Irig i okolna sela

22 komentara

1. 17. maj 2017. u 17:23

   vojislav ananić

   KRUŠEDOL

   Kada se pomene ‘Krušedol’ uglavnom se pomisli na znameniti manastir. Zbog manastira Krušedol, dva naseljena mesta, pa i Sretenjska crkva – vršnjakinja manastira, ostanu nekako bez dužne pažnje.

   Krušedol Selo

   Naziv sela potiče od kruške – tako etimološki rečnik kaže pozivajući se na Vuka Karadžića.

   Četiri su naselja na istočnom kraju opštine Irig: Krušedol Selo i Krušedol Prnjavor, Velika Remeta i Grgeteg. Ova sela su udaljena svega par kilometara drumom, a kroz polja i šumu su još bliža. Neobično je da dva najbliža sela nisu u istoj mesnoj zajednici: Krušedol Selo je u mesnoj zajednici sa Velikom Remetom, a Krušedol Prnjavor sa Grgetegom.

   KRUŠEDOL SELO

   Krušedol Selo se nalazi u dolini potoka Šelevrenac, na južnim padinama Fruške gore, na nadmorskoj visini 160-180 m, na krajnjem severoistoku u odnosu na opštinski centar, Irig. Naselje je asfaltnim putem izgrađenim 1973. godine povezano sa Partizanskim putem, a preko njega sa putem međunarodnog značaja Beograd – Novi Sad – Subotica. Sa Irigom je u vezi preko Krušedol Prnjavora, a do susednog Maradika (opština Inđija) vodi asfaltni put. Saobraćajnica za Irig vezuje ovo selo za put Novi Sad – Ruma, odnosno autoput Beograd – Zagreb, pa se na osnovu ovoga ipak može zaključiti da nije po strani u odnosu na saobraćajnice, kako to na prvi pogled deluje.

   Površina atara ovog sela je mala i iznosi svega 8,96 km2 i pripada grupi manjih atara na teritoriji iriške opštine. Prema broju stanovnika, ovo naselje je takođe manje… Prvi rezultati popisa za mesto Krušedol Selo iz oktobra 2011. godine (podaci iz Mesne kancelarije, matičar Vladimirka Marković), beleže ukupno 326 stanova, 350 stanovnika, 137 domaćinstava – u Krušedol Selu…” (Sajt Opštine Irig)

   Most preko Šelevrenca

   ”…Hidrografija ovog sela je u znaku potoka Šelevrenac. Potok je kanalisan 1947. godine jer je plavio najniže zemljište oko svog toka. Stanovništvo se vodom snabdeva iz kopanih i bušenih bunara.” (Sajt Opštine Irig)

   ”Krušedol Selo je naselje u Srbiji u opštini Irig u Sremskom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 388 stanovnika. U Krušedol Selu živi pretežno starosedelačko sremsko stanovništvo. Selo je nastalo krajem XV veka. Ovde postoji relativno stara crkva, Sretenjska crkva, koja je nekadašnja zadužbina i ženski manastir majke Angeline iz 1512-1516. godine, gde je ona živela i umrla…” (Vikipedija)

   Sretenjska crkva u Krušedol Selu

   Ova crkva je prvobitno bila osnovana kao ženski manastir. Između 1512. i 1516. godine podigla ga je Angelina Branković i to nakon svog povratka iz Vlaške. Još 1509. godine ona je poslala svog duhovnika Evgenija ruskom velikom knezu Vasiliju Jovanoviću tražeći od njega pomoć. U svojoj molbi je navela da ima nameru da podigne crkvu posvećenu sv. Jovanu Zlatoustom gde bi smestila mošti svog supruga Stefana i sina Jovana. Mesto za crkvu već ima – kupila ga je za 100 dukata. Veliki ruski knez se ovoj molbi odazvao i poslao kože od samurovine i nešto novca. Osim crkvice sagrađene su i ćelije za monahinje.”

   ”Crkvu Sretenja Hristovog podigla je 1512–1516. despotica Angelina Branković kao hram nekadašnjeg ženskog manastira posvećenog sv. Jovanu Zlatoustom. Nije poznato kada je crkva promenila patrona, mada se kao hram Sretenja pominje i pre 1633. .. U periodu između 1753. i 1839. dozidani su egzonarteks i zvonik … Delovi živopisa očuvani su samo u nižim zonama zidnih površina. Stariji, nastao 1633/34 nalazi se u nekadašnjoj priprati, a noviji, s početka XVIII veka, u naosu i oltarskom prostoru. Značaj ovog slikarstva, koje u celini pripada postvizantijskoj tradiciji, predstavljaju njegove ikonografske osobenosti… Ikonostas skromnijeg tipa oltarskih pregrada svedenog programa, oslikao je 1763. Dimitrije Bačević, verovatno uz saradnju Teodora Kračuna. ” ( ‘Spomeničko nasleđe Srbije’)

   Crkva je spomenik kulture uzuzetnog značaja (najviši rang).

   Na desnoj fotografiji je majka Angelina kako ju je Paja Jovanović naslikao u vršačkoj Sabornoj crkvi. Pripremajući se za slikanje velikih istorijskih kompozicija, on je proučavao, pre svega građu o oblačenju, oružju dvorovima u srednjevekovnoj srpskoj državi u arhivima Beča i Venacije, pa se njegovi prikazi mogu smatrati istorijski zasnovanim.

   Krušedol Selo – manastir je koju stotinu metara na desno preko brda na zapadnoj strani sela.

   ”..Atar ima izdužen oblik pravca pružanja jugoistok – severozapad. Razlika između najviše i najniže tačke na teritoriji atara je 130 m relativne visine, južni deo se nalazi na 130 m nadmorske visine, a severni na 260. Morfološki atar prostire se preko dve reljefne celine, severni na južnim padinama Fruške gore i ubraja se u planinski deo, dok se znatno uži, južni, nalazi na fruškogorskoj lesnoj zaravni…” (Sajt Opštine Irig)
   Manastir Krušedol – preko manastira se naziru kuće u krušedolskom Prnjavoru.

   KRUŠEDOL PRNJAVOR

   Krušedol Prnjavor leži na lesnom platou, u blizini sela Krušedol u slivu potoka Šelevrenac. Selo je smešteno s desne strane Manastirskog potoka, sastavnice Šelevrenca. Nadmorska visina naselja je 180 do 210m.
   Ovo naselje je, kao i susedno Krušedol Selo, 1973. godine povezano asfaltnim putem s Partizanskim putem. Ovim putem selo ima vezu s međunarodnim putem Beograd-Novi Sad na koji selo izlazi kod Banstola iznad Sremskih Karlovaca.” (Sajt Opštine Irig)

   ”Postanak ovog naselja vezan je za manastir Krušedol koji je svojevremeno raspolagao velikim posedima. Ti posedi zahtevali su radnu snagu. Manastir je na svojim imanjima naseljavao siromašne seljake i izbeglice s turske teritorije. Tako je nastalo ovo prnjavorsko naselje, odnosno prvobitno naselje manastirskih kmetova. Od desetak prnjavorskih naselja u Fruškoj gori, ovo naselje je najveće.” (Sajt Opštine Irig)

   ”Osnova naselja je trouglasta, ono se širi duž puta za Irig. Glavna ulica u naselju je Fruškogorska i ona predstavlja i centralni deo sela. U ovoj ulici su smešteni svi javni objekti. ..Iz naselja vode tri asfaltna puta: ka Krušedol Selu, Irigu i Grgetegu. Ovo selo se u poslednje vreme širi duž ovih puteva te gubi svoj prvobitni trouglast oblik. U selu su uočljive kuće stare gradnje (od naboja i na brazdu), okrenute kraćom stranom ka ulici, a dužom u dvorište, i kuće novije gradnje, sasvim moderne, od fasadne cigle i sa savremenim planom. One su većinom izgrađene duž pomenutih asfaltnih puteva, a ponekad i u centru sela, umesto starih i dotrajalih kuća od naboja. Selo je uredno, ima betonske trotoare i uredna seoska dvorišta.” (Sajt Opštine Irig)

   Krušedol Prnjavor – kroz vrata na levoj slici se vidi zvonik manastirske crkve.

   ”Selo nema školu, već deca prva tri razreda pohađaju u susednoj školi u Krušedol Selu, dok više razrede osnovne škole nastavljaju u Irigu. U Prnjavoru postoji ambulanta.” (Sajt Opštine Irig)

   ”Atar ovog sela (25,8km2) spada među veće atare iriške opštine. Prema popisu iz 1991. godine selo je imalo 229 stanovnika. Prosečna gustina naseljenosti je ispod 10 stan./km2.” (Sajt Opštine Irig)

   Odgovori

2. 21. jul 2017. u 18:11

   vojislav ananić

   RIVICA

   O postanku ovoga seoceta, koje je lajmanje od svih drugih sela, nisam mogao ništa doznati. Ne zna se niti ima kakvo predanje, ni kad je crkva sagrađena; jedino se zna, da je god. 1849. opravljana.O postanku srpske škole može se pouzdano reći, da potječe iz vremena kad su u Sremu uopće prve škole osnovane dakle u doba, kada je srpski narodni sabor u Beogradu god. 1730. zaključio da se svuda škole podižu. Škola je po pričanju najstarijih ljudi bila podignuta od naboja pored crkve. Učitelji su bili ponajviše bogoslovi. Nova je škola podignuta 1897. god.
   Bregovi: Aldov, Sita, Carina, Murgin, Točak i Belengir. Između bregova su dolovi: Mala Ribica, Kod Topola, Albegov do (po Turčinu Ali begu), Svraka i Orčevac. Njive i livade : Gaj, Kipovi, Selište, Rit: Kudoš i Čeplisad. Pašnjaci: Plandište (poznaju se tragovi od neke crkve), Selište, za koje kaže predanje, da je tu nekad bilo selo.
   Gde je današne groblje, tu je bio nekad grad, zato se to mjesto zove Gradište.
   Potoci : severno od sela je Jovicin Vir, Mala Ribica u dolu istog imena. Na bregu Aldovu je Sovrin Izvor, koje je ime dobio po nekakovom deda-Sovri.
   Delove sela zovu Gorni (severni deo), Donji (južni deo), Varosovo zapadni i Klisa istočni deo koje je ime dobio po vetru klisi, koji otud duva.
   U ovom selu živi 59 porođica u 180 kuća a svih duša ima oko 1000. Naseljenika drugih narodnosti osim Srba nema.
   Antonijević 7 Kišdobranski 2
   Atković 1 Kovačević 7
   Avramović 7 Kralujević 1
   Bačikin 7 Kralevački 7
   Bosilkić 2 Krstić 1
   Brkić 5 Mamlenović 2
   Crnobarski 4 Mandić 7
   Cvejić 5 Marković 1
   Cvetković 1 Mirković 5
   Ćirić I 3 Nešković 3
   II 1 Nikolić 1
   III 17 Novaković I 1
   Ćosić 5 II 13
   Davidović I 7 Odrvački I 7
   II 4 III 1
   Delić 5 Pejić 24
   Dolić 1 Petričević 2
   Dunđerski 7 Petrić 7
   Erdelev 7 Puzić 1
   Gradojević 7 Racković 7
   Grujić 23 Radojčić 1
   Jovičić 1 Radosavjević I 1
   Karapandžić 22
   „ II 3
   Kasapski 7

   Izumrle poprodice: Avdalović, Bižić, Đurđević, Farkaš, Janković, Savkić, Trifunović, Vidaković;
   Iselili su se: Dukić i Teodorović u Srbiju, Mijatović u Irig.

   IZVOR: Dvanaest sela u Fruškoj gori, napisao Miloš Đ. Škarić

   Odgovori

3. 22. jul 2017. u 09:29

   vojislav ananić

   MALA REMETA

   Seoce Mala Remeta (narod je još zove Remetica ili Remetska), koje leži na podnožju Fruške gore, svakako je naseljeno onda, kad je i manastir naseljen kaluđerima iz Srbije. Prostire se u jednom sokaku i to od severa prema jugu. Narodnih predanja o postanku manastira kao i sela nema.
   Bregovi: Gaj, Krna, Klacina, Bela Voda, Grabovac, Simin Grob, Bošćevac, Zvečaj; istočno od manastira je breg Teočin, na kom rodi izvrsno vino. Gde je danas manastirski salaš, to se zove Zujići, a preko salaša malo na jugozapad leže Jendeci. Brdo izmeđ Jaska i Remete zove se Srednje brdo. 0 imeriu Simin grob priča se: u staro vreme živeo je jedan kaluđer, pa se zavolio sa ženskom koja je bila rodom iz Banoštra. On obeća nešto toj ženskoj, i za to su obećanje znala i nena braća. Kad od to obećanje ne htede ispuniti, dođu njezina braća Jovan i Sima jedno veče u manastir. Kad su došli u gornjak, izazovu kaluđera nadole i počnu se s njime svađati. Jedan od njih nategne pušku na kaluđera, kaluđer pritrči, odbije pušku rukom, tako da je puška opalila u tavanicu. Drugi brat potegne nož i raspori kaluđera. Uto dotrči šumar pa opali puškom na njih i rani Simu, koji je još mogao pobeći do tog današrieg mesta. Kad je tu došao, kaže svome bratu, da ga ubije, da se dalje ne muči. Brat ga ubije, pokrije lišćem i tu ostavi. Treći dan ga nađu ljudi, i vlast odredi, da se odnese na raskršće Kukuljska Njiva (izmeđ Stejanovaca, M. Remete i Jaska) i tu ga na točak mrtvog obese. Tako je visio, dok ga nisu ptice i druge životinje raznele. Ono mesto gde je poginuo, zove se Simin grob.
   Jendeci zovu se zato, što su to bili u staro doba jendeci oko grada Stojan-grada.
   Dolovi: Suvi do (što njim voda ne teče), Vodeno (što je uvek u njemu voda), Vrbara (zbog vrba, koje tu rastu), Pustar (što je sav do pust).
   Šume: Bela Voda i Grabovačka Strana.
   Njive: Velike, Ledine, Preke, Pasuljica, Leje, Kad Bircuzom, Strmoglavnice, Zelenik, Beli Kamen (tu je ukopan jedan kamen, valada kakov znak), Parlozi ili Bajića Polje (po nekom Bajiću), Provalija (što ima mnogo provalija od pre spomenutog grada).
   Pašnjaci: Kudelište, Za Čotom, Velike Ledine, Male Ledine, Zvečajski Breg, D6, Ledine ispod sela, Kod Izvora, Brekina. Livada kosaćih nema.
   Selo ima oko 60 kućnih brojeva i oko 600 duša.

   Stojanović 5 Teodorović 36 Urošović 11 Vučković 23
   Od svih porodica smatraju se kao rodbina: Teodorovići,Srdići (2 k.), Stepanovići (4 k.), Kirjakovići (2 k.), Lazići (4 k.), Miloševići (4 k.), Jovanovići (5 k.), Grujići (4 k.).
   Osim ovih smatraju se kao jedno isto pleme: Kirjakovići i Teodorovići, Uroševići i Miloševići, tek neće da se izmeđ sebe žene.
   U Maloj Remeti živele su god. 1780. ove porodice, ali su izumrle: Lukin, Začata, Ćiranov, Veselinović, Lazin, Mali, Živanović, Stojšić, Kovačević, Kenadović, Krstić, Trifonović, Krajnović, Vučićević, Pavlica, Simić, Pavlov, Radovanov, Simonović, Ćirić. (Iz manastirskog protokola.)

   IZVOR: Dvanaest sela u Fruškoj gori, napisao Miloš Đ. Škarić

   Odgovori

4. 22. jul 2017. u 10:46

   vojislav ananić

   JAZAK

   Jazak je naseljen u XVII veku. Doseljenici potiču što iz Bosne i Hercegovine, što iz Srbije, a živeli su najpre na Brailovu kod Višnjevaca. Kad su Turci iza druge posade Beča 1683. bili potučeni kod Vaca i Požuna, upadoše na povratku ko besni kurjaci u našu domovinu, a naročito u Srem i Slavoniju, te stadoše harati i paliti na sve strane, odvodeći narod u roblje. Poradi toga zuluma ostaviše mnogi Sremci svoje prvotno prebivalište, pa se razbegoše koje ro Bačkoj, koje po Fruškoj gori, gde će biti mirniji od Turaka. Tako se iz Brailova doselilo ovamo nekih petnaest porodica, koje su najpre osnovale ovo mesto.
   Mesto je dobilo ime od svoga položaja: leži u dubokom jazu, između dva brega. Ovaj se jaz proteže daleko u Frušku goru, a kod manastira, koji je na severnoj strani, deli se u dva grla: jedno grlo ide k Drenovcu, gde je bio stari manastir, drugo ide Grabovcu, gde ima osobiti izvor.
   Kuće su ponajviše od čerpića; od svih najlepša je škola. Kad je ona osnovana, to se ne zna.
   Usred sela ističe se također lepa crkva, koja je građena 1760. god.
   U Jasku ima znamenita zadužbina bivšeg sarajevskog mitropolita Đorđa Nikolajevića, osnovana za to, da se od glavnice svake godine razdeli određena svota međ devojke, koje se udadu u mestu. Ovo traje već više godina od smrti toga dobrotvora, koji je bio rodom iz Jaska, gde mu i danas rodbina živi. Lepa slika njegova čuva se u školi, a u crkvi stoji njegova arhijerejska štaka. Telo mu počiva u Blažuju, selu pored Sarajeva, u tamošnjoj crkvi.
   Za po sata može se peške doći iz Jaska u manastir Jazak, koji je na severnoj strani. Tamo počiva telo srpskoga cara Uroša. I taj je manastir pored drugih ures ubavoj Fruškoj gori i neka vrsta pritaneja. Pored njega je Prnjavor sa nekih 30 kuća i 150 ljudi.
   Pored današnjega manastira Jaska postoji ruševina staroga ženskog manastira, koji je oko 1745. god. napušten, a sadanji manastir Jazak, koji je savremeno postojao kad i ženski, dozidan je s istočne strane ostatkom materijala od ćelija ženskoga manastira Jaska. Manastir je slavio Vhod Bogorodice.
   Bregovi: Teočin (rodi izvrsno vino), Carine, Zabel. Bregovi šumom obrasli na severnoj i zapadnoj strani: Carina, Crni Bit, Preprnje, Česte Strane, Dugo, Kosmatica, a u njoj izvor Zmajevac, Kamenito, Venac, Mangići-Izvori (u njoj izvori istog imena), Ilijin Čot, Srnevo (i potok istog imena), Gravranov Potok (u njemu Hajdučki izvori), Anatema, Kozja Rbota, Bukova Strana, Pištavine, Kozarice, Dragojevac (u njemu potok istog imena), Pudinovac, Vučevac (s potocima istog imena).
   Izvori: Điris i Beli Potok.
   Polja za obrađivanje i za pašu prostiru se prema istoku, jugu i zapadu, a nazivaju se ovim imenima: Deonice (pašnjak), Cerije (oranice), Uroševac (manastirski salaš), Srednje Brdo, Siget, Oračke livade, Kaluđerice, Begovine (livada) Soko (oranice), Praznovreće i Brailovo (oranice).
   Jazak danas broji srpskih kuća 305, a duša 1835. Nešto ima naseljenih Mađara.
   Porodice: Kuzminac 3 Latinkić 7 Lazić 10 Lukić 1 Majstorović 1 Maletić23 Mandić 1 Marić 1 Marinković 7 Marojević 3 Marović 3 Matić20 Mesarović 3 Mihajlović II Milanković 1 Milićević 2 Milinković 1 Mirković 1 Mirosavljević 1 Mladenović 1 Mojsilović 1 Momirović 1 Mungić 1 Nedeljković 28 Nedić 20 Neglić 24 Nemarović 1 Nenadović 7 Nešić 7 Nešković 2 Nikolajević 1 Nikolić 7 Ninković 1 Pantelić 8 Pašić 7 Pavić 7 Pavlov 1 Petaković 20 Popović 1 Poštić 7 Putinački 20 Radić 2 Radišić 3 Radojčić 3 Radonić 3 Radosavlević 7 Radovanović 3 Rakić 7 Pistić 1 Sekicki 1 Slavnić 18 Spasojčević 2 Stanišić 4 Stefanović 1 Stojčević 1 Stojković 3 Stričević 2 Sudarović 2 Tatalović 7 Tešić 1Timotijević 1Trivić 7 Utvić 7 Veličković 1 Vukašinović 1 Vukmirović 7 Vukov 23 Žirić 20 Živanović 3 Živković
   Izuzetak čini porodica Janković; jedni slave sv. Nikolu, a drugi Markov dan; Popovići jedni slave sv. Nikolu, drugi Đurđev dan, Jovanovići jedni slave sv. Trifuna, a drugi Petrov dan, i ne smatraju se izmeđ sebe ista porodica, premda se jednako zovu.
   Izumrle su porodice: Pejčić, Marković, Petkičević, Topalović, Zaharić, Filipović, Rafajlović, Čupić; Solunčić, Simeouović, Jeremić, Pantović, Zdravković, Mišković, Karanfilov, Bošnjaković, Laketić, Latinčić, Petričev, Pavlovčević.
   U Bugarsku su se iselile ove porodice: Gavranić, Rašković, Josimov, Vujić, Stepanov, Trifonović i Filipov.

   IZVOR: Dvnaest sela u Fruškoj gori, napisao Miloš Đ. Škarić

   Odgovori

5. 22. jul 2017. u 12:18

   vojislav ananić

   VRDNIK

   Vrdnik, kažu, nosi ime od starina, po svoj prilici od brda. Brda i doline, potoci i vrela, vinogradi i pašnjaci u lepoj svojoj raznovidnosti i kao u nekom prelivanu i gibainju podižu krasotu i prijatnost ovoga predela. Mesto je opkoljeno brdima, koja su većim delom vinogradima zasađena.
   Od severa k jugu teče velik potok Dubočaš, izmeđ velika dva brda, koja su šumom pokrivena. Desno od potoka stoji na vrhu planine Vrdnička kula. 0 njoj se ne zna ništa. Neki naučenjaci vele, da je od rimskog cara Proba, a neki, da je od Turaka. Po vinogradima se nalazi dosta rimskih novaca. Narod priča, da je to bila kula vojvode Rajka, koga narodne pesme pominu: „Sam ostade u Srijemu Rajko“. Narod priča, da se uoči Vidovdana na njoj skupljaju vile i da kukaju i zapevaju za propalim srpskim carstvom, car-Lazarem, Milošem i ostalim srpskim vojvodama.

   Blizu Vrdnika, ¼ sata hoda, nalazi se ugljeni majdan, koji je otpočeo god. 1813.
   Škola je utemeljena 1806. god.; pre je bila autonomna, danas je komunalna.
   Uz selo Vrdnik nalazi se manastir Ravanica sa telom srp. cara Lazara i ostalim za nas Srbe neocenjivim vrednostima. Uz sami manastir je Prnjavor, koji ima 44 kuće i oko 300 duša.
   Bregovi: Bekatovo, Palamboš, Osoje, Tatarica, Pod Kulom, Dobočaš.
   Doline: iza manastira na severu ima dolina, koja se zove Za Kulom; iza sela je dolina Pećina.
   Šume: Morintovo, Gaj, Ritić, Dobočaš, Za Kulom, Tatarica, Goli Bikoč, Krajova Stolica.
   Izvori i česme: kod manastira ima Česma, koju narod zove Manastirska česma, a kod sela na zapadnoj strani dve su: Vrbak i Jankovac. Okolo sela i manastira su ovi izvori: Levak, Hajdučki izvor, Markovac, Lazin vir, Devina Livada. Od vodenica jedna se zove Belava, a druga Crnava.
   Selo Vrdnik broji oko 180 kuća i 1000 duša, Srba pravoslavne vjere.
   Anđelić 2 Dejić 11
   Avakumović 3 Daković 7
   Avramović 2 Đurđević 2
   Babić 1 Gluvakov 3
   Bajić 7 Grujić 15
   Blanušić 2 Inćetin 5
   Bugarski 1 Ilkić 1
   Carević I 17 Ivkov 17
   „ II 1 Janković I 6
   Čičinov 11 „ II 1
   Davidović 11 Jeftić3
   Jovanović II 1 Jović 17 Kavgić 32 Kolarović 5 Kolarski 17 Kovačić 5 Ležakov 1 Lupša 1 Medak 2 Milošević 2 Mirosavljljević 1 Nikolić 7 Ninković 1 Pantelić 10 Petković 1 Kadovanov 1 Sretić 3 Stanojević 3 Trenković 5 VojnoviĆ 11.

   IZVOR: Dvanaest sela u Fruškoj gori, napiao Miloš Đ. Škarić

   Odgovori

6. 14. avgust 2017. u 12:32

   vojislav ananić

   IRIG

   Na južnim obroncima Fruške gore, na sredini puta između Novog Sada i Rume, prostire se opština Irig s naseljenim mestima: Vrdnik, Rivica, Jazak, Grgeteg, Neradin, Šatrinci, Velika Remeta, Krušedol Selo, Krušedol Prnjavor, Mala Remeta i Dobrodol.
   Irig se prvi put pominje 1225. godine. U srednjem veku menja gospodare i drugo je pod turskom vlašću.
   Krajem XVIII veka (1796) kuga je uništila naselja (umrlo je 2548 stanovnika). Pre velike epidemije, Irig je bio najrazvijenije naselje “prestonica” Srema, a isto tako i u XIX veku.
   Značajno kulturno-prosvetno središte, s manastirom Hopovom u blizini, dobija već 1928. godine srpsku čitaonicu. U narodnooslobodilačkom ratu Irig je jedno od glavnih uporišta i centara borbe za slobodu 1941 – 1944. godine.
   Irig je izletišno mesto s prirodnim lepotama, voćnjacima i vinogradima, starim manastirima, a na domaku je i Vrdnik, značajno turističko mesto u Vojvodini. U Vrdniku su rekreacioni centar s bazenima “Termal”, banja i lečilište. U Irigu se održavaju tradicionalni “Dositejevi dani”.
   Ovaj kraj ima razvijeno voćarstvo i vinogradarstvo s proizvodnjom čuvenih vina.

   Odgovori

7. 29. avgust 2017. u 11:24

   vojislav ananić

   Irig

   Prvi put u dokumentima Irig se spominje 1225. godine. Sve do kraja XV veka prošlost Iriga malo je poznata. Krajem XV i početkom XVI veka podižu se brojni manastiri koji predstavljaju najveći dragulj iriške opštine. Irig je na svojevrstan način bio „prestonica fruškogorskih manastira“. Od ukupno šesnaest manastira, polovina se nalazi na teritoriji iriške opštine. Oko manastira nastala su skoro sva naselja današnje opštine Irig.
   U vreme turske okupacije (1526-1699), kulturni zamah se prekida, ali manastiri i dalje ostaju jedini centri kulture i obrazovanja i doprinose očuvanju nacionalnog identiteta i svesti. Posebno za te zasluge imaju manastiri Novo Hopovo i Krušedol. U manastiru Novo Hopovo 1573. godine otvorena je i prva škola na ovim prostorima. U vreme Velike seobe Srba, 1690. godine, ove krajeve naseljava veliki broj Srba sa južnog etničkog prostora – Makedonija i Kosovo i Metohija.
   Karlovačkim mirom 1699. godine, ovi krajevi se oslobađaju turske okupacije, ali nju zamenjuje austrijska, koja će trajati do 1918. godine. Irig je i prvi grad u Sremu koji 1760. godine od cara Leopolda dobija pravo na držanje dva vašara godišnje. To doprinosi razvoju zanastva i trgovine i snaženju ekonomske moći grada.
   Irig postaje veliki centar trgovine i zanastva i ekonomski najznačajniji grad u Sremu tokom osamnaestog veka., te je sa ponosom nosio ime „Fruškogorska prestonica“.
   Oko Iriga i manastira Hopovo je 1770. godine zabeležena jedna retka i po svemu jedinstvena škola u narodu poznata kao „Guslarska škola“ ili podrugljivo nazvana „Slepačka akademija“, koja je trajala više od jednog veka. Nju su činili slepi guslari koji su svirali u gusle i pevali epske pesme.
   Ko zna kojim bi pravcima lepote i razvoja išao Irig da ne bi zlosutne kuge u XVIII veku, znane kao „iriška kuga“ jer, u to vreme Irig je imao više stanovnika nego tadašnji Beograd, ali se posle kuge više nikad nije oporavio. Zahvaljujući ekonomskoj snazi pre kuge i dobijenim privilegijama od Iločkog spahiluka i bečkog dvora, materijalni položaj Iriga se brzo obnavlja, ali mu je bilo potrebno pedeset godina da bi imao broj stanovnika koji je imao pre epidemije.
   Vremenom on postaje značajan privredni, trgovački i zanatski centar. U ekonomskoj osnaženoj sredini stvaraju se uslovi i za razvoj duhovnog života. Podižu se škole, biblioteke, čitaonice. Osniva se i prva biblioteka 1829. godine, jedna među najstarijim u srpskom narodu, koja nosi naziv „Podluško-sremska biblioteka“. Godine 1842. u Irigu se osniva „Srpska čitaonica“, kojoj se pripaja i ranije osnovana bibloteka.
   Druga polovina XIX veka predstavlja početak konstantnog ekonomskog slabljenja Iriga. Razlozi su postepena izolacija od glavnih komunikacija, smanjenje broja trgovaca i zanatlija, nedostatak industrijalizacije i pojava filoksere, bolesti vinove loze, koja je u vremenu od 1885. do 1895. godine uništila gotovo sve vinograde, glavnu poljoprivrednu granu na ovom području.
   Na prelazu iz XIX u XX vek počinje snažno da se razvija zadrugarstvo, zemljoradničko i bankarstvo. U Irigu je 1929. godine osnovana „Fruškogorska voćarsko-vinogradarska zadruga“, koja već iduće godine podiže iriški podrum. Zadruga će biti veoma zaslužna u obnavljanju proizvodnje voća i vinove loze ne samo u Irigu, već i na celom ovom području.
   I ostala mesta iriške opštine predstavljaju prave dragulje prošlosti i spadaju u starija naselja u Sremu.
   Izvor: Internet

   Odgovori

8. 29. avgust 2017. u 11:25

   vojislav ananić

   Vrdnik

   Vrdnik je staro fruškogorsko naselje, izgrađen u prostranom proširenju Vrdničkog basena. Na obližnjem bregu nalaze se ostaci tvrđave, a uz severnu ivicu naselja je manastir Ravanica.
   Prema nekim podacima Vrdnik kao naselje spominje se u pisanim izvorima već od 1315. godine kao Rendek, Rednuk i Regnic. Jedan je od najstarijih i najznačajnijih srednjovekovnih gradova na teritoriji današnje Vojvodine, o čemu svedoče ruševine utvrđenja severno od naselja Vrdnik, branič-kula, koju podižu Ugari da bi se zaštitili od turskih upada. Ugari su ispod kule, na lokaciji sadašnjeg naselja Vrdnik izgradili jako utvrđenje i nazvali ga Rendor tj. Renduk, što znači redar (stražarsko mesto). Grad Rednek bio je središte Sremske županije, a imao je status privilegovanih naselja u kojima su se održavali srednjovekovni sajmovi. Prostrana turska osvajanja ostavila su Vrdničku kulu duboko u zaleđini, pa je njen vojnostrateški značaj početkom 16. veka sasvim iščezao.
   Nestankom kule Vrdnik je degradiran u obično selo. Njega su činila dva karakteristična i jasno izdvojena dela. Veći deo je bio na jugu i to je bio Vrdnik Selo. Na severu preko puta potoka bio je manji deo, Vrdnički Prnjavor.
   Od početka 19. veka Vrdnik se nije mnogo razlikovao od ostalih sela na južnim padinama Fruške gore. Tada su u dolini potoka otkrivene naslage mrkog uglja i počela njegova eksploatacija. Pronalazak mrkog uglja u Vrdniku početkom 19. veka i razvoj rudnika mrkog uglja stvorilo je uslove za preobražaj tadašnjeg malog i teško pristupačnog sela Vrdnik u industrijsku varošicu početkom 20. veka, sa železničkom stanicom, izgrađenom prugom i elektrifikacijom mesta, termoelektranom, bioskopom, plesnom dvoranom, urbanizovanim kolonijama (Starom i Novom Kolonijom), činovničkim redom zgrada. Broj stanovnika iz različitih delova Evrope se doseljava i ova sredina dobija retku specifičnost multinacionalnog i multikonfesionalnog obeležja. Razvojem rudarstva i širenjem naselja spojena su do tada četiri odvojena dela Vrdnik-selo, Prnjavor (naselje bivših manastirskih kmetova manastira Ravanice), Stara i Nova Kolonija (rudarska naselja). Naselje je postalo veliko ali nije pridobilo funkciju značajnijeg centralnog mesta.
   Početak eksploatacije mrkog uglja 1804. godine, označio je polet u razvoju naselja, a prestanak rada u rudniku 1968. godine privremenu stagnaciju. Pojava termomineralne vode označila je nov prosperitet u razvoju. Vrdnik je doživeo strahoviti udarac zatvaranjem rudnika ali već sedamdesetih godina grade se turistički i banjski objekti u zoni ugašenog rudnika i na terenu nekadašnjeg rudarskog kupatila.
   Nekad poznat i čuven po rudniku mrkog uglja, Vrdnik je danas poznato banjsko mesto sa razvijenom banjskom funkcijom.
   Duga rudarska tradicija u prošlosti zajedno sa sadašnjom banjskom funkcijom mesta doprinela je stvaranju današnjeg izgleda naselja.
   Izvor: Internet

   Odgovori

9. 29. avgust 2017. u 11:26

   vojislav ananić

   Velika Remeta

   Velika Remeta je naselje u Srbiji u opštini Irig u Sremskom okrugu. Jedno je od najviših naselja na Fruškoj gori. Nalazi se na nadmorskoj visini od 240-290 m.
   U Velikoj Remeti se nalazi istoimeni manastir posvećen svetom Dimitriju.
   Izvor: Internet

   Odgovori

10. 29. avgust 2017. u 11:27

    vojislav ananić

    Mala Remeta

    Mala Remeta je naselje u Srbiji u opštini Irig u Sremskom okrugu. Smešteno je na nadmorskoj visini 250-260 m. Spada u grupu viših naselja fruškogorske oblasti. Selo 1991. godine ima 157 stanovnika, od kojih su preko četiri petine doseljenici iz Bosne. Prema popisu iz 2011. bilo je 130 stanovnika. Selo se formiralo uz istoimeni manastir, koji je izgrađen 1545-1548. godine.

    Izvor: Internet

    Odgovori