Prijem Sokola Kraljevine Jugoslavije u FIBA 1936. i prva međunarnodna košarkaška utakmica 1938.

PIŠE: Miloš Timotijević

Košarka je kao američki sport relativno brzo prihvaćena u Evropi, gde se ipak dugo nisu ustali jasna pravila igre. Zapravo sve do 1932.godine može se uglavnom govoriti o američkim košarkaškim pravilima, dok se u ostalom delu sveta ovaj sport razvijao se pod uticajem mnogobrojnih entuzijasta koji nisu imali jedinstvenu organizaciju, niti su pravila igranja košarke standardizovana na međunarodnom nivou.

Zapravo sve do 1928. međunarodnu kontrolu košarkaških takmičenja držala je Međunarodna atletska federacija, a potom Komisija za košarku Međunarodne rukometne organizacije. Na institucionalno organizovanje košarke posredni uticaj imao je Svetski komitet organizacije mladih (YMCA) sa sedištem u Ženevi, koji je 1927. u saradnji sa Springfild koledžom iz SAD osnovao Međunarodnu školu za fizičko vaspitanje. Na taj način došlo je do popularizacije košarke, da bi se 18. juna 1932. u Ženevi došlo i do okupljanja predstavnika košarkaških asocijacija iz sveta na sastanak na kome je osnovana Međunarodna amaterska košarkaška federacija – FIBA (na francuskom Federation Internationale de Basketball Amateur).

Tako su predstavnici osam država (Argentine, Čehoslovačke, Grčke, Italije, Letonije, Portugalije, Rumunije i Švajcarske) osnovali Međunarodnu košarkašku federaciju koja postoji danas. Za prvog predsednika izabran je Leon Bouffard iz Švajcarske, a za generalnog sekretara Renato William Jones iz Velike Britanije. Tada su ustanovljena i prva pravila i bila su slična onima u SAD. Svaki tim mogao je da ima pet igrača i dva zamenika, koji su u igru mogli da uđu dva puta. Posle svakog pogodka ili slobodnih bacanja igra se nastavljala podbacivanjem na centru, što je kasnije promenjeno.

Za razliku od mnogih evropskih zemalja, pa i i balkanskih, Jugoslavija nije brzo prihvatila novu „amerikansku igru”. Usporen razvoj umnogome je bio uslovljen činjenicom da su Sokoli praktično organizovali najveći broj sportova, kontrolisali školsku nastavu i davali prvenstvo gimnastici i atletici kao plemenitijim veštinama. Košarka se ipak razvijala i u okviru sokolske organizacije, tako da je 16. maja 1936. Savez Sokola Kraljevine Jugoslavije (SSKJ) uputio pismo Međunarodnoj košarkaškoj federaciji za prijem u članstvo. Zahtev je odobren, i Sokoli su polovinom decembra 1936. primljeni u organizaciju FIBA kao zvanični predstavnici Kraljevine Jugoslavije. Ideja za učlanjenje potekla je iz sokolske organizacije u Zagrebu, u kojoj se intezivnije razvijala košarka nego u drugim delovima Jugoslavije.

To je i razlog što su 20. marta 1938. prvu međunarodnu košarkašku utakmicu Jugoslavije odigrali igrači iz Zagreba, članovi „Sokolskog društva Zagreb II”, koji su u Rimu nastupili protiv Studentske reprezentacije Italije pod nazivom Studentska reprezentacija Jugoslavije. Pošto su u Rim doputovali sa belim majcama na kojima nije bilo brojeva, morali su da pozajme zelene dresove od domaćina. Izgubili su sa velikom razlikom (59:17). Za tim Jugoslavije igrali su: Milan Kobali, Jovan Tomić, Zvonimir Neferović, Zdenko Tončić, Senio Sinobad, Tonković i Tomislav Vrkljan. Posle utakmice organizovan je baknet, a igračima su uručene plakete. Sokoli su bili izrazito jugoslovenska, liberalna i antiklerikalna organizacija. Kada su hrvatske ustaše 1941. stvorile NDH, pojedini Hrvati jugoslovenskog opredeljenja morali su da pobegnu u Beograd. Među njima je bio i košarkaš Neferović.