Poreklo prezimena, selo Barbace (Trgovište)

Poreklo stanovništva sela Barbace, opština Trgovište  – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Barbace se nalazi u dolini Pčinje; na granici između dolinskog dna i padina i na samim padinama. Najbliža su naselja: Mala Reka na jugozapadu i Novo Selo na severoistoku.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće sa izvora, iz bunara – kojih ima oko 10 i potoka. Bunari su iskopani pre oko 20 godina; pre toga se mnogo upotrebljavala tekuća voda. Izvori su: Crvendžijski, Ivanovski i dr.

Zemlje i šume.

Topografski nazivi za potese sa njivama, pašom i šumom su: Krstato Drvo, Smilovica, Kladenče, Zapođe, Bukinica, Beli Vrh, Gornja Reka, Turski Rid, Gradište, Pečena Čuka i Marina Padina.

Tip sela.

Barbece je najpre bilo selo zbijenog tipa. Ležalo je desno do Pčinje na mestu današnje Donje i Gornje Mahale; one su odvojene jednom dolinom. Kada su se stanovnici namnožili počeli su da kreče oraliju dalje od kuća, pa su odeljeni zadrugari prelazili na nove krčevine gde su obrazovali druge krajeve sela. Tako su, pored pomenute dve, osnovane jop četiri mahale: Garvanska i Mišinska levo, Poriđanska i Juračka desno od Pčinje. Barbace je 1949. godine u svom sastavu imalo 26 rodova sa 59 domaćinstava.

Postanak, ime sela, prošlost i starine.

Na 10 minuta hoda zapadno od glavnog seoskog dela (Gornje i Donje Mahale) nalazi se uzvišenje Gradište.

Naziv Pečena Čuka odnosi se na malo uzvišenje levi od Pčinje. Tu se poznaju ostaci od zidova. Neki meštani misle da je na tom mestu bilo utvrđenje. Drugi navode da je na Pečenoj Čuki postojala crkva i oko nje je ranije bilo starih grobova.

Na mestu gde se nalazi sadašnji glavni deo sela stanovnici su, prilikom zidanja kuća, nailazili na velike zemljane ćupove (svaki „bere po 300 oka“) i staro groblje sa pločama. Neki ćupovi sada se čuvaju po dvorištima. Za to nekadašnje naselje ne priče se ništa.

Potes Turski Rid se nalazi na granici između Barbaca i susednog sela Sejaca u slivu Južne Morave. Ime je ostalo po tome što je u tursko doba neki Srbin iz susednih naselja tu ubio Turčina. Meštani iz Barbaca platili su „kriv“, pa su na osnovu toga prisvojili mesto od Sejaca.

Barbace po sadašnjem stanovništvu spada u red najstarijih pčinjskih naselja. To se jasno vidi po rodovima koji se smatraju starincima a i po jednom pisanom pomenu. Pomen o Barbacu očuvan je u pomenika manastira Prohora Pčinjskog.

Kako se kazuje, nekda je u Barbace „tepala kolera“. Zbog nje su meštani „zavetili“ i nikada ne rade petkom preko cele godine, jedan petak u februaru slave.

J. H. Vasiljević je zabeleženo da ime sela spada u onu grupu pčinjskih imena koja podsećaju na stare narode – Grke, Rimljane i Vlahe.

Poreklo stanovništva.

Rodovi su:

-Stojanovci* se smatraju kao starinci. Imaju dosta iseljenih porodica u okolini Leskovca, u Preševu, Vranju i Mladenovcu.

-Krševljanci* se smatraju kao starinci. U ovom rodu bila je žena udovica koja se preudala u selo Krševicu kod Bujanovca; tamo je povela i muško dete. Kasnije se to dete vratilo u Barbace „na tatkovinu“ i osnovalo današnji rod. Jedna porodica Krševljana ima nadimak:

-Zagarovi. Imaju iseljenih porodica u Bujanovcu i Vranju.

-Šurdinci* se smatraju kao starinci. Imaju znatan broj iseljenih porodica u Orahovu kod Kumanova (oko 10), Rapoljcu kod Kumanova (2) i u Preševu (4)

-Šutkovci* se smatarju kao starinci. Jedna njihova porodica iselila se u okolinu Kumanova.

-Avramovci* se smatraju kao starinci. Imaju po jednu iseljenu porodicu u Trnavi kod Preševa, negde u Srbiji i Vojvodini.

-Bećarci* su starinci. Imaju iseljenih porodica u Cakinovcu kod Preševa (3) i Bujanovcu (1).

-Crvendžici* ili Juruci*, Nikoljdan, su poreklom iz Reljana u Preševskoj Moravici. Ime Juruci dobili su kasnije po tome što su imali pretke, koji su bili „momci“ kod Turaka. Ovde su došli pre 150 godina zbog zuluma koji su u Reljanu trpeli od doseljenih Arbanasa. Kada su došli, najpre su se naselili u glavni deo sela; kasnije su prešli na mesta gde su imali njive. Tu su osnovali Juručku Mahalu. Osnivač roda zvao se Paun i on je u Barbacu bio sveštenik. Paunov brat Stojan, po iseljavanju iz Reljana, naselio se u pčinjskom selu Šaincu, gde je osnovao rod koji se takođe zove Crvendžici. Pre Drugog svetskog rata dve porodice Crvendžica iz Barbaca prešle su u zasselak Cer kod Tabanovca – Kumanovo a jedna porodica se 1946. godine iselila u Banat.

-Mišinci* ne znaju za svoje poreklo. Osnivači su istoimene mahale. Imaju dve iseljene porodice u Preševu.

-Soksinci*, Garvanci* i Ikinci* ranije su činili jedan rod. Ne znaju za svoju starinu. Po Garvancima se zove jedna mahala u selu.

-Samokovci* su dobili me po mestu porekla u Bugarskoj. U starini „bio zulum“, pa su zbog toga dobegli ovde. Imaju iseljenih porodica u Beogradu – braća Todor, Risto i Vlado.

-Mišajkovci* ne znaju za svoje poreklo.

-Paunovi* ne znaju za svoje poreklo. Najpre su imali kuće i glavnom seoskom delu; kasnije su prešli u stočarske kolibe, koje su im bile na njivama.

-Antonijevići* ne znaju za svoje poreklo.

-Milko*, mesto porekla ne znaju. Za ove se priča da se „teško množe“.

-Stojanovići* ne znaju za svoje poreklo. I oni su najpre živeli u glavnom seoskome selu; kasnije su prešli u stočarsku kolibu na njivi.

-Tončo* i;

-Anđelkovići* ne znaju za svoje poreklo.

-Bultinci*, Stamenovi* i Stojiljkovići* su doseljeni iz susednog sela Rusce u slivu Južne Morave. Kuće si im u Riđanskoj Mahali.

-Gote* su poreklom iz Gnjilana. Osnvač roda u Gnjilanu je imao majku, koju su mu „Turci uzeli“. Ona je kao dete najpre izbegao u Bujanovac gde ga je neko iz Barbaca usinio i doveo ovde.

-Davidovići* su poreklom iz Donje Trnice. Osnaivač roda je otac sadašnjih stanovnika. On se ovde prizetio. Dalja starina je iz nekog sela u Preševskoj Crnoj Gori.

-Đorđevići*.Osnivač roda je domazet, došao je iz susednog Vladovca u ovdašnji rod Stamenovi. Kuće su im u Riđanskoj mahali.

-Stamenkovići*. Osnivač roda je domazet, došao iz Stajevca u ovdašnji rod Ikinci. I u Stajevcu su bili doseljeni.

*Svi rodovi slave Sv. Nikolu. Sporednije seoske slave su: Spasovdan, Savindan i jedna petak u februaru.

Iseljenici.

-Mitrevi, dve kuće žive u Rapoljcu kod Kumanova. Došli su na kupljenu zemlju.

-Tilčini su u Barbancu bili starinci. Odatle su se 1925. godine iselili u Čukarku kod Preševa. Tamo su se iselili kao kolonisti i zovu se Stojiljkovići.

-Paunovići su takođe odseljeni u Čukarku kod Preševa.

-Simonovići su se nedavno iselili u Vršac.

-Jakovci žive u susednoj Maloj Reci.

Iz Barbaca se zna za iseljenike koji su otišli u okolinu Leskovca, u Poljanicu u Bujanovac.

IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Gornja Pčinja“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih delimično 1940. godine, kao i 1949. i 1950. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.