Mionica i okolna sela

10. jun 2012.

komentara: 30

Zavičaj - sela i gradovi

Opština Mionica:

Berkovac, Brežđe, Bukovac, Velika Marišta (do 1991. godine Veliko Marište), Virovac, Vrtiglav, Golubac, Gornji Lajkovac, Gornji Mušić, Gunjica, Donji Mušić, Dučić, Đurđevac, Klašnić, Ključ, Komanice, Krčmar, Maljević, Mionica (varošica), Mionica (selo), Mratišić, Nanomir, Osečenica, Paštrić, Planinica, Popadić, Radobić (do 1979. godine Radović), Rajković, Rakari, Robaje, Sanković, Struganik, Tabanović, Todorin Do, Tolić i Šušeoka.

Naredni članak:
Prethodni članak:

Komentari (30)

Odgovorite

30 komentara

  1. 28. mart 2013. u 21:09

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Virovac (Virovci), opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Virovac leži na obema obalama reke Toplice u njenom donjem toku i to po bregovima i njihovim padinama, koji sa Oštrikovcem grade topličku markovačku klisuru. Glavniji visovi su: Oštrikovac i Rogljevica sa leve strane Toplice, Kosice, Madžarklije, Grobljanski Vis i Zabrdica sa desne strane. Oštrikovac i Rogljevica (350 m) su od sekundarnog krečnjaka, Madžarlija (212 m) i svi okolni bregovi su od tercijalne mergle, glinaca i laporaca.
    Izvora u selu ima dosta. Seljani se pored izvorske vode služe i bunarskom, a po livadama i voćnjacima dalje od Toplice kopaju i bare. Kroz sredinu sela, u pravcu sa juga na sever, teče dosta proširenim koritom reka Toplica i ne izliva se gotovo nikad, da pravi štete okolnim imanjima. Potoci i onaj što silazi sa Madžarlije i Grobljanskog Visa, kao i onaj što silazi sa Rogljevice, nemaju redovno vode i ne plave selo.
    Zemlje i Šume.
    -Virovačke zemlje daju se podeliti na dvoje: topličke i brdske. Topličke su zemlje nanosne, od rečnog mulja i nanosa, rodne, osobito dobre za pašnjake i livade. Brdske su zemlje od crne ili bele gline, hladne, osobito dobre za strmna žita, kukuruz i žita.
    Šume je u selu manje nego u susednom selu Veselinovcima, ali ipak nije tako malo, da se može reći da je selo oskudno. I po Toplici, i po svima bregovima, a i između kuća, naleze se mestimično poveći komadi divne šume, koja se osobito gaji u čuva. Šume i ziratna zemlja nose imena po reci ili bregovima. U selu nema nikakvih zajednica, čak i tragovi zajednica izgubili su se.
    Tip sela.
    -Staro selo je na Rogljevici i danas; što ima kuća u tom mestu, poređane su stranom brda, na duž, bliske jedna drugoj, dokle na desnoj strani, ako su porodične grupe, bliske su jedna drugoj, inače su rasturene. Rastojanje među kućama na levoj strane nije veća od 50 metara, a tako i na d3esnoj, ali među grupicama prelazi i preko 200 metara. Pojedine grupe nemaju naročitih imena, više su prezimenske i to po onoj porodici koja je najviđenija.
    Na levoj obali Toplice su ove porodice: Jankovići, Vasići, Jovanovići i Jeremići. na desnoj obali su Libadići, Radovanovići, Vesići, Stevići, Jakovljevići, Jelačići, Đurići, Đurići 2, Nenadović, Milovanovići, Milosavljevići, Uroševići, Mihailovići, Milanovići, Aksentijevići, Krstići i Marinkovići.
    U selu je osobito očuvan zadružni život. Gotovo svaka druga kuća je zadružna, od veći zadruga su: Vasići, Jankovići i Jeremići.
    Podaci o selu.
    -Po haračkim tefterima selo Virovac imalo je 23 doma sa 29 poreskih i 69 haračkih ličnosti u 1818. godini, prema Vuku Karadžiću.
    Po popisu:
    -1866. godine – 45 domova i 349 stanovnika.
    -1874. godine – 54 doma i 377 stanovinka.
    -1884. godine – 57 domova i 453 stanovnika.
    -1890. godine – 59 domova i 519 stanovnika.
    -1895. godine – 71 dom i 544 stanovnika.
    -1900. godine – 77 domova i 631 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je9,02 a procentni 1,94%.
    Ime selu.
    -Po narodnom predanju ime selu je vrlo staro. Predanje drži da je ovo selo i susedno selo Ratkovac (Ratkovci) bilo nekad jedno selo, ali je imo Virovci (Virovac) starije od imena Ratkovci. Kako predanje veli nema ni 250 godina, kad su se ova dva sela izdvojila u zasebne celine, kad se neki Ratko Virovčanin preselio sa kućom u današnje Ratkovce i naselio ih. Po narodnom predanju ime selu Virovci (Virovac) došlo je otuda, što je nekad atar celog sela bio pod morem, pa se ono sa Toplicom iscedilo, te tako ostavilo suvu zemlju sa mnogim virovima, po čemu je postalo ime Virovci (sada Virovac). Da je atar Virovački bio neki jezerski basen, to se može pretpostaviti, ali da narodna pamćenja dosežu do tog doba, to se ne može uzeti u obzir.
    Breg Madžarlija po narodnom predanju dobio je ime, što su nekad bile bitke na njemu između Madžara i Srba.
    Starine u selu.
    -Kao starinu seosku valja pomenuti breg Madžarliju za koji je vezana narodna uspomena na Mađare i neku bitku između njih i Srba. Na Madžarliji iskopavaju se danas stari novci, krbanjci od posuđa, alata i oružja, te to dokazuje, da je tu bilo nekada nekakvo naselje. Da li je to naselje bilo madžarsko ili nečije drugo, to se tek ima dokazati.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Jankovići, kao najstariju porodicu u selu uzimaju da su današnji Jankovići* (uzgred budi rečeno moji direktni predaci po očevoj liniji, op. Milodan), za koje se drži da su odvajkada na levoj obali Toplice, pod Rogljevicom. Ova porodica je vrlo stara, za nju ne zna se, da se otkuda doselila, a smatra se da je gotovo celo selo razrodilo se od nje, da ih ima čak u Ratkovcima i da je prvi naseljenik ovog sela od ove iste porodice. Jankovićima se danas u selu zove mali broj kuća, ali kako je ova porodica odavno najčuvenija i najviđenija u selu, to i mi uvršćujenmo po primeru seljana sve srodne porodice u nju. Jankovića prema ovome, pod raznim prezimenima, ima u ovom selu 61 kuća i sve slave Đurđic.
    *Musići (Jabučje) su od nepričavskih Gavrilovića i virovačkih Jankovića i čudo da su i danas održali rodbinske veze. U selu (Jabučju) se zovi još i: Ćatići, Stevanovići, Šljokići, MILIĆI, Radovančevići, Jakšići, Ćosići i Tejići i svi su u gornjem delu sela, do Ruklade i Lajovca i svi slave ĐURĐIC (prema knjizi Antropogeografija valjevske Tamnave od istog pisca, op. Milodan).
    -Aksentijevići su se doselili u doba Prvog ustanka iz Mataruga u oblasti Polimlja, ima ih 3 kuće i slave Đurđic.
    -Mirkovići su se doslelili u ovo seo oko 1830. godine iz Mionice od tamošnjih Gajića, ima ih 4 kuće i slave Nikoljdan
    -Marinkovići, oko 1830. godine, Skobalj u valjevskoj Tamnavi, slave Ilindan, doseljeni na kupljena imenja.
    -Jeremići, sve isto kao i Marinkovići.
    -Krstići*, oko 1860. godine, iz Dučića, slave Lazarevdan.
    -Đurići*, oko 1860. godine, Komanice, Sv. Dimitrije.
    -Jovanović*, oko 1860. godine, Kovačica, Sv. Trojice.
    -Milovanovići*, oko 1860. godine, Čajetina-okrug užički, Đurđevdan.
    -Milosavljevići*, nedavno (za ona vremena), Vardište u višegradskom Starom Vlhu, Nova Godina (Sv. Vasilije).
    *Doseljeni kao uljezi, sluge ili na kupljeno imanje.
    Virovci imaju 81 dom od 10 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Glavna zanimanja stanovništva jesu zemljiradnja, stočarstvo i voćarstvo. No, njglavnije zanimanje seljana ovog sela jeste gajenje rogate stoke, jer su i pogodbe za taj posao samo kako se mogu poželeti. Selo podmiruje potrebe svojim proizvodima i u znatnoj meri ih izvozi na stanu.
    Pojedinosti o selu.
    -Selo Virovac su sastavni deo Markovačke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica, škola i crkva je u Markovoj Crkvi. Groblje je zajedničko i na Grobljanskom Visu pod Madžarlijom. Preslava Duhovi-Trojice.

    Odgovori

  2. 30. mart 2013. u 22:13

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Gornji Lajkovac, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Gornji Lajkovac je planinsko selo, na desnoj obali Ribnice i u severnom podnožju Maljena. Kuće su seoske duboko zašle uz potoke i rekavice u planinu ili su u uvalama između pojedinih brda ili duž rekavica i reke Ribnice. Zemljište je serpetinsko a u selu od sekundarnog, jako krševitog krečnjaka sa mnogim vrtačama po plećima pojedinih visokih brda. Glavniji visovi u selu su: Udljikovac, Drenovac, Orašac, Kozja Stijena i Čelenjača do Struganika. Glavni vis maljenski na ovom kraju zove se Maljen i po njemu je dato ime i celoj planini.
    Izvora u selu ima svukuda, pa bilo i dve kuće, jedna do druge, svaka ima svoj izvorac, kojim se služi. Gotovo svaka kuća niz reku ima pred vratima stalnu česmu, koja nikad ne presušuje. Glavniji džematski izvori su:Rude do Planinice, Jašareva Česma u Direku, Đevojačka Voda u Gajovićima, Crkvina, Savinac na vrhu sela itd. Glavna reka ovog sela je Paklešnica, koju grade: Palanačka Rijeka i Balijin Potok (a i Rijeka). Palanačka Rijeka izvire pod završnim maljenskim visom na istočnoj strani, Grabom i teče skoro pravo na zapad, a Balijina Rijeka dolazi sa juga ispod visa Maljena i sastaju se u selu, kod Šujdovića kuća, odakle nastaje Paklešnica. U Paklešnicu silazi sa leve strane Kravarički Potok, koji dolazi iz daleka sa maljenskih visova i toliko je jak vodom da su po njemu mnoge valjarice, vodenice i veštačke stružnice. Sa desne strane ispod Orašca spada Ilića Potok kod mesta zvanog Direk. Uz Paklešnicu, uz ovaj potok i njegove kratke pritočice je i današnje selo.
    Zemlje i šume.
    -Gornji Lajkovac nema mnogo zemlje, a nema kao Krčmar ni onoliko suvata i livada na Maljenu. Zemlje su po plećima brda, manje po padinama zatim, oko potoka i rekavica, a oko Ribnice ih gotovo i nema. Najlepše zirartne zemlje su po dnu Paklešnice, blizu njenih stava sa Manastiricom. Ono što ima livada po Maljenu, kao i suvata, to su ili porodične zajednice pojedinih seljaka ovog sela ili Brežnjanaca. Rodnost zemlje nije velika, s toga u ovom selu je oskudica u imanju i dobroj zemlji. Još najbolje uspevaju strmna žita, kojih se dosta seje.
    I Gornji Lajkovac je kao i druga maljenska sela šumsko selo. Šuma ima dve vrste; po Maljenu su četinarske šume, a po selu od lisnatog drveta. Šume ima isuviše i za ogrev i za građu, kao i za žeženje ćumura. Mnogo se šume izvozi i na stranu.
    Ogromne prostorije šuma u planini su seoska zajednica. A u ovim zajednicama gotovo svaka porodica ima i svoje zajednice, mada se one u poslednje doba otpočinju deliti i svakom se zadrugaru deo ukazivati. I pojedinci imaju ogromne zabrane, koje i pri deobi ostavljaju u zajednice, da ih zajedički pasu i žirovnicu daju pod zakup.
    Tip sela.
    -Gornji Lajkovac je selo potpuno razbijenog tipa. Kuće seoske su po džematima- blizi jedan drugome, gde im odstojanja često puta nisu veća od 20-30 metara. Glavni džemati su: Brđani do Planinice, rastureni u manje džematiće po uvalama i vrtačama između pojedinih brda, Čečevo nad Ribnicom, Potočari uz Ilića Potok, Direk u sredini sela, pri ušću Ilića Potoka u Paklešnicu i Rečani niz Paklešnicu i njene leve pritoke.
    U Brđanima su: Šarčevići, Sredojevići, Đokovići i Simunići. U Čečevu su: Boškovići, Jovanovići, Vukovići, Grezalci (Jovančići), Vujovići i Savići. U Potočarima su: Vukićevići, Novakovići, Mušterijići, Petrovići, Mišovići, Gajovići i Mladenovići. U Direku su: Šujdovići, Kovačevići 1, Milivojevići i Teofilovići. U Rečanima su: Kolarovići, Kovačevići 2, Jelići, Glišići, Mijatovići, Jelesijevići 1, Miletići, Marinkovići i Jelesijevići 2.
    U ovom selu je razvijen zadružni život, Malo koja kuća da nije zadružna. Poveće zadruge su: Kovačevića – 3 kuće, Šujdovića, Mišovića i Vukovića. Od svih zadruga najveća je Vukovića, koja ima preko 40 čeljadi u kući, ostale su manje.
    Podaci o selu.
    -Prema spisku valjevske eparhije iz 1735. godine Gornji Lajkovac (Vlajkovac) imao je 13 domova. Gornji Lajkovac je po haračkim tefterima iz 1818. godine imao 28 domova sa 35 porodica i 89 haračkih lica.
    Po popisu:
    -1866. godine – 50 domova i 516 stanovnika.
    -1874. godine – 59 domova i 555 stanovnika.
    -1884. godine – 70 domova i 557 stanovnika.
    -1890. godine – 73 doma i 611 stanovnika.
    -1895. godine – 78 domova i 629 stanovnika.
    -1900. godine – 86 domova i 694 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva je od 1866, godine 6,53 a procentni 1,11%.
    Ime selu.
    -Još u početku 18. veka u spisku sela ovog okruga, koji je sastavila beogradska austrijska administracija ovo selo se naziva Flaikovce. I kod Vuka u “Danici”, gde su odštampani harački tefteri iz 1822. godine ovo selo naziva se Vlajkovci. M. Đ. Milićević u svojoj “Kneževini Srbiji” piše ovo selo Gornji Vlajkovac. I dan danas poneki stariji čovek iz okoline izgovara ime selu Vlajkovac, a i Vlajkovci. Po narodnom tumačenju, ime selu došlo je od imena Vlajko, a ko je bio taj Vlajko, da li se doselio ili nije, da li je od današnje porodice ili nije, to niko ne ume da objasni.
    Imena džemata su ili po mestu na kome su danas ili po mestu doseljenja, tako: Brđani, Rečani, Potočari i Direk su imena džemata po mestu gde su kuće, Čečevo je po imenu sela, odakle se doselila njegova najstarija porodica.
    Starine u selu.
    -1. Uz reku Paklešnicu, pod brdom Udljikovcem, kilometar i po daleko od stava Manastirice i Paklešnice, nalaze se razvaline nekakve stare crkve, koje se zovu Crkvine i pored kojih ima odlična voda Crkvenac. Za ove zidine, kod kojih se danas skupljaju mladim petkom (Mlada Petka) znatne mase mokonog sveta radi isceljenja od svakog neduga, vezana je jedna narodna priča. Narod priča da je crkva bila podignuta pre Kosova, da je ovim putem, pored crkve, prošla mačvanska vojska koja je išla na Kosovo, i da se ovde pričestila, kad su vojnici besa radi, na vrhove svojih kopalja nabadali naforu i tako je uzimali, zbog čega ih je Bog kaznio, te su propali i nije se nijedan vratio. Danas su kod ove Crkvine seljaci ogradili jedno mestašce, na kome čine molitvu o praznicima.
    -2. Pri vrhu Ilića Potoka nalazi se jedno mesto, koje se zove Staro Selo. Narod priča da je na ovom mestu bio stari Lajkovac, da su tu i danas najstarije kuće i porodice.
    -3. Uz Kravarički Potok, pa preko Maljena, u tursko doba bio je lepo održavan put, kojim se prelazilo iz kolubarske doline u moravsku. Na ovom putu i danas ima stare kaldrme, koja je dosta ikvarena. Pored ovog puta gradi se danas nov put Mionica-Požega.
    -4. Da pomenemo da je u doba austrijskog provizorijuma na Maljenu bila pogranična karaula, od koje danas nema ni traga.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Gornji Lajkovac se spominje u spisku pograničnih sela, kao selo sa 7 kuća i 4,50 časa udaljeno od Valjeva. Već u početku 18. veka postoji selo Gornji Lajkovac, ali mu narod daje još veću starost, on drži da je selo postojalo i pre Kosova.
    -Ilići: Najstarija porodica u selu, koja je bila za vreme Kosova, jesu Ilići, na koje se očuvala uspomena u imenu potoka, gde su im kuće bile. Ilića nema nijednog u selu, oni su se iselili u Nepričavu u Tamnavi i tamo ih ima i danas.
    -Gajovići: Druga, opet tako stara porodica, koja se kao i prva raseljavala, jesu današnji Gajovići u Starom Selu. Gajović je vrlo staro prezime, a njima su rod: Perovići i Mušterijevići*, dva najstarije hajdučke porodice, ima ih 4 kuće i slave Đurđevdan.
    *Mušterijevići su prozvati po nekom pretku, opasnom zlikovcu, kojega su prozvali Mušterija zbog preterane lakomosti i krvožednosti.
    -Sredojevići (ili Spahijići): Kao najstariji doseljenici smatraju se Sredojevići (ili Spahijići), koje je seoski spahija nselio, doseljeni seu pre početka prvih austrijskih ratova iz Zaostre u Polimlju; njih u selu ima 6 kuća, ali ima i raseljenih, slave Ignjatijevdan.
    -Grezelci-Jovančići: Nekako u isto doba, kad i Sredojevići, doselili su se i Grezelci, nazvani po tome, što im je predak bio vrlo vešt zidar grezlom; doseljeni iz Drobnjaka, danas ih svi po nekoj babi, koja ih je odgajila i koja ih je okućila zovu i Jovančići, ima ih 9 kuća i slave Đurđevdan.
    -Čečevci-Boškovići, doseljeni kad i Grezelci iz Ozriniča u Crnoj Gori, stara sveštenička porodica, potomci popa Milutina Boškovića, slave Aranđelovdan.
    -Savić se prizetio u Boškoviće, potiče iz Kovačice u ovoj oblasti, slavi Jovanjdan.
    -Vujović, doseljen iz Toča u Polimlju posle Babinske Razure, slavi Đurđevdan.
    -Kovačevići, pred kraj 17. veka, njihov predak se doselio iz Drobnjaka u Jabučje pa se u istoj godini preselio u Gornji Lajkovac. Kovačevića predak Petronije i njegov unuk Obrad bili su kovači i od tog doba ova porodica imala je uvek po jednog kovača, što je i danas slučaj. Kovačevići su vrlo razgranata porodica; ima ih svuda po Srbiji i po ovoj oblasti. Iz ove porodice bivalo je i popova, trgovaca, profesora i učitelja. Iz ove porodice je i g. LJ. Kovačević, ministar u penziji i akademik iz Beograda. Slave Đuređevdan.
    -Čuturdžije* su doseljeni iz sela Rađevića u Plimlju pred kraj 17. veka, njih danas ima 12 kuća pod raznim prezimenima, ali najpoznatije je prezime Glišić, Slave Sv. Ćirila.
    *Predak im je umeo vrtiti čuture, pa su i potomci to od svojih očeva to izučili, tako da i danas ima po jdean koji ume da vrti čuture.
    -Šujdovići* su doseljeni iz sela Bistrice u Polimlju, predak im se doselio kao hajduk (i skoro je bio hajduk Šujdović iz ove porodice), slave Lučindan.
    *Predak ime je bio malog rasta, krutuljavosti i okretnosti, kao hajduk, prozvan Šujdo, pa posle ostalo takvo prezime.
    -Jelesijevići 2, doseljen oko 1825. godine iz Nršljena-okrug užički, slave Đurđic, prizetio se u Čuturlije.
    -Mladenović, doseljen uz Babinsku Razuru iz Bistrice u Polimlju, slavi Lučindan, prizetio se u Šujdoviće.
    -Jelići, doseljeni pred početak prvog austrijsko rata sa Turcima zbog krvne osvete sa celom porodicom iz Miljevića u Potarju, slave Lazarevdan.
    -Kolarevići*, u vreme Kočine Krajine iz Babina u Polimlju, Slave Mratindan.
    *Nisu u staroj postojbini bili kolari, no su taj zanat ovde naučili i svakad po jedan i danas radi taj zanat.
    -Vukićevići, uz Prvi ustanak iz Babina u Polimlju, begunci sa porodicama, slave Lučindan.
    -Novakovići, uz Prvi ustanak iz Bučja kod tare, doseljeni kao begunci sa porodicama, slave Stavanjdan.
    -Simunići, uz Prvi ustanak, iz Sjenice, slave Markovddan.
    -Šarčevići, uz Prvi ustanak iz Zvezda u Polimlju, slave Nikoljdan doseljen kao sluga.
    -Đokovići i Milutinovići su jedna porodica, doseljeni uz Babinsku Razuru iz Zvezda u Polimlju. Prvi su se naselili u Čečevu, drugi se prizetio u Kovačeviće u Direku, slave Đurđevdan
    -Rukovići, doseljeni oko 1820. godine iz Kremana u Starom Vlahu i naseljeni na kupljenom imanju u Čečevu, slave Đurđic.
    U Gronjem Lajkovcu ima 93 doma od 20 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Gornjo-lajkovčani se zanimaju svim privrednim zanimanjima, kojima i ostali seljaci u oblasti. Zemljoradnjom se bavi uveliko, ali im nije stanje da dadne sve, što im je potrebno za hranu, s toga silaze u dolinu Ljiga, Tamnave i Kolubare i tamo uzimaju zemlje pod zakup i obrađuju, te tako nalaze hrane i za prodaju. Stočarstvo je jače razvijeno nego u Krčmaru, otprilike kao kod Brežđanaca, s toga leta provode po Maljenu, a zime i proleća po Ribnici, Ljigu i Kolubari. Malo je koji od seljaka da ne zna koji zanat, svaki rado uči, te i sa te strane privređuje i kuću svoju unapređuje, tako ima: kovača, stolara, opančara, kolara, kačara, zidara, bravara i strugara.
    Gornji Lajovac je bogat šumom, pa su njegove šume naučile Lajkovčanina, da je prerađuje i prodaje, stoga su u ovom poslu, kao i Krčmarci, čuveni radnici, koji se dosta cene. Gornjo-lajkovčanin, ima li zemlje u kom drugom selu i je li mu ovo selo ravnije, odmah se, čim izađe iz svoje zadruge, seli iz svoga sela i ostavlja ga, te ih ima na više mesta.
    Pojedinosti u selu.
    -Gornji Lajkovac je sastavni deo Brežđanske opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica u škola su u Briježđu a crkva u Krčmaru. Groblje je izdeljeno po krajevima. Nema zajedniček preslave.

    Odgovori

  3. 1. april 2013. u 21:32

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Gornji Mušić, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Gornji Mušić je na desnoj obali reke Toplice i sa desne strane puta Mionica-Bogovađa. Zemljište je vrlo neravno, bregovito i strmno. Bregovi se osipaju i srozavaju prema strani okrenutoj reci. Seoske kuće su po plećima zaravljenih bregova, a nigde po njihovim stranama i dolinama. Znatnija uzvišenja su: Učkovac do Dučića, Matorac ispod njega, Smailov Klen nad Toplicom i Stražara do Donjeg Mušića.
    Izvora ima dosta. Seljaci se služe i bunarskom i rečnom vodom, kao i vodom sa pojedinih potoka. Znatniji izvori su: Budimača i Klenovac u Živkovićima, Hajdukovac u Čitacima, Rogozna Bara u Brđanima i Korita u Bukvama. Kroz sredinu sela teku dva nepresušna potoka. Iz potesa Bukava ide potok Žebeljevica i po dnu sela sastaje sa potokom Srednjak, što dolazi ispod Stražare i zajednički utiču u Toplicu.
    Zemlje i šume.
    -Mušičke zemlje su crne smolne zemlje, i podesne za oranicu i kosanicu. Po plećima pojedinih bregova su zemlje podesne za vinograde i voćnjake. Zemlje ima dosta, najbolje su livade po Toplici i Bukvama, potesu do Vračevića. Ziratne su zemlje po padinama pojedinih bregova i po Stražari.
    Šumom je siromašno selo. Najviše pojedinačnih lepo očuvanih zabrana ima u Bukvama do Vračevića i niz Žebeljanicu. Šuma je od lisnatog drveta i koliko je ima nije dovoljna za ogrev, a kamo li za građu, s toga se kupuje iz susednih sela. Nikakvih zajednica u selu nema.
    Tip sela.
    – Gornji Mušić je selo razbijenog tipa. Po plećima pojedinih bregova su seoski džemati. Džemati su kako koji udaljeni od 200 do 1000 metara. Kuće se vrlo blizu po džematima, na rastojanju od 10 do 15 metara. Pošav od Dučića, pa na zapad, ovi džemati su: Gornji Kraj ili Brđani na Učkovcu, odmah iznad Toplice; Srednji Kraj na Smailovom Klenu ili Rašće, Donji Kraj ili Marišta.
    U Brđanima su: Čitakovići, Dimitrijevići (Aleksići), Marići (Radovanovići, Petrovići i Milivojevići), Stevići (Polimci) i Mitići (Mijailovići). U Rašću su: Jeremići, Živkovići, Čitakovići, Maksimovići, Bošnjaci (Vučetići, Simići), Markovići i Savići. U Marištima su: Ignjatovići, Mijailovići, Milisavljevići, Milosavljevići, Đokići, Petrovići, Jevremovići, Lukići i Jokići.
    U selu je vrlo razvijen zadružni život. Veće zadruge su: Čitakovići, Jeremići (dve kuće), Lukići (dve kuće) i Jokići.
    Podaci o selu.
    -Gornji Mušić prema haračkim spiskovima iz 1818. godine imao je 25 domova sa 32 porodice i 36 haračkih lica.
    Po popisu:
    -1866. godine – 56 domova i 476 stanovnika.
    -1874. godine – 70 domova i 513 stanovnika.
    -1884. godine – 84 doma i 530 stanovnika.
    -1890. godine – 93 doma i 791 stanovnika.
    -1895. godine – 93 doma i 791 stanovnika.
    -1900. godine – 97 domova i 812 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 11,23 a procentni 1,95%, gde se poslednjih godina rađa stalno više ženske nego muške dece.
    Ime selu.
    -Veći broj starijih ljudi ne zna odkuda je ime selu, dokle naprotiv čuje se od pojedinaca iz sela i sa strane, da je ime selu doneto iz užičkog okruga. Ti ljudi pričaju da je starije selo Donji Mušić od Gornjeg Mušića i da se prvi doselio u ovo selo i po želji nekakvog seoskog spahije Ismail-bega naselio na visu Klenu, koji se prozvao Smailov Klen, Živko iz užičkog Mušića i da su njegovi potomci ostali na istom mestu i da su danas Živkovići. Potomci Žikovi nazvali su svoje selo Mušić, a pošto je ovaj Mušić bio sa Donjim u zajednici, tada je pri deobi dobio naziv Gornji Mušić, za razliku od Donjeg Mušića.
    Imena krajeva su po mestu doseljenja. Brđani i Rašće su imena mesta, a Marišta po mestu Marištima u Osatu, u Bosni.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Gornji Mušić je mlađe naselje od Donjeg Mušića i postao poglavito naseljavanjem pojedinih porodica iz raznih oblasti našeg naroda.
    -Živkovići: Osnivač sela je došljak Živko, rodom iz užičkog Mušića. Živko je proteran “u surgun” iz svoga mesta sa celom svojom porodicom i naselio se u selu kod starog izvora Rašća, kada je Živkovo smatrano selo kao deo Donjeg Mušića. Živko je došao u pusto mesto i krčio plac za kuću i voćnjak, a doselio se (upravo prognat) pred prvi austrijski rat. Od Živka i njegovih potomaka su Živkovići, ima ih ih 18 kuća, slave Nikoljdan.
    -Čitakovići: Posle Živka, prešao je u ovo selo knez Jovan Čitak iz susednog sela Komanica i naselio se na Učkovcu prema Dučiću. Knez Jovan je Komaničačin, a prozvan Čitakom, što je bio pismen; njegovih Čitakovića ima na Učkovcu i Klenu 10 kuća i slave Sv. Dimitrija. Jovanov sin znameniti knez Petar Čitak, koiji je u 4. austrijskom ratu u Prvom našem ustanku vršio, kao pismen čovek onog doba, znatnu ulogu. Knez Petar je bio član valjevskog suda u 1804. godini.
    -Aleksići,
    -Dimitrijevići,
    -Jokići.
    Naselio ih knez Petar
    Svi naseljeni u vreme Kočine Krajine iz sela Vlahovići u Polimlju zbog čega su ih do skora zvali i Vlahovići; njih 17 kuća, slave Sv. Vrače.
    -Marići,
    -Petrovići,
    -Milivojevići,
    -Radovanovići.
    I njih je naselio knez Petar iz Osata, ima ih 13 kuća i slave Jovanjdan.
    -Bošnjaci (Vučetići, Simići), za vreme Prvog ustanka, iz Osata, slave Đurđevdan, naselio ih knez Petar.
    -Lukići, za vreme Prvog ustanka, iz Osata, slave Lazarevdan, doselio ih knez Petar.
    -Markovići, isto kao i Lukići.
    -Maksimovići, uz Prvi ustanak, Trnjine u Crnoj Gori, Stevanjdan.
    -Milisavljevići su iz Godeljeva-okrug užički, odakle se njihov predak Milisav doselio kao majstor, slave Aranđelovdan.
    -Milosavljevići su iz Stapara u Starom Vlahu, doseljeni kao majstori, slave Nikoljdan.
    -Đokići su iz Čajetine u Starom Vlahu, došli kao sluge, slave Đurđevdan.
    -Petrovići su iz Cikota-okrug užički, slave Nikoljdan.
    -Savići su iz Brvenice u Polimlju, slave Trifundan.
    -Stevići su iz Židovića u Polimlju, slave Lučindan.
    -Jeremići su iz Srema, iz nekog sela u blizini Karlovaca, doveo ih nekakv srodnik, kaluđer iz Bogovađe, slave Đurđic.
    -Ignjatovići su iz Pološnice-okrug užički, slave Đuređevdan.
    -Mijailovići, najskorije doseljeni iz Štrbaca u Starom Vlahu, uz Babinsku Razuru, slave Lučindan.
    *Napomena: U knjizi za pojedine familije, što se vidi iz teksta, ne piše vreme doseljavanja, op. Milodan.
    U Gornjem Mušiću je 98 kuća od 16 porodica.
    Zanimanje stanovnštva.
    -Gornji-mušičani se zanimaju sa svim privrednima radnjama, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Najmilija su im zanimanja zemljoradnja i stočarstvo, oni gaje osobito dobra goveda i svinje, ali i voćarstvo i vinogradarstvo su zastupljeni. Nigde ne idu u argaštinu a zanate ne uče.
    Pojedinosti o selu.
    Gornji Mušić je sastavni deo Donjo-topličke opštine u Srezu Kolubarskom. Sudnica i škola je u Donjoj Toplici a crkva u Markovoj Crkvi. Groblje je razdeljeno po krajevima. Selo nema zajedniče preslave.

    Odgovori

  4. 3. april 2013. u 20:42

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Donji Mušić, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Donji Mušić je na desnoj obali Toplice i sa leve strane puta Mionica-Bogovađa. Zemljište ovog sela je vrlo neravno i brežuljkasto. Seoske kuće su po plećima pojedinih bregova. Glavnija uzvišenja su: Madžarlija do Virovaca, Banovina i Stražara do Gornjeg Mušića i Kremenica do Nanomira.
    Izvora ima dosta. Glavni izvori su: Livadice i Česma u Grbićima i dve česme pod Kremenicom. Seljaci se služe izvorskom, bunarskom i rečnom vodom. Jedina rečica, što teče kroz selo, pored susedne Toplice, je Nanomirica, koja presušuje.
    Zemlje i šume.
    -Donjo-mušićke su zemlje crna smolnica vrlo rodana i podesna za oranicu i kosanicu. Najbolja su imanja oko Toplice, mada je dolina njena ovde isuviše pritešnjena. Uopšte uzevši malo je ziratne zemlje u ovom selu, mnogo je manje nego u susednom Gornjem Mušiću. Po visovima je malo ziratne zemlje, a ceo severni kraj je pošumljen.
    Šume je u ovom selu dosta. Kremenica i ceo kraj niz Nanomiricu je pod šumom. Šuma je od lisnatog drveta i izdeljena na pojedince, prošarana ponegde kakavom njivom novijeg porekla. U selu nema nikakvih zajednica.
    Tip sela.
    -I ovaj Mušić je selo razbijenog tipa. Seoske kuće su poređane u dva džemata. Prvi kraj sela na severu zove se Grbića Džemat, a drugi je drumsko naselje Donje Toplice. I u jednom i drugom kraju kuće su blizu jedna drugoj a rastojanje između džemata je oko kilometar.
    U Grbića džematu su: Grbići, Krgići, Starčevići, Vukašinovići, Gavrići, Marjančevići, Radovanovići-1 (Spirkovići), Obrenići, Radosavljevići, Miloševići i Radovanovići-2. U Donjoj Toplici su: Savići, Isailovići, Arsenijevići i Milanovići.
    Većih zadruga u ovom selu nema. Jedina poveća zadruga je Grbića od 20 čeljadi.
    Podaci o selu.
    -Donji Mušić prema haračkim tefterima iz 1818. godine imao je 13 domova sa 17 porodica i 37 haračkih ličnosti.
    Po popisu:
    -1866. godine – 27 domova i 200 stanovnika.
    -1874. godine – 28 domova i 202 stanovnika.
    -1884. godine – 42 doma i 260 stanovnika.
    -1890. godine – 47 domova i 304 stanovnika.
    -1895. godine – 48 domova i 320 stanovnika.
    -1900. godine – 48 domova i 309 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 2,87 a procentni1,20%.
    Ime selu.
    -U okolini i selu smatra se da je ovo selo starije od Gornjeg Mušića. U prvo vreme selo se zvalo Toplica pa kad je zaselak njegov dobio naziv Mušić, onda je za razliku od Gornjeg dela ovaj kraj nazvat Donji Mušić.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Po pričanju starih ljudi selo su osnovale dve porodice, za koje se ne zna da su se otkuda doselile, a te su porodice po pričanju samih meštana sa Kosova.
    -Grbići. Prva porodica Grbića, po kojoj se ceo kraj sela tako zove; oni su se iseljavali iz sela i odlazili u ravnija mesta preko Save, njih je u selu 8 kuća, gde se u jednu od tih kuća prizetio neki Užičanin, pa izgubio i prezime i slavu, zbog čega ga i ne uzimamo ponaosob, slave Nikoljdan.
    -Radovanovići. Druga stara porodica je Radovanovića, koja se raseljavala i ima 8 kuća, gde se u jednu prizetio jedan iz Godočeva-okrug užički i promenio prezime. Radovanovići slave Oce (pred Božić) a uljez Oce i Markovdan.
    -Krgići i Spirkovići. Najstariji doseljenik u ovo selo je bio nekakav Spirko Krgić, doseljen u prvom austrijskom ratu iz Morače u Crnoj Gori; njegovi potomci su se zovu Krgići i Spirkovići, slave S. Dimitrija.
    -Starčevići su doseljnjeni pred Kočinu Krajinu iz Budimlje u Starom Vlahu. Njih je doselila baba Gorda, koja je sklonila sinove od pogibije, da ih Turci ne bi isekli; Gordića (po toj babi) su kuće sve uljeske, koje su izgubile i krsno ime i prezime, pa se ne spominju, slave Časne Verige.
    -Vukašinovići su iz Paramuna-okrug užički, predak im se doselio kao majstor, slave Nikoljdan.
    -Gavrići su iz Radanovaca-okrug užički, predak im se doselio kao majstor, slave Aranđelovdan.
    -Obrenići su iz Gornjeg Lajkovca od Novakovića, slave Stevanjdan.
    -Miloševići su iz Godočeva-okrug užički, predak im se doselio kao majstor, slave Nikoljdan.
    Svi su doseljeni u periodu od 1809. do 1830 godine.
    Skorašnji doseljenici su:
    -Radosavljevići od Rogačice-okrug užički, slave Sv. Jovana Zlatoustog.
    -Marjančevići iz Makovišta-okrug užički, slave Nikoljdan, doselio se kao sluga.
    -Savić od Vrca iz Kovačica, doselio se kao trgovac iz Šapca, slave Nikoljdan.
    -Arsenijević, terzija iz Tabanovića, sela ove oblasti, slavi Jovanjdan.
    -Milanović iz Ježevice-okrug užički, opančar, slavi Srđevdan.
    U Donjem Mušiću je 48 kuća od 15 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Grbića džemat zanima se zemljoradnjom i svima privrednim radnjama, kojima i susedni seljaci ove oblasti. Zemljoradnja i gajenje razne stoke su najglavnija zanimanja. Nikuda se ne kreću iz sela a nerado se odaju izučavanju zanata.
    Pojedinosti o selu.
    -Donji Mušić je sastavni deo Donjo-topličke opštine u Srezu kolubarskom. Donja Toplica je drumsko naselje ovog sela. Čim se na putu Mionica-Bogovađa pređe reka Toplica, odmah sa leve strane nalazi se uz put nekoliko kuća i dućana, jedna mehana, opštinska sudnica i preko puta škola od dva odeljenja, i to se zove Donja Toplica. Stanovnici ovog kraja su trgovci, mehandžije, činovnici i zanatlije i ne zanimaju se zemljoradnjom. Crkva je u Markovoj Crkvi, a groblje je podeljeno na dva kraja. Selo nema zajedničke preslave.

    Odgovori

  5. 5. april 2013. u 22:50

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Dučić, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Dučić leži na levoj obali reke Toplice i od nje u istočnom pravcu spušta se pored Rakara i Babajića u dolinu reke Ljiga sve do Bošnjanovića. Selo se prostire u dužinu od preko 15 km i u širinu blizu 5 km. Zemljište je neravno, bregovito ali bregovi nisu ni visoki ni strmih strana. Znatnija uzvšenja su: Čardačina u sredini sela, Osoje na istočnoj strani i Zbegovište nad Kacapom. Selo leži na moćnim naslagama tercijalnog šljunka i peska, ispod kojih se pomaljaju glinci i mergle.
    Izvorima je selo prepuno. Oni su vrlo bogati vodom i nikad ne presušuju. Otiču ili u reku Toplicu ili u Kacapu. Njihovi potoci su dali plastici sela neravan izgled. Oko izvora i potoka su i kuće seoske raspoređene, a vrlo retko ih ima po vencu. Glavniji izvori su: Potrkalja na Čardačini, Bunarača na Zbegovištu, Babinac u Ćumurlijama, Ćumurska Voda, Topole, Točak i Strmoglavica u Kacapi, Bušinac do Bošnjanovića i Marinkovac do Babajića. Od tekućih voda su Toplica i Kacapa.
    Zemlje i šume.
    -Dučićke zemlje se cene nadaleko. To su crne smolnice izvrsnog kvaliteta za sve vrste žita, livade i pašnjake. Po vencu i stranama potoka uspevaju vrlo dobro voća i vinogradi.
    Šume ima dosta i po celom selu. Najbolji šumski su krajevi Kacapi i dolu do Todorinog Dola. Šume je toliko, da seljani njime u stanju su podmiriti sve domaće poebe. Nikakvih zajednica u selu nema.
    Tip sela.
    -Selo je razbijenog tipa. Selo je grupisano oko izvora i potoka i tako podeljeno na nekolike male. Kuće po malama su blizu, na rastojanju od 20 do 60 metara, a male su u današnje doba zbog izdeljenih kuća i izašlih iz svoje sredine spojene, te tako daju selu tip rasturenog sela. Mala niz Kacapu je novijeg porekla s rasturenim kućama i potpuno odvojena od celog sela. Iako je ovakav opšti izgled sela, ipak iole pažljiviji posmatrač može razlikovati ove grupe: Osojane, Toplički Kraj, Ćumurlije i Drljače, delove sela nad Toplicom i odvojeni kraj; Kacapu ili Grmikože, nagnut ka reci Ljigu.
    U Osojanima su ove porodice: Radovanovići, Živanovići, Dobrosavljevići (Stanimirovići), Živkovići, Milanovići, Petrovići, Jovanovići, Milićevići, Gošnići, Mitrovići i Milovanovići. U Topličkom Kraju su: Tanasijevići, Ostojići, Vićentijevići, Adamovići, Velimirovići, Markovići, Ninkovići i Novakovići. U Ćumurlijama su: Srećkovići, Markovići, Perići, Pavlovići, Obradovići, Blagojevići, Nestorovići i Stojkovići. U Drljačama su: Đurđevići, Miloševići, Mitrovići, Obradovići, Milosavljevići i Mitrovići. U Kacapi su: Brdarevići, Jeremići, Zekići, Krstići, Aleksići, Jakovljevići, Prodanovići, Despotovići, Mijailovići, Nikolići, Petrovići, Mitrovići i Šutuljići.
    Zadružni život nije razvijen u ovom selu. Zadruge se brzo dele, a ima slučajeva, gde se sinovi i od oca dele, pa čak menjaju i prezimena.
    Podaci o selu.
    -Prema spisku valjevske eparhije iz 1735. godine u selu je bilo 35 domova. Po haračkim tefterima selo je imalo 1818. godine 39 domova sa 43 poreske i 103 haračke ličnosti.
    Po popisu:
    -1866. godine – 73 doma i 425 stanovnika.
    -1874. godine – 72 doma i 286 stanovnika.
    -1884. godine – 80 domova i 433 stanovnika.
    -1890. godine – 84 doma i 511 stanovnika.
    -1895. godine – 96 domova i 568 stanovnika.
    -1900. godine – 102 doma i 587 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva ovog sela od 1866. godine je 5,66 a procentni 1,20%, gde je u početku bilo kolebanja.
    Ime selu.
    -Staro selo je Kacapi pod Zbegovištem i zvalo se Kacapa zbog istoimene rečice, koja izvire pod Zbegovištem. Starih naselja ovog sela nema; oni su se nešto zbog kuge, a nešto i zbog turske obesti iselili u Austriju i ravnije krajeve. Ime Kacapa je starije od imena Dučić i danas se oba imena uporedo čuju. U spisku sela valjevskog okruga, koji je sastavila austrijska Administracija 1737. godine nalazi se selo Kazappa, kao selo ondašnjeg paleškog okruga. Izgleda po ovome da je u 18. veku bilo pretežnije ime Kacapa od imena Dučić, što je danas obrnuto.
    Otkuda je ime Dučić ne zna se. Po svemu izgleda da je prezimensko ime, a lako može biti da su od današnjih porodica, kad su se naselile u ovom selu, zvale Dučići, što se može zaključivati po mestima, odakle su se doseljavale. Imena krajevima su ili porodična ili po mestima.
    Starine u selu.
    -Ka sredini sela, na današnjem okružnom putu, koji prolazi kroz ovo selo, do Čardačine, nalazi se jedan visok stećak, kamena ploča, za koju narodno predanje drži da su pobole neke stare porodice za spomen onih, koji su iz ovog kraja poginuli na Kosovu. Ploča je bez natpisa i viša od metra i nagla se ka jugu.
    Na Čardačini i danas se nalaze neke suvomeđine od starog čardaka, koji je spahija ovog sela u tursko doba podigao za svoju potrebu.
    Na Zbegovištu seljani danas ukazuju na mesta, gde su se seljani iskupljali, kad im je u tursko doba pretila opasnost, u zbeg i odakle su se razbežavali. Pod Zbegovištem je Kacapa i Staro Selo, kojega danas nema, a gde se ne poznaju ni tragovi starih naselja, jer su po razoranim njivama.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Starih porodica, za koje se ne bi znalo da su doseljene, u ovom selu nema. Sve su današnje porodice doseljene, mada doseljenje pada u veliku davninu, kojoj se ne može tačno vreme odrediti. Starog Sela Kacape i starih naseljenika tog sela nema, a današnja Kacapa je iz novijeg dobba.
    Najstarije porodice u selu jesu:
    -Ćumurlije (Ćumuri), doseljeni vrlo davno, ne zna se kada, od Mostara u Hercegovini. Oni su danas u sredini sela, a tu su se i prvo naselili, a za vreme njihovog dolaska je i Kacapa naseljena. Oni su danas u selu i kod Toplice, i u Osojanima i u Drljačama, samo što ih nema u Kacapi. Dosta ih se raselilo po susednim selima, dosta ih je u selu zamrlo, pa su na mesta zamrlih došle ili se prizetile druge porodice. Ćumurlije i čine danas selo: u njemu ih je pod prezimenom Stanimirovići (po nekakvom pretku, koji se istakao kao vrlo vredna ličnost u borbi protiv Turaka za vreme austrijskih ratova u 17. i 18. veku) sa 23 kuće, i pod prezimenom Ćumurlije 27 kuća, svega 50 kuća, slave Lazarevdan.
    -Živkovići, predak je iz Skakavaca-okrug užički, doseljen kao nadničar oko 1820. godine, prizetio se u Stanimiroviće, slavi Jovanjdan i Lazarevdan.
    -Gošnići, predak doseljen od Krupnja u Rađevini oko 1820. godine kao majstor, ima ih 4 kuće u jednu od njih se prizetio jedan iz Vračevića, slave Lazarevdan.
    -Milićevići su doseljeni iz Hercegovine od Trebinja oko 1800. godine, slave Nikoljdan.
    -Vićenitijevići, njihov predak se prizetio u Milićeviće, dosleio se iz Komanice, slavi Sv. Dimitrija i Nikoljdan.
    -Mitrovići, doseljeni u vreme Prvog ustanka iz Polimlja, kao sluge, slave Ignjatijevdan.
    -Petrovići, skorašnji doseljenici iz Kosatice, prizetio se u Milovanoviće, slave Jovanjdan i Lazarevdan.
    -Ostojići, predak se doselio iz Popadića u oblasti, prizetio se u Tanasijeviće, slave Lazarevdan.
    -Ninkovići, predak je iz Bačevaca od Ninkovića porodice, doseljen kao sluga na imanje i slave Đurđevdan.
    -Mitrovići, doseljeni iz Drljače na Drini posle Kočine Krajine, naselili se zasebno na kupljenom imanju i nešto poklonjenom od Turaka, slave Aranđelovdan.
    -Stojkovići, predak skoro došao kao uljez na Nestorovića imanje, doseljen iz Berkovca od porodice Petrović, slavi Đurđic i Lazarevdan.
    -Jakovljevići, prva porodica u Kacapu, naselili iz Osata u Bosni posle Kočine Krajine, doseljeni kao majstori u isto doba, kad su i susedni Bošnjanović naselile one porodice, koje se tamo smatraju kao najstarije, slave Đurđic.
    -Aleksići, posle Prvog ustanka iz Ruda Bukve (deo Polešnice) u užičkom okrugu, slave Jovanjdan, doseljeni kao majstori.
    -Zekići su Aleksići, samo kasnije doseljeni, oko 1840. godine, kao uljezi u Jakovljeviće, slave Đurđic i Jovanjdan.
    -Brdarevići su iz Osata, doseljeni posle Drugog ustanka slave Sv. Kirjaka.
    -Jeremići su, takođe, iz Osata, doseljeni isto kada i Brdarevići, slave Đurđevdan.
    -Krstići su isto iz Osata, doseljeni kao majstori, posle 1820. godine, slave Lazarevdan.
    -Mitrovići su skorašnji doseljenici iz Crvice kod Bajine Bašte, slave Ignjatijevdan.
    -Šutulić je iz susednog Struganika, doselio se na kupljeno imanje, slavi Đurđevdan.
    U Dučiću danas (početkom 20. veka, op. Moilodan) ima 102 domlj sa 17 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Dučićani se zanimaju svima privrednim granama, kao i drugi seljaci ove oblasti. najradije zanimanje je gajenje rogate stoke, za šta Toplica daje izvrsne uslove, zatim voićarstvo, koje se naveliko gaji i podiže. Zemlja daje obilat plod, te rodnih godina dovoljan je da podmiri redovne potrebe stanovništva, a retko da ga se nađe i za izvoz. Selo ne ispušta stanovnike već ih naglo privlači sa strane.
    Pojedinosti o selu.
    -Dučić je sastavni deo Donjo-topličke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u Donjoj Toplici. Dučićani idu crkvi u Mionicu, u školu u Gornju Toplicu, a Kacapa sa školom i crkvom u Cvetanovce. Groblje je razdeljeno po malama. Zajedničke preslave nemaju.

    Odgovori

  6. 8. april 2013. u 20:22

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Đurđevac, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Đurđevac leži na onim poslednjim maljenskim ograncima, koji se pod imenom Bele Stene veoma strmo spuštaju u dolinu reke Kolubare. Zemljište je od tercijalnih glinica, mergle i parafinskih škriljaca, koji su na poviše mesta u ovom selu ogoljeni. Zemljište nije ravno, već je neravnog izgleda, nagnuto ka istoku, a kuće su po izbrešcima i osojnim stranama pojedinih bregova.
    Selo je prepuno manjih i većih izvora. Oko svake kuće ima po jedan ili dva manja izvorčića, koji su uvedeni u česme i posle u bare. Od znatnijih izvora u selu su: Studenac do Sankovića, Bujinac do Visa i Radovića Bunar. Od tekućih voda su: Lipnica ili prosto Reka, koja dolazi sa zapada iz Klinaca; jača rečica, ne presušuje i pokreće jedan vitao; Đurđevčić nepresušni potok, koji izvire pod Gajinom, nad Pasjakom i ulazi u Reku; Potok koji silazi sa severne strane Visa i Pasjak, koji silazi s istočne strane Visa i pada u Lepenicu.
    Zemlje i Šume.
    -Nigde priroda nije obilatija nego u ovom selu. Zemlje na izbor i za svaku vrstu prirodnog rada u ovom selu ima. I oranice i kosanice, i voćnjačke i vinogradske, i šumske zemlje i za ispuste ima svuda i na svakom mestu. Pasjak daje najbolje i najbogatije zemlje za strmninu, šumu, vinograde i livade. Reka daje osobite zemlje za pašnjake, livade, kukuruze i šumu. Brdska zemlja opet je za voće i šumu. Najbogatije i najskuplje zemlje u Srezu kolubarskom jesu u ovom selu.
    Šumom je selo vrlo bogato, a ona je sva od lisnate gore. Najlepše šume su po Visu i razvođu Pasjaka i Reke, a tu su po redu, sve jedan za drugim, poređani najlepši zabrani pojedinaca iz ovog sela. Nigde nema zajednice u ovom selu.
    Tip sela.
    -Kuće Đurđevačke su na obema obalama Reke. Samo što su Drpe suviše nisko do Sankovića i odvojile se od ostalih na desnoj strani, inače svi drugi su jedan do drugog, gde su kuće 20-60 metara odaljene jedna od druge. Drpe su daleko od poslednje kuće ovog kraja 500 metara. Na levoj strani opet ovako isto kuće u dve grupe pređane: na zapadu su Stanići, a na istoku Erci (Erski Kraj). Džemata ima dosta i malih i većih, ali to su porodični nazivi, za poneke kuće u grupama.
    U selu su danas ove porodice: Maričići, Milivojevići, Robovići, Vasići, Kaljevići, Višići, Kovačevići, Tešanovići, Drpe i Radovići, – na desnoj strani Reke i Potoka. Na levoj strani Reke i Potoka: Grujičići (Markovići), Stanići (Miličići), Srećkovići, Vujičići, Tomići, Mijailovići-Erci i Đurđevići.
    U Đurđevcu je zadružni život dosta razvijen, ima poviše manjih zadruga a poveće su: Grijučića, Milivojevića i Radovića.
    Podaci o selu.
    -Po haračkim tefterima Đurđevac je imao 1818. godine 25 domova sa 31 poreskim i 74 haračkim ličnostima.
    Po popisu:
    -1866. godine – 40 domova i 322 stanovnika.
    -1874. godine – 49 domova i 296 stanovnika.
    -1884. godine – 51 dom i 371 stanovnika.
    -1895. godine – 64 doma i 410 stanovnika.
    -1900. godine – 63 doma i 399 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 2,03 a procentni 0,64% sa raznolikim kolebanjima, i gde se gotovo stalno rađa više muške nego ženske dece.
    Ime selu.
    -Đurđevac je ime dato po potoku Đurđevčiću, koji je u sredini sela.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Najstarija porodica u selu, za koju se zna da se sa koje strane doselila jesu Stanići.
    -Stanići su sa obe strane Reke i po visovima, raznih prezimena: Stanići, Grujučići, Markovići, Miličići i Vujičići, slave Nikoljdan.
    -Drpe*. Po doseljenju najstarija porodica je Drpe. Drpe su doseljene pred kraj 17. stoleća, zbog krvnine, iz sela Drpa u Banjanicma, u Crnoij Gori, slave Đurđevdan.
    *Iz ove porodice je Maksim Drpa, znamenita ličnost iz doba stvaranja Srbije pod knezom Milošem.
    -Milivojevići, doseljeni u početku 17. veka, iz oblasti Potarja, slave Đurđic, doseljeni zbog krvne osvete.
    -Radovići, doseljeni tačni 1785. godine iz šabačke Pridvorice, gde se doselila iz Subjela-okruga užičkog.
    Radovići* su došli u Sjubel krajem 17. veka iz Tušine u Drobnjacima, od bratstva Cerovića, a izbegli su glad, koja je u to vreme besnela. U Đurđevac ih je naselio spahija seoski Slatina, a neke od njih preveo u susedni Rajković i to su današnji Terzići. Radovići slave Mratindan.
    *Iz ove porodice je g. Mata Radović, načelnik okružni u penziji iz Beograda i on mi je podatke i o svojoj porodici i celom selu dao.
    -Erci, posle 1820. godine, Bioska u Starom Vlahu, došli na kućno imanje. Erci se zovu i Mijailovići, slave Nikoljdan.
    -Tomići*, posle 1820. godine, iz Mrčića, prizetili se u neku staru porodicu. Ne kaže se koju slavu slave.
    *Kao da i ovoh Tomića nestaje, jer su obe kuće pale na dve udovice sa jednim muškim detetom, koje je negde u državnoj službi.
    -Srećkovići i Đurđevići su iz Pauna, prvi se prizetio u Staniće a drugi u Erce; Srećkovići slave Aranđelovdan i iz porodice je Jankovića u Groblju, drugi (Đurđević) slavi Nikoljdan i iz porodice Boškovića u Kotlinama.
    -Tešanovići, doselili se oko 1840. godine, Rajković, slave Lučindan.
    -Robovići su izbegli uz Babinsku Razuru iz Greva u Polimlju, doselili se prvo u Valjevo pa se prizetili u Milivojeviće, slave Đurđic.
    -Kovačević se prizetio u Milivojeviće iz Bogdanice-okrug užički oko 1865. godine, slavi Nikoljdan.
    U selu ima 65 domova od 12 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Đurđevčani se zanimaju svim privrednim granama kao i ostali seljani ove oblasti. Najmilija su zanimanja seljana ovog sela: gajenje rogate soke, vinograda i šuma. Pravi soj kolubarskih goveda mnogo je rasprostrt po ovom selu i vrlo se pravilno gaji i održava. Odlične i velike vinograde i zabrane imaju gotovo svi po Visu i Pasjaku, tako da mnoge novce dobivaju za vino, ali šume ne prodaju. Zemlja im daje bogate plodove, ta su u stanju i suvišak prodavati; voća im stalno napreduju i povećavaju se. Nigde se ne sele iz sela, a nerado se bave zanatimma.
    Pojedinosti o selu.
    -Đurđevac je sastavni deo Paunske opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica i crkva su u Paunama, a škola u Štučini do Klašnića. Groblje je zajedničko i usred sela. Selo nema zajedničke preslave.

    Odgovori

  7. 10. april 2013. u 20:48

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Klašnić, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Selo je na Beloj Steni, na njegovom istočnom kraju, pod samim koritom reke Kolubare. Bela Stena odsekom se spušta reci Kolubari i sva je od tercijalnih glinaca, laporaca i parafinskih škriljaca. Istočni kraj postupno se spušta u dolinu reke Lepenice, koja po dnu ovog sela uliva se u Kolubaru.
    Izvora u selu ima dosta i narod se pored izvorske vode služi i rečnom vodom. Izvori su manjeg obima i zovu se po porodicama. U selu ima nekoliko dubokih jaruga, kojima se sliva kišna i snežna voda, inače nikakvih drugih tekućih voda nema osim Kolubare i Lepenice.
    Zemlje u šume.
    -Klašnićke su zemlje u dolinama reke i one su od nanosa tih dveju reka i vrlo su dobre ziratne zemlje a i za livade.
    Šume od lisnatog drveta ima dosta. Ceo istočni kraj se zove Štučina i sav je pod šumom. Štučina je unekoliko i razdeljena, ali ima nešto što je seoska svojina, a to su one velike jaruge obrasle šibom, ili sitnom gorom.
    Tip sela.
    -Selo je malo, razbijenog tipa, kuće su u malim grupama po plećima Bele Stene udaljene su jedna od druge 30 do 40 metara, a na pojedinim mestima i po 200 metara.
    U Klašniću su: Davidovići, Krstići, Šujdovići, Marići, Krstajići, Ostojići, Lukići, Jovanovići, Nićiforovići i Radovići.
    U selu nema zadruga, mada ih je ranije bilo.
    Podaci o selu.
    -Ovo selo, kao zasebna celina, prvi put se javlja 1872. godine i po popisu:
    -1874. godine – 12 domova i 75 stanovnika.
    -1884. godine – 16 domova i 90 stanovnika.
    -1890. godine – 19 domova i 136 stanovnika.
    -1895. godine – 22 doma i 141 stanovnika.
    -1900. godine – 25 domova i 133 stanovnika.
    Godišnji priraštaj selu od 1874. godine je 2,14 a procentni 2,50%.
    Ime selu.
    -Klašnić je novo selo, a ranije se smatralo kao zaselak sela Divaca. Sve do 1872. godine Klašnić je bio pravi zaselak, sa svojim naročitim kmetom i bio je uz Divce, pa je 1872. godine stalno odvojen i obrazovao selo. Da je Klašnić (bio) deo Divaca dokazuju veze imanja ova dva sela, zajednica u preslavi, crkvi i do skoro školi.
    Do pre 100 godina bile su, priča se, po ovom selu većinom “klašne” za goveda (nasloni-stubovi prekriveni slamom), pa se posle, kad se selo počelo naseljavati i na klašnama, ono prozvalo “Klašnić”.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -U Kočinoj Krajini ovde nije bilo sela, ovde su bila trla pojedinih Divčana.
    -Davidovići. Prvi doseljenik u ovo selo bio je neki David, koji se sa još dva brata; Sekulom i Mijatom doselio iz Riđana u Nikšićkoj Župi. David je nastavio ovde, Sekula u Ključu a Mijat u Robajama. Od Davida su današnji Davidovići, koji ima raseljenih i po Srbiji kao činovnika, slave Lučindan.
    -Jovanovići, doselili se oko 1809 i 1811. godine iz Donjeg Kolašina u Potarju, slave Mratindan.
    -Nićiforovići, doseljeni posle Jovanovića, iz sela Ojkovice u Starom Vlahu, slave Nikoljdan.
    -Krstići, dosenjeni kad i prethodni Nićiforovići iz Riđana kod Nikšića, slave Lučindan.
    -Šujdovići, posle 1830 godine, iz Gornjeg Lajkovca, slavi Lučindan, došao na imanje.
    -Marići, posle 1820. godine, Rajković iz ove oblasti od porodice Lazarevića,
    slavi Aranđelovdan, došao na svoje imanje.
    -Lukići su iz Divaca, otac im došao na imanje, slave Jovanjdan.
    -Krstajići su se doselili posle 1878. godine iz Komarnice u Drobnjacima, slave Nikoljdan.
    -Ostojići, otac im se doselio iz Štrbaca u Bosni, slavi Lučindan.
    -Radovići, otac im se doselio kao nadničar iz Omarina u višegradskom Starom Vlahu, slave Đurđevdan.
    U selu je 23 kuća od 10 porodica-familija.
    Zanimanje stanovništva.
    -Klašničani su osobito dobri zemljodelci, gaje dosta stoke, naročito goveda i svinja, rado se bave ribolovom, zanate ne znaju niti ih izučavaju i vrlo teško se sele bilo kuda izvan ovoga sela.
    Pojedinosti o selu.
    -Klašnić je sastavni deo mioničke opštine u Srezu Kolubarskom. Sudnica je u Mionici, škola u Đurđevcu a crkva u Mionici. Groblje je u sredini sela do Stučine. Preslavljaju istu preslavu kao i Divci.

    Odgovori

  8. 12. april 2013. u 22:31

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Ključ, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Ključ je na obema obalama reke Lepenice, na onom mestu odakle ova reka izlazi iz svoju klisure u takozvanu Lepeničku ravan ili Jelav. Samiim položajem selo je podeljeno na dva dela, gornji i donji. Gornji deo sela je na plećima pojedinih visokih, strmenitih i krečnjačkih brda, koja grade Ključ ili Ključansku Klisuru. Donji deo sela leži na talasastim, mnogo nižem zemljištu, sastavljenih od tercijalnih glinaca i šljunkova. Znatnija su uzvišenja: Carina, najviši vis u selu, Stanino Brdo i Vis i u donjem kraju Vis do Tolića.
    Izvorima je selo vrlo bogato. Baš na samom izlazu iz klisure, na desnoj obali Lepenice, ispod jedne visoke i vrlo strme stene izbijaju 5 izvora, poznati pod opštim imenom Ključevi. Ključevi su jaka vrela i svaki od njih pokreće po jedan ili dva vitla i odmah posle toka od 5 metara, padaju u korito Lepenice, koje je dotle suvo, te oni ustvari grade reku. Glavniji izvori u selu su: Pasjak, Vreoci i Boljevac u gornjem delu sela i Točak u donjem delu. Od tekućih voda najglavnija je Lepenica, koja po izlasku iz Rajkovića, tekući u istočnom pravcu, ulazi u Ključansku Klisuru i odmah u početku ponire. Klisura je dugačka oko kilometar, pravca manje više istočnog, neprohodna, kamenita i bez vode. Kad se po izlasku iz klisure pojave Ključevi, tada reka dobija znatnu količinu vode, okrene na sever i u tom pravcu jako iskrivudanim koritom ide do ušća u Kolubaru. U selu sa desne strane pada u reku jak potok Točak, koji po imenu svog izvora zove se do ušća i nikad ne presušuje. Sa leve strane od đurđevačkog Visa silazi vodom i dolinom bogati potok Pasjak i pada u Lepenicu ispod sela, pored Sankovića.
    Zemlje i šume.
    -Zemlje gornjeg dela sela su oko kuća i po padinama brda i bregova, a nikako u dolini Lepenice. Ove zemlje su isuviše posne, blage, sa vrtačama, mnogo su kamenite i podesne skoro samo za popašu sitne stoke. Na njima se jedino seju strmna žita i podižu voćnjaci. Zemlje donjeg dela sela i po Pasjaku dolaze u red najboljih zemalja u okrugu valjevskom. Ključanske livade niz Lepenicu, Pasjak i Točak jesu najbolje livade u valjevskoj Kolubari, naročito stoga, što ih sama priroda svojom silnim izvorima izvorima navodnjava. Ziratne zemlje su crne masne smolnice, istina teške za rad, ali izvrsne za rod.
    Šuma ima dosta po selu, ali je ona poglavito po klisuri i po strmim padinama pojedinih brda. Dosta šume ima i po Visu do Tolića, dokle je Carina sva ogoljena, kao i susedno Stanino Brdo. Ipak u selu ima šume, znatna je većina kupuje ne samo za građu nego i za ogrev. Nikakvih zajednica nema.
    Tip sela.
    -Ključ je selo razbijenog tipa. Samo mu je zemljište takvo, da je primoralo seljake da se grupišu. U selu imaju svega tri poveće grupe, tri džemata: Brđani, Lajkovčani i Potočari. Brđani su po plećima Carine i Stanina Brda, Lajkovčani sa leve strane Lepenice po Visu a Potočari uz potok Točak. Kuće su zbijene, nisu dalje jedna od druge od 20 metara a džemati su na rastojanju više od 500 metara.
    -U Brđanima su: Tekići, Lukići, Topalovići, Sekulići, Babići, Maksimovići, Simići i Putnikovići. U Lajkovčanima su: Trifunovići, Todorići i Mijailovići (Bošnjakovići). U Potočarima su: Nestorovići, Jevtići, Atići, Đurđevići, Jovanovići, Živkovići, Marinkovići, Aćimovići, Vukovići, Joksimovići, Ostojići, Pivaljevići i Nenadovići.
    U selu je vrlo slabo razvijen zadružni život, svega danas ima jedna malo jača zadruga u Trifunovićima.
    Podaci o selu.
    -Ključ je prema spisku valjevsje eparhije od 1735. godine imao 15 domova a prema Vukovim haračkim tefterima iz 1818. godine imao je 33 doma sa 44 poreskih i 98 haračkih lica.
    Po popisu:
    -1866. godine – 54 doma i 432 stanovnika.
    -1874. godine – 57 domova i 423 stanovnika.
    -1884. godine – 60 domova i 486 stanovnika.
    -1890. godine – 78 domova i 591 stanovnika.
    -1895. godine – 87 domova i 588 stanovnika.
    -1900. godine – 95 domova i 636 stanovnika.
    Godišnji priraštaj u seku je 6, 27 a procentni 1,37%.
    Ime selu.
    -Izvori u selu, koji grade reku Lepenicu, zovu se Ključevi. Klisura rečna iznad ovih izvora zove se Ključ. Ovo dvoje dalo je ime selu, bar tako svaki seljak drži, što je posve verovatno.
    Džematska su imena po mestu naselja. Lajkovčani su nazvani po tome, što se porodica Trifunović, doselila iz Gornjeg Lajkovca, sela ove oblasti.
    Starine u selu.
    -U Ključu, u lepeničkoj klisuri, na jednoj okuci, raspoznaju se danas vrlo dobro ostaci nekakve dvospratne kule, čija je desna strana gotovo cela, i neke stare crkvine. Narod ovo mesto zove Kulina i za nju vazao je jednu priču, kao da je bila svojina nekakvog nesrećnog knez Lazarevog doglavnika, po imenu Velimira. Ovu priču u celini zapisao je i M. Đ. Milićević i u svojo “Kneževini Srbiji” odštampao.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Ključ je vrlo staro selo, a prema tome može se zaključivati da treba da ima i starih porodica. U spisku sela okruga valjevskog, koji je sastavila austrijska Administracija u Beogradu 1737. godine nalazi se i selo Ključ. Starost sela dokazuju i seoske tradicije, koje su očuvane o poreklu pojedinih porodica i njihovoj starosti.
    -Atići: Svi se seljaci slažu u tome da je u selu najstarija porodica današnjih Atića*, za koju drže da je tako stara, da je ovde od pre Kosova i da je od nje išlo nekoliko vojnika na Kosovo. Atići su ranije bili u blizini Kuline, pa se posle povukli uz potok gde su i danas; u njih se računaju: Atići, Jevtići, Đurđevići, Jovanovići, Živkovići, Marinkovići i Nenadovići, ima ih 25 kuća, slave Nikoljdan a ima ih i u Sremu, u Ašanji.
    *Atić je skorašnje prezime. Po mesnom običaju snahe prozvale deda današnjih Atića “Atom”, pa ga posle i celo selo tako zvalo.
    -Babići. Po vremenu dosenjelja najstariji su Babići, koje je nekakva baba dovela iz Kolašina, kda joj je muž poginuo od turske najezde pred početak prvih austrijskih ratova 1683. godine. Baba je svoju decu naselila na Carini i danas su njeni potomci: Babići, Lukići, Maksimovići, Simići i Putnikovići, svi slave Nikoljdan.
    -Sekulići su od Sekule, doseljenog u drugoj polovini 18. veka iz Nikšićke Župe, iz sela Riđana sa još 2 brata, od kojih je jedan ostao u Robajama a drugi otišao u Klašnić, slave Lučindan.
    -Todorovići i rajkovički Đuričići su jedna ista porodica, naseljeni i danas jedni pored drugih i danas sa imanjem utkanim jedna u druge, doseljeni kad i Sekulići iz Pive, slave Đurđevdan.
    -Tekići su srodni Dragojevićima u Robajama, doseljeni na 10 godina pred Kočinu Krajinu iz bratstva Malovića u Drobnjacima, slave Đurđevdan.
    -Topalovići su iz Potarja u Donjem Kolašinu, doseljeni kad i Tekići zbog krve osvete i naseljeni pored Tekića uz Babiće, slave Sv. Jovana Milostivog.
    -Mijailovići (Bošnjakovići) doselili su se o Prvom ustanku iz Sokolovića u donjem Polimlju, predak se doselio kao sluga, slave Đurđevdan.
    -Trifunovići su iz Gornjeg Lajkovca od porodice Šujdovića, prešli su na kupljeno imanje odmag posle Prvog ustanka, slave Lučindan.
    -Nestorovići su iz sela Ševrljuge-okrug užički, doseljeni posle 1830. godine, slave Đurđic.
    -Aćimovići su iz Otilovine u Polimnju, doseljeni uz Razuru Babinsku, predak došao kao sluga, slave Đurđic.
    -Ostojić je od Tare, doseljen kad i Aćimavić, kao sluga, slave i oni Đurđic.
    -Joksimović se doselio iz Dobroselice u Starom Vlahu, kao sluga, slave Cveti.
    -Pivaljevići su iz susednog Rajkovića, posle deobe prešli na svoje imanje, slave Đurđevdan.
    -Vukovići su poreklom iz Kakmuže u Potarju, doseljeni uz Babinsku Razuru, slave Tomindan.
    U Ključu je danas 96 kuća od 14 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Ključani se zanimaju svima privrednim zanimanjima, kojim i ostali seljani u ovoj oblasti. Najglavnije zanimanje svakog Ključanina je stočarstvo i to gajenje goveda. Lepenička Ravan daje za ovaj posao bogate rezultate, jer od Ključeva pa sve do ušća, imaju izvrsne livade, koje su i privolele seljake za gajenje rogate stoke. Ključani se ne odaju izučavanju zanata, a ako pokoji slučajno nauči, onda ga radi samo kod kuće i u selu. Iz sela se nerado udaljuju.
    Pojedinosti o selu.
    -Ključ je sastavni deo mioničke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica, škola i crkva su u Mionici. Groblje je izdeljeno po krajevima. Zajednička preslava je Spasovdan.

    Odgovori

  9. 14. april 2013. u 23:44

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Komanice, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Komanice su nad Mionicom, sa istočne strane ovog sela. Kuće su rasturene po vencu, jarugama i padinama pojedinih bregova. Zamljište je od tercijalnih glinaca i mergle, neravno i vrlo razvijeno. Glavnija uzvišenja su: Boljkovac do Popadića, Lipovac u sredini sela i Stubla nad Mionicom.
    Izvora u selu ima dosta, ali nemaju opštih imena osim ovih: Stublina pod Stublom, Liplje na Lipovcu i Duboka. Glavni potoci, upravo jaruge, velikog obima, strmenitih strana i osipaju se, sa nagibom severu Toplici, jesu: Maševac ispod Boljkovca i Lipovca i Dubočka Jaruga ispod Stubla.
    Zemlje i šume.
    -Zemlje ziratne su po dolinama potoka i njihovim stranama. Zemlja je crnica vrlo rodna, vlažna i podesna za sve useve. U selu je nema dosta, te se seljaci spuštaju Toplici, gde imaju svoje livade i gaje stoku.
    Šume ima u južnom delu sela i po Stubli, ali nema ipak u toj količini, da je u stanju da podmiri sve domaće potrebe, stoga se mora kupovati sa strane, iz gornjih sela. U selu nema nikakvih zajednica.
    Tip sela.
    -Sam položaj sela, njegove dve jaruge, podelili su selo na džemate. Džemati su po kosama, a retko po njihovim stranama, udaljeni jedan od drugoga toliko koliko su prostrane doline potoka. Džemati su: Brđani, po kosi nad Mionicom i sa leve strane Dubočke Jaruge, Stubljani u vrhu iste jaruge pod Stublom, Dubočani na desnoj strane Jaruge i Lipljani na Lipovcu.
    U Brđanima su: Nastići, Jeremići, Popovići, Obradovići, Radovanovići, Boškovići, Živkovići, Petrovići, Markovići, Đurići, Živojinovići, Nenadovići, Blagojevići, Lazarevići, Aleksići, Marinkovići i Vasiljevići.
    U Dubočani su: Jelesijevići, Markovići, Kedžići, Živojinovići, Obradovići i Uroševići.
    U Stubljanima su: Krstići, Ćirovići, Markovići, Joksići, Andrići, Liknići, Milosavljevići i Prokići.
    U Lipljanima su Papići (Pavlovići).
    U selu nema velikih zadruga, a slabo kad da je ovde bilo većih zadruga, osim u Papićima. Nigde nema češćih deoba nego u ovom selu, što naročito pada u oči i susednim seljacima.
    Podaci o selu.
    -U haračkim tefterima iz 1818. godine zapisano je, da je u ovom selu bilo 36 domova sa 47 porodica i 104 haračke ličnosti.
    Po popisu:
    -1866. godine – 57 domova i 359 stanovnika.
    -1874. godine – 61 dom i 356 stanovnika.
    -1884. godine – 62 doma i 355 stanovnika.
    -1890. godine – 72 doma i 441 stanovnika.
    -1895. godine – 72 doma i 457 stanovnika.
    -1900. godine – 81 dom i 500 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 5,15 a procentni 1,80%.
    Ime selu.
    -Komaničani ne znaju ništa da pričaju o imenu svoga sela. Ni seljaci susednih sela, naročito stariji ljudi, počešće puta u govoru izjasniće se da Komaničani “nisu naši”, nego da su “neki drugi svet”, ali ovo ne umeju da objasne.
    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
    -Komanice su selo jedne porodice, čiji najstariji predstavnici znaju slabo da pričaju o sebi. Znaju samo toliko da su doseljeni. Ispitivanjem rodbinskih veza među pojedinim porodicama u ovoj oblasti, naišao sam na srodnike Komaničana i tek su ovi umeli objasniti način i vreme doseljenja svoje porodice.
    Jelići: Komaničani ne spore srodstvo sa Jelićima u Osečenici, a stariji Jelići pričaju da su Komaničani, uglavnom svi, i Jelići od 4 brata, koji su se vrlo davno doselili iz krševitih krajeva gornjeg Lima, od Đakovice zbog arnautske obesti. Sva 4 brata bila su stočari, neobični za ove seljake, pa prvo se nastanili u Osečenici i posle 20 godina spustili se u selo Komanice dva brata sa decom od trećeg, najstarijeg, brata, koji je bio umro. Od zaostalog brata su Jelići u Osečenici, a od ona druga dva i sinovaca su Komaničani. Kad je ova seoba mogla biti, ne može se tačno odrediti. Sravnjivanjem njihovog doseljenja sa doseljenjem poznatih porodica u susedstvu, kao da bi se moglo navesti da su se doselili u 17. veku, a može biti i ranije. U Komanicama ih ima danas u sve tri male, osim lipljanske, a prvo su se naselili na Brdu nad Mionicom i stara kuća bila je tamo, gde je sadašnja Popovića kuća; u selu ih ima 59 kuća, slave Sv. Dimitrija.
    -Obradovići u Dubočanima su sa Divljake iznad Arilja, predak im se doselio kao sluga i prizetio u Komaničane, ima ih dve kuće i slave Sv. Dimitrija.
    -Blagojevići, Živojinovići i Nenadovići: Doseljeni su iz Dljina u Dragačevu posle 1820. godine, predak im se prizetio u Aleksiće; ima ih 3 kuća, slave Sv. Dimitrija. Od istog predaka su i Živojinovići i Nenadovići.
    -Lipljani (Osaćani i Papići) doselili su se oko 1809. godine od Gođevačke porodice u Zarubama, iz sela Gođevića u Osatu, doseljeni prvo kao majstori pa naknadno doveli svoje porodice, slave Lazarevdan.
    -Liknići: Predak im je iz Rajkovića, sela ove oblasti, prizetio se u Komaničane, slavi Sv. Dimitrija.
    -Lazarevići su iz susednih Rakara, prešli posle deobe na svoje imanje, slave Lučindan.
    -Marinković u Brđanima je iz Berkovca, prešao ženi na imanje, slavi Jovanjdan.
    -Đirović je iz Štrbaca u Starom Vlahu, doselio se kao sluga, slavi Jovanjdan.
    -Vasiljević u Brđanima je iz Rudog u Polimlju, slavi Jovanjdan.
    Svi doseljenici su se u Komanice, za koje već nije naglašeno, naselili oko 1870. godine.
    U Komanicama je 81 kuća od 7 porodica.
    Zanimanje stanovništva.
    -Komaničani se zanimaju svima privrednim granama, kojim i ostali seljaci u ovoj oblasti. Rade zemlju u dovoljnoj meri i ona im podmiruje potrebe, gde ponešto pretiče ide u prodaju. Na rogatu stoku obraćaju poveću pažnju, naročito što im daje dobar prihod i služi za tegljenje. Zbog toga što je ovo selo sa malo zemlje, u poslednje doba mnogi se Komaničani odvažavaju, te odlkaze iz sela i ne vraćaju se. Podosta ih uči zanate, pa se posle raseljavaju i tim putem
    Pojedinosti o selu.
    -Komanice su sastavni deo Gornjotopliče opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u Grnjoj Toplici, a škola i crkva u Mionici. Groblje je zajednoičko i po dnu sela. Nemaju zajedničke preslave.

    Odgovori

  10. 16. april 2013. u 22:11

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Krčmar, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

    Položaj sela.
    -Krčmar je planinsko selo i leži neposredno pod severnim podnožjem Maljena, a na obema obalama Krčmarske Reke. Seoske kuće su uz Reku i to po padinama pojedinih maljenskih brda, spuštajući se do samog rečnog korita. Zemljište je brdovito, po sve strmo i šumovito. Na južnoj strani diže se odmah Maljen, a na saveru su visoka kvarcitna brda koja služe kao razvođe rečicu Bukovcu i Reci. Nad selom su ovi visovi Maljena: Blagilja, Orlovac, Bela Stena (Bijela Stijena), Pehar i Čubrica, a odatle iznad ovih: Kraljev Sto, Crni Vrh, Stražara i Golubac. Nad selom sa severne strane dižu se visovi: Biljezi, Rastova i Čubrica. Svi maljenski visovi su od serpentina, a njegove severne padine od sekundarnih krečnjaka.
    Izvorima je selo vrlo bogato. Krčmarac ne zna šta je bunar i oskudica u vodi. Sa svih strana stiču se Reci mnogi potočići, koji nikada ne presušuju. Poznati izvori u selu su: Dobroš, Vrelo, Borijevac i Ledenice, Markovi Čanci na Peharu, Hajdučica na Čubrici i Savinac do Bačevaca. Od izvornih tekućih voda su: Manastirica, koja izvire na istočnoj strani sela pod najvišim vrhomm Maljena Kraljevim Stolom i teče vodopadom i brzacima sve na sever do stava sa Rekom, kada okrene na istok koz Osečenicu; Reka, kojoj je glava u Markovim Čancima pod Peharom i ispod Bijele Stijene, teče na istok do sastava sa Manastiricom kad izgubi svoje ime. Ispod Stražare, između Pehara i Golupca silazi na zapadnu stranu plahovita i najveća reka ovo sela, Crna Reka. Ispod Pehara sa zapadne strane, upravo ispod onog mesta, gde se sastaju Čubrica i Pehar, ispod presedline Hajdučkog Groba, silazi poveća plahovita rečica Kozlica, koja ide na zapad i blizu Savinca pada u Crnu Reku. Ispod Golupca, sa zapadne strane, silazi Bukovska Reka i sastaje se po dnu Lastre sa Crnom Rekom, te grade veću Bukovsku reku. Ispod Golupca sa istočne strane izvire na nekoliko mesta ovog najprostranijeg maljenskog visa reka Kamenica, koja se tekući na istok probija ispod Kraljevog Stola i pada posle podužeg toka u Zapadnu Moravu.
    Zemlje i šume.
    -Krčmar je prostranstvom zemljišta najbogatije selo u okrugu valjevskom. Sav se Maljen, koliko je ovde pomenut, smatra kao njegova svojina*.
    *U jednoj presudi kneza Miloša od 1837. godine ustupaju se Krčmaru svi maljenski visovi sa tačnim granicama celog atara. Presuda se i danas nalazi kod seljaka, ali je državne vlasti spore.
    Glavne ziratne zemlje su oko kuća i reke. Na ovom zemljištu su i kuće i voćnjaci i seje se sve što je potrebno za kuću. Zemljište je navodnjeno, nanosno i dosta rodno, osobito kada se uredno natire.
    Glavno imanje sela Krčmara je na Maljenu, poznato pod imenom Divčibare. Divčibare su planinsko polje između Kraljevog Stola, Crnog Vrha i Golupvca i kroz sredinu njihovu teče i navodnjava ih reka Kamenica. Stražara deli ovu visoravan na dva dela: prave Divčibare do Golupca i Pitomine do Kraljevog Stola. Divčibare se protežu u dužinu od 7 kilometara a u širinu 2-3 kilometra, a sve su suvati i livadde, bez i jedne jedine stope oranice. Pitomina i pola Divčibara svojina su sela Krčmara, a druga polovina je svojina susednih užičkih sela. Divčibarski suvati ravnaju se zlatiborskim, a livade dolaze u red najboljih livada u ovoj oblasti. Na njima je sitna sočna i vrlo oštra trava i osobto dobro goji stoku. Divčibare i Pitomine izdeljene su među seljake i svaki seljak ima svoj deo livada i suvata, koji je najbolji po Golupcu. Šume je po Divčibarama posve malo, a to su većinom pojedinačni zabrani.
    Šumom je Krčmar najbogatije selo u ovoj oblasti. Svi maljenski visovi su pokriveni najbogatijom šumom, koje ima od lisnatog drveta i četinarske. Šume od lisnatog drveta su po selu i padinama maljenskih visova iznad sela, a četinarske po plećima svih visova pa i onih daljih od sela. Najlepše četinarske šume su po Peharu, Stražari, Kraljevom Stolu i padinama Golupca. Od četinara rastu obe vrste bora, jela, smrča a po selu i smreka, a od šuma lisnatog drveta rastu sve poznate vrste, samo što su protkane; mačjom leskom, kalinom, belim klenom, javorom, brezom, šumskim drvećem, vrlo retkim u obema oblastima (Kolubara i Podgorina).
    Osim Divčibara i po njima pojedinačnih zabrana, sav je Maljen seoska zajednica, a po Čubrici i onom delu Maljena, koji se spušta u selo, a po više mesta, ima i porodičnih i džematskih zajednica. Na Čubrici se znaju: Todorčevići, Jankovići i Bandulske zajednice, a ispod Pehara Abdulske i Ćekovića zajednice.
    Tip sela.
    -Krčmar je selo razbijenog tipa. Kuće su grupisane oko izvora i dolina njihovih potoka , nisu dalje jedna od druge 20-30 metara. Džematske su grupe udaljene po 200 metara.
    Ispod Bijele Stijene, oko izvora Dobroša, je džemat Dobroš i u njemu: Radovanovići, Nedeljkovići, Teodsijevići, Grujovići (Milićevići) i Krstivojevići.
    Ispod ovih su Abdule: Abdulići (Markovići), Pantovići, Marinkovići i Jankovići.
    Ispod ABdula, dalje niz Reku su Ćekovići: Ćekovići (Markovići) i Markovići (Jevtovići).
    Do Ćekovića si Zelenovići: Mitrovići i Andrići.
    Prema Abdulama na levoj strani Reke su Bandule(Cvetkovići) i ispod njih niz reku: Todorčevići, Mrdići, Petrići i Paraminci.
    Po dnu sela, sa desne strane reke, u blizini crkve su Simovići.
    U Krčmaru je negde bio zadružni život na glasu, ali i danas ima povećih zadruga u selu: Radovanovići, Jankovići, Markovići, Bandulski i dr.
    Podaci o selu.
    -Krčmar je po haračkim tefterrima iz 1818. godine imao 25 domova sa 26 poreskih i 71 haračkih lica.
    Po popisu:
    -1866. godine – 39 domova i 329 stanovnika.
    -1874. godine – 40 domova i 391 stanovnika.
    -1884. godine – 52 doma i 426 stanovnika.
    -1890. godine – 67 domova i 451 stanovnika.
    -1895. godine – 71 dom i 494 stanovnika.
    -1900. godine – 80 domova i 507 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 5,35 a procentni 1,24%.
    Ime selu.
    -Za ime Krčmar vezana je ova narodna priča, koju zna ne samo svaki seljak iz sela, nego mnogi iz okoline. Priča se da je pod Dobrošem, u samoj Reci, bila nekad neka velika putnička krčma (mehana), koju je držala Krčmarica Mara, ona što se peva u narodnim pesmama. Zbog toga je selo naseljeno oko ove krčme i dobilo ime Krčmar.
    Imena džematska seu imena porodična, upravo stara prezimenska.
    Starine u selu.
    -Ni u jednom selu ove oblasti nema više starih znamenitosti kao ovde.
    1. Na Bijeloj Stijeni i danas se vrlo dobro raspoznaju zaostaci stare srpske tvrđave Bijela Stijena, koja se pominje u našim letopisima iz 15. veka. Od starog grada, koji je Mahmud paša razrušio 1458. godine i dans su vrlo dobro očuvana platna, jedna kula i na njoj kamena kapija.
    2 Ispod grada, niz Reku, na mestu gde u nju utiče jedan potok sa Čubrice, i danas se raspoznaju zidovi i suhomeđine nekadašnjeg gradića Bijela Stijena. Po njivama i danas se izoravaju ostaci od sudova, starog oružja, alata i kamena, a malo podalje uz brdo je i staro gradsko groblje, samo je šteta što je sa malo spomenika, gde i ono što ima, bez natpisa je*.
    *U M. Đ. Milićevića (“Kneževina Srbija”)zapisano je da je grad Bela Stena bio u Šušeoci nad Kolubarom i da je tu bila odsudna bitka između Dušana i madžarskog kralja Ludviga. Nigde nikakvih gradskih zidina nema u Šušeoci, niti bi se mogle postrojiti, počem se Bela Stena, nigde ni traga od kakvog gradskog naselja, već sve što ima, zidine su stare crkve i starog groblja, koje je bilo odmah iznad nje.
    3. Za bitku između Dušana i Madžara u ovom kraju priča se ovo: Dušan je s vojskom došao na Maljen i tu zaostao, a vojsku poslao niz planinu da ide pred Madžare. Car, veli priča, za svo vreme, dokle mu nisu stigli glasovi o dobivenoj pobedi, zadržao se na Kraljevom Stolu, koji je po njemu i dobio ime, a kad je dobio izveštaj o ishodu bitke, onda je sišao na Belu Stenu i tu sačekao vojsku, pregledao je i pošto se odmorio, vratio se u Prizren.
    Nastaviće se…

    Odgovori
1 2 3