O nekim neobičnim prezimenima kod Srba (9. deo)

DURMITOR – PIVA

BATURAN

Prema jednom predanju, Baturani iz Pive (u naseljima Crna Gora, Nedajno i Babići) su od drobnjačkih Badnjara iz Tepaca[1]. O Tepčanima je pisano u prethodnom nastavku, prilikom obrade prezimena Laušević[2]. Isto predanje imaju i Badnjari u Tepcima, po kojem pivljanski Baturani potiču od Baturana Badnjara koji se u Pivu iselio krajem 18. veka^[3].

Međutim, Đurice iz Hatelja u Dabarskom Polju smatraju da su Baturani njihov ogranak, a da zajedno potiču iz Preraca kod Bileće^[4]. U prilog ovome ide i ista krsna slava (Trifunjdan). Postoji još jedno predanje po kojem, navodno, Baturani potiču od bratstva Radanovića iz Preraca^[5]. Međutim, moguće je da je predak Baturana najpre živeo u Preracima (koji su na samoj granici sa Pivom), te je od Đurica uzeo krsnu slavu. S obzirom da se predanje Baturana i badnjarsko predanje podudaraju, izvesnije je da oni potiču od Badnjara. Ukoliko je to tačno, Baturani bi bili nosioci najčešće haplogrupe kod Srba I2a PH908.

U drugoj polovini 19. veka neki Baturani su se naselili u Ovrhovini kod Boljanića i na Metaljci u Zatarju. Prema podacima crnogorske vojske (Pljevaljska brigada) iz Prvog svetskog rata, možemo zaključiti da su zatarski Baturani ogranak Poturaka (Poturakovića) iz Tepaca: u više dokumenata navedeni su Jevto i Ljuša Baturani, sa napomenom da su u pitanju Poturaci^[6], što bi moglo ukazati od kojeg badnjarskog ogranka su nastali Baturani. Jedan od ogranaka Badnjara ranije je nosio prezime Poturak ili Poturaković, no ovo prezime je kasnije sasvim zamrlo. Poturaci su ogranak tepačkih Paređina, a ovi Radulovića, nastalih od Radula Badnjara. Prezime Poturak dobili su po Marku Paređini koga su, početkom 19. veka, pljevaljski Turci zarobili zajedno sa nevestom i ponudili im da se poturče kako bi spasli život. Oni pristanu i poturče se. Međutim, čim su napustili Pljevlja uskoče u Gornju Moraču, u Ljevišta, gde se ponovo krste. Marko zbog ovog bi prozvan – Poturak, što je ostalo njegovim potomcima kao prezime[7] (i kao Poturaković[8]).

Navedeno je da, prema predanju, prezime Baturan dolazi od ličnog imena rodonačelnika. Malo je verovatno da je Baturan bilo nečije lično ime. Izvesnije je da se radilo o nadimku. Jedno, narodno, objašnjenje kaže da su prezime dobili „po nekom pretku, koji je mnogo išao u lov, pa mu se „nabaturavao” snijeg na noge“[9].

Reč batur, kao i u obliku batura, koja je verovatna osnova ovog prezimena, ima više značenja: okomina od kukuruza, šupljina, stablo određenog oblika, donji deo snopa, manja cvast u obliku klipa[10], glavica luka[11]. Baturina je u nekim krajevima velika, debela batina, a pridev baturast – zadebljao, zaobljen. Glagol baturati znači nešto „aljkavo, pogrešno raditi“[12]. Baturav je glomazan, nezgrapan čovek[13]. Upravo u Hercegovini jednu vrstu cveta narod zove baturan (asphodelus albus). Ova biljka ima cvast upravo klipastog oblika, pa po tome verovatno i ovaj naziv. Reč bi mogla doći od starijeg slovenskog bƄturƄ, ali i kao pozajmljenica iz rumunskog buture – panj[14].

Kod Hrvata postoji više prezimena sa ovnovom batur-, poput Batur, Baturan, Baturić, Baturin, Baturina[15]. Zanimljivo je da i kod Turaka postoje prezimena Batur i Baturay, pa nije isključeno ni da reč batur(a) dolazi od nekog turcizma.

BAUCAL

Baucali su starosedeoci Pivske Župe^[16], odakle su se naselili u Gornje Crkvice (selo Nikovići). Mnoštvo toponima u Pivi koji u sebi sadrže ime Baucala^[17] ukazuju da su oni u Pivi iz velike davnine. Iseljavali su se prema istočnoj Bosni, gde ih i danas ima, u fočanskom kraju. Tamo nose prezime Baucalo. Jedno selo kod Bijeljine u Semberiji nosi naziv Baucale, pa je veoma mogućno da su zasnivači ovog sela bili pivljanski Baucali.

Jedan deo Baucala je tokom osmanske vlasti islamiziran. Baucali muslimani se pominju u Pivi sredinom 18. veka^[18]. Kod crkve u Nikovićima postoji tursko groblje koje se zove: „Baucalsko groblje”^[19]. Ovih islamiziranih Baucala ima u selima oko Foče^[20]. Muslimani Avdići u Donjim Crkvicama i Brijegu (Božurev Do) u Pivi potiču od Baucala^[21].

Prezime Baucal(o) spada u ona prezimena čije značenje nije pouzdano rastumačeno. Prema nekim mišljenjima ono je romanskog porekla^[22]. Prezime veoma podseća i na latinsku reč baucalis – bokal, koja potiče od grčke vaukalion. Od ovih reči izvedena je i reč buklija[23].

VAREZIĆ

Varezići su bratstvo iz Smriječna u Pivi. Nekada su živeli na Jezerima ispod Durmitora. Oko 1750. godine, na njih udare Turci. Ovu razuru prežive samo dvojica Varezića, koji prebegnu u Pivu. Odatle jedan ode za Gacko, gde njegovi potomci kasnije ponesu prezime Supić. Predanje govori i o daljem poreklu ovog roda. Na Durmitor je predak Varezića došao sa Njeguša, još krajem 15. veka. To je bilo vreme osmanskih napada na Crnu Goru. U jednom takvom napadu stradaju Njeguši. Jedna mlada žena sa malim sinom izbegne sa Njeguša i nakon lutanja završi na Durmitoru. Sina tamo oženi i od njega vremenom nastane bratstvo Varezića[24]. Predanje govori da su jedno vreme zadržali izvorno prezime Njeguš, a da su ih Varezima (u jednini: Vareza), kasnije Varezić, prozvali jer su se bavili stočarstvom i prodavali mrs, i „gradili su mnogu varu“[25]. Po njima je prozvano i njihovo selo na Jezerima – Vareza. Kasnije, kad je tu zasnovana varošica, prozvana je Žabljak[26].

Prezime Varezić nalazimo u 16. veku u Slavoniji, u selu Brod kod Valpova, gde je u defteru za Požeški sandžak iz 1579. godine, upisana baština Pavla Varezića, kao i napušteno selo pod nazivom Varezići[27]. Varezića ima u Dalmaciji, u Ponikvama na Pelješcu[28], kao i prezime Varez u Dolima kod Dubrovnika[29].

Nema razloga da sumnjamo da prezime dolazi od reči var – narodni izraz za vareno mleko, kojeg, po logici u stočarskim krajevima ima u izobilju. Zanimljivo je da je Varezi jedan od naziva za Varjage – skandinavska plemena koja su osnovala Kijevsku Rus.

Genetički rezultat utvrđen kod Varezića ide u prilog njihovom poreklu sa Durmitora. Naime, kod jednog testiranog pripadnika ovog bratstva utvrđena je haplogrupa J2b M205[30], koja se može povezati sa plemenom Kriča koje je nekada naseljavalo Jezersku visoravan podno Durmitora, a čijih potomaka tamo u manjem broju ima i danas. Međutim, onaj deo predanja koji govori o ranijem poreklu sa Njeguša ne zvuči uverljivo, naročito iz razloga što ovakva genetika nije utvrđena ni na Njegušima ni u okolnim oblastima Stare Crne Gore.

VERGOVIĆ

Vergovići su ogranak šireg bratstva Lalovića, starog hercegovačkog bratstva u Pivi, koje se vremenom razgranalo na druga prezimena. Osim u Pivi, potomaka ovog bratstva ima i u drugim krajevima, naročito u istočnoj Bosni. Za Laloviće se ponekad koristi i prezime Lalošević, koje bi trebalo da je u vezi sa poznatim plužinskim knezom Lalošem. Nije sasvim pouzdano da li bratstvo Lalovića potiče od kneza Laloša, koji se pominje u dokumentu Manastira Piva sa početka 18. veka^[31]. Prema tom pomenu možemo zaključiti da je Laloš živeo u drugoj polovini 17. i početkom 18. veka. Pomen bratstva Delića, jednog ogranka Lalovića, imamo iz 1742. godine, na ikoni Svetog Jovana na kojoj stoji, ispisano rukom monaha Rafaila, da je ikonu knez Vuk Delić priložio Pivskom Manastiru za zdravlje svog sina Mitra^[32]. Iz navedenog možemo zaključiti da je knez Vuk bio savremenik kneza Laloša, te da prezime Delić zasigurno potiče najkasnije iz 17. veka, pa je upitno može li se ovo bratstvo dovesti u vezu sa knezom Lalošem. Moguće je da je narodno predanje poistovetilo slična prezimena Lalović i Lalošević, te otud dolaze nedoumice oko veze bratstva Lalovića sa knezom Lalošem, a nije isključeno ni da se radi o nekom drugom knezu Lalošu, koji je živeo u većoj davnini.

Predanje kaže da je matica ovog roda staro selo Plužine. „Po pričanju seljaka bila su tri brata: Bogić, Jovan i Vuko. Od Bogića su Radovići, koji su se zvali i Đurovići, od Jovana su Londrovići, a od Vuka Delići“^[33]. Prema drugoj verziji, bila su dva brata – Rade, od kojeg potiču Radovići, i jedan kojem nije upamćeno ime, a kao dečak je odveden u janičare, te je bio delija i otud prezime Delić^[34]. Zanimljivost vezana za ovog Lalovića – deliju je da je prilikom prijema u janičarsku službu preveden u islam, ali kada je završio svoju vojničku karijeru, vratio se u zavičaj i tu ponovo krstio. No, „da bi svakome pokazao da je bio i muslimanin, on još za života načini „nišan na mazar“ (muslimanski spomenik za grob) i na samrti naredi da mu se taj nišan stavi čelo nogu, a krst čelo glave“^[35]. On nije imao potomstva, a u njegovu čast prezime Delić uzeli su potomci njegovog brata^[36]. Moguće da je pomenuti knez Vuk Delić bio bratanac Lalovića – delije. Zanimljivo je da se u literaturi može naći podatak da su rodovi bratstva Lalovića potomci Branilovića^[37], jednog od dva glavna bratstva u Pivi. Međutim, do sada je utvrđeno da više rodova koji pripadaju širem bratstvu Branilovića genetički pripadaju haplogrupi N2-P189.2, dok su svi testirani ogranci Lalovića haplogrupe I2a A1328, te se može zaključiti da navodi o pripadnosti Lalovića bratstvu Branilovića nisu tačni.

Vergovići su potomci Nikole Delića, koji je u detinjstvu bio veoma nestašan, pa ga zato prozvali – Vergo. Oni žive u Lijećevini u kanjonu Tare. S obzirom da je Vergov sin Vasilije Vergović bio perjanik kod knjaza Nikole, „još prije osloboćenja Pive“^[38], može se zaključiti da ovo prezime potiče iz sredine 19. veka. Vasilije i njegov brat Radojica bili su poznati junaci hercegovačkog ustanka 1875-78. godine, a Vasilije je bio i ustanički barjaktar[39].

Ime Vergo, rodonačelnika Vergovića, u Pivi nije usamljeno. U popisu stanovništva Crne Gore iz 1879. godine nalazimo u Pivi Verga Jokanovića[40]. Prezime Vergović nalazimo i u selu Zdravčići kod Požege i u Jasenovu u Banatu. A prezime Vergo u Kotoru. Vergo je bilo ime (ili nadimak) poznatog makedonskog hajduka sa početka 17. veka. U Makedoniji se prezime Vergo pominje u osmanskom popisu u drugoj polovini 16. veka[41].

Slična prezimena sa osnovom verg- nalazimo u prošlosti: Vergočević 1425. godine u Dubrovniku (Radovan Vergovčević, trgovac tkaninom)[42] i 1468. među vlasima Bobanima (Branko)[43], a u Vranešu na severu Crne Gore postoji selo Vergaševići, čiji naziv ukazuje da je nastao po bratstvenom prezimenu. U njihovoj osnovi su lična imena Vergoč i Vergaš, a Vergo bi moglo biti njihova skraćena varijanta. Vergaš je i savremeno prezime, ima ga među Srbima u Hrvatskoj (okolini Vrgin Mosta, Vojnića i Đakova)[44]. Prema Mihajloviću, osnovu ovog prezimena, kao i prezimena Vergović, čini turska reč vergi y značenju porez. „U narodu se ova reč govorila u srbiziranom obliku vepgija… Današnji oblik nastao je haplologijom (up. Ilić od Ilijić i sl.) od Vergijaš, i označavao je ili samog „vojvodu“, koji je prikupljao ovakav porez za Turke, ili verovatno njegovog pomoćnika[45]. Sa druge strane, navedeno je predanje samih Vergovića, po kojem je njihov rodonačelnik prozvan Vergo jer je bio nestašno dete. Ova reč ima i značenje „mršavi starac“ (u Banatu)[46]. Objašnjenje koje se navodi za makedonsko lično ime Vergo je da dolazi od grčkog „verga“ – praćka, štap, kao i buzdovan, neka vrsta kijaka[47]

DONDIĆ

Za pivljanske Dondiće postoje dva različita predanja o poreklu. Jedno kaže da su oni starosedeoci u selu Vojinovići i da su ogranak ovog starog bratstva po kojem selo nosi i naziv. Prema drugom predanju, oni su iz Popova Polja, odakle se 1760. godine u Pivu doselila udovica Mitra sa trojicom sinova[48].

U prilog vezi s Vojinovićima ide i s i činjenica da oba roda slave Jovandan[49]. Sa druge strane, ova slava je veoma česta u Pivi. Ukoliko su Dondići zaista ogranak Vojinovića, onda bismo mogli znati i njihovu genetiku. Naime, za Vojinoviće je utvrđeno da su nosioci haplogrupe E V13 PH2180[50]. Za grupu rodova iz oblasti Pive i Banjana, sa različitim predanjima o poreklu, genetika pokazuje da su istog porekla, koje verovatno seže u pozni srednji vek. Tu su uz Vojinoviće i Adžići, Dakići, Mazići, Koprivice, Milovići, kao i neki rodovi iz današnje Hercegovine[51].

Slična prezimena nalazimo u Boki – Donda (Risan) i Dondalo (Kotor)[52]. Zatim Donda i Dondić u Istri[53] i stari rimokatolički rod sa prezimenom Dunda u Imotskoj Krajini. Sličnu osnovu ima i prezime Dondur iz Kninske Krajine. Među bosanskim muslimanima žensko lično ime Dunda nije retko. Selo pod nazivom Dondur popisano je u osmanskom defteru za Hercegovački sandžak iz 1477. godine, u blizini Mileševe[54]. Selo se nalazilo na području između sela Kaćevo i Mileševe. Ovaj toponim je, možda, ostao sačuvan u današnjem toponimu Dundol – lokalitet na području današnjeg sela Hisardžik, upravo na potesu između Kaćeva i Mileševe[55].

Zvezdana Pavlović[56], tumačeći neke toponime u Srbiji, poput Dundeljski Dol i pomenuti Dundol, njihovu osnovu izvodi od imena Dunda, koje dolazi od rumunskih imena Donda, Dondás, Dondea, a istog porekla bila bi i prezimena poput Dunda, Dundak, Dunder, Dundov, Dundulić.

Jedno tumačenje, za pivljanske Dondiće kolonizovane u Medrgovcu u Labu na Kosovu (prethodno kolonizovani u Jablanicu 1889. godine), je da je moguće da je Donda nadimak izveden od nekog imena poput Radonja[57].

U pokrajinskim govorima donda i dunda imaju više značenja. Dunda ili donda se kaže za „veliko, debelo, čvrsto a tromo čeljade“ (uglavnom za žensko čeljade)[58]. U Primorju i Hercegovini dunda se kaže pri oslovljavanju za starijeg čoveka, kao stric, striko, čika, čiča. Ovaj izraz se koristi i u Popovu Polju, pa bi ovde predanje Dondića o poreklu iz Popova moglo dobiti na snazi. Donda je lokalni naziv za jednu vrstu morske ptice koja se gnezdi po Hercegovini. Za Dondure iz Kninske Krajine (selo Žagrović) kaže se da je njihovo prezime francusko, i da su potomci nekog Napoleonovog vojnika koji je tu ostao krajem 18. veka[59]. Konačno, osnovu dond- nalazimo i u turskom korenu dondur koji je osnova reči u kojima se on odnosi na nešto hladno, ledeno[60].

Dakle, ostaje otvoreno od koje od svih pobrojanih varijanti je nastalo prezime pivljanskih Dondića. Ili je u pitanju (vlaško?) lično ime Donda, ili je to nadimak od nekog drugog imena (Radonja?), ili je ona udova Mitra bila takve građe da su je prozvali – dondom, a možda je u osnovi neki turcizam sa osnovom koji nalazimo i u reči dondur.

JAREDIĆ

U Gornjim Rudinicama je do bliže prošlosti živeo rod sa prezimenom Jaredić. Prezime su dobili po Jaredi, udovici iz roda Šućura, koja se sa troje dece vratila u rod. Deci su po majci nadenuli prezime Jaredić[61]. Predanje ne govori od kojeg roda je bio Jaredin muž, odnosno otac to troje dece. Utoliko bi bilo zanimljivo testirati nekog od potomaka ovog roda. Oni se danas ne prezivaju Jaredić. U novije vreme ovaj rod je spao na jednu kuću, Mijata Jaredića. Kad je Mijat umro, njegove sinove, Đoka i Iliju, prozovu Mirići, po majci Miri[62]. U vreme kad je Tomić skupljao podatke za rad o Pivi (knjiga je objavljena 1949. godine, a podaci su verovatno prikupljani pre Drugog svetskog rata) još uvek su se prezivali Jaredić, a Mirić im je zabeležno kao sekundarno prezime[63]. Kasnije su Mirić uzeli za zvanično prezime. Kao i Jaredići, Mirići slave Nikoljdan zimski.

U Crnoj Gori postoji jedan veći rod Jaredića. Oni su plemenski Nikšići iz Liverovića u Župi Nikšićkoj, ogranak Jovanovića. Ima ih naseljenih i u Rastovcu i Gornjem Polju kod Nikšića[64]. Jaredići su i jedan od rodova rovačkih Lješnjana, u Gornjoj Morači.

Poseban rod Jaredića nalazimo u nevesinjskom kraju. Oni su od Mučibabića[65], živeli su u Šehovini, pa su se iz nepoznatih razloga preselili u Bratač[66]. Jaredića ima i u Doljanima kod Daruvara u Slavoniji (1898. godine upisani su sa prezimenom Jareda, a u nekim dokumentima i kao Jarda)[67], i u selu Dragotina na Baniji (potvrđeni u selu 1772. godine; oba roda slave Đurđevdan, pa je moguće da se radi o istom rodu). Postoji jedan rezultat Jaredića iz Hrvatske, I2a Y3120, s tim što nema drugih podataka odakle je testirani. Sudeći prema Leksiku prezimena Hrvatske, Jaredića ima upravo u Slavoniji i na Baniji[68].

Što se tiče nevesinjskih Jaredića, testirani je naveo drugačiju verziju predanja, po kojem su oni u nevesinjski kraj došli iz Župe Nikšićke. Povezivanje sa većim rodom iz nikšićkog kraja, jasno, dolazi zbog istog ne tako čestog prezimena. Genetika ovu vezu nije potvrdila, s obzirom da su Jaredići iz Župe plemenski Nikšići i najverovatnije nosioci haplogrupe I2a RN908, a kod Jaredića iz Nevesinja je utvrđen drugi rezultat[69], koji potvrđuje poreklo Jaredića od Mučibabića. I krsna slava nevesinjskih Jaredića i Mučibabića – Aranđelovdan, potvrđuje ovu vezu.

Ovo prezime dolazi od ženskog imena Jareda. Verovatno se radi o ženskom obliku biblijskog jevrejskog imena Jared, koje se pominje u Prvoj knjizi Mojsijevoj kao jedan od praotaca (čukununuk Adamovog sina Sita).

LONDROVIĆ

Londrovići su pominjani u odeljku o prezimenu Vergović, kao jedan od rodova iz šireg bratstva Lalovića.

Londrovići su bili među grupom kolonista u selu Karađorđevac^[70] u južnoj Makedoniji. Ovo selo u Valandovskoj kotlini naseljeno je u razdoblju između svetskih ratova (1919-1926), od srpskih kolonista iz svih krajeva dinarske oblasti, među njima i jedan broj Pivljana, na mestu napuštenih turskih sela. 1919. godine tu su se doselile i dve kuće Londrovića iz Borkovića. 1941. godine, većina kolonista je napustila selo ili je proterana od strane bugarskih okupacionih vlasti[71].

U Bugarskoj nalazimo prezimena sa istom osnovom – Londrev, Londrin i Londrov. Bugarska lingvistika pretpostavlja da su nastala od turskog naziva za grad London u Engleskoj[72]. Londra (Londra) je italijanski oblik za grad London, a Turci su naziv preuzeli od Mlečana. U nekim starijim mletačkim dokumentima, koristi se i u obliku Londro.

Međutim, reč londra ima i druga značenja. „Londra, lat. lunteg, luntri, tur. lundra “barca”, fr. londre, spagn. londra. maced. landura“ je vrsta manjeg vojnog broda (barke), koji se naročito koristio na Jadranu, Crnom moru i istočnom Mediteranu[73], pa i na Skadarskom jezeru. Londra je i turcizam i označava jednu vrstu čoje, od koje se pravila odeća[74] (verovatno londonska). Konačno, u narodnom govoru reč londra označava jagnjeću trbušnu kožicu koja se, zbog svoje čvrstine i otpornosti, u ranija vremena koristila za zatvataranje prozora[75] – ovako zatvoreni prozori nazivani su londraši. Mihajlović daje još jednu mogućnost, da prezime Londrović može imati veze sa glagolom landrati – skitati[76].

Odgonetku daju sami Londrovići, čije predanje kaže da su to prezime dobili po pretku „koji je od ovčijeh buraga pravio londre, kojima su se ranije, umjesto stakla zastirali prozori“^[77]. S obzirom da se Londrovići pominju u dva zapisa Pivskog manastira, oba iz 1814. godine^[78], moglo bi se zaključiti da prezime potiče najkasnije iz 18. veka. Starija verzija prezimena bila je Londro.

NINOŠEVIĆ

Prema jednom mišljenju Ninoševići su starosedeoci na Plužinama[79] (zaselak Gornji Gradac). Međutim, postoji i druga verzija po kojoj su oni poreklom od Branilovići, uz Ruđiće najvećeg bratstva u Pivi[80]. Sa druge strane, ovo predanje kaže i da su Ninoševići istog porekla kao Vojinovići, za koje je rečeno da nisu srodni Branilovićima (Branilovići i Ruđići su haplogrupa N2 P189.2 FGC28435[81]).

Predanje pamti nekoliko knezova iz ovog roda, pre svih Ninoša, po kome i nose prezime, zatim kneza Radoja, kao i ranije pominjanog Laloša, za koga jedno predanje vezuje bratstvo Lalovića, što, kako je rečeno, nije mnogo verovatno. Knez Laloš je bio veoma ugledan, imućan i poznat, pa je ostala uspomena da je čak dobijao pisma od ruske carice Katarine II. Malo je verovatno da je velika ruska carica pisala pisma pivljanskom knezu, izvesnije je da se radilo o njenim proglasima koji su deljeni hercegovačkim glavarima sa pozivom na ustanak protiv osmanske vlasti[82]. S obzirom da znamo vreme vladavine carice Katarine (1762-1796), to ukazuje na vreme u kojem je živeo knez Laloš.

Staro ime Ninoš nalazimo u dečanskim hrisovuljama (drugoj i trećoj) 1330-ih i 1340-ih[83], kao i krajem srednjeg veka u osmanskom popisu oblasti Brankovića[84] (četiri puta)[85].

Iako ima mišljenja da su imena sa osnovom nin- nastala kao nadimci od imena Nikola, verovatnije je da su u pitanju starija slovenska imena, nastala u vreme pre nego su slovenski narodi primili hrišćanstvo, pa s njim i ime Nikola. Osnova raznih kraćih imena je složeno ime Ninoslav (kao i u obliku Ninislav), nastalo od protoslovenskog prideva nin – nov, mlad, i čestog slovenskog imenskog nastavka -slav[86]. Od ovog osnovnog imena kasnije nastaju imena poput Nino, Ninko, Ninoje, Nineta, Ninče, pa tako i Ninoš.

SUKNOVIĆ

Za Suknoviće sa Jasena predanje govori da im je predak bio knez Šćepan koji je imao svoje stupe na Vrbnici pod Jasenom u kojima je valjao sukno[87], po čemu su poneli i prezime. Jedno predanje pretka naziva „Suknen-spahija“[88]. Suknovići nose i uža, nezvanična prezimena („primjenke“) – Glišović, Trivković, Cik[89]. Od Suknovića su i Šumići, mali rod na Jasenu, premda postoji i verzija po kojoj su oni potomci jednog dečaka koga je knez Šćepan usvojio[90]. I jedni i drugi slave Nikoljdan zimski. Bilo bi zanimljivo testirati Šumiće, kako bi se proverilo koja verzija je tačna. Za Suknoviće se može pretpostaviti da su nosioci haplogrupe N2 P189.2 FGC28435, s obzirom da su oni od Ruđića, istog porekla kao Gagovići[91] za koje je utvrđena ova genetika[92].

Deo Suknovića se iz Pive odselio za Bosnu[93]. Danas ih ima u Ključu. Neki su krajem 19. veka kolonizovani u Gajtan u Toplici.

Pivljanski Suknovići nisu jedino bratstvo sa ovim prezimenom. Sukno, stara slovenska reč za dobro obrađenu vunenu tkaninu je osnova više prezimena širem južnoslovenskog etničkog prostora. Jedan zaselak sela Ivezići kod Brodareva nosi naziv Suknovići, što, iako tamo danas ne postoji rod sa ovim prezimenom, ukazuje da je nekada postojao. Na Mišljenu u Hrasnu u Hercegovini, postojao je stari rimokatolički rod Suknovi, od kojih se deo vremenom poturčio[94]. Takođe postoji stari rimokatolički rod i istoimeno selo Suknovci istočno od Kistanja i od njih u Kijevu kod Knina. 1672. godine verovatno neko od ovog roda pominje se u Šibeniku sa prezimenom Suknović[95]. 1686. godine u Subotici je zapisano bunjevačko prezime Suknov, kasnije kao Suknović. 1728. godine isto prezime nalazimo i kod Srba naseljenih u južnu Mađarsku (Batosek u županiji Tolna), 1736. godine i Mijata Suknovića u Vukovaru[96], a 1767. rimokatolike Suknoviće u Novaku u zapadnom Sremu[97]. U savremenom Dubrovniku nalazimo prezime Sukno. Od ovog roda je nekadašnji poznati jugoslovenski i hrvatski vaterpolista Goran Sukno. Ovaj rod je iz Komaja u Konavlima, gde se pominju još 1667. godine[98].

TAUŠAN(OVIĆ)

Taušani su malobrojan rod na Bezuju. Ogranak su tamošnjeg bratstva Vračara, a srodni su im Bajovići. Da su Taušani i Bajovići srodni, odnosno da oba roda predstavljaju ogranke Vračara, govori i podatak da su imali i ranije zajedničko prezime – Čepur. Prema jednoj verziji, Vračari i njihovi ogranci su rod Gagovićima, po čemu bi pripadali širem pivljanskom bratstvu Ruđića. Međutim, prema drugom predanju, oni potiču od „nekog ostavljenog, valjda vanbračnog, deteta, koje je knez Gagović našao u šupljoj bukvi y Bukovcu, uzeo, othranio i y svome selu Bezuju naselio. Tome detetu je bilo ime Radule“[99]. Za Bajoviće se smatra da su potomci braće Baja Pivljanina, po kojem su uzeli prezime. Prema drugoj verziji, oni su od jednog Čepura koji je „poslije odmetanja Baja i njegove braće ostao na njihovom imanju“[100]. Bajovići su sve do 1887. godine nosili prezime Čepur, a Bajovićima su se prozvali u novije vreme[101], što baca senku sumnje na njihovo poreklo od Bajove braće. Sva tri ova roda slave Nikoljdan.

Taušani su se iseljavali u Hercegovinu, gde su zadržali svoje prezime. Ima ih u Kokorini, a odatle i u Pločnik na Neretvi[102]. Iz Kokorine su, zbog hajdukovanja protiv Turaka, neki Taušani uskakali u Moraču. Poznat je bio harambaša Marko Taušan, koji je opevan y narodnim pesmama. Trojica sinova Nikole Taušana – Živko, Đoko i Rade iz Morače se nasele na Žabljak 1862. godine[103]. Posle Prvog svetskog rata, neki se sa Žabljaka nasele u Pljevlja i Otiloviće u Zatarju, i uzmu za zvanično prezime – Taušanović[104].

U Aleksincu postoje posebni Taušanovići, od kojih je Kosta Taušanović, poznati političar iz 19. veka, jedan od osnivača Radikalne stranke. Rođen je u Aleksincu, gde su se Taušani doselili iz Prilepa 1834. godine[105].

Ovo prezime nalazimo i u Hrvatskoj: Taušana ima u Dubrovniku i Slavoniji, a Taušanovića u Podravini, Slavoniji i Zapadnom Sremu[106].

Pivljanski Taušani svoje prezime nose po pretku, harambaši, čiji je nadimak bio – Taušan[107]. Taušan (tavşan) na turskom jeziku znači – zec[108]. Moguće da je harambaša bio izuzetno brz i okretan, pa je dobio ovakav nadimak.

Genetika je najverovatnije pokazala da Vračari, a samim tim i Taušani i Bajovići (odnosno stariji rod Čepura), nemaju veze s Gagovićima. Naime, kod testiranog Bajovića utvrđena je haplogrupa R1a YP951[109], dok su Gagovići, kako je već pominjano, nosioci haplogrupe N2 P189.2 FGC28435.

ĆALASAN

Ćalasani su veliko pivljansko bratstvo iz Mratinja, a ima ih raseljenih i u Barnom Dolu, na Brljevu, u Crkvičkom Polju i Gornjim Rudinicama. Njihovo predanje govori da su poreklom iz Budima u donjoj Hercegovini[110], po čemu su ih u Pivi prozvali Budimdijama[111]. Tomić u svom radu o Pivi beleži drugačije predanje o starini Ćalasana iz Sarajeva, i podatkom da im je matica „Luzatina“[112] (neutvrđeno o kojem mestu se radi).

Davali su knezove u Mratinju. Pamte kneza Mitra Budimliju koga su obesili Turci kod reke Pive oko 1780. godine. Neki Budimlije se isele u Bosnu, gde dobiju prezime Rupar, a preostale Budimlije u Pivi prozovu Ćalasanima. Vremenom su se izdvojile dve grane sa drugim prezimenima – Pervani (kasnije Pervanović)[113] i Cijuci (jednina: Cijuk), takoće u Mratinju[114]. Ćalasana ima i u Foči i Pljevljima[115], i kolonizovanih u Jablanicu (Mirovac, Gajtan) oko 1890 godine[116].

Reč ćalasan po kojoj dolazi ovo prezime ima nekoliko značenja: u Hercegovini se ćalasanom naziva neko ko je neskladan y pogledu telesne građe, ponašanja ili zbog nemarnog oblačenja[117]; u Jošanici ćalaskati znači skitati, ne raditi ništa[118]; a u Baranji se za nekog naivnog, lakovernog kaže da je ćalast (gl.), odnosno da je ćalasan (im.)[119]. Dakle, neki Budimlija je možda bio nemaran u pogledu svog izgleda ili ponašanja, možda je bio sklon skitanju, možda naivčina, a možda sve to zajedno, te su ga tako prozvali, što je ostalo kao prezime bratstvu.

Ćalasani su genetički testirani i ustanovljeno je da su nosioci haplogrupe I2a RN908 podgrana BY152858[120]. Podgrana ukazuje na genetičku bliskost s ljubinjskim Brborićima[121] i još nekoliko starih rodova iz ljubinjskog kraja, sa kojima dele i istu slavu – Đurđevdan. Kad se tome doda predanje Ćalasana o poreklu iz Hercegovine, nameće se zaključak o njihovom srodstvu koje je teško odrediti vremenski, ali verovatno ne ide dalje od poznog srednjeg veka.

CICMIL

Cicmili su rod iz Pive, selo Stolac, odakle su naselili još neka naselja u Pivskoj Župi i Planini (Plužine, Nikovići, Šarići, Pišče, Brijeg, Bojati, Crkvičko Polje, Gornje Crkvice, Pirni Do). Jedno su od najbrojnijih pivljanskih bratstava. Slave Đurđevdan.

Predanje kaže da je njihov predak, pop Nikola, ovde dobegao iz Grblja, zbog ubistva, i sa porodicom se naselio na Stocu, na zemlji pivljanskog kneza Laloša, čiju kćer je oženio jedan od pop-Nikolinih sinova^[122]. Unekoliko se razlikuje druga verzija, koja, takođe, govori da Cicmili potiču iz Grblja, ali da su se u Pivu doselila dva brata kojima je pivljanski knez Jovan Tadić dozvolio da se nasele, uz obavezu da čuvaju most na Bukovici i osiguravaju put za Goransko. Kasnije su kupili Stolac od kneza Laloša i nastanili se tamo^[123].

Prezime Cicmil spada u ona prezimena čije značenje nije pouzdano rastumačeno. Zanimljivo je da je, takođe na crnogorskom primorju (Bar), zabeleženo prezime Cicmilos^[124], koje bi po obliku moglo biti grčkog porekla. U Zauljću u Ozrinićima nalazimo toponim sa istim prefiksom cic-, Cicmanovica[125]. Osnova cic- je prilično česta u aromunskom jeziku, pa bi se moglo zaključiti da je i prezime Cicmil romanskog (vlaškog) porekla, ili kovanica romanske osnove cic- i slovenskog nastavka -mil.

Cicmila ima iseljenih na razne strane, većinom u Nikšić i Podgoricu, a neki ogranci i u Vraneš (bjelopoljski kraj), zatim u Bosnu (selo Brajkovići na Glasincu^[126], Mandra kod Sokolca^[127], Košutnica kod Rogatice^[128], Vlasenica gde nose prezime Đurić^[129], itd) i Bačku (Bačko Dobro Polje, Kula)^[130]. Cicmili iseljeni u okolinu Valjeva danas nose prezime Erić^[131]. Deo iseljenih Cicmila, u Srbiji i Makedoniji, nakon preseljenja upisan je pod prezimenom – Cicmilović. Ovih Cicmilovića bilo je u Medveđi (iselio se Kosta Cicmil 1936. godine)^[132] i Starom Kačaniku na Kosovu (doseljeni iz Šavnika 1926. godine)^[133]. Najzanimljivija je povest o Cicimilovićima iz pomenutog sela Karađorđevac u južnoj Makedoniji. Nakon proterivanja kolonista od strane Bugara 1941. godine, nekoliko porodica Cicmilovića iz Karađorđevca tada se odselilo za Srbiju, jedna porodica u Crnu Goru, jedna je ostala u Strumici, a jedna se iselila čak u Solun^[134].

Za plužinske Cicmile utvrđeno je da su nosioci haplogrupe I2a PH908[135]. Utvrđeni haplotip je prilično osoben i nije blizak drugim rodovima iz oblasti za koju bi se moglo očekivati postojanje nekog sličnog haplotipa (Boka, Grbalj, Hercegovina, Stara Crna Gora). Neke osobene vrednosti Cicmil deli sa Pejakovićem iz Rubeža kod Nikšića[136], koji potiču od paštrovskih Kanjoša. S obzirom na poreklo oba ova roda iz crnogorskog Primorja, mogla bi među njima postojati neka davnašnja veza.

Od pivljanskih Cicmila je naš čuveni lingvista Radojka Cicmil Remetić.

– NASTAVIĆE SE –

Napomene:

[1] Svetozar Tomić, Piva i Pivljani, Srpski etnografski zbornik knj. LIH, Naselja i poreklo stanovništva knj. 31, Srpska akademija nauka, Odeljenje društvenih nauka, Beograd 1949, str. 447.

[2] https://www.poreklo.rs/2021/05/06/o-nekim-neobicnim-prezimenima-kod-srba-8-deo/

^[3] Stojan Karadžić, Vuk Šibalić, Drobnjak – porodice u Drobnjaku i njihovo porijeklo, Stručna knjiga, Beograd, 1997, str.632.

^[4] Petar Šobajić, Dabarsko Polje u Hercegovini, Srpski etnografski zbornik, Knjiga LXVll, SANU, Beograd, 1954, str. 36.

^[5] Obren Blagojević, Piva, posebna izdanja knjiga 69, SANU, Odeljenje društvenih nauka, Beograd, 1971, str. 394.

^[6] Milenko Ćirović Ljutički, Pljevaljska brigada crnogorske narodne vojske 1914-1915. (dokumenta), „Pljevaljske novine“, Pljevlja, 2007, str.144, 364, 385, 387.

[7] Karadžić, Šibalić, 633.

[8] Andrija Luburić, Drobnjaci, pleme u Hercegovini, Beograd, 1930, str. 117.

[9] Blagojević, 394.

[10] Etimološki rečnik srpskog jezika 02, SANU, Odeljenje jezika i književnosti Odbor za etimološki rečnik – Institut za srpski jezik SANU Etimološki odsek, Beograd, 2006, str, 254

[11] Ivica Gusić i Filip Gusić, Rječnik govora Dalmatinske Zagore i Zapadne Hercegovine, Zagreb, 2004, str. 23.

[12] Etimološki rečnik srpskog jezika 02, 254.

[13] Rečnik srpskohrvatskoga književnog jezika 01, Matica srpska – Matica Hrvatska, Novi Sad – Zagreb, 1967, str. 149.

[14] Etimološki rečnik srpskog jezika 02, 254

[15] Leksik prezimena SR Hrvatske, Institut za jezik, Nakladni zavod Matice Hrvatske, Zagreb, 1976, str. 32.

^[16] Tomić, str. 123.

^[17] Radojka Cicmil-Remetić, Toponimija Pivske planine, Biblioteka onomatoloških priloga, Knjiga 1, SANU, Odeljenje jezika i književnsoti, Odbor za onomastiku, Beograd, 2010.

^[18] Blagojević, 394.

^[19] Tomić, 123.

^[20] Isto.

^[21] Isto.

^[22] Cicmil-Remetić, 317.

[23] Vasilije Đerić, Još nešto o arbanaškim rečima u srpskom jeziku, Prilozi za književnost, jezik, istoriju i folklor knjiga 10, Beograd, 1930, str. 45.

[24] Luburić, 240.

[25] Isto.

[26] Teodor Srdanović, Legende i predanja Durmitoraca, Turistička organizacija Žabljak, Žabljak, 2007, str. 195.

[27] Stjepan Sršan, Popis sandžaka Požega 1579. godine, Gradja za povijest Osijeka i Slavonije knjiga XII, Državni arhiv u Osijeku, Osijek, 2001, str. 340.

[28] Nikola Zvonimir Bjelovučić, Poluostrvo Rat (Pelješac), 1922, str. 221.

[29] Ilija Sindik, Dubrovnik i okolina, Srpski etnografski zbornik knjiga XXXVIII, biblioteka Naselja i poreklo stanovništva knjiga HHIII, Srpska kraljevska akademija, Beograd, 1926, str. 131.

[30] Nebojša Drašković, Gospodari gena u Crnoj Gori, Herceg Novi, 2020, str. 548.

^[31] Radivoje Tadić, Tadići, Beograd, 1990, str. 67.

^[32] Anika Skovran, Umetničko blago manastira Pive, Jugoslovenska revija, Beograd, 1980, str. 26; Tomić, 495.

^[33] Tomić, 494, 495.

^[34] Isto.

^[35] Tomić, 465.

^[36] Blagojević, 402.

^[37] Blagojević, 402, 411, 418.

^[38] Blagojević, 429.

[39] Čedomir Baćović, Pomenik crnogorskih i hercegovačkih ratnika i prvaka (1500-1918), 29.

[40] Popis svega stanovništva Crne Gore po okružjima, varošima i selima 1879 Knjiga I, Državni arhiv Crne Gore – Zavod za statistiku Crne Gore, Cetinje, 2009, str. 365.

[41] Olga Ivanova, Makedonski antroponomastikon (XV-XVI vek), Skopje, 2006, str. 82.

[42] Dušanka Dinić-Knežević, Tkanine u privredi srednjovekovnog Dubrovnika, SANU, Posebna izdanja knjiga DXL, Odeljenje istorijskih nauka Knjiga 8, Beograd, 1982, str. 279.

[43] Esad Kurtović, Vlasi Bobani, Društvo za proučavanje srednjovjekovne bosanske historije, Posebna izdanja knjiga I Monografije svezak I, Sarajevo, 2012, str. 39.

[44] Velimir Mihajlović, Rukovet prezimena, SANU, Odeljenje jezika i književnosti, Odbor za onomastiku, Onomatološki prilozi XIII, Beograd, 1997, str. 32.

[45] Isto.

[46] Bogdan Stanojev, Jasenovo selo u Banatu, Biblioteka Hronike sela, Odbor SANU za proučavanje sela, Kulturno prosvetna zajednica Republike Srbije, Beograd, 1996, str. 201

[47] Ivanova, isto.

[48] Vidak Vujnović, Voj(i)novići i Vuj(i)novići, Biblioteka Naučna misao, Beograd, 1985, 62.

[49] Vujnović, isto, Blagojević, 403. U Tomićevom radu o Pivi pogrešno je navedeno da Dondići slave Đurđevdan (Tomić, Piva i Pivljani, 448). Ukoliko prihvatimo predanje o doseljenju predaka Dondića iz Popova, možda bi Đurđevdan mogla biti njihova starija slava.

[50] Srpski DNK projekat.

[51] Isto.

[52] Akim i Vukota Miljanići, Prezimena u Crnoj Gori, Beogradska knjiga, Beograd, 2007, str. 140.

[53] Leksih prezimena SRH, 137

[54] Ahmed Aličić, Poimenični popis sandžaka vilajeta Hercegovina, Orijentalni institut u Sarajevu, Sarajevo, 1985, str. 586.

[55] Zvezdana Pavlović, Oronimi Srbije, Onomatološki prilozi, HIH–HH, SANU, Odeljenje jezika i književnosti Odbor za onomastiku, Beograd, 2009, str. 271.

[56] Isto.

[57] Mileta Bukumirić, Onomastika Gornjeg i Srednjeg Laba, Biblioteka Jezik knjiga 3, Institut za srpsku kulturu Priština – Filozofski fakultet – Dom kulture Sveti Sava, Leposavić – Kosovska Mitrovica – Istok, 2002, str. 18.

[58] Petar Skok, Etimologijski rječnik hrvatskoga ili srpskoga jezika 2, JAZU, Zagreb, 1972, str. 524.

[59] Savo Nakićenović, Kninska Krajina, Izdanje Srpsko kulturno društvo, Beograd – Knin, 1999, str.63.

[60] Grupa autora, Tursko-srpski rečnik, Ataturk kultur, Dil ve Tarih Yuksek Kurumu, Turk Dil Kurumu: Ankara 1997, str. 299.

[61] Blagojević, 414, 431.

[62] Isto.

[63] Tomić, 487.

[64] Miljanići, 190.

[65] Jevto Dedijer, Obren Đurić-Kozić, Milenko Filipović, Ljubo Mićević, Hercegovina, antropogeografske studije, DOB, Gacko, 2010, str, 236.

[66] Risto Milićević, Hercegovačka prezimena, Biblioteka Baština, Beograd 2005, str. 393.

[67] Aleksandar Bačko, Predrag Gojković, Srpske porodice pakračkog i daruvarskog kraja, Zbornik za srpsku etnografiju i istoriju Knjiga 9, Beograd, 2017.

[68] Leksik prezimena SR Hrvatske, 258.

[69] Rezultat je deo knjige o genetici hercegovačkih Srba, koja je u pripremi.

^[70] Selo Karađorđevac danas nosi naziv – Josifovo.

[71] Više o ovom zanimljivom selu može se pročitati u radu Dušana Kecojevića – Selo Karađorđevac, naselje Srba u Makedoniji, Vardarski zbornik 1, SANU, Međuodeljenjski vardarski odbor, Beograd, 1999.

[72] Velimir Mihajlović, Srpski prezimenik, Aurora, Novi Sad, 2002, str, 702.

[73] Nikola Čolak, Regesti marittimi Croati / Hrvatski pomorski regesti 2, Centro di Studi Storici Croati – Venezia, Padova, 1993, str. 33.

[74] Gliša Elezović, Turski spomenici, knjiga 1, Zbornik za istočnjačku istorisku i književnu gradju, Srpska akademija nauka, Odeljenje društvenih nauka serija prva knjiga I. Beograd, 1952, str. 445.

[75] Kemal Hrelja, Kako je živio narod, Bosanska knjiga,:1994, str. 226.

[76] Mihajlović, 702.

^[77] Blagojević, 411.

^[78] Isto.

[79] Tomić, 449.

[80] Blagojević 415.

[81]https://forum.poreklo.rs/index.php?topic=1335.0

[82] Blagojević, 416.

[83] Milica Grković, Imena u dečanskim hrisovuljama, Filozofski fakultet u Novom Sadu, Institut 8a južnoslovenske jezike, Novi Sad, 1983, str. 82.

[84] Miloš Macura, Naselja i stanovništvo oblasti Brankovića 1455. godine, SANU, Službeni glasnik, Demografski zbornik Knjiga VI, Beograd, 2006, str. 726.

[85] Oblast Brankovića – opširni katastarski popis iz 1455. godine, Orijentalni institut u Sarajevu, Sarajevo, 1972.

[86] Mate Šimundić, Dio davnih osobnih imena iz šibenskoga kraja IX, Onomatološki prilozi XI, SANU, Odeljenje jezika i književnosti, Odbor za onomastiku, Beograd, 1990, str. 44, 45.

[87] Blagojević, 420.

[88] Tomić, 481.

[89] Mara Tijanić-Vujović, Toponimija Župe pivske, Biblioteka onomatoloških priloga Knjiga 4, SANU, Odeljenje jezika i književnosti, Odbor za onomastiku, Beograd, 2018, str. 51.

[90] Blagojević, 426.

[91] Blagojević, 420.

[92] Srpski DNK projekat; https://forum.poreklo.rs/index.php?topic=1335.0

[93] Blagojević, 420.

[94] Hercegovina, 265.

[95] 0. E. Fermendžin, Chronicon observantis provinciae Bosnae Argentinae ordinis s. Francisci Seraphici, JAZU, Starine Knjiga XXII, Zagreb, 1890, str. 49.

[96] Ive Mažuran, Stanovništvo i vlastelinstva u Slavoniji 1736. godine i njihova ekonomska podloga, HAZU, Zavod za znanstveni rad u Osijeku, Osijek, 1993, str. 175.

[97] Antun Bošnjaković, Novak – Bapska godine 1767, Zbornik za narodni zivot i običaje, Knjiga 53, HAZU, Zagreb, 1995, str. 25.

[98] Stijepo Mijović Kočan, Konavli, Konavle društvo za znanstvene i kulturne djelatnosti, Dubrovnik, 1984, str. 18.

[99] Luburić, 229.

[100] Blagojević, 393, 397, 421

[101] Isto.

[102] Hercegovina, 237, 372.

[103] Luburić, 229.

[104] Mileta Vojinović, Pljevaljski kraj – prošlost i poreklo stanovništva, Pljevlja 1997, str. 351, 353.

[105] Miodrag Cpirić, Doseljavanja iz Makedonije u Aleksinac tokom XIX veka, Vardarski zbornik 4, SANU, Međuodeljenjski vardarski odbor, Beograd, 2005, str. 91.

[106] Leksik prezimena SR Hrvatske, 672.

[107] Milićević, 679, 680.

[108] Hercegovina, 237.

[109] Srpski DNK projekat.

[110] Budim je stari srednjevekovni grad kod Čičeva, na jug od Trebinja.

[111] Blagojević, 423.

[112] Tomić, 450.

[113] Blagojević, 417.

[114] Blagojević, 423; Tomić, 476.

[115] Milorad Joknić, Stanovništvo u pljevaljskom kraju, “Proleter” AD Bečej, Pljevlja, 2006, str. 127.

[116] Obren Ristić, Miroslav Ristić, Bratstvo Ristić iz Miljkovca, Beograd – Novi Sad, 2004, str. 33, 34.

[117] Ratko Šutić, Jedan izbor reči, sintagmi i rečeničkih formupa iz govora istočne Hercegovine, Izvornik 9, Godišnjak Vukove zadužbine – ogranak u Gajdobri, Gajdobra, 2013, str. 534.

[118] Vladimir Vujičić, Stotridesetjedna godina Gornje Jošanice, Beograd, 2012, str. 453.

[119] Slavko Bunović – Punčec, Leca – Baranjski divani, Biblioteka Posebna izdanja, Klub novinara Varanja press, Beli Manastir, 1986.

[120] Srpski DNK projekat.

[121] Isto.

^[122] Tomić, 106, 107.

^[123] Blagojević.

^[124] Miljanići, 467. Podatak iz Registra matičnih knjiga, opšta evidencija, Skupština opštine Bar.

[125] Petar Pejović, Ozrinići – pleme Stare Crne Gore, Beograd, 2004, str. 138.

^[126] Miljanići, 467.

^[127] Ljubo Mlađenović, Pod šifrom Viking, život, borba i stradanja jugoslovenskih interniraca u logorima u Norveškoj 1942 – 1945, Institut za savremenu istoriju, Beograd, 1991, str. 732.

^[128] Đorđe Janjatović, Prezimena Srba u Bosni, Prosveta-Trgovina dd, Sombor, 1993, str. 383; Đorđe Nikolajević, Šematizam pravoslavne mitropolije i arhidijeceze Dabro-bosanske za godinu 1882, Zemaljska tiskara, Sarajevo, 1882, str. 87.

^[129] Milan Radulović, Poreklo glumca Željka Erkića, internet članak, „Poreklo“, 2018.

^[130] Cicmil-Remetić, 59.

^[131] Miljanići, 467.

^[132] Cicmil-Remetić, 59.

^[133] Mileta Bukumirić, Onomastika južnoga Kosova, Onomatološki prilozi XIII, SANU, Odeljenje jezika i književnosti, Odbor za onomastiku, Beograd, 1997, str. 346.

^[134] Kecojević, 375, 378.

[135] Srpski DNK projekat.

[136] Isto.