Poreklo stanovništva sela Dide, opština Cetinje – Crna Gora. Prema knjizi Dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Ovo malo bjeličko selo nalazi se ukraj puta prema Grahovu, nedaleko od Resne. Od Cetinja je udaljeno 24 km. Smjestilo se y podubljoj vali između Ublica, Resne, Ržanog Dola i Ćeklića. Okružavaju ga Prasičina i Stankova glavica, iznad koje je Srpski vrh. Granica njegovog pretežno krševitog atara počinje sjeverno na Mramoru i ide putem Bata – Resna do staze Dide – Ublice, gdje skreće preko Bjelanove glavnice (kota 865) na jug do staze za Dolove, pa zatim na Gaj i Simunju, te na zapad preko Godskih greda, Debelog brijega, Velike strane i Didske Grbanice do na Jezerska Žarma, a odatle se nastavlja ka sjevero–istoku preko Veljih osoja, Radašine i Ovsine do na Mramor.
Sredina sela je na visini od 680 m, a površina atara, čija je dužina (Z–I) 3 km, a širina (S–J) 1,8 km, zahvata 4,46 km2.
Istorijat.
U korišćenim izvorima ne nalazimo pomen i podatke o ovom selu. Moguće je da ga obuhvataju podaci dati za Resnu, Ublice, možda Ržani Do i, svakako, opšti podaci dati za Vjelice. U svakom slučaju, sudeći po prirodnim uslovima, bilo da je kao zaselak nekog od susjednih sela, nije mlađe od njih.
Erdeljanović je y njemu evidentirao 12 kuća, konstatujući da se dijeli na dva „sela“. Glavno „selo“ su Dide – kaže on i za njih se redovno kaže „selo“, jer su u selu zemlje . Drugo je selo (za koje se rijetko kaže da je „selo”) na jugozapadu od pravog –— Stankova kamenica sa 2 „kuće“. Erdeljanović je ovdje, proučavajući bratstva i rodove, ustanovio da su Draškovići i Vujići istog porijekla, kao i Ubličani i da im je zajedničko prezime Milošević. To potvrđuje tvrdnju da su Dide prvobitni zaselak Ublica.
Prema kasnijim popisima Dide su imale: 1925. 18 d. sa 74 ctanovnika, 1948 (10 =49), 1953 (11 =52), 1961 (8:38) i 1971 (6:26). Od zadnjeg broja te godine u selu je od rođenja stanovalo 19, a 7 su bili doseljenici iz iste opštine, od kojih 4 prije 1941. godine, a ostali kasnije. Van naselja radilo je samo 1 lice. U zadnja dva popisa sastav domaćinstava prema broju članova bio je: sa 1 (0 : 0), sa 2 (0 :1), sa 3–5 (5 :3) i sa više od 5 (3 :2). A istovremeni sastav triju starosno-polnih grupa bio je sljedeći: prva 10 :10 (ž. 5 :7), druga 23 : 10 (ž. 14 :8) i treća 7 : 5 (ž. 2 : 4). Ujedno su obrazovna obilježja mještana bila: bez školle 12 :9 (ž. 8 :7), sa četvorogocišnjom 20 : 10 (ž. 10:4), sa osmogodišnjom 2 :0, a nepismenih 10 :7 (ž. 8 :6), od kojih su stariji od 35 godina 9 : 6 (ž 7 :4).
Struktura stanovništva.
C druge strane, u istom periodu posjedovna i dohodovna struktura domaćinstava bila je: bez zemlje ih nije bilo, do 2 ha (8 : 1), i sa preko 5 (0 : 5), odnosno: poljoprivrednih 5 :5 i mješovitih 3 :1.
U 1953. godini 26 aktivnih izdržavalo je 25 lica; takav odnos bio je i u poljoprivredi, jer y drugim djelatnostima nije bilo uposlenih, a lični dohodak imalo je samo jedno lice. U naredna dva popisa taj odnos je bio: aktivnih 18 :8, izdržavnih 16 : 8; y poljoprivredi 17 :7 i 14 :6, sa ličnim primanjima 4 :0.
Tip sela.
Rasporedom kuća, Dide pripadaju tipu polurazbijenih naselja. Srednja udaljenost kuća od središta naselja je oko 150 m. Svojom lokacijom, okolinom i izgledom kuća selo ostavlja utisak nemaštine i siromaštva. Sve kuće su prizemne (9). Slamom je pokriveno 8, a samo 1 tiglom; samo su 2 sa malterisanim plafonom i 3 bez njega. Unutrašnjom prepravkom jedne kuće u poratnom periodu napravljene su 1 soba i 1 kuhinja. Godine 1971. ovdje je popisano 6 stanova, sa 242 m2, od kojih su iz prvog perioda 2, iz drugog 2 i iz trećeg 2; od njih je 5 sa otvorenim ognjištem i 1 sa zemljanim podom. Nemaju električno osvjetljenje. Prema vrsti su – 2 posebne sobe i 4 jednosobna i garsonjere.
Stanovništvo.
U selu žive:
-Vujići (5 d.) i:
-Draškovići (1).
Povremeno dolazi jedno domaćinstvo. Napuštena je jedna kuća. U poratnom periodu iselilo se oko 30 lica (najviše u Cetinje, Nikšić i Boku).
Vode.
Selo se vodom opskrbljuje iz dvaju ublova i dviju bistijerni. Ublovi su stari i zajednički, a bistijerne, izgrađene u periodu 1918 – 1941, privatne.
Zanimanje stanovništva i ostali podaci o selu.
Bez elektrike y selu se malo šta izmijenilo; 4 d. koriste ognjište, a 2 još i šporet; jedno ima tranzistor, a 4 gusle; preovlađuju stariji namještaj i ostale stvari u pokućstvu.
Kao pomoćni objekti služe 7 pojata. Suvomeđe su pod slamom ili pločom. Dvorišta su mala, uglavnom ograđena, te služe i kao obori. Okućnice su takođe minijaturne, a imanja, poglavito sitno parcelisana i manje-više ograđena, razbacana su oko naselja, na srednjoj udaljenosti od oko 0,5 km. Vezana su za toponime: Duboki do, Krpca, Gađe, Đonov laz, Ragodos. Stara seoska crkva u Blacama je zajednička za Ublice, Resnu i Dide. Udaljenaje od sela oko 1,5 km.
IZVOR: Prema knjizi Dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)