Poreklo stanovništva sela Čučer, opština Čučer-Sandovo, Severna Makedonija. Prema knjizi Dr Jovana F. Trifunoskog „Skopska Crna Gora“, izdanje Skoplje 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela i vode.
Selo je amfiteatralpog položaja. Leži na padini brda Tromeđa i u jednoj suvoj dolini. Položaj je pogodan iz ekonomskih razloga: stanovnici kori-ste niže zemljište na jugu za zemljoradnju i padinu planine Crne gore na severu za stočarstvo. Severozapadno od Čučera izbija izvor Šumljakovac. Voda sa tog izvora sprovedena je u selo za česme (pet). Na seoskom ataru, naročito na planinskom delu, ima izvora na više mesta.
Zemlje i šume.
Pojedini krajevi atara nose ova imena: Dol, Lazovo, Šumljakovac, Zabel, Lulevo, Crkven zabel, Izvor, Selište, Marinkova golina, Trčmeo, Golemi breg, Rapočeva pojata, Blačanski rid, Elezica, Most, Vrži-vir, Lepenac, Luka, Pruga, Nikištansko kuliče, Dupka, Šumljak, Musov grob, Kula, Češmiče, Srodno selište, Klopogenec, Markov kamen, Markov dub (740 m), Crnjevac, Paleševina, Pudarac, Reka, Kolarovo kladenče, Bulini grobišta, Vrtvođa, Krna–glava.
Tip sela.
Čučer ima jako zbijeni tip da se pojedine starije kuće naslanjaju jedna na drugu. Rodovske kuće obrazuju mahale. Ima ih više: Džepići, Urdarevići, Kajevići, Livrinići i druge. Na jače zbijanje naselja za vreme Turaka uticala je težnja za lakšom odbranom od nasilja. U novije doba grade se kuće izdvojenije od starog dela sela. Ukupno Čučer ima 79 domaćinstava.
Starine i prošlost.
Zapadno od Čučera, bliže Lepencu, kako pričaju stanovnici, nalazila se kula neke žene – gospodarice, po imenu Dafine. Od nje kulu su osvojili Turci. Na tom mestu “ima zidišta od mnogu zgradi” i ostataka starih grobova. Pojedini seljaci kažu: „Tamo bilo ukreplenie“. Voda za piće dovodila se zemljanim ćuncima sa izvora Klopotenec.
U susednom selu Brazdi slušao sam još ovo kazivanje. Pomenuta Dafina imala je dve sestre: jedna je bila gospodarica tvrđeve y Brazdi, a druga je imala kupu u selu Zlokućanu blizu Skoplja. Turci su lako osvojili tvrđavu u Brazdi i kulu u Zlokućanu, dok je to teže išlo sa kulom na ataru Čučera.
Predanje navodi da je Čučer najpre ležao nekoliko stotina metara severozapadno od današnjeg položaja oko izvora Šumljakovac. To selo stanovnici jednom su morali da napuste, jer je zbog nečega zapaljeno. Raseljavanje je vršeno u nekoliko mahova i tako je selo iščezlo. Na selištu imali su kuće preci ovih današnjih rodova – Kajevića i Livrinića.
Za vreme turske vladavine u Čučeru stočarstvo je bilo glavna grana privrede. Poglavito su se gajile mnogobrojne koze. Stočarski stanovi nalazili su se na planini Crnoj gori, na mestima Bela voda i Stanulovac. Od prve nedelje iza Đurđevdana niko nije smeo imati stoku u selu. Velika stočarska domaćinstva bila su od rodova Kajevića, Livrinića, Urdarevića. Jedno domaćinstvo imalo je do 300 glava koza i ovaca. Neki Stankovići čuvali su ergelu od 20 konja itd.
Stanovnici ostalih čučerskih rodova s jeseni su kupovali stoku od bogatijih stočara. Od te stoke pravili su pastrmu i prodavali u Skoplju. Takvi trgovci naročito su bili stanovnici rodova Džepića i Kačaniklijevića.
I život čučerskog stanovništva do oslobođenja. 1912. g. bio je dosta težak. Nisu imali dovoljno zemlje za obrađivanje. Zatim napadali su ih muslimanski Arbanasi iz susedne Kačaničke klisure, poglavito iz sela Blaca. To je bio razlog napuštanju pojedinih planinskih delova atara gde su bile paše i šume.
Arbanasi iz Blaca napadali su i na čast žena i devojaka. Jednom su napali na čučersku kuću u kojoj se nlazila lepa nevesta tek dovedena iz susednog Mirkovca. Međutim, taj napad nije uspeo. Drugom prilikom Arbanas Sefo iz Blaca sebi za ženu ugrabio je devojku Cvetu Paloševsku. Njen brat Risto, bojeći se novog napada, preselio se u Novo Selo kraj Lepenca. Po zlu je zapamćen i poljak Raman Tuša, koji je takođe bio iz pomenutog Blaca.
Najviše domaćinstava Čučer je imao 1946. g. – oko 140. Od tada broj stanovnika naglo se smanjio usled iseljavanja. Sada je selo spalo na 79 kuća. Neke porodice prešle su u susedno niže naselje Sandevo.
Do 1938. g. u Čučeru je postojala manja stara crkva Sv. Trojica, koju su seljaci srušili. Izgleda da je bila iz vremena kralja Milutina. Te godine na njenom mestu počela je izgradnja nove crkve, koja se odlikuje velikim dimenzijama i solidnom izradom. Međutim, usled izbijanja rata, ona nije dovršena. U takvom stanju je i danas.
O crkvenoj slavi na Duhove skuplja se svet iz okolnih naselja. Kraj crkve je groblje, a do 1964. g. tu je bila i škola. Prva čučerska škola počela je sa radom 1866. g. Duhovi su slava i susednog sela Gornjana.
Iza drugog svetskog rata (od 1949. g.) stočarstvo u Čučeru sasvim je opalo. Sada niko leti ne izdiže sa stokom na planinu. Celo selo ima oko 600 ovaca i vrlo malo goveda i konja. Na čučerskim planinskim pašnjacima sada uglavnom boravi stoka iz arbanaškog sela Blaca. Stanovnici Čučera većinom odlaze na rad u Skoplje, a mnogi su se, kako je rečeno, iselili.
Poreklo rodova.
Današnje stanovništvo Čučera potiče od predaka koji su doseljeni. Dve su glavne komponente doseljenika: jedna poreklom iz južnog dela Kosova – okolina Kačanika i Vitine; druga sa masiva planine Crne Gore, iz naselja koja sada tamo ne postoje. Uglavnom su svi doseljeni sa severa.
Stariji rodovi:
-Kajevići ili Kajovi (20 k, „Sv. Đorđija“ ili Đurđic), pravo poreklo im je iz sela Đerekara u okolini Vitine — oblast Binačke Morave. Njihov predak najpre se doselio u Gornjane, pa je odatle prešao u Čučer. U Čučeru ostala su tri njegova sina, dok se četvrti preselio u susedno Banjani gde je imao vodenicu (tamo imaju 13 kuća).
-Livrinići ili Livrini (20 k, Sv. Petka), doseljeni su pre oko 180 godina sa mesta Sv. Spas. To mesto leži na planini Crnoj gori severno od Banjana („nad manastir Sv. Ilija“). Znaju ovu genealogiju: Jovan (živ, 56 godina) — Anđelko — Stevko — Pero — Milenko, doselio se Milenkov otac. Ranije prezime bilo im je Milenkovići. Predak Milenko imao je sina Zlatana i po njemu jedna rodovska grana zove se:
-Zlatanovići. U rodu Livrinića jedna zadruga od 42 člana (Zivčevići) podelila se 1930. g.
Mlađi rodovi:
-Putići ili Putovi (4 k, Đurđic), za njihovo mesto porekla se ne zna.
-Džepići ili Kačaniklići (4 k, Sv. Jovan), doseljeni su pre oko 155 godina iz sadašnjeg arbanaškog sela Đurđevdola u Kačaničkoj klisuri. Znaju sledeću genealogiju: Živko (živ, 34 godine) – Pero – Krsta — Mitar – Anđelko-, doselio se Anđelkov otac.
-Đuksanovići (13 k, Đurđic) doseljeni su iz naselja Juručka reka na planini Crnoj gori (blizu sela Blaca). Tamo je sada državna šuma. Dve njihove grane zovu se:
-Stambolnevi i:
-Lulevi.
-Jankovići ili Jankovi (4 k, Đurđic), „delbina“ od roda Đuksanovića.
-Čelikovići (4 k, Sv. Nikola), doseljeni su iz sadašnjeg arbanaškog sela D. Blaca u Kačaničkoj klisuri.
-Urdarevići (8 k, Sv. Nikola), poreklom su iz Štrpca u Siriniću. Kažu da tamo imaju rođaka.
Rod pravoslavnih Cigana-Roma je:
-Vasići (2 k). Doseljeni su 1960. g. iz Mogile u okolini Vitine.
Iseljenici.
Od ranijih iseljenika zna se za dva roda koji se nalaze u susednom Banjanu. To su:
-Kajovi (13 k) i:
-Stankovčevi (3 k). U skopske selo Bulačane iselio se rod:
-Urdarci ili Milenkovci (8 k).
Posle Prvog svetskog rata iselili su se: od roda:
-Đuksanovića 2 domaćinstva y skopske–crnogorsko selo Đuboten.
-Dušćićevci (7 k) i:
-Lalevi (2 k) y skopske selo Vučidol.
-Livrini (1 k) u skopsko selo 3lokućane.
Iza drugog svetskog rata snaga industrije i škola y Skoplju jako privlači čučersko stanovništvo: tamo je za kratko vreme prešlo oko 30 porodica. Ima iseljenika i u selima Skopskog polja (oko 10 k), Novom Selu kraj Lepenca (5 k) i Ormanu (3 k).
Posle drugog svetskog rata nekoliko čučerskih porodica kolonizovano je u Glogonju kod Pančeva. To su:
-Kačaniklisći (2 k),
-Zlatanovići (1 k),
-Putovići (1 k),
-Čelikovići (1 k) i:
-Urdarevići (1 k).
Usled velikog posleratnog iseljavanja više od polovine današnjeg čučerskog stanovništva ima 40 do 50 godina. Svako treće domaćinstvo ostalo je bez pedmlatka. Vide se napuštene kuće u kojima je živelo po 20 i više članova. Ima i razrušenih kuća.
IZVOR: Prema knjizi Dr Jovana F. Trifunoskog „Skopska Crna Gora“, izdanje Skoplje 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)