Poreklo prezimena, selo Boleč (Grocka, Beograd)

Poreklo stanovništva sela Boleč, Gradska opština Grocka – Grad Beograd. Iz knjige „Okolina Beograda“ Riste T. Nikolića – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Ovo je selo sa obe strane Gurbet Dola, čiji je potok desna pritoka Bolečice. U gornjem delu ovog dola je Gornji Kraj sela, a u donjem Donji Kraj, koji je ispod ovoga, razdvaja ih put. Kuće su duž puteva koji kroz selo vode.

Vode.

Vodu meštani piju uglavnom iz bunara, a od izvora poznati su: Stublina, Ajdučka Voda, Duboka Jaruga i dr. Kao lekovita voda poznat je izvor Klenje.

Zemlja, paša i šuma.

Oralije, livade i šume imaju po: Lozoviku (njive), Grabovcu (njive). Cerju (njive i livade), Deonicama (njive), Velikoj i Maloj Lipovici (opštinske šume), Orašću (njive), Brodu (njive i po koji zabran) Zabranu (opštinske šume), Vinogradima (njive) Klenju (livade) Groblju (njive) Velikom Lugu (livade) Golom Brdu (njive), Zbegovištu (njive), Poljani (njive) Zelenoj Bari (državna šuma), Toromanovu Grobu (opštinska šuma) i Doljači (njive).

Šume bi imali mnogo da im država nije oduzela. Ostalo im 50-60 hektara.

Utrina ima na mestima koja se zovu: Ivova Bara, Poljana, Zabran, Krak, Vir, Mali i Veliki Kamen, Mala i Velika Lipovica.

Tip sela.

I ovo selo ima tip kao i ostala podunavska sela, dalje od Dunava. Kuće su po sredini sela, bliže potoku i putu, koji kroz selo vodi, zbijenije, dok je po okrajcima selo razbijenije. Duž puta kuće su odaljene 20-30 koraka, a pri krajevima sela 100-150 koraka (krajnje kuće prema izvorišta potoka Gurbet Dola). U selu ima oko 160 kuća. Podeljeno je na Gornji i Donji Kraj, koje razdvaja seoski put. Gornji Kraj je veći od Donjeg.

Ime selu.

Priča se da je ovo selo dobilo ime po reci Bolečici.

Starine u selu.

Na mestu Oraščićima bilo je, vele, Madžarsko selo; tu ima i danas ćeramidina. Pored druma blizu mehane postoji Bećarsko groblje, a blizu puta za v bila i džamija, kao i jedna palančica, koja je služila kao stanica za Tatare. Od starog puta poznaje se i danas kaldrma idući od Boleča za Grocku. Između Boleča i Grocke na tom putu je bila karaula. Onda je u Boleču bilo, vele, više mehana nego danas, jer su putnici iz Beograda uglavnom tu konačili. Od tada je zaostalo i ovo, što narod kaže: „Bog da prosti bolečku kafanu; Jesmo, pismo i kusur dobismo“ – kad’ je jedan dobio kusur više no što je potrošeno. Selištem se zove mesto na desnoj strani Bolečice, do današnjeg griblja. Tu je bilo u početku sadašnje selo Boleč

Postanak sela i poreklo stanovništva.

I ovo selo spada u red starijih sela okoline beogradske. U njemu ima nekoliko porodica, za koje se danas ne zna odakle su doseljene:

–Abazovići, za njih se priča da su najstariji u selu, koji su vodili poreklo od nekog Srbina Abaza, nekadašnjeg spahije u selu; danas od njih nema potomaka.

–Pevaličići i Nikolići su nasledili njihovo imanje, a neki vele, da oni vode poreklo od Abaza, ali to verovatno nije tačno, jer Pevaličići slave Mratindan a Nikolići Đurđevdan. Za njih se priča da su najstariji u selu i da je svo seosko manje nekada bilo njihovo.

Ne zna se odakle su doseljeni i:

–Gagići* – Nikoljdan.

*Iz te porodice je bio Janko Gagić, buljubaša iz Boleča, koga su među prvima pogubile dahije 1804. godine.

–Đurići i Aćimovići su jedna porodica, Sv. Petka.

–Milutinovići a sada Jevtići – Jovanjdan.

Za ostale porodice se zna odakle su doseljene:

–Todorovići a sada Jovanovići su od Pirota, došli oko 1813. godine, Jovanjdan.

–Rajkovići su od Popovića pod Kosmajem, predak im bio posečen na Deligradu, Đurđevdan.

–Kovačevići su iz Vojvodine, deda im bio kovač; zvali ih Madžarima. A i sada ih tako zovu. Aranđelovdan.

–Lukići su iz Zaklopače, odakle im je došao ded Luka, Đurđic.

–Marković Milisav je od Kičeva iz sela Pateca***.

–Krstići su od Kičeva iz sela Sv. Vrači, tamo nosili prezime Sizanovski, bili mehandžije u Boleču, Nikoljdan.

–Smiljanići, sada Nikolići i Marići su iz Grocke, Sv. Petka.

–Đurići (Obren) su iz Bosne, slave Trifundan.

–Kovačevići su iz Bosne, Stevandošao ženi u kuću, Jovanjdan.

–Jevtović Jovan je iz Hercegovine, Nikoljdan.

–Paun (ne kaže se prezime) je iz Strmostena, Despotovački srez, došao ženi u kuću, Nikoljdan.

–Petrović Maksim je iz Slanaca, Lučindan.

–Markovići su iz Slanaca, Nikoljdan.

–Jevtić Spasoje je iz Višnjice, Mitrovdan.

–Nikolić Živan je „Banaćanin“ je iz Starčeva***.

–Nedeljković Milan je iz Begaljice, Đurđic.

–Savić Trivun je iz Begaljice, Nikoljdan.

–Rajkovići su iz Makovca na Kosovu, predak došao u argaštinu pa se prizetio, Đurđic.

–Jovanović Dimitrije je iz Čečine, Niški srez***.

–Đukić Živan je iz Bečeja, došao za vreme Madžarske bune, Nikoljdan.

–Milošević Mirko je iz Vlaške pod Kosmajem, Nikoljdan.

–Vujičići su iz Velikog Sela, Nikoljdan.

–Jovančević Tanasije je iz Vrčina, Đurđevdan.

–Gročići su prvo bili u Grockoj, Nikoljdan

–Stevanović Adam je iz Požarevca***.

–Milosavljević Paun je iz Požarevca***.

Doseljenici iz novooslobođenih krajeva i iz Makedonije ranije su došli u ovo selo, te su se već u svakom pogledu izjednačili sa ostalim stanovnicima. Kod svih je govor isti i pravilan, te i opažaju nepravilnost govora kod stanovnika obližnjih sela Velikog i Malog Mokrog Luga i dr. Uz to je i ženska nošnja šumadijska, a po selu se viđaju na kućama šumadijski dimnjaci sa „kapićem“. Sve to može s’ jedne strane dokazivati, da su i stare porodice u ovom selu, za čije se poreklo ne zna, doseljene iz Šumadije ili srpskih zapadnih i jugozapadnih krajeva.

Pre bežanije 1813. godine ovo selo je bilo na Selištu, koje je na desnoj stani Bolečice ispod današnjeg groblja, gde je bilo i staro groblje. Tu su danas njive i šljive od starijih šljivika. Tu je, vele, bio bunar i podrum, pa je sve danas zatrpano. Blizu tog sela vodio je drum u tursko doba, a i današnji drum ovuda prolazi, samo ne uvek po istoj trasi.

Za vreme bežanije 1813. godine svi su stanovnici Boleča pobegli u Banat. Onda je u selu bilo oko 10 kuća, a sve su one stare porodice bile tada u selu. Pri povratku nisu se hteli na starom mestu – Selištu – gde su ranije bili, jer su im Turci „sejmeni“ mnogo dosađivali; svi pređu u Gurbet Do, gde je današnje selo Boleč, a to je dalje od Selišta 15-30 minuta hoda. Onda je, vele „ovdekana“ u Gurbet Dolu bila gusta šuma; od jednog stabla pravili su 4 grede. Tu su boravili Cigani-Gurbeti, koji su pravili korita i po kojima je nazvan ovaj kraj kao u potok, Gurbetski Potok.

***Ne kaže se koju slavu slave.

IZVOR: „Okolina Beograda“ Rista T. Nikolić – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.