Poreklo prezimena, naselje Ostružnica (Čukarica, Beograd)

Poreklo stanovništva naselja Ostružnica, Gradska opština Čukarica – Grad Beograd. Iz knjige „Okolina Beograda“ Riste T. Nikolića – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

Položaj naselja.

Ostružnica je sa obe strane, u donjem i srednjem toku Ostružničke Reke, desne pritoke Save. Jedan deo sela je u Dolji – u ravnici obe strane pomenute reke, a i po strani doline – na Visu. Drugi je kraj sela Brđani – na brdu, upravo na kosi, sa leve strane Ostružničke Reke. Kuće u Dolji su većinom u ravnici, pored reke. U kraju Brđanima kuće su poglavito duž puta, koji vodi kosom.

Vode.

Ostružnička Reka pri nadolasku plavi po koji put bašte i njive, koje su pored Reke, a isto tako nanosi štete i kućama pored nje, te je to razlog da se one izmeštaju.

U delu sela bliže Savi stanovnici piju vodu sa Save, a ostali se služe vodom sa bunara (3-4, u Brđanima samo jedan bunar), česama i izvora kao što su: Skeledžina (izvor), Selska Česma, Bunar (iszvor) i drugi. Van sela postoji izvor Točak.

Zemlja, šuma i paša.

Zemlja za obrađivanje je oko sela, a to: Makišu, Brdu, Visu, Drenjku, Nikolčinoj Gredi i dr. Na nekim od tih mesta stanovnici imaju po malo šume i paše – livada. Zajednička im je utrina, gde imaju šume, paše i zemlje za obrađivanje, na mestima: Drenovači (njive), Braničevu (šuma i paša), Vitkovcu, Cerju i u Vićinom Potoku. Zemlje za obrađivanje daje opština stanovnicima pod zakup.

Tip naselja.

Selo je podeljeno na dva kraja; Brđane i Dolju, koje rastavlja leva, umnogome strma, strana doline Ostružničke Reke. Deo sela u Dolji je zbijenog tipa a u Brđanima razbijenog. Kuće u Dolji jesu pored puta, koji kroz selo duž Reke vodi, kao i pored sokaka, koji na put sa obe strane izlaze. Kuće u Dolji su međusobno udaljene 10 do 40 koaraka a prema Visu i uz Reku rastojanje je veće od 100 koraka. Kuće u kraju Brđanima poglavito su duž puta, koji vodi kosom, a i duž sokaka, koji se odvajaju od puta ka Dolji ili prema Savi, naprimer sokak Utvića, Božića i dr. Kuće su međusobno udaljene 40-120 koraka, a ima i grupa kuća na rastojanju od 20 do 40 koraka; ove obično pripadaju jednoj porodici, čiji su se zadrugari izdelili. Pri okrajcima sela ima grupa kuća međusobno udaljenih i po 250 do 300 koaraka. Ona, kao i kuće u Brđanima i prema Visu čine, da ovo selo ima u pojedinim svojim delovima izgled razbijenog tipa. U selu ima oko 180 kuća; u Dolji oko 140 a u Brđanima oko 40.

Imena naselja i krajeva.

Ne zna se otkuda je ime selu a krajevi su nazvani: Brđani – zbog brda, upravo kose na kojoj je ovaj kraj a Dolja – zbog doline, „dolje“ u kojoj je deo sela.

Starine u selu.

Sa desne strane Ostružničke reke, gde su danas njive, postoji staro Selište, na kome se pri oranju nailazi na lobanje, predmete od gvožđa, cigle i drugo.

U selu postoje dva stara mosta na Ostružničkoj reci, oba od tesanog kamena; jedan je blizu opštine a drugi blizu privatne seoske mehane. Na mestu Rtu postoji Madžarsko Groblje a kod današnje crkve je staro groblje ovoga sela. U Dolju, nedaleko od opštinske mehane, postoji konak kneza Mihaila – jednospratna zgrada, pokrivena ćeramidom sa zidanim i belo okrečenim dimnjacima. Danas je napuštena i u njoj je kovačnica. Kod ovog sela bila je jedna od glavnih skela na Savi i obično se priča, kako je ovo selo ranije imalo važnu ulogu – bilo je znatnije no danas. Više sela, priča se, da je ranije vodio put iz Umke i Pećana za Železnik i dalje. Taj put je prolazio ispod ondašnjeg Madžarskog Groblja.

Postanak sela i poreklo stanovništva.

Za prve doseljenike u ovom selu ne zna se odakle su doseljeni. To su:

–Stankovići, Nikoljdan.

–Sušići, Ignjatijevdan.

–Brankovići, Stevanjdan.

–Mišići vode poreklo od Petra Guzonjića iz Železnika, koga je majka dovela u Ostružnicu, udavši se za nekog u staroj porodici Mišića, čije se poreklo ne zna, Nikoljdan.

–Jablanovići ili Miletići, Jovanjdan.

–Talići ili Tanaskovići, Đurđic.

–Brankovići ili Alimpići, po starom Jocići, Stevanjdan.

–Pločići, Nikoljdan.

–Aksentijevići, Lučindan.

–Jankovići, Nikoljdan.

–Dragićevići, Jovanjdan.

–Stanimirovići ili Utvići, Jovanjdan.

–Đurići, Aranđelovdan.

Za ostale se zna odakle su doseljeni:

–Doljenčevići su iz sela Doljana, koje je bilo blizu ovog sela, Ignjatijevdan.

–Jovići, Mitrovići i Kostići su jedna porodica su iz sela Leskovca, Posavski srez,***.

–Miloševići su iz Zvornika na Drini, Đurđevdan.

–Janjići „Cincari“ su iz Makedonije,***.

–Aćimovići su iz Bosne, Jovanjdan.

–Lazarevići su iz Rudničkog okruga, Aranđelovdan.

–Ristići, predak Krstadošao iz „Arnautluka“. Stevanjdan.

–Vukosavljevići, predak Đokaje došao iz Kikinde, Ignjatijevdan.

–Petrovići su iz Dubičke nahije u Krajini – Bosna, Đurđevdan.

–Jovanovići su iz „Arnautluka“, Jovanjdan.

–Glišići, predak „Gosa“ je došao iz Like, Nikoljdan.

–Bukvići, predak Pantaje došao iz Kule (piše Banat, ja bih rekao Bačka, op. Milodan), Đurđevdan.

–Reljići su iz sela Krasave, Podrinjski okrug, Stevanjdan.

–Milovanovići, predak Živandošao iz Banata, Aranđelovdan.

–Komlenski, predak Nikoladošao iz Novog Sada, Nikoljdan.

–Stankovići, predak Đokadošao iz sela Sase (piše Banat, ja bih rekao Srem, op. Milodan), Jovanjdan.

–Baćakovići, predak Tošaje došao „iz preka“, Mratindan.

–Aleksići, predak Jovan je došao iz Nevesinja – Hercegovina, Stevanjdan.

–Ilići, Đurđaje majka dovela iz Resnika kada se u ovo selo preudala, Nikoljdan.

–Lukići su iz Kneževca, dovodac***.

–Đukić Đurđe je „iz preka“, ***.

–Manići, predak Veljkoje iz Đale – Banat, Nikoljdan.

–Đorđevići, predak Ilijaje došao iz Srema, poreklom Ciganin, bio kovač u selu, Đurđevdan.

–Ristić, predak Mileje došao iz Bosne***.

Izuzev prve 3-4 porodice sve ostale su se doselile od pre 50 godina.

Za vreme bežanije, 1813. godine, skoro svi stanovnici su bežali preko Save, a neki su se sklonili u šumu, koje je bilo svuda oko sela. Vrativši se iz bekstva, živelo se bedno; umesto kuća imali su privremen „burdelje“, a toliko su bili siromašni, da su po dve kuće kupovale jednog vola i tako se služile.

Raspored kuća unekoliko odgovara starini porodica. Mnogi su prvi doseljenici u Dolji, izuzev Lazarevića, Aksentijevića i dr. A najskoriji doseljenici su po okrajcima sela, izuzev zanatlija.

Napomena:

*** znači da u knjizi ne piše koju slavu slave.

IZVOR: „Okolina Beograda“ Rista T. Nikolić – NASELJA SRPSKIH ZEMALJA (knjiga 2) – SRPSKI ETNOGRAFSKI ZBORNIK (knjiga V), Beograd 1903. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.

* * *

PRILOG:

Osmanski dokument iz 1741. (BOA) “TKG.KK.TTd.170, str. 61” (Neobjavljena arhivska građa)

Transliteracija dokumenta:

Karye-i Donja Ostružnica der-kenar-ı ab-ı Sava nezd Železnik
(Donja Ostružnica nalazi se uz ivicu reke Save u blizini Železnika)

Bosiljko? (Budinko?) Stano; Mirko Maksim; Mitar njegov sin; Vilip (Vasilj) Đurač; Jovan Marko; Spaso Dmitar; Jovan Petar; Stano Janko; Petar Matoš; Pavle; Marijan; Vasil Nešo

Kıptiyan-ı Gebran (Cigani/Romi)

Petar Damjan?; Radenko njegov sin; Toma Lauš; Mitar Damjan?

Prihod od poreza:
Ukupno (tur. Yekun): 8.300 (akči)

*Napomena: Zadržavao sam nominativ imena u svim slučajevima. Tamo gde nisam bio siguran šta piše, stavio sam znak “?”.

Preveo: Abyssus