Poreklo stanovništva sela Solakovići – opština Ilijaš. Prema knjizi Milenka S. Filipovića „Visočka nahija“. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela i komunikacije.
Solakovići su južno od Korita i Višnjice. Od sela Gore na jugu, koja pripada sarajevskom srezu, deli potok Ždrijelo. Od ušća ovog potoka u Ljubinu, granica ide uz rečicu do Dubokog Potoka, zatim uz taj potok na brdo Bukovac, sa Bukovca silazi u Povoču i ide uz Povoču do Zelenih Potoka; to je bila istočna granica, takođe prema sarajevskom srezu. Od sela Korita deli pominjati potok Krnjevac; zapadnu granicu prema Višnjici i Hopošićima čini najpre put što ide preko Vrova crkvi, a od crkve put stranom Brezovaša i Rudnog Brijega.
Ovako ograničena površina ima vrlo namrskan reljef. Jugoistočnu granicu čini rečica Ljubina, koja s desna prima u ovom naselju Povoču, čiji je donji tok gotovo uporedan s njezinim. Između njih je duga a visoka kosa, čiji se pojedini delovi zovu Krš i Brdo. Neka su sela na prisojnoj strani ove kose. U strani pod brdom Kršem ili Bukovcem su Soailjače, između dolova Krušaka (desno) i Dubokog Potoka (leve). Na maloj usečenoj zaravni pod Brdom su Umištovići; od Pomenovića ih deli „doljanak“ kraj brega Grepka.
Pomenovići su u strani pod Brdom, a među Ljubinom i Povočom. Pod Pomenovićima je selo ljudima; kuće su kraj reke a s obe strane Povoče. Desio od Povoče je najpre brdo Bo Njiva Glava, i u prisojnoj strani tog brda selo Prednja Njiva, a pod njom Ravnice ili Pod Prednja Njiva. Na severozapadu od Prednje Njive je Kaurlaš, kojim ide seoski put Korita–Taračin Do, a u strani pod putem selo Tikvići.
Vode.
Ispod ovoga sela je glava potoka Vrela, čiji se glavni izvor zove Gojava; potok se sliva u Povoču s desna. Uporedo s njim teče potočić Kućetina; postaje od voda Konovika i Sjeline ispod crkve i sliva se takođe u Povoču. U terasiranoj strani između ova dva potoka je selo Solakovići; iznad sela je brdo Grabovik, a nad ovim Vrovi. Posred Solakovića teče potočić Vrblje; izvire iznad kuća i teče kroz njive u Povoču. Između potoka ispod Kućetine i Povoče sjedne a Ždrijela sdruge strane je kosa Brezovaš–Rudni Brijeg–Metuf. U strani pod Brezovašem je selo Konovik a pod Rudnim Brijegom su Vlasenica. Sopiljače, Uištovići i Pometovići imaju izvore blizu kuća; u ljubini nose vodu c reke, na Konoviku je istoimena voda; u Vlasenicama nose vodu s potoka Kućetine; u Solakovićima su vrela Vinove Loze i Terezija, a Prednja Njiva i Tikvići imaju vrela pod kućama.
Zemlje i šume.
Njive i čaire ovoga naselja su po mestima: Sopiljače, Gornji i Donji Ulištovići, Viškućnica, Pomenovići, Grebak, Maševac, Smreke, Njubina, Luke, Metuf, Borova Glava, Do, Kaurlaš, Loze, Zaviganj, Ravan, Rogaj, Potkućnica, Zelenka, Podjame, Đorići ili Đurići, Luke, Zagrebiica, Vlasenice, Konovik, Papula i Kućetine. Ranije je u Solakovićima bilo mnogo šume, pa je sasečena u toku poslednjih decenija, a pored potoka i oko njiva ima još dosta ostataka šume. Prave šume ima još po stranama Maševcu, Bukovcu, Jazbinama, Rudnom Brijegu i Metufu. Tu su i ispaše.
Tip sela.
Prema ranije izloženome, naselje je vrlo raštrkano i sastoji se od deset sela, većinom vrlo malenih, u kojima žive katolici i muslimani. Na Sopiljači su 1 kuća Milanovića i 1 prazna, u Ulištovićima su 2 kuće Ivanića, 1 Bartovića i 1 Miletića, a na Brdu iznad Ulištovića 1 kuća Jozića. U Pomenovićima su 2 kuće Jozića. Pod Pomenovićima je željeznička stanica pruge Semizovac—Ivančići dolinom Ljubine, Vidakovića i Miletića. Na Prednjoj Njivi su 3 kuće Barića, a na Rapnicama 1 Ilića. U Tikvićima su 3 kuće Đurčića u jednoj grupi i po jedna na Brdu i u Skićinom Dolu za Borovom Glavom. U Solakovićima su u čoporu 3 kuće Tabaka, 1 Trebinjca, 1 Alića i 2 Spahića. U drugom su čoporu 4 kuće Smailovića. Na Ravni preko potoka Vrblja su 2 kuće Barića i jedna na Zagrebiici preko Vrela. Na Konoviku su raštrkane kuće Babića, na Vlasenicama je 1 kuća Barića i pod Vlasenicama 1 Halilovića.
Starine u selu.
U Solakovićima ima mnogo starina iz raznoga doba, ali je vrlo malo predanja. „Sarajevski Drum“ prelazi na Ljubini iz Dubova s desne na levu obalu rečice Ljubine, i ide kroz Solakoviće i Korita dalje na Čemerno i Kunosiće. Za taj put i kaldrmu vele da je „grčka“. Na Zagrebnici su tri stećka; na jednom su spiralni ornamenti. Jedan stećak sa spiralnim ukrasima je i na Baricama pod Vlasenicama. Na Kaurlašu je srednjevekovno groblje sa dvanaest stećaka; i tu ima spiralnih ukrasa. Pod Umištovićima je veća nekropola kraj reke; muslimani smatraju to groblje svojim zbog jednog visokog stupa na kom su u reljefu predstavljeni krst, polumesec sa zvezdom i mač, Na Metufu i na Vlasenicama su stara muslimanska groblja. Za ono na Metufu pričaju da je „svatovsko“. Priča se da je selo stradalo od kuge i da su nekada obrađivana i brda koja su sada pod šumom.
Živeli su u ovom naselju ranije neki Perići i po njima se jedna strana zove Perića Strana; sada su oni u Bogšaćima i na Gori (srez sarajevski). Bilo je u naselju i Matića.
Danas u njemu žive muslimani i katolici. Muslimani su u sredini naselja, a katolici po okviru.
Muslimani.
-Tabaci (3) su ranije boravili u Kopošićima, gde ih još ima, i vele da su se zvali Solaki. Moguće je, da se po njima i selo prozvalo, pa onda i celo naselje. Bili su tabaci, i držali tabhane. Jedan je od njih odselio u Izbod.
-Smailovići se zovu po dedu i Mehakovići (4). Mehak je odnekle doselio, ali ne znaju odakle.
-Svahili (2) su od Mahmutovića iz Orahova u Rijeci; davno su došli.
-Trebinjac (1). Otac mu je odselio pre okupacije iz Trebinja u Ljubinu, i ovde se naselio. Sin mu, pošto je živeo neko vreme u Visokom, dođe u Solakoviće na ženovinu.
-Alića (1) su došli 1914. s Gareža. Inače su od Alića s Gore, čija je starina iz Gacka u Hercegovini
-Halitović (1) je došao 1927. iz Vrapča u sarajevskom srezu na ženovinu.
Katolici.
-Jovića (3), Ilića (1) i Babići (4) po starini čine jedan rod s Ilićima u Kopošićima, i starinci su. Preci Ilića u ovom naselju bili su na Čepiljači, i odavde otišli na Kožlje. Ilić se pre 25 godina vratio sestri udovici, i ovde se naselio. I Jozići su seljakali. Otac sadašnjih Jovića došao je natrag iz Srednjeg, a sinovi njegove braće su po Kamenicama, Gori i Vidotini. Babići su od Ilića i ranije su bili u Tisoviku. Pre 40—50 godina zvali su se Ilićima. Kad im je baba ostala udovicom, svet irozove njena tri sina „babinim sinovima“, i onda Babićima.
O Ilićima v. i opis Kopošića.
-Ćurčići (5) su starinom iz Duvna
-Milanovići (1). Ded im je došao iz Dalmacije.
–Vidakovići (1) su starinom Perići iz Hercegovine. Ima ih u Bogšićima i na Gori.
Groblja.
Muslimansko je groblje u sredini sela Solnkovića; katolička su groblja na Ravni kraj Barića kuća i kod crkve na Taračinom Dolu.
IZVOR: Prema knjizi Milenka S. Filipovića „Visočka nahija“. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)