Poreklo stanovništva naselja Gornji Kokoti, opština Podgorica – Crna Gora. Prema knjizi dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Nalaze se na sjevernom obodu donjolješanske površi, između Bogomile i Radovića glavice. Kroz naselje prolazi put Titograd–Cetinje, koji je i glavni činilac povoljnog geografskog položaja ovog sela. Za njega su krakovima (u dužini od oko 0,8 km) povezani svi dijelovi sela; izgrađeni su y periocu 1918-41. godine. Naselje je od Titograda udaljeno 10, od Cetinja 36 i od mjesnog središta u Barutani 3,5 km.
Atar sela zahvata prelaznu zonu od donjolješanske površi prema najnižim lješanskim selima, Lekićima i Farmacima. U svom glavnom, naseljenom i obradivom dijelu, predstavljen je karstifikovanim zaravnima sa plitkim depresijama, a u širem opsegu ogolićenim brdskim stranama. Njegova granica, počev (nedaleko) od Radovića glavice, vodi prema jugu pored ublova Radovića i silazi na put Titograd-Cetinje. Prelazeći ga kod Zapuštenih rupa, skreće južno od Đerinca, pravcem na Lokvu veljovršku, odakle ka istoku vodi na Živu kamenicu i dalje na Šarenu jamu. Odatle se produžava na Đokov kiljan iznad Volujska i pravcem iznad sela Lekića, tj. sjevernim padinama Bogomolje preko mjesta Igrište i poniže Jankova krša do potoka Lisice. Dalje ide na Đusku, te prema jugu na ublove Radovića. Tako uokviren, atar je (S–J) dug, 4,4, širok (Z-I) oko 1 km i zahvata 4,41 km2 površine. Nalazi se na visini (sredina sela) od 210 m.
Istorijat.
Gornji Kokoti su, poput Goljemada, takođe staro naselje. U turskim defterima nalazimo podatke za selo Desiće, koje je 1521. imalo 46, a 1523. g. 39 kuća. U njegovom okviru zavedene su „hase“ njive i livade Crnojevića i među njima posebno „hasa” livada „između spomenutog sela (Desića-PR) i Korneta”. Kod Bolice naselje je popisano kao „Stanjevići ili Kokoti“ sa 28 domova i 217 vojnika. Međutim, y prethodnim defterima nalazimo da su Stanjevići imali 42, odnosno 40 kuća.
Ito tako je y defteru iz 1523. zavedena „hasa“ livada koja se nalazila „između pomenutog sela (Stanjevića–PR) i sela Lješnjani Desići i Lješnjani Kornet” Livada je y stvari „lug, po imenu Luško polje y kome se napasa stoka. Nešto od toga se kosi“. Godine 1865. Gornji Kokoti su imali 21 d., a 1879. 23 sa 136 stanovnika (64 m. i 72 ž.). Prema Erdeljanoviću, selo je imalo 27 d., a 1925. bilo ih je 32 sa 155 stanovnika. Do 1948. broj prvih uvećao se za 2, a drugih za 23. Zatim je bilo: 1953 (37:182), 1961 (37:171) i 1971 (38:164). Od zadnjeg broja te godine u selu je od rođenja živjelo 132, a 32 se doselilo, i to 15 prije 1945, a ostali poslije. U zadnja dva popisa broj članova po domaćinstvu bio je: sa 1 (6:5), sa 2 (6:5) sa 3-5 (5:9), sa 5–8 (15:8) i sa 8 i više (5:1). Ujedno je sastav glavnih starosno–polnih grupa bio: prve 82:71 (ž. 46:31), druge 60:74 (ž. 37:38) i treće 29:19 (ž. 16 : 11).
Struktura stanovništva.
Prema obrazovanju, mještani su Bili: bez škole 54:53 (ž. 39 : 37), sa četvorogodišnjim 66:49 (ž. 35:21), sa osmogodišnjom 5:27 (ž.1:12), sa srednjom 0 : 8 (ž. 0 : 1), sa višom 0:2 i kvalifikovani radnici 1 :7 (Ž. 0: 3), a nepismenih je bilo: 28:21 (ž. 25:17).
S druge strane je posjedovna i dohodovna struktura domaćinstava izgledala ovako: bez zemlje (1:1), do 2 ha (36:31), sa 2-5 (0:7), odnosno poljoprivrednihi 14:14, mješovitih 22:20 i nepoljoprivrednih 1:4.
U 1953. g. 63 aktivnih izdržavalo je 109 lica; y poljoprivredi 46:51, a sa ličnim primanjima bilo je 9. Isti odnos se u 2 sljedeća popisa izmijenio ovako: aktivnih je bilo 45:77, izdržavanih 117:83; poljoprivredi 31:52 i 45:21, a sa ličnim primanjima (9:4).
Tip sela.
Naselje se sastoji iz tri grupisana dijela, koji su međusobno toliko blizu da y stvari čine jedinstveno, zbijeno naselje. To su Gomilice sa 6, Selo (glavnina sela) sa 12 i Hanovi sa 10 kuća. Srednja udaljenost kuća od središta naselja je oko 200 m. Od njih je 9 prizemnih, a 19 na izbi. Pokrivene su tiglom; daščani plafon je u 11, a malterisani u 17. Popisane su kao 39 stanova sa 2 404 m2, od kojih su 12 iz prvog, 6 iz drugog, 13 iz trećeg i 8 iz četvrtog perioda. Ognjište su 1971. imala 23 stana, zemljani pod 3 i električno osvjetljenje 38. Prema vrsti su 22 jednosobna i garsonjere, 11 dvosobnih, 3 posebne sobe 2 trosobona i 1 četvorosobni; sem 3 napuštena na duže vrijeme, ostali su bili nastanjeni.
Rodovi.
Oktobra 1974. y selu su živjeli:
-Pejovići (26 d.),
-Novakovići (9) i:
-Stojanovići (4).
U periodu 1918—41. iselilo se 7, a poslije 1945. 23 (gotovo svi u Titograd). Svi povremeno dolaze. Ranije je u druge zemlje išlo 7 mještana. Sada dnevnih migranata ima 21, a y 1971. godini bilo ih je 17.
Vode.
Vode u selu su 28 bistijerni i 1 ubao. Seoske su 3 bistijerne (podignute 1889, 1890. i 1937) i 1 ubao zvani Biomuž. Nekada se po vodu išlo u Lekiće ili na Štečki uba.
Ostali podaci o selu.
Električno osvjetljenje uvedeno je 1965. g. Otada do aprila 1973. mještani su pribavili 28 električnih šporeta, 25 frižidera, 12 televizora, 17 radio–prijemnika (5 tranzistora, 6 gramofona). Slično Goljemadima, Farmacima ili Lekićima, i ovdje su izvršene krupne promjene y opremi stanova. I ovdje, naime, ima velikih kuća sa sobama i podvojenim stanovima u kojima su, uz novija renoviranja, obnovljeni namještaj i pokućstvo. Na njima su takođe karakteristične veće tarace koje se pod ovim submediteranskim podnebljem raznovrsno koriste. Zbog izvjesnog padinskog položaja i zbijenosti kuća, dvorišta su, sem nekoliko izuzetaka, relativno mala, tako da njihovu funkciju unekoliko nadomješćuju prostrane tarace. No, i tako mala koriste se za stoku, krmad, živinu, ostavu alata i sl. Kuće su inače iznesene iznad imanja, tako da okućnice nijesu baš uz same kuće, nego manje ili više podvojene i obično u sastavu većih parcela. Te parcele su po položaju, ogradama ili podzidama slične onima y susjednim donjoljsšaiskim selima. U prvom redu su pogodne za vinovu lozu, duvan, voće i povrće. Sada su one dobrim dijelom zalivađene, a branjevine se vrlo malo koriste. Od kuća su u prosjeku udaljene 0,8—1,3 km.
C obzirom na to da je zbog puta što kroz njega prolazi vrlo prometno, selo je moglo da razvije trgovinu, posebno pićem, a i drugim proizvodima. Naročito se dio sela, zvani Hanovi bavio trgovinom.
Hanovi su prolaznicima nudili ne samo piće već i hranu, pa i konak. Preko njih se u znatnoj mjeri švercovalo duvanom. Stočarstvo je, podjednako drugim zanimanjima, takođe bilo unosno. Za njegove potrebe su, pored izbi, oko gotovo svih kuća pravljene štale. Od brava y stadima. bilo je više koristi nego od relativno malobrojnih goveda. Uoči zadnjeg rata ovce je na katunovanje (kučki Komovi) davalo oko 20 d., a prije koju godinu svega 3.
IZVOR: Prema knjizi dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)