Bežanija – Pod svojim današnjim imenom Bežanija je poznata od 1512. godine kada je područje bilo naseljeno sa 35 srpskih porodica koje su prešle preko reke Save u Srem (tadašnju Ugarsku) posle pada srednjevekovne srpske države. Otuda i naziv Bežanija.
Višnjica – Postoje dve pretpostavke o poreklu imena Višnjica.
Prema nekima, Višnjica datira još iz vremena Turaka, kada je Višnjica bila turski sandžak tj. baza. Jedna devojka se ubila (zbog neostvarene ljubavi), jer joj Turci nisu dozvoljavali da se uda za čoveka kojeg je volela. Ta devojka se zvala Višnja. Ovo je možda mit, ali neki meštani ovo smatraju za istinu.
Većina meštana takođe smarta da ime potiče zbog mnogobrojnih polja voćnjaka višnje, koja jako dobro uspeva na ovom zemljištu.
Takođe postoji i pretpostavka da je ovo mesto dobilo ime po Višnji Obrenović, majci Miloša Obrenovića. Mnogi ne znaju da je Miloš Obrenović naselio Višnjicu Bugarima sa granice Bugarske i Grčke. Ali potomaka tih stanovnika ima oko 3.000, od ukupno 8.000 stanovnika. To znači da preostalih 5.000 stanovnika koji su doseljeni iz raznih delova Srbije, Krajine, Bosne i Hercegovine, Crne Gore, Vojvodine, Kosova i Metohije nemaju veze sa Bugarskom. Mlađi meštani Višnjicu nazivaju i „CherryLand“. U sastavu Višnjice se nalazi i Višnjička Banja, koja je dobila naziv ‘banja’ jer se u njoj nalazi lekoviti izvor vode bogate sumporom.
Voždovac – Sa mesta na području današnje gradske opštine Voždovac, vožd Karađorđe je poveo svoje ustanike i 1806. prvi put oslobodio Beograd od Turaka. U spomen na taj događaj, ovaj kraj je nazvan Voždovo predgrađe, da bi kasnije dobio ime Voždovac.
Zvezdara – Na vrhu brda ranije poznatog kao Veliki Vračar podignuta je 1932. astronomska opservatorija, odnosno zvezdarnica, po kojoj su ovaj kraj, a kasnije i opština dobili naziv.
Karaburma – Karaburma na turskom znači „crni prsten“, a naziv je dobila po obližnjem rtu koji se spuštao na Dunav.
Medaković – Po novinaru Miloradu Medakoviću.
Mirijevo – Za nastanak imena Mirijevo nema naučne dokumentacije, ali ima više pretpostavki. Prema predanju, u okolini Kičeva (Makedonija) postojalo je selo Mirovo, koje se pominje u jednom turskom istorijskom zapisu iz 15. veka. Pod naletom turskog zuluma selo je raseljeno i njegovi stanovnici su u 18. veku u okolinu Beograda i osnovali naselje današnje Mirijevo. Prema drugom izvoru, na teritoriji Mirijeva zaključen je mir između Turaka i Austrijanaca pružanjem ruke jedni drugima i rečima “evo mir.” Ime može da potiče i od turske reči “mirija”, što znači dažbine i naturi koje su u to vreme plaćali seljaci okolnih sela u magazi.
Palilula – Naziv je nastao po tome što je, u vreme vladavine Turaka, u varoši bilo zabranjeno pušenje i bilo kakva upotreba duvana na ulicama, zbog opasnosti od požara. Oni koji nisu mogli bez lule, da bi je zapalili, morali su da idu van gradskih zidina. Jedno od tih mesta gde su odlazili bila je i današnja Palilula.
Resnik – Ime je dobio po istoimenoj biljci resnik (lat: eupatorium cannabinum, u narodu poznata kao konopljuša, konopljika, rashodnik i sl.) koju naš narod koristi zbog njenih lekovitih svojstava.
Tašmajdan – na turskom taš – kamen, majdan – mesto gde se vadi kamen.
Topčider – turska reč, preuzeta iz persijskog jezika, i znači tobdžijska dolina.
Čukarica – Ime je dobila po Čukarevoj mehani i Čukar česmi koje su se nalazile negde preko puta današnje Ade Ciganlije.
IZVOR: Vikipedija
22. septembar 2012. u 00:05
Milos Stojadinovic
Evo i ja da doprinesem. 🙂
Lazarevac je dobio ime u čast cara Lazara, povodom proslave 500-godišnjice Kosovskog boja,
Obrenovac po knezu Milošu Obrenoviću, pošto je posle Drugog srpskog ustanka obnovio to mesto,
Mladenovac po izvesnom Mladenu, koji je sa svoja dva brata naselio taj kraj opusteo posle Kosovskog boja.
Naziv sadašnjeg prigradskog naselja Sopot je staroslovenskog porekla i znači izvor ili voda koja se obrušava, a izvori na teritoriji današnjeg Barajeva navodili su mnoge da za ovo mesto kažu “bara je ovo”, pa je tako nastalo i ime opštine.
Rakovica je ime dobila po rakovima, nastanjenim u potoku koji je proticao kroz to naselje,
Grocka koja se prvi put pominje u 9. veku pod slovenskim nazivom Gardec, u doba turske uprave je nosila ime Hisarlik, što znači gradilište.
Medju gradskim opština koje su nazive dobile prema geografskom položaju su Savski venac, koji je poput venca smešten uz obalu Save, i Stari grad, staro gradsko središte, iz kojeg se Beograd dalje razvijao.
11. mart 2013. u 15:13
Igor
Banovo brdo po Matiji Banu.
17. jul 2014. u 00:34
Nebojsa Ristc
Barajevo jeste od barskog tla, ali su toponimski sufiksi -evo, -ovo, -vac, -ac, -ik, -ar, -er, -ak… ponekad slovenskog, ponekad latinskog, ponekad grckog/vizantijskog, ponekad germansko/gotskog porekla, ponekad turskog… postoje i podudarnosti u sufiksima u razlicitim jezicima.
Hisarlik oznacava neko utvrdjeno podrucje, jer je na turskom/preuzeto iz arapskog hisar- tvrdjava, utvrdjenje. Sufiks -lik je oznaka za supstantiv. Postoji i mala dilema, zbog reci hazirlik, koja znaci spremnost
Meljak nije dobio, kako se to simplifikovano ponekad navodi, ime po vodenicama koje melju. Postoji staro slovenska rec měl’ i oznacava lesno tlo
23. avgust 2017. u 08:17
vojislav ananić
Bežanija
Pet stotina i jedna godina od prvog pomena Bežanije u jednom pisanom dokumentu, nedvosmisleno nameće zaključak da je selo još i starije i svakako zavrednjuje jedan detaljan istorijski prikaz svega onoga što se na ovim prostorima izdogađalo kako u dalekoj, tako i u bliskoj prošlosti. Takav istorijski prikaz se i pored najbolje namere ne bi mogao spakovati u jedno poglavlje već, to je svima jasno, u jednu a možda i u dve podebele knjige. Svesni ove činjenice, a imajući u vidu osnovnu zamisao da, gde god je to moguće, fotografije i faksimili dokumenata dominiraju nad pisanom rečju, autori knjige su se bez mnogo dvoumljenja opredelili za fragmentarni prikaz istorijskih događanja sa akcentom na brižljivo u dugo prikupljanu autentičnu građu, razvrstanu u pojedinačna istorijska poglavlja, a koja istovremeno verno odslikava Bežaniju i Bežanince toga doba. Prikupljena autentična građa takođe predstavlja još jedan nepobitan dokaz da je Bežanija postojala kroz vekove, uspešno, a opet skromno i neprimetno, manje ili više bolno odolevala naletima raznih imperatora, kraljeva, careva, sultana i njihovih vojski, plaćala namete, poreze i harače ne samo u naturi već često i životima svojih meštana, da bi u jednom momentu sredinom pedesetih godina prošloga veka bez borbe “kapitulirala” i to pred svojima, prestala da vrši lokalnu vlast i sve svoje ingerencije prenela na tadašnji, a i sadašnji, sinonim nekog novog vremena – opštinu Novi Beograd.
Neka ovo poglavlje kao takvo bude neka vrsta podsticaja, pre svih, mladim Bežanincima, kako onima kojima je bavljenje istorijskom naukom na ovaj ili onaj način osnovno zanimanje, tako i onima koji istoriju vole, da svojim istraživačkim radom popune praznine među fragmentima i jednog dana zaokruže, ukoliko je to naravno moguće, konačan sveobuhvatni istorijski opus Bežanije i Bežaninaca.
Izvor: Bežanija u slici i reči
29. avgust 2017. u 12:03
vojislav ananić
VOŽDOVAC
NASTANAK NASELJA I NJEGOVO IME
Kraj 19. i početak 20. veka nagoveštavaju nastanak današnjeg naselja i opštine Voždovac. Oko 1870. godine, sa leve strane Mokroluške reke, koja je odavno, kao deo beogradskog kanalizacionog sistema, „sišla“ pod zemlju, na prostoru današnje Autokomande, trgovac Nikola Stefanović izgradio je mehanu. Ubrzo potom, u njenoj okolini, duž Kragujevačkog i Kumodraškog puta i između njih, niklo je malo naselje čije je prvo ime bilo – „Kod Stefanovića mehane“.
Sećajući se da je upravo iz njihovog kraja, sa mesta gde je danas voždovačka crkva, Karađorđe 1806. godine krenuo u pobedonosni pohod na beogradsku tvrđavu, žitelji novonastalog predgrađa spontano su počeli da koriste ime – Voždovo naselje. Ono je 1904. postalo i zvanično da bi se tokom vremena oblikovalo u Voždovac.
Naselje se najpre širilo, ne prema Beogradu, već prema Kumodražu što je, verovatno, uslovila niža cena građevinskog zemljišta za sve veći broj ljudi koji su, a naročito posle izgradnje pruge Beograd-Niš, počeli da dolaze u Beograd i u njemu trajno ostajali.
Već krajem 19. veka Stefanovićevo imanje otkupilo je Ministarstvo vojske. Umesto mehane podignuti su objekti za smeštaj topova pa je narod ovaj prostor počeo da označava kao – Topovske šupe, što se i zadržalo sve dok topove nisu zamenili automobili.
Voždovčani 1912. godine dobijaju električnu energiju i vodovod, a 1926. od Slavije ka Voždovcu krenuo je tramvaj. Dok su 1896. godine registrovane samo 42 voždovačke kuće, pred Prvi svetski rat ovde je živelo oko 600 ljudi u 95 domova. U vreme kada je građen Avalski put, 1927. godine, između današnjeg Bulevara oslobođenja i Bulevara vojvode Stepe, uz kredite Hipotekarne banke, počela je planska izgradnja Činovničke kolonije, a južnije od nje nastalo je i Predgrađe kraljice Marije. U periodu između dva svetska rata, nikla su i voždovačka naselja Pašino brdo, Dušanovac i Marinkova bara.
OPŠTINA I NJENI SIMBOLI
Kada je 1856. godine, u vreme administrativno-teritorijalnog organizovanja srpske države, formiran Vračarski srez, u njegovom sastavu bila je celokupna teritorija današnje opštine Voždovac, izuzev Zuca i Ripnja.
Nepun vek kasnije – 1952. godine, u okviru reorganizacije Beograda koji je do tada bio podeljen na rejone (nekadašnje kvartove), formiraju se opštine, a među njima i današnja Gradska opština Voždovac. Tom prilikom u njen sastav ulaze dotadašnji 6. i deo 7. beogradskog rejona.
Tri godine potom, jula 1955. godine, voždovačkoj opštini priključeni su Beli Potok, Jajinci, Kumodraž, Pinosava i Rakovica selo, u toku 1957. Pašino brdo i Dušanovac, a nešto kasnije i Zuce. Početkom 1960. Voždovcu je priključen i Ripanj. Time su formirane današnje granice opštine.
Grb Gradske opštine Voždovac usvojen je 1993. godine. Dva gornja polja štita podsećaju na grb Srbije i Šumadije koji su se nalazili na ustaničkoj zastavi i pečatu vožda Karađorđa po kome opština nosi ime. Polje sa dvostrukom ružom asocira na zelene voždovačke površine.
Desni držač štita je crni vepar – heraldičko znamenje Šumadije, čija je Voždovac severna kapija. Držači nose zastave Beograda i Karađorđevih ustanika, a u u grb su utkane i boje srpske zastave.
Opštinska slava je Sveti Andrej Prvozvani koji se obeležava 13. decembra.
MESNE ZAJEDNICE I NASELJA
Na teritoriji Gradske opštine Voždovac postoje 24 mesne zajednice i 36 naselja, pri čemu su nekadašnji atributi u međuvremenu izgubili prvobitna značenja, ne samo zbog toga što su stara seoska naselja postala deo gradskog tkiva već i zbog toga što se u velikom i moderno organizovanom gradu više ne može govoriti o centru, periferiji i predgrađima, jer je reč o metropoli sa više međusobno dobro povezanih centara.
Podavalska sela su: Beli Potok, Zuce, Jajinci, Kumodraž (selo), Pinosava, Rakovica (selo) i Ripanj. Karakteristično je da su nekadašnja seoska naselja mnogo starija od onog dela koji se od nastanka smatrao gradskim tkivom. Banjica, na primer, potiče još iz praistorijskog perioda. Tokom prohujalih vekova nestajala je i ponovo nastajala, a sredinom 19. stoleća zabeležena je kao naselje sa tridesetak kuća, 136 stanovnika i 28 poreskih obveznika. Danas je to moderno gradsko naselje.
Beli Potok, rodno mesto Vase Čarapića, verovatno je nastao u drugoj polovini 18. veka, ali se u turskim tefterima naselje pominje još u prvoj polovini 16. stoleća, doduše sa samo desetak domova. Danas je ovde preko 1.100 domaćinstava i više od tri i po hiljade stanovnika.
I Zuce se pominje u turskom popisu iz 1561. godine, a prema predanjima, slovensko naselje ovde je nastalo još u 14. veku. Bržem razvoju ovog i okolnih podavalskih sela doprinela su masovna doseljavanja sa raznih strana u vreme kneza Miloša Obrenovića i kasnije. Jajinci se, takođe, prvi put pominju u turskom popisu iz 1528, a 1717. godine i u austrijskim popisima Beogradskog distrikta.
Kumodraž, u kome je rođen veliki srpski vojskovođa vojvoda Stepa Stepanović, ako je verovati predanjima, veoma je staro naselje. U turskim katastarskim popisima 1530. godine u ovom selu je registrovana 21 kuća. Nepun vek i po kasnije – 1866. godine, u Kumodražu je 66 kuća, 95 „poreskih glava“ i oko 500 stanovnika. Selo tada već ima opštinu i opštinski sud.
Rakovica, selo ispod carigradskog, a kasnije kragujevačkog puta, u turskim izvorima iz 16. veka pominje se kao selo sa dvadesetak domova, ali je izvesno da je naselje sigurno postojalo i ranije oko manastira izgrađenog u drugoj polovini 14. veka i, u vreme Turaka, preseljenog na skrovitije mesto dalje od puta. Ovo “…selo u Posavlju niže kragujevačkog puta u potoku, dva sahata od Beograda“ 1866. godine ima 25 trošnih kuća sa 27 „poreskih glava“ i oko 130 žitelja.
Na području današnjeg Ripnja ruda olova i srebra vađena je još u vreme starih Rimljana. U ataru sela nalaze se tragovi starih naselja iz raznih istorijskih epoha. Po turskim popisima između 1528. i 1560. godine, ovde je od 14 do 25 kuća. Broj domova i stanovnika naglo se povećava u 19. veku – 1821/22. u selu je 112 kuća, 1844. – 444, 1.900. godine – 460, a 1961 – 2.129.
Izvor: Internet
29. avgust 2017. u 12:58
vojislav ananić
TAJNE VIŠNJICE Ljubav, voće ili istorija, znate li kako je naselje dobilo ime?
A.Đ. | 16. 07. 2016 – 12:21h
Beogradsko naselje Višnjica, smešteno je na desnoj strani Dunava, postaje sve popularnije u letnjim mesecima za opuštanje i odmor od gradske vreline. Mitovi i legende prepliću se kada je nastanak naziva naselja u pitanju, pa tako oni romantičniji sugrađani veruju u jednu priču, ljubitelji voća u drugu, dok pobornici istorije imaju svoju verziju priče u koju veruju. Šta vi mislite, kako je ovo naselje dobilo ime?
– Naše naselje je dobilo ime po devojci Višnji koja se ubila zbog neostvarene ljubavi. Platonska je to ljubav bila, a Turci joj nisu dali da se uda za onoga koga je volela. Rešena da ne živi uskraćena ljubavi, oduzela je sebi život – rekla je Mirjana koja živi u Višnjici.
Za razliku od Mirjane, većina meštana veruje da je naselje dobilo ime zbog polja na kojima su uzgajane višnje.
– Ovo je bilo plodno tle, tu su višnje odlično uspevale – objašnjava naš sugrađanin Milan.
Kako kažu oni stariji Beograđani, u naziv naselja utkana je istorija i ime majke čuvenog Miloša Obrenovića.
– Majka Miloša Obrenovića zvala se Višnja i po njoj ovo naselje je dobilo ime – priča Časlav.
U Višnjici postoje tri izvora. Jedan se nalazi u Višnjičkoj Banji i bogat je sumporom, a preostala dva su izvori hladne, pitke vode. Iako postoje sumnje da voda nije ispravna za piće, meštani je često piju. Izvor bogat sumporom je veoma posećen od strane starijih meštana.
29. avgust 2017. u 12:59
vojislav ananić
ČUKARICA
Na poslednjim ograncima šumadijskog pobrđa, koje se kao plećata visoravan okomito spušta prema prema Makišu i Savi, pogledom uprtim u sremsku ravnicu i Frušku goru, prostire se naselje Čukarica i Banovo brdo. Intenzivnom gradnjom prethodnih godina, ova dva naselja spojena su u jedno koje zahvata prostor između Topčiderske reke, Save i Lazarevačkog druma, sa severa i zapada, na istoku je granica Košutnjak, dok se vijaduktom na Repiškom potoku ovo naselje spaja sa Žarkovom, na južnoj strani.
Danas je to moderno naselje iz koga kao srebrne kugle hrle u nebesko plavetnilo soliteri od stakla i aluminijuma, opkoljeni stotinama novih lepih zgrada i zelenilom Košutnjaka, puno sunca, svetlosti i vešitog povetarca koji dopire sa Avale i Kosmaja.
Na prostoru današnje Čukarice i Banovog brda, dugo nisu postojala ljudska naselja. U drugoj deceniji XIX veka na ovim prostorima poniklo je Hrvatsko Selo. Njegovo stanovništvo poticalo je sa teritorije Hrvatske, po čemu je naselje i dobilo ime, a naseljenici Hrvati.
Knez Miloš je srdačno prihvatio porodice koje su dolazile da žive u Srbiji. On ih je pomagao u novcu, poklanjao im volove i oruđa za rad, a starosedeocima zapovedao da zive u slozi sa doseljenicima. Međutim, zbog prosirivanja svojih zemljišnih imanja u pravcu Makiša, gde su se nalazile vezirove, ćaja-begove i deli-bašine livade (čairi), seljani iz ovog sela imali su često neprilika s Turcima. Zbog toga knez Miloš odluči 1824. godine da stanovnike hrvatskog sela preseli u aliju (gazdinstvo nekog Turčina spahije), zvanu Karadžoge, kod sela Vrčina u Beogradskoj nahiji.
Teritorija na kojoj se nalaze današnja Čukarica i Banovo brdo, posle raseljavanja Hrvatskog Sela, ostala je nenaseljena čitavih dvadeset godina. Ceo ovaj kompleks zemljišta tokom XIX veka bio je sastavni deo atara sela Žarkovo. Na današnjem Banovom brdu bile su tada njive pod pšenicom i kukuruzom, dok su pored Repišta bili odlični vinogradi.
Prva zgrada koja je podignuta na današnjoj Čukarici bila je mehana u selu Žarkovo, koja je tu sagrađena i otvorena 1850. godine. Ova drumska mehana nalazila se ispod Čukaričkog brega (Kamenjak), koji se spuštao okomito na drum, baš tamo gde je danas fabrika “Elizo” u Radničkoj ulici. Ovuda su prolazile kiridžije, trgovci, rabadžije i putnici drumovima koji su ulazili u Beograd od Šapca, Valjeva, Uba, Obrenovca. Ovo je bila, u stvari, poslednja stanica za sve ove trgovce i putnike pred Beogradom. Odmah po otvaranju te mehane, nju je uzeo od žarkovačke opštine pod arendu neki Stojko, kafedžija iz Beograda, koji je imao nadimak – Čukar. Po njemu je i mehana nazvana Čukareva mehana, da bi kasnije ceo ovaj kraj dobio ime Čukarica.
IZVOR: Internet
29. avgust 2017. u 13:00
vojislav ananić
Čukarica
Arheološki tragovi
Da je područje Beograda više puta bilo more, poslednji put pre osam miliona godina, svedoče i tragovi otkriveni na teritoriji današnje Čukarice. Kod Belih voda u Žarkovu nađeni su ostaci cetoterija miocenskog kita, a arheolozi tvrde da je i u koritu Save kod Ostružnice pravo groblje mamuta, bizona, izumrlih vrsta nosoroga i jelena iz prastarih vremena.
Velika reka, plodne nizine uz njenu obalu i blago zatalasano zaleđe oduvek su bili pogodni za staništa ljudi. Počev od paleolita, starijeg kamenog doba, postoje materijalni dokazi da je na čukaričkom tlu čovek neprestano osvajao prirodu i prilagođavao je svojim sve većim potrebama. Pretpostavke arheologa da su u mlađem paleolitu ljudi živeli u kraju koji će desetak hiljada godina kasnije biti poznat kao Banovo brdo potvrđuju predmeti otkriveni u blizini Save. U vreme vinčanske kulture i čukaričko područje bilo je za ono vreme veoma naseljeno, a tadašnji Čukaričani razmenjivali su dobra i sa ljudima iz udaljenih krajeva. Rt u Železniku, a posebno lokalitet u Žarkovu, posebno su značajni za rekonstrukciju života u ovo preistorijsko doba.
Mnogi su tragovi ostali na čukaričkim prostorima: germanski, avarski, ranovizantijski, a onda sve više slovenski, to jest srpski.
Fibule sa zvezdastim pojačanjima na luku, nađene na Čukarici, svedočanstvo su o gvozdenom dobu i prisustvu ilirskog elementa. Na Čukarici, u Žarkovu, Ostružnici, Železniku nalaze se brojna nalazišta koja se vezuju za rimski period. Naučnici posebno izdvajaju ono na lokalitetu Kalemi u Železniku.Tu je bila vila rustika istaknutog rimskog građanina Klaudija Valentinijana.
________________________________________
Istorijski događaji
U poslednja tri veka, današnja čukarička opština bila je poprište ne samo krupnih, nego i sudbonosnih događaja za Beograd i Srbiju.
Sve do sredine 19. veka glavna skela za izvoz stoke iz Srbije u Austro-Ugarsku bila je kod Ostružnice. Prikupljanje Austrijanaca i srpskih dobrovoljaca za napad na Beograd 1789. godine obavljeno je kod Ostružnice, gde je 11. septembra bio postavljen most preko Save.
Skupština srpskih starešina od 23. aprila do 3. maja 1804. (po starom kalendaru) u Ostružnici od odlučujućeg je značaja za dalji tok Prvog srpskog ustanka. U Ostružnici je sve do oslobođenja Beograda 1807. bilo sedište Karađorđeve ustaničke komande. U ovom selu tada je otvorena prva osnovna škola u ustaničkoj Srbiji. Od sedam narodnih skupština u vreme Prvog srpskog ustanka, na teritoriji današnje čukaričke opštine održane su još dve – 1805. u Pećanima i 1806. opet u Ostružnici.
U Prvom svetskom ratu Čukarica je poprište krvavih borbi 1914. i 1915. I prilikom oslobađanja Beograda u Drugom svetskom ratu, Čukarica je bila poprište žestokih borbi. Između 15. i 20. oktobra 1944, na liniji Šećerana – Železnička stanica – tunel – crkva -škola, nemačke trupe su držale mostobran preko Ade Ciganlije za izvlačenje svojih jedinica.
Čukarica je, kao industrijsko i radničko naselje, bilo jedno od uporišta radničkog i sindikalnog pokreta Beograda i Srbije.
________________________________________
Industrijsko predgrađe Beograda
Čukarica je dobila ime po drumskoj mehani Stojka Čukara iz 1850. koja se nalazila u podnožju brega, u blizini ušća Topčiderske reke u Savu. Iako od najužeg centra Beograda udaljena samo šest kilometara, Čukarica je bila malo naselje sa oko 800 stanovnika, koje je pripadalo Žarkovačkoj opštini. Njenom usponu doprinela je izgradnja prve srpske železničke pruge od Beograda do Niša, koja je puštena u saobraćaj 1884. Predgrađe se razvijalo duž druma, da bi se pred kraj 19. veka povezalo sa Beogradom.
Na padinama Košutnjaka, književnik Matija Ban podigao je 1861. letnjikovac u kome je okupljao najpoznatije ondašnje kulturne poslenike. O letnjikovcu se više i ne zna gde se tačno nalazio, ali po Matiji Banu čitav ovaj kraj početkom 20. veka dobio je ime Banovo brdo.
Evropeizacija Srbije posle odlaska Turaka dovela je i industrijsku proizvodnju kao neminovnost budućeg razvoja i međunarodne razmene. Na njegov razvoj i porast stanovništva veliki uticaj je imao rast gradske privrede, kada Čukarica počinje da se razvija kao industrijsko predgrađe Beograda. Na to je uticao sve masovniji priliv osiromašenih seljaka, koji se zapošljavaju kao najamni radnici u gradskoj privredi. U početku je to bilo neveliko naselje bez osvetljenja i vode za piće, sa dve nekaldrmisane ulice i nekoliko razbacanih kuća, jedva prohodno, naročito u proleće kada se Sava izlivala i plavila ceo kraj.
Prva fabrika koja je 1884. podignuta na Čukarici bila je fabrika za preradu kože. Vodilo se računa o izboru mesta za izgradnju industrijskih pogona, tako da su smeštani na periferiji Beograda, blizu reke, radi lakšeg transporta robe. Državna dobra, koja su tada bila nenaseljena, ustupana su fabrikantima pod povoljnim uslovima, jer je zakon iz 1898. davao je velike povlastice preduzimljivim vlasnicima kapitala.
Čukarica je 1895. postala sedište Srpskog kraljevskog brodarskog društva. koje je deset godina kasnije od radionice preraslo u brodogradilište. Između dva svetska rata Državna rečna plovidba Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca imala je svoje plovne radionice na Adi Ciganliji i na Savi kod Solare. Čukaricu je posebno proslavila Fabrika šećera, prva u Srbiji, koja je počela da radi 1900. I danas postoji drvna industrija u Makišu, a nekadašnja strugare je u izvesnom smislu preteča moćnog sistema obrenovačkih termoelektrana. Dodaju li se tome “Šelovo” (danas “Jugopetrolovo”) stovarište benzina, fabrike boje i firnajsa i ostala industrijska preduzeća, jasno je da je i pre Drugog svetskog rata Čukarica bila moćan industrijski rejon.
Razvoj industrije na ovoj teritoriji brzo je doveo do prerastanja Čukarice u samostalnu opštinu. Ostvareno je to ukazom kralja Petra I Karađorđevića od 30. decembra 1911. Nagli prirast stanovništva posle Prvog svetskog rata otvorio je problem izgradnje stanova, što je dovelo i do pojave nehigijenskih naselja.
Između dva svetska rata na Čukarici je podignuto više važnih industrijskih objekata, kao što su: Fabrika motora(1927) , Fabrika kože i obuće (1939) i Fabrika kartona “Umka” (1939).
Čukarica u sastav Beograda ulazi 1930. čime gubi status opštine, a njeno jezgro postalo je XIV beogradski kvart, dok su Mihajlovac i Banovo brdo dospeli u XIII kvart.
________________________________________
Novija istorija
Posle Drugog svetskog rata, industrijski razvoj Čukarice se nastavlja, grade se mnoge fabrike (ILR, “Zelengora”…) i razvijaju trgovinska preduzeća (“Ateks”, “Banovo brdo”, “Antikor”…).
Kada su posle Drugog svetskog rata u Beogradu 1952. ukinuti rejoni i formirane opštine, nijedna od njih ne nosi ime Čukarice, dotadašnjeg VII gradskog rejona. Tek od 1957. godine, posle nove reorganizacije, Čukarica i imenom postaje jedna od opština na užem gradskom području. Rakovica se oktobra 1974. odvojila kao posebna opština.
Izgradnjom postrojenja u Belim vodama 11. jula 1892. počela je istorija modernog beogradskog vodovoda. Veliki centar za prečišćavanje podzemne vode iz reni-bunara u Lješkoj ulici na Banovom brdu počeo je da radi krajem 1961. Ada Ciganlija je veliko izvorište vode za piće iz reni-bunara. Najmoderniji centar Beogradskog vodovoda je postrojenje za prečišćavanje rečne vode u Makišu čija je prva faza puštena u rad 1987.
Decenijama više nego skromno radničko naselje sa tek ponekom kućom na sprat, Čukarica se naglo preobrazila u moderan grad, naročito intezivnom gradnjom od 1965. do 1975. Nestala su nehigijenska naselja, Radnička ulica je 1966. generalno rekonstruisana, izgrađen ja nadvožnjak preko pruge Beograd – Niš, povezana Radnička ulica sa Kirovljevom, rekonstruisana Požeška ulica, a demontirana je pruga uskog koloseka. U čukaričkom naselju Golfrealizovan je jedinstven poduhvat – realizovani su projekti osam poznatih arhitekata iz raznih delova sveta.
Nagla stambena izgradnja spojila je i seoska naselja s gradom. Na nekadašnjim njivama i pašnjacima izgrađene su nove gradske četvrti: Sportski centar, Bele vode, Cerak – vinogradi, Julino brdo… Granice između gradskih, prigradskih i seoskih naselja polako su nestale – primer je Žarkovo, koje je iz čisto seoskog preraslo u tipično gradsko naselje. Rasla su i razvijala se i druga stara naselja ove najveće beogradske opštine – Železnik, Makiš, Sremčica, Ostružnica, Umka, Rucka, Velika Moštanica i Rušanj. Nagli i intezivni porast stambene izgradnje uslovio je veliki priliv stanovništva. Stambeni kompleksi ispresecani su zelenim oazama i parkovima kao obeležjima savremenih arhitektonskih izraza. Izgrađen je i rekreacioni centar Ada Ciganlija, sa jedinstvenim Savskim jezerom, dugačkim četiri kilometra.
Izvor: Internet
30. avgust 2017. u 05:49
vojislav ananić
Voždovac
22.05.2016 cityexpert OPŠTINE BEOGRADA / ŠTA PRUŽA BEOGRAD?
Jugoistočna beogradska opština predstavlja jedinstveni spoj modernih stambenih naselja i „zelenih“ delova za odmor i sport. Najčešći je izbor studenata FON-a, ali i porodica koje žele da pobegnu od gradske gužve i ušuškaju se u neku od mirnih ulica podnožja Avale.
PRAKTIČNE INFORMACIJE
Opština Voždovac zauzima površinu od 14.864 ha, na kojoj živi oko 167.000 stanovnika. Nalazi se u jugoistočnom delu Beograda, 4-5 kilometara južno od centra grada. Na teritoriji opštine nalazi se 36 naselja. Najviši vrh na Voždovcu je planina Avala (511 m).
ZANIMLJIVO NA VOŽDOVCU
Najznačajniji turistički potencijali na teritoriji opštine Voždovac za ljubitelje prirode su kompleks planine Avala sa Spomenikom Neznanom junaku, kao i prirodno jezero u naselju Trešnja. Oba kompleksa su posećena tokom cele godine, ali je najveća posećenost za prvi maj kada se tradicionalno voždovčani ali i ljudi iz drugih krajeva grada ovde okupljaju i čekaju uranak. Opština Voždovac je idealna i za ljubitelje istorije, na njoj se nalazi rodna kuća Vojvode Stepe Stepanovića u Kumodražu.
Jedan od simbola Beograda i Voždovca je i avalski televizijski toranj visok 202,87 metara. Sa restoranom i gondolom ispod antenskog dela do kojih se stiže liftom, građevinska je i turistička atrakcija i izvanredan vidikovac sa pogledom na Beograd i dobar deo Srbije. Na teritoriji Voždovca za prirodno dobro proglašena je i Banjička šuma koja se na preko 40 hektara nalazi u samom današnjem gradskom tkivu.
OBRAZOVANJE
U voždovačkoj opštini se nalazi preko 25 osnovnih i srednjih škola. Voždovac je postao univerzitetski centar, zbog velikog broja fakulteta među kojima su “Saobraćajni fakultet”, “Fakultet organizacionih nauka”, “Fakultet političkih nauka”, “Univerzitet Singidunum” i drugi. Voždovac je idealno mesto studenate koji ne žele da gube vreme putujući sa jednog kraja grada na drugi. U voždovačkoj opštini sedište je osam naučnih instituta.
SPORT
Centar za kulturu i sport „Šumice“ poseduje veliku sportsku dvoranu namenjenu za rukomet, košarku, odbojku, stoni tenis, mali fudbal i borilačke sportove. U ovim prostorima organizuju se škole i kursevi stonog tenisa, aerobika, umetničkog plesa, mačevanja, aikida, karatea.
CKS “ŠUMICE”, Ustanička 125, tel. 2440-059, http://www.sumice.rs
U Sportskom centru „Banjica“ nalazi se zatvoreni olimpijski bazen. Na otvorenom prostoru su dva olimpijska bazena i šest teniskih terena. Centar pruža optimalne uslove za takmičenja na vodi – vaterpolo, plivanje i sinhrono plivanje
ŠOPING I ODMOR
Opština Voždovac je bogata ugostiteljskom ponudom, brojni restorani, barovi, kafići se nalaze na ovoj beogradskoj opštini. Kultno mesto opštine je restoran brze hrane „Stepin vajat“ koji se nalazi u najdužoj ulici u Beogradu, u ulici Vojvode Stepe, uz niz zanatskih radnji, lokalnih prodavnica, pekara, butika, parfimerija, cvećara i td. Dva čuvena beogradska restorana svoje mesto pronašla su u gornjem Voždovcu, to su “Kovač” i “Kuhinja”. Za sve kupoholičare tu je shopping centar „Stadion“, koji spade u red najmodernijih shopping centara u ovom delu Evrope.
Ukoliko ste i vi oduševljeni time šta sve Voždovac može da ponudi, pogledajte našu aktuelnu ponudu stanova i odaberite svoj novi dom!
Izvor: Internet
30. avgust 2017. u 05:51
vojislav ananić
Savski venac
26.07.2016 cityexpert OPŠTINE BEOGRADA
Jedna od najstarijih i najmanjih gradskih opština sama po sebi je simbol grada u kome se nalazi. Predstavlja saobraćajno, turističko i poslovno središte Beograda, a ime je dobila po svom geografskom položaju koji podseća na venac oko reke Save.
PRAKTIČNE INFORMACIJE
Opština Savski venac zauzima površinu od 1.400 ha, na kojoj živi oko 47.700 stanovnika, dok poslom tamo odlazi skoro duplo više ljudi. Ova opština ima poseban značaj u srcima mnogih Beograđana – zbog porodilišta smeštenih na njenoj teritoriji, većina žitelja prestonice rođena je baš tamo!
Teritorija Savskog venca prostire se oko ušća Topčiderske reke u Savu na Topčiderskom brdu i njegovim padinama. Opština je formirana 1957. godine spajanjem dve nekadašnje opštine Topčidersko brdo i Zapadni Vračar.
ZANIMLJIVO NA SAVSKOM VENCU
Opština Savski venac ima izuzetno bogato kulturno, istorijsko i arhitektonsko nasleđe. Na njenoj teritoriji nalazi se čak 81 kulturno dobro, od kojih su pojedina proglašena kulturnim dobrima od izuzetnog i velikog značaja. Ukoliko želite da se bolje upoznate sa istorijom Beograda, veliki deo svoga vremena provešćete obilazeći znamenitosti baš na Savskom vencu. Među njima bi svakako trebalo da se nađe Konak kneza Miloša u Topčideru, muzeji „4. juli“ i „25. maj“, ali i Železnička stanice Beograd, koja predstavlja najstarije zdanje takve namene na Balkanu. Studentski kulturni centar, poznat i kao SKC, uspešno je bio centar okupljanja generacijama Beograđana, dok je hotel Bristol simbolično bio polazna stanica svakome ko dođe u Beograd.
Odmah uz reku nalazi se i Beogradski sajam, jedan od većih u Evropi. U ovom delu grada nalazi se i Vlada Republike Srbije, Beli dvor, većina ministarstava, brojne državne institucije, svi beogradski savski mostovi, klinički i urgentni centar, Vojno-medicinska akademija i neke od najprometnijih gradskih ulica.
Da bi se razumeo duh Savskog venca potrebno je podjednako dobro razumeti svaku od njegovih celina koje su među sobom potpuno različite. Savskom vencu pripada prvo urbano naselje u Beogradu van kalemegdanskih zidina, a danas centar noćnog izlaska, multikonceptnih lokala i galerija i novog alternativnog pravca – Savamala. Na teritoriji iste opštine je i najelitniji i najbogatiji deo Beograda – Dedinje, diplomatski centar Beograda – Diplomatska koloniju, saobraćajni centar – Mostarska petlja, naselje Stadion u okolini stadiona Partizana i Crvene zvezde, kao i šumoviti predeo oko Topčiderskog brda i reke Topčiderke.
INFRASTRUKTURA
Opština savski venac je jedna od najbolje povezanih u Beogradu. Zahvaljujući Zelenom vencu i Beogradskom sajmu, veliki broj linija gradskog prevoza saobraća kroz teritoriju ove opštine, kao i do ostalih gradskih opština.
OBRAZOVANJE
Osnovu obrazovnog sistema čini 16 predškolskih ustanova, 11 osnovnih i šest posebnih škola. Treba pomenuti i 12 srednjih škola, kao i čak osam fakulteta — Medicinski, Stomatološki, Veterinarski, Ekonomski fakultet, Vojna akademija, Fakultet muzičke umetnosti i Viša politehnička škola. Postoje i po jedan studentski i učenički dom.
SPORT
Iako je centralna gradska opština, mala po površini, Savski venac se smatra kolevkom srpskog i beogradskog sporta. Fudbalska lopta prvi put se pojavila baš u ovom delu grada, nakon čega su osnovani prvi fudbalski klubovi, a nakon Drugog svetskog rata osnivaju se i dva najpoznatija – Crvena Zvezda i Partizan. Danas se pored njih nalaze i sportski klubovi Železničar, Grafičar i Slavija. I počeci košarkaškog, rukometnog sporta, kao i gimnastike vezuju se za Savski venac. Ukoliko se odlučite za bavljenje sportom na ovoj opštini pored spomenutih stadiona, postoji veliki broj sportskih klubova, tako da, čak i ako volite mačevanje, ronjenje, tenis ili neke borilačke veštine nećete morati da izlazite van granica Savskog venca.
ŠOPING I ODMOR
Poslednjih nekoliko godina, Beograd je postao nezaobilazni centar mladih bekpekera, ali i drugih turista željnih da vide šta se to krije u starom evropskom gradu, socijalističke prošlosti i zašto svi svetski časopisi spominju deo grada pod nazivom Savamala. Ne toliko lepa na prvi pogled, Savamala je ipak postala omiljena stanica Beograđanima, njihovim gostima i onima koje put slučajno nanese u prestonicu. Njenu lepotu zapravo predstavljaju stare zgrade, uske ulice, brojni klubovi, barovi iz kojih dopiru zvuci džeza, rokenrola i akustične gitare, izložbeni prostori i iscrtane fasade.
Ipak, ako želite da uživate u tradicionaloj kuhinji i domaćoj muzici brojne su kafane u okolini Železničke stanice i na obroncima Topčiderskog brda, dok se elitni restorani mogu naći na Dedinju i Senjaku. Ukoliko poželite da obavite kupovinu, Beogradski sajam sa svojim halama je najveći šoping centar sa desne strane savske obale. Pored toga, Balkanska ulica i ulice oko nje pružaju vam brojne zanatske radnje u kojima se mogu kupiti autentične, ručno izrađene stvari.
Parkovi prirode koji mogu pružiti predah od gradske gužve i letnjih vrelina su svakako park Manjež, Hajd park, Topčiderski park, Kraljevski kompleks u okviru Belog dvora kao i Park Gazela.
Izvor: Internet