutim Stevanom, kasnijim novosadskim gradonačelnikom i njegovom decom.5)
   Kako je zabeleženo 1883. godine, 10. avgusta svake godine biće održavan parastos familiji Đene i Ide Branovački u pravoslavnoj crkvi u Senti. Od njihovog fonda je, između ostalog, 1893. godine osvećena i srpska pravoslavna škola, locirana na jednom salašu kod Sente. Toša Branovački je bio učitelj, a jedan njegov zapis iz 1889. godine se očuvao na mineju u senćanskoj crkvi.6)
   Između ostalih pomena ove porodice tokom 19. veka, vredi navesti i one u očuvanim matičnim knjigama Šajkaške oblasti (južno od Sente). Članovi ove porodice pominju se u navedenim maticama, sa naznakom da su iz Sente (1850. godine), a pominju se i u Žablju (3 puta tokom 1874. godine). U somborskim pravoslavnim matičnim knjigama se, opet, Branovački navode u periodu između 1834. i 1841. godine. Danas u Somboru nema članova ove porodice.7)
   Svi navedeni Branovački, po svemu sudeći, vode poreklo iz Sente, ili su tamo rođeni. Sredinom 18. veka se ovo veoma specifično i retko prezime pominje samo u Senti i u Starom Bečeju. Naime, 1751. godine su dva ogranka Branovačkih, praktično nezavisno jedan od drugog, dobila plemstvo.8)
   Subota Branovački, poručnik u Senti, dobio je 1. marta 1751. godine, zajedno sa članovima svoje uže porodice, plemićki list i grbovnicu. Ova dokumenta su bila izdana u Beču. Sa njim su plemstvo dobili: njegova supruga Marija rođena Žarković, kao i njihova deca Jakov, Pavle, Đorđe, Simeon, Gavrilo, Marko, Jovan i Marta. Subotin sin Simeon je svakako bio identičan sa pomenutim gospodarom Simeonom Branovačkim, umrlim 1825. godine. Porodici Subote Branovačkog je darovnica izdata 1758, a plemstvo proglašeno u Bačkoj županiji 1775. godine. Poručnik Subota Branovački se pominje i u popisu plemića Potiskog krunskog distrikta iz 1756. godine (specificatio nobilium in Inclyto coroniali districtu Tybisciano… Szentha… Subota Branovacsky leüd). Petar Branovački (Petar Branovacski), jedan od Srba članova opštinske uprave u Senti, koji se pominje 1768. godine, svakako je bio član njegove uže porodice, verovatno jedan od mlađih Subotinih sinova.9)
   Mihajlu Branovačkom, potporučniku u Starom Bečeju, kao i članovima njegove uže familije, takođe su u Beču 1. marta 1751. godine bili izdati plemićki list i grbovnica. Tada su Mihajlovu porodicu činili njegova supruga Marija rođena Miletonović i ćerka Ana. Darovnica na posede u Starom Bečeju izdata je Branovačkom 1758. godine. Nema podataka o Mihajlovom muškom potomstvu, kako iz 18. veka, tako ni iz kasnijeg perioda, kao ni o nekim starijim Branovačkim u Bečeju uopšte. Svi današnji ogranci porodice Branovački, po svemu sudeći, vode poreklo od Subote Branovačkog, odnosno iz Sente.10)
   Plemstvo koje je dodeljeno ovim oficirima iz porodice Branovački je u vezi sa događajima na prostoru Potisja sredinom 18. veka. Naime, 1751. godine je carica Marija Terezija donela odluku, da se raspusti Potiska vojna granica i da se na njenom mestu osnuje Potiski krunski distrikt. Ovu odluku je podržao jedan broj graničarskih oficira, dok su se oni graničari, koji nisu želeli da žive u novoosnovanom distirktu iselili. Tom prilikom je veći broj oficira u Potisju, koji su podržali caričinu odluku, dobio plemstvo. Pored titule, oni su dobili i kuće i nešto zemljišnih poseda (poručnici su tada dobijali po 58 lanaca zemlje), ali bez podložnika. Među ovim oficirima su bili Subota i Mihajlo Branovački.11)
   U starijim popisima takođe nailazimo na pretke ove porodice. Naime, u popisima Sente i Starog Bečeja iz 1720. nema članova ove porodice, ali su zato u popisu Subotice sastavljenom te godine zabeležena su tri domaćina sa prezimenom Branovčanin. U pitanju je starija varijanta prezimena porodice Branovački. Tada su popisani: Teša Branovčanin kaplar (desetar) u prvoj konjičkoj jedinici u Subotici (compania prima equestris ordinis… corporalis Thesa Branovsanin, Thesa Branocsanin), Cvejo Branovčanin pripadnik iste vojne jedinice (Czvejo Branovcsanin), kao i David Branovčanin vojnik graničar u tamošnjoj pešadijskoj jedinici (compania pedestris ordinis… David Branovtsanin manuarius, David Bravnotsanin). Nešto kasnije, u periodu između 1724. i 1732. godine, među priložnicima pravoslavne veroispovesti u Subotici pominje se Radonja Branovčanin. Danas se ne može pouzdano reći, koji je od ovih Branovačana neposredni predak senćanske porodice Branovački, ali se može pretpostaviti, da bi to najpre mogao biti pomenuti kaplar Teša Branovčanin, koji je bio oficir (podoficir), kao i Subota i Mihajlo Branovački.12)
   Preci Branovačkih su se iz Subotice u Sentu i Stari Bečej najverovatnije preselili 1743. godine. Naime, tada je Subotica izgubila status mesta vojne granice i postala komorska varoš. Zbog toga se veći broj graničarskih (vojničkih) familija preselio u Šajkašku, a neki od njih najverovatnije i u druga mesta u Potiskoj vojnoj granici, koja su i dalje imala graničarski status.13)
   Navedeni popis Subotice iz 1720. godine je najstariji poznati dokument, u kome se navode imena predaka porodice Branovački. Toponomastičko prezime ove familije, kao i njegova starija varijanta (Branovčanin) svedoče o daljem poreklu Branovačkih iz mesta Branjevo (Branjovo). Ovo mesto je možda identično sa selom „Brano“ koje se pominje još 1543. godine pod turskom vlašću. Branjevo se nalazilo između Bikića i Mateovića, u mađarskom delu Bačke, istočno od Baje. Ono je oko 1650. godine zabeleženo kao naseljeno mesto, ali se 1735. godine pominje kao pustara. Naselje je najverovatnije opustelo već pre 1715. godine, pošto se u popisima Bačke iz 1715. i 1720. godine ne pominje. Iz Branjeva su se u Suboticu, negde na prelazu iz 17. u 18. vek, nesumnjivo preselili preci Branovačkih (Branovčana).14)
   S obzirom na činjenicu, da su preci Branovačkih još na prelazu iz 17. u 18. vek iseljeni iz Branjeva, a njihovo prezime je bilo formirano upravo po tom mestu, može se osnovano pretpostaviti, da su oni živeli u Branjevu još pre Velike seobe Srba pod patrijarhom Arsenijem III Čarnojevićem 1690. godine.15)
   Dakle, preci porodice Branovačkih su živeli u mestu nekadašnjem Branjevu (Branjovu) između Bikića i Mateovića u mađarskom delu Bačke (istočno od Baje). Po imenu mesta porekla formirano je njihovo prezime. Najverovatnije su boravili u ovom mestu još pre Velike seobe Srba (1690. godine). Negde na prelazu iz 17. u 18. vek preselili su se oni u Suboticu, gde se tri domaćina koja su pripadala ovoj porodici pominju 1720. godine pod starijim prezimenom Branovčanin. Iz Subotice su ogranci ove familije prešli u Sentu i Stari Bečej najverovatnije 1743. godine. Poručnik Subota Branovački, kao i njegova žena i deca, dobili su 1. marta 1751. godine plemstvo. Istog dana je plemstvo dobio i potporučnik Mihailo Branovački sa svojom suprugom i ćerkom. Po svemu sudeći, potomstvo Mihaila Branovačkog je nestalo po muškoj liniji, dok se potomstvo uže porodice Subote (današnja porodica Branovački) razgranalo po Senti i drugim mestima. Ova familija je dala veći broj istaknutih članova, među kojima možemo pomenuti: novosadskog gradonačelnika Stevana Branovačkog, dobrotvore Đenu i Idu, gospodara Simeona i druge.

   ALEKSANDAR BAČKO

   Istraživanje porekla porodice Branovački je inicirala i omogućila gospođa Jasmina Ćirić, koja vodi poreklo od ove familije

   IZVORI
   1. Vasa Stajić, Novosadske biografije iz Arhiva Novosadskog magistrata, sveska prva, A – J, Građa za istoriju Novog Sada, knjiga druga, Novosadske biografije, Novi Sad 1936, 96; Dušan J. Popović, Srbi u Bačkoj do kraja osamnaestog veka, istorija naselja i stanovništva, S.A.N.U, Posebna izdanja, knj. CXCIII, Etnografski institut, knj. 3, Beograd 1952, 143.
   2. Stajić, Novosadske biografije 1, 101 – 102; Vasa Stajić, Novosadske biografije, sveska sedma, Dopune i ispravke, Matica srpska, posebna izdanja, Novi Sad 1964, 17; Popović, Srbi u Bačkoj, 143.
   3. Petar Momirović, Stari srpski zapisi i natpisi iz Vojvodine, knj. 3, Matica srpska, Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Vojvodine, Novi Sad 1996, 92 (natpis br. 4246).
   4. Momirović, Stari…, knj. 3, 162 (natpis br. 4592).
   5. Momirović, Stari…, knj. 3, 237 (natpis br. 4991).
   6. Petar Momirović, Stari srpski zapisi i natpisi iz Vojvodine, knj. 4, Matica srpska, Pokrajinski zavod za zaštitu spomenika kulture Vojvodine, Novi Sad 2000, 168 (zapis br. 6718), 198 – 199 (zapis br. 6885).
   7. Gordana Vuković, Ljiljana Nedeljkov, Rečnik prezimena Šajkaške (18. i 19. vek), Filozofski fakultet u Novom Sadu, Institut za južnoslovenske jezike, Novi Sad 1983, 84; Milenko Beljanski, Somborske porodice, Sombor 1969, 94, 143.
   8. Viktor Anton Duišin, Dušan J. Popović, Plemićke porodice I, Vojvodina II, Novi Sad 1939, 139; Dušan J. Popović, Srbi u Vojvodini, knjiga treća, Od Temišvarskog sabora 1790. do Blagoveštenskog sabora 1861, Matica srpska, Novi Sad 1990, 82.
   9. Duišin, Popović, 139; Popović, Srbi u Vojvodini 3, 82; Slavko Gavrilović, Ivan Jakšić, Građa za privrednu i društvenu istoriju Bačke u 18. veku, S.A.N.U, Zbornik za istoriju, jezik i književnost srpskog naroda, Drugo odeljenje – spomenici na tuđim jezicima, knj. XXV, Beograd 1986, 97, 381.
   10. Duišin, Popović, 139; Popović, Srbi u Vojvodini 3, 82.
   11. Dušan J. Popović, Srbi u Vojvodini, knjiga druga, Od Karlovačkog mira 1699. do Temišvarskog sabora 1790, Matica srpska, Novi Sad 1990, 433; Popović, Srbi u Bačkoj, 59.
   12. Živan Sečanski, Popisi stanovništva Bačke tokom osamnaestog veka, građa za istoriju naselja i stanovništva, S.A.N.U, Posebna izdanja, knj. CXCIII, Etnografski institut, knj. 3, Beograd 1952, 252, 333, 374 – 376; Ivan Jakšić, Iz popisa stanovništva Ugarske početkom 18. veka (I), Vojvođanski muzej, Povremena izdanja, Prilozi i građa 3, Novi Sad 1966, 346; Dimitrije Ruvarac, Bačka eparhija 1724 – 1732. i 1773, Arhiv za istoriju Srpske pravoslavne karlovačke mitropolije, god. I, Sremski Karlovci 1911, 30.
   13. Stajić, Novosadske biografije 1, 100; Popović, Srbi u Bačkoj, 78, 143, 152 – 153.
   14. Popović, Srbi u Bačkoj, 83; podaci sa internet prezentacije http://www.arcanum.hu/mol
   15. Popović, Srbi u Bačkoj, 83.

   Odgovori

   • 6. decembar 2018. u 23:40

     Tijana Branovački

     Hvala Vam poštovani gospodine Ananiću na tekstu o mojoj porodici.
     Veliki pozdrav !

     Odgovori

     • 30. oktobar 2020. u 23:58

       Radomir Ječinac, Beograd

       Branovački: oko god. 1880, ili malo kasnije, 1 porodica Branovačkih doseljena u kolonističko selo Aleksandrovo, kod Niša. Prema poznatoj literaturi treba da je doseljena iz Ade, a ne Sente. Bili su ugledna porodica u selu. # Za više informacija v. Darinka Zečević: “Aleksandrovo – banaćansko selo u Dobriču”, u digit. biblioteci sajta Poreklo. Poz. R. J.

       Odgovori

     • 4. avgust 2023. u 22:33

       Andrea Pešić

       Draga Tijana,

       Ja isto potičem iz porodice Branovački. Moj deda po majci je bio Nestor Branovački, ali ja ništa ne znam o njemu, nisam ga upoznala, ni ko so njegovi preci.

       Pozdrav,

       Andrea Pešić.

       Odgovori

9. 15. mart 2018. u 18:50

   Vojislav Ananić

   Veliki požar u Senti 1769. uništio je varošku kuću, notarsku, oficnrsko konačište sa oružjem i opremom, stražarnncu, krčmu, mesaru, parohijske kuće, pravoslavnu i katoličku, kantarsku i zvonarsku kuću, latinsku i pravoslavnu školu, i još 270 kuća u centru mesta. Iako se sumnjalo da je paljevina podmetnuta, niko nije otkriven kao palikuća.

   Izvor: Rajko Mamuzić, NASELJAVANJE I KULTURA STANOVANJA U VOJVOĐANSKIM NASELJIMA 18. I 19. VEKA

   Odgovori

10. 18. mart 2018. u 12:52

    Vojislav Ananić

    Jovan Tekelija

    Rodio se u Aradu na Morišu. Po jednoj belešci, učestvovo je u opsadi Budima 1886. Godine. 1687. učinio je veliku uslugu austrijskoj VOJSCI kada je obavestio priica Evgenija Savojskog, koji se nalazio kod Sentomaša, da sultan napušta Bačku, pljačka okolinu Sente i da se sprema da pređe u Banat; princa Evgenija je obavestio o tome baš u trenutku kada je ovaj držao savetovanje u svom ratnom stanu. Priic se tada odlučio da napadne Turke, te je tom prilikom Jovan kalauzirao njegovoj VOJSCI „po zvezdi“ između bara i ritova. Priic Evgenije ga je nagradio starešinstvom nad Pomoriškom granicom i poverio mu da na desnoj strani Moriša sagrodi utvrđenje Arad. 1706-1700. godine čuvao je granicu na Morišu i Tisi od Rakocijevih ustanika. Jovan se proslavio u borbi kod Kečkemeta, gde se borio protiv jednog odreda Šveda. Kada se 1710. pročulo da se i Rusija sprema na rat protiv Turske, obradovali su se Srbi da je došao čas oslobođenja i vaskrsa njnhove ranije srpske otadžbine, pa su zapovednici Pomoriške i Potiske granice — Jovan Tekelija i Vulin Ilić – poslali kapetana Bogdana Popovića u Moskvu Petru Velikom sa molbom, „da pomisli i o njihovoj srpskoj zemlji”, i „ne zaboravi na nas malene pozivom carskim i ljubavlju svojom, da i mi požurimo službom svojom za svoga pravoslavnoga cara“. I kasnije, 1712, kada se pročulo da može doći do rata sa Turcima ponudili su zapovednici Dunavske, Potiske i Pomoriške Granice Mojsije Rašković, Vulin Ilić i Jovan Tekelija caru Petru Velikom da se na čelu vojske od 10.000 Srba sjedine s ruskom VOJSKOM. Do rata niJe došlo, ali su ovi oficiri dobili od Petra Velikog njegovu sliku u skupocenom okviru. 1711. oženio je Jovan Tekelija svoga sina Ranka Alkom, kćerkom Mojsija Raškovića. Te godine bili su pod Tekelijinim zapovedništvom kapetani: njegovi zetovi Antonije Rožai (Ružai) u Vilagošu i Lacko Jenej u Jenovi, zatim Đura Golubović (Galnmbos) u Glogovcu, Samuilo Horvat, Jovan Čorba, Pera Segedinac, Antonović u Vilagošu, Miško Hađ U Pečki, Petar Čorba u Nadlaku. Za vreme rata 1716. provalio je Tekelija u tursku vojsku i uhvatio živog jednog pašu, a pri zauzimanju Temišvara tako se hrabro držao da se „mjesto kud je u grad ušao Tekelina kula nareklo i tako se doskora zvalo; mjesto ovo leži blizu srbskog graždanskog doma“. „Ovo viteško i slavno Jovana Tjukjuli djelo Srbi su u pesmu stavili, a Nemci na bakru izrezati dali i pretiske razjejavali“. „Za njegovo junaštvo Josif I, rimski imperator, svoj obraz na zlatnom lancu pokloni mu. Ove „kolajne“ – objašnjava Sava Tekelija- bile su u ovo doba najviša vojna odlikovanja. Jovan Tekelija umro je 1721.

    Izvor: dr Dušan J. Popović, Srbi u Vojvodini, knjiga druga

    Odgovori