Mionica i okolna sela

30 komentara

1. 17. april 2013. u 22:00

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Krčmar (2), opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, izdanje 1907. godine.

   4. Kroz ovo selo prolazio je odavno stari put, koji je spajao posavske oblasti sa Pomoravljem. Njim se od Sremske Mitrovice, Šapca i Valjeva išlo za Čačak, Kruševac i dalje. Ovo je sve do 1840. godine bio jedini put za Požegu i Užice, od tada je napušten, kad je prosečen novi put niz Lastru i preko Bukova. Na ovom putu pod planinom i danas će svaki Krčmarac upozoriti putnika na zidine doma Krčmarice Mare, koje su može biti iz poznijeg doba.
   5. Po dnu sela je stara crkva, koja je pod visom Orlovcem. Za zidanje crkve narod je vezao ovu priču. U ovom selu često se zadržavao Kraljević Marko, gde su kao uspomena na njega ostali Markovi Čanci na Peharu, za koji se priča, da ih je Markov Šarac iskopao svojim nogama, kad mu se gospodar žedan vode nije mogao napiti, jer se voda nije imala gde zadržati. U selu jedanput zanoći u krčmi Krčmarice Mare, Markov brat Andrija i kad se opio, Mara nagovori neke ljude da ga ubiju. Čuo Marko da mu je brat poginuo, pa dođe u Krčmar, Maru ubije i sve što je njeno rasturi i rasproda i otide turskom caru i od njega dobije ferman da zida crkvu. Čim je dobio ferman došao je u selo i na mestu, gde je ranije ukopao svoga brata Andriju, sazida crkvu, tako da je sam sobom doneo sav materijal, pošto u ovoj pustinji, onda nije bilo žive duše. Narod priča da je i danas grob Andrijin u sarkofagu u desnom zidu*.
   *Starac Jovica Bošnjaković iz Golupca, koji mi je dao mnoge, odlične i pouzdane podatke o više sela iz svoje okoline i o više porodica iz tih sela, pričao mi je, piše Ljuba Pavlović, da je njegov otac, opravljajući crkvu posle paljevine s protom Stevanom, video svojim očima uzidan sarkofag Andrije, brata Kraljević Marka i da su ga iznova uzidali, pošto je prethodno prota održao parastos.
   Crkva je mala i doziđivana; sva je od kamena i iznutra živopisana, nekoliko puta paljena i napuštana, a poslednji put je podigao i obnovio prota Srevan Grbović, koji je bio paroh ove crkve, koji je umro 1802. godine.
   Kad je ova crkva postala svetovnom crkvom niko ne pamti, a da je bio manastir očuvalo se u pričama i u tradicijama pojedinih porodica*.
   *Po pričanju Jovičinu neki seljaci Užičani prevedu 20-30 naoružanih Turaka preko Maljena crkvi i ovi čim dopadnu crkvi, poharaju je, zapale i kaluđere pobiju, te se od tada više niko nije smeo primiti da bude kaluđer, već je postala svetovna crkva i prvi pop je iz porodice Simović u Krčmaru.
   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
   -Krčmar je staro naselje, za dokaz čega nam služi grad i one mnoge zidine, kao i njegova stara crkva. Već u početku 18. veka postoji ime ovog sela u spisku pograničnih sela ovog okruga, u kojima je austrijska vojna komanda imala hajdučke posade za čuvanje granica*. U tom spisku pominje se Kirzmar (Krčmar) sa 6 hajdučkih kuća i 3 časa daleko od Valjeva. Kod starijih seljaka ovog kraja očuvana je snažna uspomena da je u to doba bilo malo kuća, da su se mnoge porodice zbog trenutnih nameta i rđavih činovnika iselile u susedni užički okrug**.
   *Na visu Stražari, između Pitomina i Divčibara, bila je pogranična karaula, u kojoj je sedela pogranična posada “kad je Švaba ovom zemljom ovladao”, kako pričaju stariji ljudi ovog kraja.
   **Čiča Jovica iz Golupca priča da se njegov ded u to doba sklonio u planinu i prešao u užički okrug, te da bi izbegao preterane namete, što “vele nismo davali prije ni turskijem zulumćarima. Pričao mi je, veli đed, kojeg sam zapamtio, da u Prijezdiću nije gotovo niko hteo ostati u selu, svaki je radije izbjegao namet i obijest onijeh bijednih činovnika nego podlegao”. Čiča Jovičin ded rodio se u Prijezdiću, pa se odatle, pred smrt, preselio u Golubac.
   Nikakvih starih porodica u ovom selu nema, za koje bi se moglo reći da su od starine u ovm selu. Za njih se priča da su se sve odselile, a i da su ih mnoge Turci utamanili kad su grad rušili i palili.
   -Todorčevići (Mrdići): Za najstariju porodicu u selu smatra se porodica Todorčević ili bolje reći Mrdići, jer je ovo starije prezime. Teodorac je uskočio odmah preko granice u Srbiji uz sela Rutoša i s toga se cela ova porodica zove i uskočka (“Uskočani”). Mrdići su se raseljavali i po ovoj oblasti, slave Aranđelovdan.
   -Limci: Kad se Todorac doselio u ovo selo u drugoj polovini 17. veka i Grujo Limac iz Dušmanića u Polimlju i naselio se, gde i danas postoji njegova kuća, kod izvora Dobroša. Njegovi potomci su današnji Limci: Radovanovići, Krstivojevići, Todosijevići, Grujovići i Nedeljkovići, svi slave Lučindan.
   -Simovići:7 Malo posle Todorca doselio je ondašnji kaluđer današnje Simoviće, kao svoje srodnike iz Rovaca u Nikšićkoj Župi i naselio ih pored sebe, na crkvenom zemljištu, slave Lučindan.
   -Abdula: Pred Kočinu Krajinu doselio se stari Abdula iz Pogane u nikšićkim Rudinama. Od Abdula su današnji Markovići, Pantelići, Marinkovići i Jankovići, slave Lučindan.
   -Bandule (Cvetkovići) su ispod Pirlitora u Hercegovini, doselio se matori Bandula sa Abdulom zajedno, slave Đurđevdan.
   -Ćekovići su doseljeni iz Kosjerrića-okrug užički, doseljeni kao sluge posle Drugog ustanka, od njih potiču i Jevtovići, slave Jovanjdan.
   -Zelenovići su iz Galovića-okruga užičkog, doseljeni kad i gornji a od njih potiču Mitrovići i Andrići, slave Jovanjdan.
   -Petrići, doselili se posle Drugog ustanka iz Starog Vlaha, slave Nikoljdan.
   -Paramunci su iz Paramuna – okruga užičkog, ne kaže se kada, slave Nikoljdan.
   U Krčmaru ima 87 kuća i devet porodica.
   Zanimanje stanovništva.
   -Krčmarci se zanimaju svima privrednim radnjama, kojim i ostali seljaci iz ove oblasti. Sva privredna zanimanja kod Krčmaraca su sporedna, ali najglavnije zanimanje svakog Krčmarca je sečenje građe i izvoženje. Svaki se poglavito zanima preradom drveta, tako prodaju dugu, japiju, luč, gotova drva ili se gode da izrađuju ovo i po tuđim zabranima. Malo ih je što se zanimaju stočarstvom i nekadašnje krčmarske ovce i goveda danas se u pričama pominju. Ko ima dosta stoke, s njome se celo leto provodi u Divčibarama i pred samu jesen spušta, ali to još mogu samo zadružne kuće da održavaju. Šteta što je ova privredna grana napuštena, te će morati nagnati Krčmarce da se raseljavaju, jer im zemljište bez stoke neće moćo donositi nikakvog ploda.
   Kako svaki Krčmarac ume dobro da prerađuje drvo, s toga se lako odaju izučavanju raznolikih zanata i zatim spuštaju izvan sela radi svog zanata, gde ga je potreba nagnala. Za danas se nerado sele iz svog mesta.
   Pojedinosti sela.
   -Krčmar je sastavni deo Krčmarske opštine u Srezu Kolubarskom. Sudnica nije u selu, već u susednom Bukovcu, a škola i crkva su jedno pored drugog. Groblje je u sredini sela. Preslava je drugi dan Vaskrsa.

   Odgovori

2. 19. april 2013. u 21:32

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Maljević, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija “Koreni” – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.

   -Maljević je na levoj obali reke Toplice, po vrhu Vrtiglava, a po dnu Komanica. Zemljište je neravno i sastavljeno iz tercijalnih glinaca i mergle. Najznatnija uzvišenja su: Bobija do Vrtiglava i Ploča u sredini sela.
   Izvora ima dosta: Najglavniji izvor je Glednić, od koga postaje potok i pada u Toplicu. Od Bobije polaze dve doline: Ivić i Ivanovac i u kojima ima po jedan izvor istog imena, i oba se spuštaju potoku Gledniću. Pokraj sela sa severne strane je Toplica, a sa istočne potok maševac, koji dolazi iz Komanica.

   Zemlje i šume.

   -Maljevačke zemlje su crna smonica i podesne za oranicu i kosanicu. Na ovoj zemlji uspevaju sve vrste žita, a ovde su i najbolje livade. Po brdu dobro uspevaju strmna žita, voća i vinogradi.
   Šuma je u južnom delu sela, ima je dosta i sva je od lisnatog drveta. U selu nema nikakvih zajednica.

   Tip sela.

   -Maljević je selo razbijenog tipa. Sve su seoske kuće raspoređene u dva džemata pri izvoru Glednića ili po dnu njega, i oko Maševca. Prvi se zove Gledničani, a drugi Potočari. i u jednom i u drugom džematu kuće nisu ublizu, već su na rastojanju 30-80 metara, a krajevi vezani su jedan za drugi.
   U Gledničanima su: Pavlovići, Markovići, Grbići, Gavrilovići, Mitrovići, Ivanovići, Živanovići, Mirkovići, Nikolići, Radojčići, Đorđevići, Ivkovići, Ostojići i Lazići.
   U Potočarima su: Srećkovići, Ninkovići, Ilići, Paunovići, Andrići, Tanasijevići, Zekići, matići i Tufegdžići.
   U Maljeviću su jače zadruge: Mirkovića, Grbića i Pavlovića, ostalo su većinom inokosne kuće.

   Podaci o selu.

   -Maljević je prema spisku sela valjevske eparhije iu 1735. godine imao 8 domova. Prema haračkim tfterima iz 1818. godine u selu je bilo 20 domova sa 22 porodice i 46 haračkih lica.
   Po popisu:
   -1866. godine – 27 domova i 270 stanovnika.
   -1874. godine – 25 domova i 140 stanovnika.
   -1884. godine – 26 domova i 178 stanovnika.
   -1890. godine – 28 domova i 217 stanovnika.
   -1895. godine – 31 dom i 259 stanovnika.
   -1900. godine – 31 dom i 253 stanovnika.
   Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 1,75 a procentni 1,51%.

   Ime selu.

   -Narod veruje da je ovo selo postalo od sela Komanica, tj bilo je zaselak istog sela. Ovo odvajanje, priča se, da je ovako bilo. Seljaci nisu nikako mogli da se slože i srode sa došljacima Komaničanima, već su se večito svađali, ubijali i parničili. Spahiji, posedniku sela Komanica, dosadi svađa i izađe jednog dana u selo, da ovu dugotrajnu svađu prekine i izravna. Spahija, kad vide, da ih ne može umiriti, podeli ih, pa postavi tačne granice i jednom i drugom selu, koje se i danas održavaju. Ovo selo nazove, kao manji deo sela, Malo Selo i narod drži da je ime došlo od ove reči.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -Kad se Moilovich ime jednog sela iz spiska sela paleškog okruga u 1737. godini pogotovu može odnositi na ime ovog sela, onda je ovo selo vrlo staro, mada ga narod drži, a i danas smatra, kao zaselak većeg sela Komanica. Seljaci drže da je ovaj deo Komanica najstarije naselje i da su i danas u njemu najstarije porodice, za koje se ne zna, da su se i sa koje strane doselile.
   -Pavlovići, Srećkovići, Ninkovići, Ilići, Paunovići, Tanasijevići, Andrići i Matići su najstarije porodice u selu, za koje ne zna kada su se i odakle doselili. Svi se po nekakvoj zamrloj porodici zovu Živanovići ili, gde žive, Živanovački Kraj. Ima ih 15 kuća i svi slave Nikoljdan. Sve druge porodice su većinom uljezi u ove familije ili su došli na njihova imanja.
   -Gavrilovići su doseljeni iz Virovaca od tamošnjih Jankovića (od kojih i moja familija vuče korene, op. Milodan) još u drugom austrijskom ratu. Predak im se prizetio u Živanoviće i slavi Đurđic (kao i ja) i Nikoljdan.
   -Grbići su iz Zlatarića, sela ove oblasti, od porodice Markovića doseljen u vreme Prvog ustanka, slave Stevanjdan. I oni su došli na imenje Živanovića.
   -Živanovići (sadašnji) čiji se predak, ne piše kada, prizetio u tadašnje Živanoviće. Doseljen je iz Strmova – okrug užički. Od njih potiču Mitrovići i Ivanovići, slave Đurđevdan i Đurđic.
   -Mirkovići, predak doseljen iz Katranice u Makedoniji, ne piše kada, prizetio se u “stare” Živanoviće, slavi Sv. Atanasija, Đurđevdan i Nikoljdan.
   -Nikolići, predak im je iz Ključa u ovoj oblasti od tamošnjih Atića, prizetio se u Živanoviće i slavi Nikoljdan.
   -Radojčići, predak je iz Prijezdića iz porodice Isidorovića, slave Nikoljdan, prizetili se u Živanoveće.
   -Đorđevići, predak im se prizetio u Živanoviće iz Berkovca i slavi Đurđevdan.
   -Ivkovići, predak se prizetio u Živanoviće iz Slavkovice, slavi Đurđic i Nikoljdan.
   -Ostojići, predak se doselio od Sjenice, prizetio se u Živanoviće, slavi Jovanjdan i Nikoljdan.
   -Lazić, predak se prizetio u Živanoviće, potiče iz Čajetine, slave Đurđevdan i Nikoljdan.
   -Zekić, predak došao sa Rude Bukve u okrugu užičkom, prizetio se u Živanoviće, slavi Jovanjdan i Nikonjdan.
   -Tufegdžići, predak se doselio kao majstor iz Velikog Bošnjaka (Draginja) u Posavo-Tamnavi, prizetio se u Živanoviće, slave Đurđevdan i Nikoljdan.
   -Markovići, predak doša kao sluga posle srpsko-turskih ratova iz Zagarča u Crnoj Gori, slavi Đurđic.
   U Maljeviću su 34 doma od 14 porodica.

   Zanimanje stanovništva.

   -Maljevčani se zanimaju svima privrednim radnjama, kojim i ostali seljaci u oblasti. Najglavnija su zanimanja stočarstvo i zemljoradnja. Od stoke gaje goveda i konje, a ovo je jedino selo u Kolubari, čiji seljaci osobitu pažnju poklanjaju gajenju konja. Zanate nerado uče, a tako isto nerado se i sele iz sela.

   Pojedinosti o selu.

   -Maljević je sastavni deo Donjo-topličke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u Donjoj Toplici, a tu je i škola. Crkva je u Mionici, groblje u sredini sela, na brdu Ploči. Preslava Beli Petak.

   Odgovori

3. 22. april 2013. u 23:05

   Milodan

   Poreklo stanovništva varošice Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj varošice.
   -Varošica Mionica je na obema obalama reke Ribnice, a usred atara sela Mionice, na putu Valjevo-Gornji Milanovac. Za danas je varošica drumsko naselje. Kuće su pored puta, retka je kuća naslonjena jedna na drugu, kao po varošima, već su većinom izdvojene bilo imanjima pojedinih seljaka, bilo praznim placevima pojedinih građana. U Mionici je glavna ulica okružni put, a sporednih ulica nema, osim ako se ne bi uzeli seljački putevi, koji silaze u varošicu sa nekoliko strana.
   Vodu za piće varošica dobiva iz bunara, koja svaka kuća i svaka javna rednja imaju po svojim dorištima. Veću potrebu u vodi podmiruje reka.
   Osnivanje varošice.
   -Mionica je u sredini Sreza kolubarskog, okruga valjevskog. Takav položaj ovog mesta stvorio je varošicu. Osnivanje varošice vezano je za građenje sreske kancelarije i sreskih stanova. Prvo su se podigli sreski stanovi i uz njih putnička mehana, pa su se posle naseljavali pojedinci kao trgovci i zanatlije. Prvi osnivači varošice bili su seljaci trgovci i zanatlije iz susednih sela, koji su silazili iz sela svom sreskom središtu.
   U Mionici ima 48 privatnih, sreskih i opštinskih kuća. Kuće su sagrađene ili od slabog ili tvrdog materijala i malo ih ima, da se razlikuju od običnih kuća u selu Mionici. Kod mioničkih kuća uvek su sa lica dućani, a pozadi u dvorištu su stanovi i druge zgrade.
   Od ovih 48 kuća ima 29 dućana, 6 mehana i kafana, jedna industrijska radionica kolica i vila, tri magaze, a ostalo su kancelarije i privatni stanovi.
   Poreklo stanovništva.
   -Do 1. januara 1895. godine u varošici je bilo malo kuća i stanovništva, jer ukidanjem seoskih dućana i ovo mesto je bilo dosta napušteno, a tek od tada, kada je kraljevim ukazom ovaj deo sela proglašen za varošiczu, otpočelo je njegovo naglo naseljavanje. Naseljenici su većinom trgovci i zanatlije, a zemljoradnika nema nijednog.
   Naseljenici varošice daju se podeliti u dve grupe, u naseljenike od 1860-1895. godine i naseljenike od 1895. godine pa na ovamo.
   U doseljenike od 1860. godine dolaze:
   -Ružičić, doseljen iz Vrtiglava kao trgovac, slavi Đurđic.
   -Kević, doseljen iz Briježđa kao trgovac, slavi Trifundan.
   -Despotović, doseljen iz Poloma-okruga užičkog, kao obućar, slavi Aranđelovdan.
   -Popović, doseljen kao sveštenik iz Divaca, slavi Đurđic.
   -Božić, doseljen kao trgovac iz Tvrdića-okrug užički, slavu Lučindan.
   -Lazarević, doseljen kao trgovac iz Kosjerića-okrug užički, slavi Jovanjdan.
   -Obradović, doseljen kao mehandžija iz Rogu-okrug užički, slavi Stevanjdan.
   -Milanović, doseljen kao opančar iz Ježevice-okrug užički, slavi Jovanjdan.
   -Milovanović, doseljen iz Sankovića kao opštinski činovnik, slavi Đurđevdan.
   -Urošević, doseljen iz Briježđa kao učitelj, slavi Đurđevdan.
   -Nikolić, doseljen iz Mirijeva kod Beograda kao trgovac, slavi Nikoljdan.
   -Popović, doseljen kao trgovac iz Zvezda-okruga podrinjskog, slavi Stevanjdan
   -Đurić, doseljen kao trgovac iz Kalenića-okruga užičkog, slavi Đurđevdan.
   -Marković, doseljen iz Robaja kao kovač, slavi Đurđevdan.
   -Krstić, doseljen iz Crne Trave, okruga vranjskog, kao industrijalac, slavi Sv. Dimitrija.
   -Ilić, doseljen kao trgovac iz Stupčevića-okruga užičkog, slavi Đurđevdan.
   -Lekić, doseljen iz Đurđevca kao kovač, slavi Lučindan.
   -Filipovići (dve kuće), doseljeni iz Zaselja-okruga užičkog kao opančari, slave Lazarevdan.
   -Velčić, doseljen iz Valjeva kao stolar, slavi Đurđevdan.
   -Novaković, doseljen iz sela Mionice kao opančar, slavi Jovanjdan.
   Najnoviji doseljenici:
   -Marković, doseljen iz Kučina u Polimlju kao bravar, slavi Nikoljdan.
   -Lazarević, doseljen iz Zaselja-okrug užički kao opančar i rod je Filipovića, slavi Lazarevdan.
   -Jakovljević, doseljen kao bačvar iz Novog u Bosni, slavi Jovanjdan.
   -Sofronijević, doseljen kao opančar iz Drlače-okruga podrinjskog, slavi Stevanjdan.
   -Dragićević, doseljen iz Briježđa kao kovač, slavi Alimpijevdan.
   -Janošević, doseljen iz Komanica kao sluga, slavi Sv. Dimitrija.
   -Mićić, doseljen iz Crnice-okrug užički kao trgovac, slavi Miholjdan.
   -Rakić, doseljen iz Ovčine kao trgovac, slavi Nikoljddan.
   -Dabić, doseljen iz Buhara-okrug užički kao trgovac, slavi Nikoljdan.
   -Prodanović, doseljen kao trgovac iz Vigošta kod Arilja, slavi Đurđevdan.
   -Milivojević, doseljen kao trgovac iz Drlače i rod Sofronijeviću opančaru, slavi Stevanjdan.
   -Žilovići, doseljeni iz Čajetine od Starog Vlaha kao mehandžije, slave Lučindan.
   -Radovanović doselio se kao pekar iz Vračevića, slavi Đurđevdan.
   -Kovačevići, doseljeni kao trgovci iz Gornjeg Lajkovca, ima ih dve kuće, slave Đurđevdan.
   -Vasić, doseljen iz Draksina-okrug užički kao trgovac, slavi Nikoljdan.
   -Marković, doseljen iz nekog sela u prilepskoj kazi u Maćedoniji kao terzija, slavi Sv. Dimitrija.
   -Bošković je iz sela Mionica, doselio se kao opančar, slavi Aranđelovdan.
   -Vitezović, doseljen iz Subjela kao trgovac, slavi Đurđevdan.
   -Stojanović, doseljen iz Velike Drenove-okrug kruševački kao potkivač, slavi Nikoljdan.
   -Gojković, doseljen iz Sjeništa-okrug užički kao sarač, slavi Đurđevdan.
   -Petrović, doseljen iz Tabanovića, sela ove oblasti kao opančar, slavi Jovanjdan.
   -Dojčinović, doseljen iz Valjeva kao bojadžija, slavi Jovanjdan.
   -Milovanović, doselio se kao pekar iz Briježđa, slavi Đurđevdan.
   -Trifunović, doselio se iz sela Mionica kao obućar, slavi Trifundan.
   -Obradović, doselio se iz Sankovića kao kovač, slavi Nikoljdan.
   -Erčić, doselio se iz sela Mionica kao trgovac, slavi Petrovdan.
   -Simić, doselio se kao stolar iz Vrtiglava, slavi Đurđevdan.
   -Popović, doselio se kao sveštenik iz Divaca, slavi Đurđic (ovo je ponovljeno, op. Milodan).
   U varošici Mionica u 48 kuća obitava više od 48 porodica osim činovništva, koje ovde nije ni napomenuto.
   -Zanimanje stanovništva.
   -U varošici svaki se zanima svojim poslom. Ni jedan jedini iz ovog mesta ne bavi se zemljoradnjom ili ma kakvim bilo drugim zemljodelskim poslom. Zanatlije se isključivo bave svojim zanatima, a trgovci kupovinom i prodajom raznovrsnih sirovina uz prodaju raznovrsne manufakturne i bakalske robe. U ovom mestu od 1895. godine postoji velika radionica za preradu drveta, koja sistematski napreduje. Od drveta, koji se seča na Maljenu, izrađuju se vile, lopate, kolica i roba se rastura po celoj Srbiji. Sirovine, sa kojima se najviše zanimaju ovdašnji trgovci su: suve šljive, šišarka, vuna, koža i hrana.
   Pojedinosti o varošici.
   -Varošica Mionica je sastavni deo mioničke opštine, ona ima svog naročitog kmeta koji raspravlja varoške poslove. Sudnica, crkva i škola sa tri odeljenja je u ovom mestu. Ne piše ništa za preslavu, op. Milodan.

   Odgovori

4. 24. april 2013. u 00:23

   Milodan

   Poreklo stanovništva Sela Mionica, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.

   -Mionica (selo) je na obema obalama Ribnice. Seoske kuće su na kosi, koja je razvođe Toplice i Ribnice i na drugoj kosi, koja je razvođe Lepenice i Ribnice. Kuće su po plećima kose i spuštaju se ribničkoj ravni, jer se greda vrlo blago spušta Ribnici, dokle je strmo Lepenici.
   U selu je vrlo malo izvora, što ih je, oni su pored reka i po livadama, te se narod ne može služiti njima, s toga se pomažu bunarima, barama i vodom izvora i reka. Reke ovog sela su: Ribnica i Lepenica, a sa kose silazi jedna jaruga Ribnici i njom sliva kišna voda.

   Zemlje i šume.

   -Mioničke zemlje dolaze u red najrodnijih zemalja u srezu kolubarskom. Za sve ima dobre zemlje i sve na njoj uspeva, što god seljak zasejava. Lepeničke livade su na glasu zbog dobre trave i dobre paše za goveda. Imanja oko Lepenice ili su zovu Lepenica, a bliže Ključu i Jelav.
   Šume u selu nema. Što ima malo šumskog kraja do Toplice, privatni su zabrani, koji se održavju. Ispod Paštrića i Tolića, do Ribnice, je polje Lubenin, po kome se najviše očuvalo šume po pojedinim njivama, te bar nije velika oskudica u ogrevu. Na desnoj strani Ribnice, prvi potes do reke je Komesija, a iznad puta Lađevac, po kome opet ima pomalo šume.
   Zajednica seoska Madžarsko Groblje, mesto u sredini sela, iznad Dragićevića kuća. Tešići imaju neke svoje zajednice u potoku i jarugama do Ključa i Tolića, a Gajići na visu do Vrtiglava.

   Tip sela.

   -Selo Mionica leži gotovo sva na kosi iznad Lepenice, i od početka pa do kraja sela, kuće su poređane jedna do druge, razdvojene većim ili manjim voćnjacima. Rastojanje među kućama je kako gde; u vrhu sela ima između kuća i po 60 metara, a u sredini sela i pri kraju nema ni 20 metara; a ovo se rastojanje svakim danom smanjuje, pošto se deobom ne izlazi sa starog mesta, već se većinom ostaje na istom mestu. U ovom selu nema džemata, mada preko Ribnice ima kuća a i po ravnici ima ih na više mesta.
   U Selu Mionici su: Đurđevići, Živkovići, Tešići, Erčići, Kremanci, Kandići, Grujići, Petrovići, Milovanovići, Petkovići, Gluščevići, Vučkovići, Gavrići, Kovačevići, Dragićevići, Stanići, Marijići, Čarapići, Pajići, Milijići (Jankovići), Perići, Rakići, Gajići, Ćosići, Dragojevići i Bankovići.
   Od većih zadruga u selu su: Dragićevići, Stanići, Pajići i Kovačevići.

   Podaci o selu.

   -Prema spisku sela valjevske eparhije iz 1735. godine Mionica (Han) imala je 15 domova. Selo Mionica je po haračkim tefterima iz 1818. godine imala 38 domova sa 51 porodicom i 113 haračkih lica.
   Prema popisu*:
   -1866. godine – 64 doma i 429 stanovnika.
   -1874. godine – 65 domova i 406 stanovnika.
   -1884. godine – 90 domova i 583 stanovnika.
   -1890. godine – 116 domova i 729 stanovnika.
   -1895. godine – 119 domova i 810 stanovnika.
   -1900. godine – 118 domova i 878 stanovnika.
   *U svim novijim popisima ovog sela sa selom Mionicom spijena je i varošica, te s toga je se broj domova i broj stanovnika ovog sela znatno povećavao, jer se varošica, i ranije i danas, znatno naseljavala.
   Godišnji priraštaj stanovništva je od 1866. godine 12,59 a procentni 2,48%.

   Ime selu.

   -Po narodnom predanju, u doba kneza Lazara, ovo selo se zvalo Tuvari. Pa kad je knez Lazar jednom prilikom dolazio u selo i bio osobito ugošćen i primljen od ondašnje vlastelinke ovog sela, koja je bila bogata i pred tim vremenom ostala udovica i u isto doba bila prava sirotinjska majka, nije mu se, veli predanje, dopalo ime selu već prozove Mali Srem. Ovo ime je dotle ostalo, dokle se nisu sve stare porodice iselile, pa se na ovo mesto naselio neki Živko iz užičke Mionice te on dao ime selu Mionica i tako i do danas ostalo.
   Ovu priču o imenu sela u celini je zapisao M. Đ. Milićević i uneo u svoju knjigu “Kneževina Srbija”. Pre dolaska Živkovog u Mionica se zvala i Han i Donja Ribnica. U tursko doba, kad je kroz selo prolazio glavni put, koji je spajao kolubarsku sa moravskom dolinom, na mestu gde je sadašnja sreska kancelarija, postojao je lepo uređen putnički han, po kome se taj deo sela zvao Hanom. I danas stariji ljudi iz svih gornjih sela zovu ovo mesto, gde je sreska kancelarija, Han, a tako zovu i onaj kraj gde je stara crkvina i one kuće oko nje. Kad se podigla nova crkva u ovom selu, nije podignuta na staarom temelju, već je podignuta nad Ribnicom i preko puta starog hana, te se od tada prozove prvo crkva, zatim i selo Donja Ribnica. Stariji muški i ženski svet brdskih i planinskih kolubarskih sela i danas ne može da se navikne na ime Mionica, već govori Han ili Donja Ribnica.

   Starine u selu.

   1. Na levoj obali Ribnice, na nekoliko desetina metara ispod sadašnje sreske kuće, u blizini Gajića kuća, nalaze se i danas zidine od nekakve stare crkve koju su Turci po narodnom predanju porušili uz Kočinu Krajinu.
   2. Cela južna strana sela, ispod Paštrića, zove se Lubenin, i nekad i danas veliko polje na levoj obali reke Ribnice. Pred narodni ustanak 1804. godine, kao i za vreme ustanka, polje je bilo zborno mesto, na kome su se sastajali kolubarski kmetovi i većali o narodnim poslovima. I danas je polje zborno mesto valjevske kolubarske vojske.

   Poreklo stanovništva i osnivanje seela.

   -Seljaci drže da je njihovo selo staro, ali ipak nema mnogo starih porodica. Sve stare porodice ovog sela iselile su se i prešle u Posavo-Tamnavu* ili Srem.
   *Masa seoskih porodica u selima Zvezdu i Provu u Posavo-Tamnavi i prekosavskom Grabovcu je od Mionice.
   -Đurđevići, jedina od starih porodica, za koju se ne zna od kuda se i kada se doselila, ima ih 4 kuće i slave Jovanjdan.
   -Živkovići i Tešići (Rakići): najstariji doseljenik, već pomenuti Živko, je došao u gotovo pusto mesto, pa mu je dao ime svoga sela. Živko se, po predanju, spustio u prvim austrijskim ratovima i od njega su nastale ove porodice. Slave Jovanjdan a ima svojih potomaka iseljenih kao i činovnika i trgovaca.
   -Gajići: Vrlo stara porodica, doseeljeni iz G. Kolašina. Oni su pre Živka došli u ove krajeve, potom se odselili pa vratili, slave Nikoljdan.
   -Kovačevići, Dragićevići i Stanići, predak se doselio kao kovač iz Bosne-Tuzla u početku 18. veka. Od Kovačevića su nastali Dragićevići i Stanići i slave Nikoljdan.
   -Milijići (Jankovići), predak se doselio početkom 18. veka iz Bosne-Višegrada, slave Trifundan.
   -Đosići, Perići i Dragojevići, doseljeni iz Bjelopavlića u Crnoj Gori, od plemena Pipera u drugoj polovini 18. veka zbog nerodice i gladi, slave Aranđelovdan.
   -Kandići-1, doseljeni iz Kremana u Starom Vlahu uz Kočinu Krajinu, slave Đuređvdan.
   -Erčići, doseljeni iz Drobnjaka u Crnoj Gori uz Kočinu Krajinu, slave Petrovdan.
   -Marijići su se doselili iz Krive Reke u Starom Vlahu, ne kaže se kada, slave Sv. Jovana Milostivog, 12 novembra po starom kalendaru.
   -Kremanci, doselili se iz Kremana u Starom Vlahu, posle Prvog ustanka, došli na imanje Kandića, slave Nikoljdan.
   -Grujići, doseljeni iz Bačevca u oblasti na imanje Kandića, slave Jovanjdan.
   -Kandić-2, doselio se posle 1870. godine iz Bošnjanovića, slavi Đurđevdan, prizetio se u Kandiće i uzeo prezime.
   -Gluščević, uz Babinsku Razuru u kojoj je sudelovao, Kamena Gora u Polimlju, Đurđevdan, došao kao sluga.
   -Vučković, uz Babinsku Razuru u kojoj je sudelovao, Jugovo u Polimlju, Nikoljdan.
   -Gavrić, doselio se iz Degurića u oblasti iz iste familije, slavi Nikoljdan.
   -Pajići, predak se doselio kao majstor iz Pološnice u okrugu užičkom, slavi Aranđelovdan.
   -Čarapić, iz Rakara, slavi Đurđevddan, prizetio se u Marijiće.
   -Petrovići, Milovanovići i Petkovići su iz susednog Briježđa, sišli posle deobe u selu na svoja ranija imanja, Petrovići i Milovanovići slave Alimpijevdan a Petkovići Đurđevdan.
   -Rakići su iz Suvodanja od tamošnjih Rakića, došli na kupljeno imanje u Milijićima, slave Lučindan.
   -Banković, sveštenik je iz Gruže (Korićani), na imanju Petkovića, slavi Đurđic.
   U Selu Mionica je 76 kuća i 21-dna porodica.

   Zanimanje stanovništva.

   Mioničani se zanimaju poglavito zemljoradnjom i stočarstvom. Zanatima se ne odaju zbog obližnje varošice, a ne sele se nikuda, niti pak kuda idu u argaštinu.

   Pojedinosti o selu.

   -Selo Mionica je sastavni deo Mioničke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica, crkva i škola su u varošici. Groblje je zajedničko i pored stare crkve. Selo nema zajedničke preslave.

   Odgovori

5. 26. april 2013. u 23:42

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Mratišić, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.
   -Mratišić je na podnožju maljenskih ogranaka, pored sela Prijezdića. Selo leži po krajevima planinske korutine, čije je zemljišta dosta ravno, a seoske kuće su većinom po stranama onih bregova, koji zatvaraju ovu udoljinu. Na severnoj strani sela su: Tusto Brdo, Kosovo, Jabučje i Borak, visovi su goli i od krečnjaka, ispunjeni silnim vrtačama raznolikog pravca, položaja i oblika. Na južnoj je strani, odmah nad seoskim kućama, maljenska Čubrica, koja pošumljena posve strmo uzdiže se iznad sela. Na istočnoj strani diže se Rastova i odvaja selo od Bukovca i Krčmara. Sa zapadne strane jezerska kotlina otvorena je i ulazi u susedno selo Prijezdić.
   Ispod Rastova pruža se na sever slepa dolina Priorača i ona je na međi ovog sela i Bukovca, a ispod nje prostire se velika dolina od vrtača, poznatih pod imenom Šatkov Do, nazvan po Šatku iz porodice Milakovića. Ispod ove doline spušta se na sever od Prijezdića drugi do, poznat pod imenom Piljev Do, koji je isto tako slepa dolina.
   Izvora u selu je opšte malo. Na severnoj strani sela, po visovima i po dolinama nema nigde nijednog izvora. U sredini sela, ispod Grbovića kuća, nalazi se veliko Mratišansko Vrelo, koje izbija vrlo jako i okreće odmah ispod izvora jedan vitao i gradi Mratišansku Reku, koja, čim uđe u žabarsko Ždrelo, otpočne se zvati Žabarska Reka, a malo posle toga Lepenica. Sa ovog Vrela celo selo nosi vodu, a na reci poji se stoka i sa nje se odnosi znatna količina vode za piće.
   Šatkov i Piljev Do služi se i jezerima i barama, kojih ima dosta u tom kraju. Više Bjeluševića kuća, u padini Čubrice, u jednoj litičastoj steni, ima jedan do metar i po širok i nepristupačan otvor, iz koga, kad se po Čubrici tope snegovi ili kad tamo padaju jake kiše, ističe ogromna količina vode, što traje samo kratko vreme. Voda ovog izvora ili pećinskog otvora pada sa visine od 15 metara i otiče poširim koritom u Reku. Izvor se zove naročitim imenom Turonja.
   Zemlje i šume.
   -Mratišanske zemlje možemo po prirodi zemljišta podeliti na rečne i zemlje Šatkovog Dola. Rečne su zemlje tercijerne starosti, taložne i nanosne zemlje, bogate humusom, dobro ovlažene i osobito podesne za svaki usev, kao i za livade. Zemlje Šatovog Dola su krečuše, suve, posne, vrlo plitkog dna, podesne za strmna žita i voćnjake. Po Čubrici je vrlo malo ziratne zemlje.
   Što ima šume je na južnoj strani Čubrice, a na donjoj strani sela je ima posve malo. Šuma je od lisnatog drveta i ima je dovoljno za građu i ogrev, te se ne mora prikupljivati. U novije vreme otpočelo je pošumljavanje Ždrela, onog mesta do Žabara, gde reka otpočinje ulaziti u svoju klisurastu dolinu.
   Sve šume i ispusti po Čubrici su porodične zajednice. Svaka znatnija i starija porodica ima ovakve zajednice, koje zajednički upotrebljava. Takve zajednice su: Grbovići, Vuletići, Bjeluševići i Milakovići. Seoske su zajednice u šumi na Jabučju, Kosovu i nešto na Čubrici. Šatkovog Dola su zajednice oko Ždrela i ispod Prijezdića, prema Žabarima.
   Tip sela.
   -Mratišić je selo razbijenog tipa. Podeljen je samom rekom na dva dela: južni do planine, Gornji Kraj i severni Šatkov Do. Gornji je Kraj ispod planine i prema Prijezdiću, grupisan u tri džemata, gde je u svakom po jedna porodica. Šatkov Do je sav rasturen, gde se retko mogu videti 3-4 kuće zajedno, otuda što je novije naselje. Kuće u džematima su blizu, i skoro su spojeni i izmešani.
   U Gornjem Kraju su: Bjeleuši, Grbovići i Vuletići. U Šatkovom su Dolu: Boškovići, Milakovići, Jovanovići, Vukosavljevići, Solgići i Višnjići.
   U Mratišiću nema velikih zadruga, kao jedina poveća zadruga bila bi Grbovića od 29 čeljadi.
   Podaci o selu.
   -Mratišić prema haračkim tefterima iz 1818. godine imao je 12 domova sa 18 porodica i 47 haračkih ličnosti.
   Prema popisu:
   -1866. godine – 24 doma i 187 stanovnika.
   -1874. godine – 26 domova i 206 stanovnika.
   -1890. godine – 39 domova i 310 stanovnika.
   -1895. godine – 42 doma i 315 stanovnika
   -1900. godine – 50 domova i 335 stanovnika.
   Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 4,29 a procentni 1,76%.
   Ime selu.
   -Mada je selo Mratišić poslednjih desetina 18. veka i prvih desetina prošlog stoleća igralo znatnu ulogu u novijoj istoriji naših naroda, jer je dalo veliki broj znamenitih ljudi iz svoje sredine, ipak niko ne ume da kaže odkuda je ime selu.
   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
   -Svi stariji ljudi iz sela i susednih sela drže, da je ovo selo postalo kao zaselak susednog sela Prijezdića i prema tome je, po njihovom shvatanju, mlađe naselje. Starih porodica, za koje se ne bi znalo, odakle su se i kada doselile, u ovom selu nema.
   -Milakovići i Boškovići: Najstarija porodica ovog sela je Milakovića, doseljena je pred kraj 18. veka (a bih rekao sedamnaestog, op Milodan) iz Budimlje u Starom Vlahu od bratstva Milakovića. Milakovića kuća je mnogo zamrlo, a dosta ih se i iselilo iz sela; danas se zovu Milakovići i Boškovići, slave Đurđevdan.
   -Vuletići, doselili se u početku 18. veka (tako piše) iz sela Previša u Drobnjacima od bratstva Tomića, Oni su se naselili do Prijezdića i slave Đurđevdan. Vuletića porodica ima u Lnčaniku u Posavini.
   -Grbovići*: Posle Vuletića doselio se knez Grbo iz Nikšićke Župe, od bratstva Radulovića iz mesta Dragovoljića. Grbo je bio knez sa turskim beratom, pa je nakako odmah i ovde postao beratski knez i knez valjevske Kolubare. Od Grba su današnji Grbovići, slave Lučindan.
   *Grbovi potomci su znamenite vojvode i kneževi Prvog ustanka. Nikola, Luka i protojerej okruga valjevskog Steva Grbović, zatim, Milovan i Radovan, sinovi Nikolini i Luka sin Milovanov. Ovi Grbovići učestvovali su u svim ratovima za oslobođenje, tamo su isprozebli, izranjavani, došli kući i kod kuće pomrli. Sahranjeni su ili i u svom seoskom groblju, gde im i danas postoje spomenici, ili kod crkve krčmarske, koju su podigli za svog života i bili joj najveći priložnici. Protojerej Stevan umro je 1802. godine i njegovu grobnicu uzidao je u crkveni temelj njegov sinovac, znameniti vojvoda Milovan Grbović, kad je crkvu proširivao**.
   **Knez Milovan, proširujući crkvu u Krčmaru, setio se svojih zaslužnih predaka, sahranjenih kod iste crkve, pa podižući crkvu na njihovim grobovima, postavio je večiti spomenik, koji će trajati sve dokle ime našeg naroda postoji. Tom prilikom, priča čiča Jovica iz Golupca, setio se i samog sebe, pa je i sebi, predviđajući skoru smrt, spremio grobnicu u istoj crkvi. Nezahvalni potomci, kao i još nezahvalniji predstavnici slobodne Srbije, za koju je šest Grbovića svoju krv prolilo i svaje živote dalo, nisu našli za potrebno da ga sahrane, gde je želeo, nego su ga sahranili izvan crkve, da mu voda pose 25 godina izbacuje kosti na površinu i da mu popovski predstavnici ruše i poslednji trag ono malo zlehudog spomenika, da ne bode dinastijske oči. I tako knezu Milovanu, vitezu od Užica, Vidina, Beograda, Čučuga i Mišara danas se ne zna ni gde mu je grob, priča ljutito čiča Jovica iz Golupca a ogorčeno piše Ljuba Pavlović.
   -Bjeleuši, doseljeni pred Kočinu Krajinu iz Bjeleuše u Starom Vlahu, kamo su opet došli iz Drobnjaka pod prezimenom Brankovići, slave Đurđic.
   -Jovanovići iz Šatkovog dola su iz Robaja od porodice Dragojevića, slave Đurđevdan.
   -Vukosavljevići su se doselili oko 1850. godine iz Maoča u Polimlju, slave Nikoljdan.
   -Solgići su iz Štitkova u Starom Vlahu, predak se doselio kao sluga uz Babinsku Razuru, slave Nikoljdan.
   -Višnjići su iz Toči u Polimlju, predak se doselio kao sluga uz Babinsku Razuru, slave Nikoljdan.
   U Mratišiću je 50 kuća od 8 porodica.
   Zanimanje stanovništva.
   -Mratišanci se zanimaju svima privrednim radnjama, kojim i ostali seljani ove oblasti. Glavna zanimanja su zemljoradnja i voćarstvo. Voćarstvu se osobito pažnja poklanja i nema nijednog sela u okolini, da ima bolji izbor u vrstama raznolikog voća, nego što je ovde i u Prijezdiću. Stoke drže dosta, a naročito ovaca, Zemlja ime daje dovoljno sredstava za život, prema čemu seljaci ovog sela dolaze u red imućnijih seljaka ove oblasti. Nigde se ne sele, ali i ako mnogi znaju po kakav zanat, isključivo ga rade po selu i najbližoj okolini.
   Pojedinosti o selu.
   -Mratišić je sastavni deo Krčmarske opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u Bukovcu, škola i crkva u Krčmaru. Groblje je zajedničko i u sredini sela, u blizini Vrela. Selo preslavlja Spasovdan.

   Odgovori

6. 29. april 2013. u 00:12

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Nanomir, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.

   -Nanomir je na severnoj strani od Donjeg Mušića, sa leve strane puta Mionica-Bogovađa. Zemljište ovog sela je neravno i posve strmovito. Bregovi nisu visoki, plećati su, ali su im strane vrlo strme. Seoske kuće su po plećima ovih bregoa. Najzanatnija uzvišenja u selu su: Kremenice do Donjeg Mušića, Kostojevac do Vračevića i Podvodnice u sredini sela.
   Izvora u selu ima dosta, narod se služi izvorskom vodom i vodom rečice Nanomirice, koja izvire pod Kostojevcem i postaje od tri jaka izvora. Ova rečica jedina je tekuća voda u selu i ona je u početku bogata vodom, dokle teče kroz seoske šume, ali čim izađe iz sela, nestaje joj vode i teče suvim koritom kroz Donji Mušić i utiče u Toplicu pri njenom izlazu iz markovačkog ždrela.

   Zemlje i šume.

   -Ziratne su zemlje dalje od kuća po bregovina i njihovim padinama, kao i niz reku Nanomiricu. Zemlje su smolne, po plećima brda peskovite, vrlo rodne, a oko rečice ima dobrih livada. Uopšte je zemlje ziratne malo, s toga što je celo selo pošumljeno.
   U selu ima dosta šume. Šume su od lisnatog drveta. Sav Kostojevac je pod šumom, samo ne krupnom već sitnom. Kostojevac je ranije bio pod takvom velikom šumom, da ga već 1827. godine Joakim Vujić, prolazeći kroz njega, naziva planinom. Po celom selu ima šume na svakom kraju u tolikoj meri da su gotovo 2/3 sela pošumljeno a samo 1/3 ziratne zemlje. Zajednička seoska šuma je Grdanovica do Virovaca, a zajedniče šume na Podvodnicama, Kremenici i do Strmova.

   Tip sela.

   -Nanomir je malo selo razbijenog tipa. Seoske su kuće grupisane u 4 grupe. U svakoj grupi ima po nekoliko vrlo bliskih kuća međusobno udaljenih po 200-400 metara. Ovi džemati su raspoređeni oko izvora na plećima kostojevićkih bregova i zovu se: Keserovići, Đapići i Ciganski Krajevi.
   U Keserovićima su: Milentijevići, Kovečavići, Ilići i Ninkovići a Đapića su: Milanovići, Vasiljevići, Jovanovići, Matići i Radovanovići.
   U selu nema zadruga.

   Podaci o selu.

   -Nanomir je 1818. godine bio spojen sa Donjim Mušićem a već 1822. godine javlja se kao zasebno naselje.
   Po haračkim tefterima iz 1822. godine u selu je bilo 11 kuća sa 12 porodica i 31-nom haračkom ličnosti.
   Prema popisu:
   -1866. godine – 14 domova i 91 stanovnik.
   -1874. godine – 19 domova i 96 stanovnika.
   -1884. godine – 21 dom i 113 stanovnika.
   -1890. godine – 31 dom i 180 stanovnika.
   -1895. godine – 25 domova i 156 stanovnika.
   -1900. godine – 33 doma i 220 stanovnika.
   Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 4,29 a procentni 3,17%.

   Ime selu.

   -Ime selu došlo je od rečice Nanomirice. Imena džemata su porodični nazivi.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -Nanomir je novo selo, ranije je bio zaselak Donjeg Mušića, nekadašnje Toplice. Nanomir je do 1820. godine bio u vezi sa starim selom i tek tada se odvojio kao zasebno naselje. Zajednicu ovog sela sa Gornjim i Donjim Mušićem možemo videti na pojedinim imanjima, koje Mušičani od starine imaju po ovom selu.
   -Đapići, Milanovići i Ninkovići: Prva porodica, koja je osnovala selo bili su Đapići čije je prezime zaostalo do danas kao džematsko ime, doseljeni su u prvom austrijskom ratu iz Nikšićke Župe od iste porodice, od koje su i golupski Vuletići. Đapići se zovu još i Milanovići i Ninkovići, svi slave Lučindan. U Ninkoviće se prizetio jedan Užičanin iz Godečeve i izgubio i slavu i prezime.
   -Keseri, Milentijevići, Kovačevići i Ilići: Posle drugog austrijskog rata sišli su Keseri iz Golupca, sela ove oblasti, od tamošnjih Kesera (Maksimovića) i neki se ovde zadržali a neki spustili u Tamnavu. Keseri su: Milentijevići, Kovačevići i Ilići, slave Đurđevdan.
   -Vasiljevići su se doselili u Prvom ustanku iz Mrčića, u okrugu užičkom, slave Đurđic, njihov predak je došao kao sluga.
   -Jovanovići su iz Kadijine (Kadine) Luke od tamošnjih Miškovića, prešli posle Drugog ustanka na gotova imanja, slave Aranđelovdan.
   -Matići, skorašnji doseljenik iz Komanica, sela ove oblasti, došli na kupljeno imanje, slave Sv. Dimitrija.
   -Radovanovići su skorašnji doseljenici iz Virovaca u okolini, prizetio se u Kesere, slavi Đurđic.
   U Nanomiru je, bez Cigana-Roma, 23 kuće i 7 porodica.

   Zanimanje stanovništva.

   -Nanomirci se zanimaju zemljoradnjom i ostalim privrednim poslovima, kojima i susedni seljaci. Ne idu nigde izvan sela a nerado izučavaju zanate i njima odaju.

   Pojedinosti o selu.

   -Nanomir je sastavni deo Donjo-topličke opštine u Srezu Kolubarskom. Sudnica i škola je u Donjoj Toplici, crkva u Markovoj Crkvi. Groblje je zajedničko i u sredini sela. Preslava je Prvi dan Duhova.

   Cigani-Romi.

   -Cigani ovog sela podeljeni su u dva dela, prvi su na Predvodnicama, a drugi na Kostojevcu; prvi pored puta Bogovađa-Mionica, a drugi na okružnom putu Slovac-Gornji Milanovac. Na Podvodnicama su 4 kuće stalno nastanjenih sa kućama, kakve se nalaze i kod susednih seljaka, sa okućnicama nešto malo manjim, nego što ih imaju seljaci. Na Kostojevcu je 6, opet, stalno nastanjenih, ali sa kućama primitivnim, više nalik na čerge i kljetarice, nego na prave kuće. Prvi su zanatlije, kovači i svirači, a drugi su samo zemljodelci, koji rade sebi i drugima, a retko koji se bavi i sviračinom. Svi su pravoslavne vere, prvi slave Nikoljdan a drugi Sv. Petku; prvi su doseljeni u tursko doba iz Morave, a drugi pre 10 godina iz mačvanske Bele Reke.

   Odgovori

7. 30. april 2013. u 22:28

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Osečenica, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.

   -Osečenica je na severnom podnožju planine Maljena između Briježđa i Krčmara. Zemljište ovog sela je visoravan ili planina. Visoravan je krečnjačka, puna vrtača i dolina, koje su ili kamenitog dna ili zadnivene crvenicom. U vrtačama zadržava se i voda, i to su seoska jezera. Planinski kraj je u Maljenu u uvalama između pojedinih brda, Visoravan je ograđen brdima: Lokvom, Krivim Stranama, Radičevcem, Očkom i Jezdincem, a sa zapadne strane otvorena je i vezana za Golupsko Polje. U planini su glavniji visovi: Orlovac, Stražara, Vis i dr.
   Izvora je u planinskom kraju dosta, a glavniji izvori su: Sige i Sušica u Subotićima. Na celoj visoravni, koja je pola sela ima samo četiri izvora: Ivanovac i Uglješevac u Vujićima, Bunar u Raševićima i Pjetlovac, po dnu sela do Briježđa. Iz Maljena između južnog dela Krčmara teče Manastirica ispod crkve sastaje se sa Krčmarskom Rekom, odakle kao Manastirica ide na istok kroz selo. Obale Manastirice su pravi krš, dolina je puna nanosa i gotovo nijedne podesne lučice nema. Na Visoravni, ispod Radičevca, izvire rečica Sušica i teče na sever do Raševića, pa kad primi vodu od Bunara, ne presušuje i tako teče do svog ponora pod visom Debelim Cerom iznad Tolića. Seljaci s visoravni pored izvorske vode služe se jezerskom i barskom vodom, kao i vodom sa svojih bunara, koje kopaju po njivama u vidu cesterni.

   Zemlje i šume.

   -Najlepše su ziratne zemlje do Golupca, a tu su najbolje i livade i ziratnice. Zemlje su suviše posne, suve, krečnog i plitkog dna, s toga se moraju češće natirati, pa da budu rodne. Subotići imaju dobrih zemalja oko krčmarske crkve i pri stavama reka, a to su najrodnije zemlje ovog sela, koje se ne moraju mnogo nagnojavati, jer rađaju dobro i na njima uspevaju svi usevi. Po visoravni u Bunčevici su osobito dobri suvati, a najlepši su na Maljenu po Stražari i Kraljevom Stolu. Najlepše livede ovo sela su Kaluđerske bare na Maljenu, gde gotovo svaki seljak ima svoje zakose i uz njih zabrane i ispuste.
   Po visoravni je vrlo malo šume, a gotovo se može reći da je i nema. Bunčevica, koja je do skoro bila pod šumom, Krive Strane i Lokva su goli krševi i svojim stenjem zasuše i ono malo zemlje, što je imalo vrednosti. Što ima šume, to je u planini. Po selu je šuma lisnatog drveta, a oko bara i dalje su četinarske šume. Maljen, osim zakosa i po Stražari rasturenih pojedinačnih njiva, sav je seoska zajednica i celo selo na njega polaže pravo i njime se koristi. Na visoravni Krševi: Bunčevica, Krive Strane i Lokva su opet seoska zajednica, gde pojedinačnih zajednica nema, mada po neke porodice polažžu nekakvo zajedničko pravo na pojedine krajeve u planini.

   Tip sela.

   -Osečenica je selo razbijenog tipa. Manastirica je podelila selo na dva dela, na krečnjačku visoravan i planinu. U planini je džemat Subotića, a na visoravni su džemati Raševići, Bogdanovići, Vujići i Tomići. Džemati su razdaleko jedan od drugoga tako od Subotića do najbližih Bogdanovića ima više od dva kilometra, a od Bogdanovića do Raševića nema ni 50 metara, gotovo su pomešani. Kuće po džematima su vrlo blizu i one su po stranama brda, po stranama vrtača ili kakvih dolova.
   U Subotićima su: Subotići, Stankovići i Bogdanići. U Bogdanovićima su Bogdanovići. U Raševićima: Raševići, Petrovići, Baštići i Milivojevići. U Vujićima: Matijevići (Vujići), Živanovići, Pejići, Rulići, Ješići, Mitrići, Sandići (Vojinovići) i Radovići. U Tomićima su: Tomići, Jelići, Vojinovići i Antići.
   U selu ima nekoliko omanjih zdaruga, ali broj čeljadi u tim zadrugama ne prelazi 20 duša. Poveće zadruge su: Vujića (dve), Petrovića, Bogdanovića, Tomića i Baštića.

   Podaci o selu.

   -Prema spisku sela valjevske eparhije iz 1735. godine Osečenica je imala 13 domova. Osečenica je po haračkim tefterima iz 1818. godine imala 36 domova sa 47 porodica i 89 haračkih ličnosti.
   Prema popisu:
   -1866. godine – 73 doma i 601 stanovnika.
   -1874. godine – 91 dom i 691 stanovnika.
   -1884. godine – 102 doma i 833 stanovnika.
   -1890. godine – 124 doma i 883 stanovnika.
   -1895. godine – 133 doma i 902 stanovnika.
   -1900. godine – 139 domova i 954 stanovnika.

   Ime selu.

   -Za ime sela vezana je ova narodna priča. Priča se da kad je kuga prolazila kroz selo, sve “isjekla” i pokosila i da ljudi, kad su došli posle nje u ovo mesto, našli, sve što je bilo živo, “odsječeno”, te otuda i nazvali selo “Osječenica”, pa se i danas tako zove.
   Imena džemata su prezimenska, od rrezimena današnjih porodica.

   Starine u selu.

   1. Na visu Lokvi, iznad Manastirice za vreme 2. austrijskog rata ili kako seljaci kažu “rata princa Jevđenija”, bio je šanac (šarampov) i jedna mala karaula, u kojoj je bila neka vojnička posada sa zadatkom da čuva granicu, jer je selo tada bilo na granici Srbije.
   2. Kad je Srbija za vreme austrijskog provizorijuma bila podeljena na 18 vojničkih okruga, onda je selo postalo sedište hajdučkih kompanija za onaj kraj valjevskog okruga, gdeje stalno sedeo starešina hajdučkih četa i s toga se zvalo i varošicom.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -Osečenica ima veliku prošlost. I ona se nalazi u spisku sela okruga valjevskog iz 1737. godine pod gotovo istovetnim nazivom sa današnjim imenom. U selu nema starih porodica, za koje se ne bi znalo da su doseljene. Za vreme austrijske okupacije u selu su bile svega 4 porodice i za njih se drži da su osnovale selo, Vojinovići, Pejići, Vujići i Raševići.
   -Raševići, Jelići i Antići: Najstarija porodica ovog sela, koja je našla ovde još i starih porodica, koje su Turci docnije proterali u Tamnavu, jesu Vojinovići, poreklom iz nekakvog Vojina, jednog od onih Komaničana (Komana), koji se ovde zaustavio i stalno naselio. Vojinovići su i Jelići i Antići, slave Sv. Dimitrija.
   -Vujići, Živanovići, Rulići, Mitrići i Ješići: Posle Vojina doselili su se baš pred 2. austrijski rat dva rođena brata Vuja i Peja, koji su u srodstvu sa Nikićima i Lučićima u Bukovcu i Grbovićima u Mratišiću. Od Vuje su Vujići a od Peje svega jedna kuća, i onda, pa i danas nikad više od jedne muške glave u kući. Peja je na 50 godina posle svog dolaska zbog nemanja više muških potomaka doveo iz Župe dva svoja sinovca Živana i Jelesija (prozvanog Rula), te su Živanovići potomci Živanovi a Rulovi: Rulići, Mitrići i Ješići. Svi se danas u selu zovu Vijići i Živanovići i slave Lučindan.
   -Bogdanovići, Raševići, Baštići, Stankovići: Baš u isto doba, kad je Peja, u sporazumu sa Grbovićima, doveo svoje sinovce, doselili su se iz Drobnjaka iz sela Mljetička tri brata: Bogdan, Rade i Bašta sa svima svojim porodicama i po odobrenju Grbovića naselili su se u selu do Briježđa i oko Bunara. Od Bogdana su Bogdanovići, od Rada (Raše) Raševići , a od Bašte Baštići. Kad su se bili već namestili i kad su čuli, da im je zaostali brat Stanko umro, onda posle 5 godina dovedu i njegovu porodicu i nasele je preko reke u planini, to su današnji Stankovići. Bogdanovići i Raševići slave Jovanjdan, Baštići slave Đurđic, zbog toga što ima je kazala vračara da promene slavu, pa će im se držati muška deca, jer su im se dugo vremena slabo držala muška deca. Za Stankoviće se ne kaže koju slavu slave.
   -Subotići: U Kočinoj Krajini, baš pred rat, pop Dragoje Simović iz Krčmara, naseli na crkvenom imanju Šćepana i Riznu sa tri sina, doseljene iz Drobnjaka, od Kosorića. Pop Dragoje, nemajući muškog potomstva, uda svoju jedinicu kćer za Branka, prvog sina Šćepanovog i kao miraz dao mu svu crkvenu imovinu sa urednom tapijom i prenosom kod ondašnjih turskih vlasti, te tako i crkva krčmarska nije danas na krčmarskom već osečanskom ataru. Šćepanovi su potomci Subotići, kojih u selu pod ovim opštim prezimenom ima 29 kuća, slave Đurđevdan.
   -Bogdanić, uz Babinsku Razuru iz Kučina u Polimlju, slave Đurđevdan.
   -Radović se doselio iz Maoča, ne kaže se kada, i prizetio u Vujiće, slavi Lučindan.
   -Sandići su od Vojinovića, prozvat po babi, čijoj je kćeri došao u kuću, a prizetio se u Vujiće, ne kaže se kada, slavi Lučindan a svoju slavu napustio.
   -Tomići su doseljeni iz Bijele Reka u Starom Vlahu, kad je pop Leonteje naselio Šćepana i Riznu, njihov predak se naselio u kraj sela, na imanje koje mu je selo dalo na Jezdincu do Robaja, slave Nikoljdan.
   U Osečenici je 136 kuća od 7 porodica.

   Zanimanje stanovništva.

   -Osečanci se zanimaju svima privrednim poslovima, kojim i susedni seljaci u oblasti. Glavna su zanimanja zemljoradnja, voćarstvo, prodaja i prerada građe. U ovom selu postoji veštačka stružnica, s toga su seljaci obučeni u ovom poslu i rade ga izvan svoga sela. No kako je zemlja suviše posna, veći deo stanovništva se izeljava ili pojedinci još ranije šalju svoju decu na zanate, u trgovinu i državvnu službu, pa ih posle i ne vraćaju.

   Pojedinsti u selu.

   -Osečenica je sastavni deo Briježđanske opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u Briježđu, a škola i crkva u Krčmaru. Groblje je podeljeno po džematima, a tako isto i preslava.

   Odgovori

8. 1. maj 2013. u 23:09

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Paštrići (danas Paštrić), opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.

   Paštrići su na obema obalama Ribnice, baš pri njenom izlasku iz klisure. Kuće sa leve strane reke su po plećima pojedinih visova i padinama, što se spuštaju reci, a kuće sa desne strane reke su uz Kaoni Potok, pored samog potoka sa jedne i sa druge strane, pa sve do izvora njegovog. Brda su sva od sekundarnog krečnjaka, a ravnica do Mionice je od tercijernih šljunkova. Selo ima ravnice i brda, ali kako su brda visoka, strma, bez puta, i ovo selo je jedno od brdskih sela valjevske Kolubare. Glavnija su uzvišenja: Rujeva Stijena, Crepan sa leve strane reke, Vlahovo, Kremenica i Brdo sa desne strane.
   Izvora ima dosta. Najglavniji su: Stublina, Izvorac, Školska Česma i Sokolina, jako vrelo koje izbija u koritu same reke. Pored reke, koja teče u pravcu severnom kroz neprohodan tesnac, jedina je tekućica Kaoni Potok, koji dolazi sa istoka od Boljkovca, seoskog visa iznad Popadića. Kaoni je Potok kratak, pun izvoraca, retko presušan i na plavi seoske kuće, s toga što mu je pad mali i što teče većinom kroz seoska imanja.

   Zemlje i šume.

   -Paštrićske zemelje dele se na ribničke i brdske. Ribničke zemlje su u ravnici ispod sela, do Mionice. To su nansone zemlje, peskovite i suhe, ali su pri tome rodne. Ceo ovaj kraj, vezan za mionički Lubenin, zove se Suho Polje. Ovde su uglavnom i seoske livade i pašnjaci, mada su bolje uz Kaoni Potok, koji jače navodnjava svoje njive od reke Ribnice. Uz Ribnicu, ukoliko teče kroz ovo selo, osim crkvenih i školskih luka kod crkve, nema nigde ni jednog jedinog više palučka. Brdske zemlje su u vrtačama, dosta rodne, osobito kad se češće natiru. Najviše je ovih zemalja u Rujevoj Stijeni, Brdu i Kremenici, kuda su vrtače velikih dimenzija i zadnivene.
   Paštrići su pošumljeni. Ceo južni kraj sela je u šumi, koje ima dosta za svakovrsnu upotrebu. Najveći deo šuma je svojina crkve u Ribbnici, a to je skoro polovina sela po prostoru. Šumski krajevi zovu se: Gajevi, Podrumine i Prnjavor. Uz Ribnicu su gole stene, ispunjene okapinama, čukama i platnima, pešerima i pećinama raznovrsnih oblika i dimenzija, nad kojima se podižu crkvene šume. Ispod crkvenih Gajeva i selo ima svoje Gajeve, koji su neobično očuvani i vezani za tolićske i briježđanske Gajeve. Pojedini krajevi sela imaju svoje zajednice po raznim visovima, kojima se sami služe, mada su u opšttinske knjige unete kao seoske zajednice.

   Tip sela.

   -Paštrići su selo razbijenog tipa. Selo je izdeljeno na džemate. Kuće su po džematima, udaljene jedna od druge od 20 do 100 metara, a džemati od 50 metara do kilometar. Glavniji džemati su: Prnjavor oko crkve, Crepani i Rečani.
   U Prnjavoeu su Kostići, u Crepanima: Stepanovići, Simovići, Matijevići, Pavlovići (Savići), Ristovići i Palavestrići. U Rečanima: Petrovići, Rogići, Živkovići, Mijailovići, Mićanovići, Jojići, Petrovići-2, i Rudići.
   U Paštrićima ima dosta zadruga, mada danas nisu tako velike, kao što su nekada bile. Veće zadruge su: Stepanovići, Matijevići, Ristovići (dve kuće) i Pavlovići.

   Podaci o selu.

   -Paštrići su prema haračkim tefterima iz 1818. godine imali 26 domova sa 32 porodice i 77 haračkih ličnosti.
   Prema popisu:
   -1866. godine – 42 doma i 289 stanovnika.
   -1874. godine – 44 doma i 326 stanovnika.
   -1884. godine – 51 dom i 348 stanovnika.
   -1890. godine – 56 domova i 389 stanovnika.
   -1895. godine – 55 domova i 399 stanovnika.
   -1900. godine – 63 dom i 438 stanovnika.
   Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 5,09 a procentni 1,33%.

   Ime selu.

   -Za ime selu vezana su ova dva narodna tumačenja:
   1. Jedni drže da je ime selu donela prva porodica doseljena iz Paštrovića u Dalmaciji, pa je od imena Paštrovići došlo skraćeno ime Paštrići.
   2. Drugi drže da je ime selu došlo od sela Paštrića, koje se nalazi i skadarskoj kazi, na reci Drimu i da ga je donela najstarija porodica u selu, koja se doselila iz toga mesta.
   Imena džemata su po mestu naseljenja. Prnjavor je ime, što je naselje na zemljištu starog manastira. Crepani što su na visu Crepani, za koji se drži da je na njemu građana cigla i crep a ime Rečani što je pored potoka i reke Ribnice.

   Starine u selu.

   -Od seoskih starina na prvom mestu vredi pomenuti crkvu Ribnicu na reci Ribnici, pod brdom Vlahovom. Crkva je u klisuri, pred ribničkom pećinom na desnoj obali reke. Stare crkve nema, ona je porušena pre 15 godina, i umesto nje podignuta je jedna mala drvena kapelica. Ova crkva je bila ranije i u tursko doba opštežiteljni manastir, a kao takvu pominje je u 1827. godini Joakim Vujić. Crkva i danas ima svoje veliko imanje, i na njenom zemljištu okolna sela su podigla lepu zgradu za osnovnu školu. Nikakvih drugih znamenitosti nema ova crkva, osim što je kod nje, sa leve strane oltara, sahranjen knez Raka Tešić, najveći ktitor ove crkve. Crkva je nekoliko puta paljena i opravljana, a poslednji put je popravljena 1820. godine. I nju su Turci spalili 1788. godine, kad su bile popaljene i druge manastirske i svetovne crkveu okrugu valjevskom.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -U selu postoji predanje da je staro selo bilo na Crepanu, gde je uglavnom i danas najstariji deo sela, a tvrdi se da je selo u dva puta zbog turskog napada na manastir pljačkano i rastureno. Po narodnom predanju, a u vezi ove zabeleške, kad je prvi put građena crkva (1518. godine), selo je rastureno pred kraj 16. veka a osnovano posle 100 godina, pred kraj 17. veka.
   -Palavstrići: Prva porodica, koja se naselila u selu, jesu današnji Palavestrići, doseljeni pred kraj 17. veka sa nekoliko srodnih i nesrodnih porodica iz Stare Srbije, iz okoline Skadra, po njihovom pričanju, iz sela Paštrića. kad je Mahmud-paša Bušatlija zapalio crkvu, tada je i selo popalio i njegove porodice razjurio, od kojih se jedina vratila Palavestrića, a ddruge se odselile u Srem i beogradsku nahiju. Palavestrići slave Nikoljdan.
   -Matijevići, predak se dosleio iz Čajetine u Starom Vlahu uz Kočinu Krajinu, slavi Lučindan.
   -Živkovići (i Petrovići) su došli iz Branežnice kod Čajetine u Starom Vlahu, takođe uz Kočinu Krajinu, naseljeni prvi u Kaonom Potoku, slave Đurđevdan.
   -Simovići i Stepanovići: U Prvom ustanku sišli su iz Godljeva dva brata, Simo i Stepan kao radnici i doveli svoje porodice. Od Sime su Simovići, a od Stepana Stepanovići, slave Jovanjdan.
   -Ristovići su doseljeni iz Oasta od porodice Papića u Komanicama, ne kaže se kada, slave Lazarevdan.
   -Pavlovići (Savići) doselili su se iz Paramuna-okruga užičkog, ne kaže se kada, slave Đurđic. Predak im je došao kao sluga i prizetio se u Palavestriće.
   -Gagići su doseljeni iz Stapara-okrug užički, ne kaže se kada, slave Jovanjdan. Gavrilo (Gaga) doselio se kao majstor, pa je posle preveo i porodicu.
   -Jojići su iz Kuča u Crnoj Gori, slave Nikoljdan.
   Noviji doseljenici su:
   -Mijailovići, doselio se oko 1870 godine iz Popadića od tamošnjih Mijatovića, slave Jovanjdan.
   -Mićanovići su iz Klinaca, mati ga dovela a očuh ga usinio na svoje imanje, slave Đurđevdan.
   -Petrovići 2 su iz Ševrljuga-okrug užički, predak došao kao sluga, pa se prizetio u Živkoviće, slave Mratindan.
   -Rudići su iz Briježđa od porodice Udovičića, došao ženi na imanje, slave Alimpijevdan.
   -Kostići: U Prnjavoru su 7 kuća Kostića, koje je iguman Sofronije Popović 1809. godine doveo iz svog meta, iz Džurova u Polomlju i ovde naselio. Naseljeni su na crkvenom zemljištu i kod njih nisu još prečišćeni pojmovi o svojini, jer i danas duhovne vlasti polažu pravo svojine na zemljišta, na kojima su im imanja, kuće i okućnice. Oni su usred šume iznad Pećine, a dve su kuće skoro prešli na desnu obalu reke i nastanile se u drugom delu crkvenog zabrana. Kostići slave Nikoljdan.
   U Paštrićima je danas 59 kuća od 13 porodica.

   Zanimanje stanovništva.

   -Paštrićani se zanimaju zemljoradnjom i voćarstvom. Za gajenje stoke nemaju tako podesnih uslova kao seljani donjih kolubarskih sela, ali drže dosta sitne stoke, svinje, koze i ovce. Zanate retko uče, ali se još ređe sele iz svog sela.

   Pojedinsoti o selu.

   -Paštrić je sastavni deo Mioničke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u varošici Mionica, a škola i crkva u selu, u Ribnici. Groblje je podeljeno po krajevima. Selo nema zajedničke preslave.

   Odgovori

9. 2. maj 2013. u 21:18

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Planinica, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

   Položaj sela.

   -Planinica je na tromeđi valjevskog, užičkog i rudničkog okruga, na kosama i kosannicama planina Maljena i Suvobora i na obema obalama Planiničke reke ili Paklešnice. Zemljište je planinsko i brdovito. Seoske kuće su po uvalama maljenskih i suvoborskih kosa ili po plećima nižih kosanica. Seoskih kuća nema po dolinama rečica i potoka. Bregovi i brda su kameniti, njihove padine krševite i vrlo strmenite i vrlo teške za saobraćaj. Gornji maljenski visovi kao i suvoborski, sastavljeni su od serpetinskih stena, a donji su od sekundarnog krečnjaka s tipskim vrtačama.
   Izvora ima u izobilju. Svaki kraj sela ima svoj izvor, a gotovo svaka kuća, kao i po susednom Gornjem Lajkovcu, ima ispred svoje kuće po česmu, kojom se služi za svakodnevnu domaću potrebu. Izvori su nepresušni i grade potočiće, koji silaze reci Paklešnici, koja ide kroz sredinu sela od istoka na zapad i deli selo na dva podjednaka dela. Granica sela na tromeđi zove se Rior a najviši vis na njemu Grab ispod koga izvire vrlo jaka reka pod pod istim imenom i uliva se u Čemernicu, pritoku Zapadne Morave.

   Zemlje i šume.

   -Zemljom je selo vrlo oskudno. Ziratna zemlja je po plećima brda do Gornjeg Lajkovca i Struganika, ali tako malo, da je svaka kuća prinuđena silaziti u ravnija kolubarska i ljiška sela i tamo tražiti zemlje za rad. Zemlje su krečne ili silikatne, prve posne, suve i nerodne, ako se redovno ne natiru, a druge opet peskovite, plitkog dna, navodnjene i dobre za suvate i ispuste. Prve su zemlje jedino i zirate, a druga kose i pasu. Najlepše su livade po Rioru, Grabu i Orlovcu, srednjem delu Maljena.
   Planinica je tipsko šumsko selo. Maljenske šume su četinarske, a suvoborske od lisnatog drveta i zauzimaju vipše od 2/3 sela. Po planinama i po padinama pojedinih brda, starije porodice imaju svojih džematskih i porodičnih zajednica, koje zajednički pasu, seku ili daju pod zakup za žiropašu. Seoske su zajednice po Suvoboru do Baha i Maljenu do Grnjeeg Lajkovca.

   Tip sela.

   -Planinica je osobiti primer starovlaškog sela. Kuće su po džematima i svaki džemat predstavlja po jednu ili više porodica. Džemati su udaljeni jedan od drugog od 150 do 500 metara, a kuće 20 do 150 metara. Glavniji su džemati: Orlovčari, Kobasice, Lozanjci i Ibrani.
   U Orlovčarima su: Marinkovići, Jankovići i Petkovići. U Kobasicama su: Topalovići, Milinkovići, Uskokovići, Popovići i Matići. Lozanjci su Mijailovići. Ibrani su: Ćirovići, Božovići, Petrovići, Antonijevići, Ješići i Panovići.
   U selu je dosta razvijen zadružni život. Najveća je zadruga Ćirovića a osrednje su: Jankovići, Ćirovići, Božovići i Uskokovići.

   Podaci o selu.
   -Planinica po haračkim tefterima iz 1818. godine imla je 15 domova sa 27 porodica i 64 haračkih ličnosti.
   Prema popisu:
   -1866. godine – 45 domova i 422 stanovnika.
   -1874. godine – 53 doma i 446 stanovnika.
   -1884. godine – 65 domova i 520 stanovnika.
   -1890. godine – 70 domova i 544 stanovnika.
   -1895. godine – 75 domova i 544 stanovnika.
   -1900. godine – 76 domova i 546 stanovnika.
   Godišnji priraštaja stanovništva je od 1866. godine 2,96 a procentni 0,64%. gde je stalno veći broj ženskih nego muških stanovnika.

   Ime selu.

   -Za ime selu narod drži da je došlo što je selo planinsko i što je nekada bilo malo, daleko manje nego danas.

   Starine u selu.

   1. Po Grabu i onom kraju Riora, koji je nagnut Zapadnoj Moravi, odavno su vađene bakarne rude. Po tim mestima i danas se nalaze ostaci starog rudarstva: zidine nekadašnjih građevina, stari potkopi, šlaknje (topioničke zgure) i nekadašnji rudarski alat. I u novije doba u nekoliko puta otpočinjano je na istom mestu vađanje bakarnih i hromovih ruda, pa je napušteno.
   2. U doba austrijkse okupacije ovih krajeva Planinica je bila pogranično mesto i imala svoju karaulu, u kojoj je sedela hajdučka posada. Ta karaula je bila na Grabu, u blizini današnjih rudnika. Kod Langera selo je zapisano Blaniniza sa 6 hajdučkih kuća i 5 časova daleko od Valjeva.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -Planinica ima svoju veliku prošlost. Iako se već zna da je postojala u početku 17. stoleća, njena starost je veća. Porodice ovog sela, iako sve doseljene, mnogo su starije nego austrijska okupacija. Selo je osnovala porodica Kobasica, čije se ime očuvalo kao džematsko. Kobasice zovu drukčije i Ibranima i doseljeni su iz Stare Srbije, iz okoline Peći sa reke Ibra još u početku 17. stoleća. Po pričanju starijih doselile su se dve porodice i prva se naselila u Potoku, a druga na Brdu do Struganika.
   -Kobasice i Ibrani su: Marinkovići, Jankovići, Petkovići, Matići, Ćirovići, Božovići, Petrovići, Antonijevići i Ješići, i svi slave Veliku Gospojinu.
   -Uskokovići su poreklom iz Štitova u Starom Vlahu, a doselili su se posle austrijske okupacije, pre Kočine Krajine, slave Nikoljdan. Ima ih u Starom Vlahu Bijeloj Reci i Močiocima i Užicu.
   -Lazanjci-Mijailovići, doslelili se uz Kočinu Krajinu iz rudničkog sela Loznja, slave Savindan.
   -Popovići, doslelili se u Prvom ustanku iz Jezera u Drobnjacima, predak im je bio sveštenik, slave Đurđevdan.
   -Milinkovići su skorašnji doseljenici iz Vrbova u Polimlju, slave Sv. Proroka Jeremiju.
   -Topalovići, doseljeni uz Kočinu Krajinu od požeškog Glumča, slave Cara Konstantina i Caricu Jelenu.
   -Panovići su poreklom iz Drenove u Plimlju u vreme Babinske Razure i prizetio se u Kobasice, slave Veliku Gospojini.
   U Planinici je 74 kuća od 7 porodica.

   Zanimanje stanovništva.
   -Planiničani se zanimaju zemljoradnjom, stočarstvom i voćarstvom. Zemljoradnja donosi slab prinos, pa im nije moguće podmiriti redovne potrebe, s toga su svi seljaci prinuđeni silaziti u ravnija sela i tamo uzimati zemlje pod zakup ili kupovati i na njima zasejavati pojedine useve, nebi li se tako našlo što im je potrebno za ishranu. Stoke, naročito sitnije, drže dosta, leti je drže po maljenskim i suvobirskim suvatima, zimi kod kuće, a s proleća izgone u donja sela. Nešto rđava zemlja, nešto nemanje potrebne zemlje za useve i ispašu stoke, nagoni seljake na stalno iseljavanje u donja sela, što naročito biva posle deoba u selu, kad se uvek po jedna ili dve porodice stalno iseljavaju na svoja ranije pribavljena imanja po donjim selima. Otuda Planiničana ima u svakom selu u dolini Ljiga, koji redovno privlači i one koji su zaostali u selu. Planiničani se zanimaju i sečenjem građe, koju prodaju u mestu ili odgone na trgove u Valjevo i druga mesta po Šumadiji. Zanate rado izučavaju i gotovo svaki zna po koji zanat, koji radi ne samo u selu, nego i po okolini. Planiničani u materijalnom pogledu znatno su izmakli, imućniji su od susednih seljaka, te im stanje ne dopušta da se udaljuju iz sela kao nadničari i zanatlije.

   Pojedinosti o selu.

   -Planinica je sastavni deo Planiničke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica je u selu kod mehane, a škole i crkva u Ribnici. Groblje mje izdeljeno po krajevima. Selo preslavlja Spasovdan.
   U Planinici, na putu Valjevo-Čačak, poznat pod imenom “suvoborski put”, pod samim Suvoborom, ima mehana, koja je svojina jednog od Ćirovića.

   Odgovori

10. 3. maj 2013. u 21:28

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Popoadići (danas Popadić), opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik Republike Srbije i SANU.

    Položaj sela.

    -Popadić je na levoj obali reke Toplice, pri njenom izvoru, zemljište je neravno, pa ipak nije ni pravo brdsko, iako je od sekundarnog krečnjaka sa vrtačama. Seoske kuće su po padinama pojedinih vrlo strmenitih bregova i spuštaju se i u doline samih potoka. Znatnije uzvišice su: Goveđe Brdo, Padine, Boljkovac, Strmenac i Kamenitovac.
    Izvora ima dosta. Obično su izvori u dolinama pojedinih potoka, mali su i počešće presušuju. Najglavniji su seoski izvori Veliki Izvor i Stublina, ali pored izvora ima i bunara. Od tekućih voda su: Toplica, koja postaje po dnu ovog sela iz nekoliko izvora, poznatih pod imenom Vrujci; Gerić kojim se produžava Toplica i dolazi sa istoka od Gunjice; Kopljanica, koja dolazi sa juga iz Struganika i ne presušuje; Padinski potok i Boljevački Potok, seoski potoci, oba utiču u Kopljanicu i s njom zajedno u Gerić

    Zemlje i šume.

    -Seoske zemlje su ili brdske ili ravne. Brdske su zemlje posne, peskovite ili krečne i suve po vrtačama i dolinama; prve su odlične vinogradske zemlje, a druge su dobre za strmne useve. Razne su zemlje oko Toplice i nanosne, pa su vrlo dobre i za oranicu i za kosanicu. Najbolje su zemlje u potesu zvanom Pljiskavice.
    Šume ima malo. Što ima je privatna svojina pojedinaca u zabranima po Goveđem Brdu i Padinama. Seoske su zajednice Kamenarnice do Paštrića i Ribnice, gde se retko koje drvo zadržalo, i dobre su za seoske ispuste.

    Tip sela.

    -Popadić je selo razbijenog tipa. Seoske su kuće u džematima. Džemati su u dolinama potoka pribijeni pod strane seoskih brda. Džematkse su kuće rasturene i srednje rastojanje između pojedinih kuća je 60 metara, što čini da se u selu ne vide džemati, već postupno prelaze jedni u drugi.
    U Popadičima su: Tomaševići (Jovići), Tomići, Krdžići, Bojići, Paunovići, Gligorijevići, Mijailovići, Martinovići, Jevtići, Krstići, Arsenijevići, Pavlovići, Trišići, Milinkovići, Nenadovići, Obradovići, Šuškovići, Milosavljevići, Radivojevići, Vasiljevići, Dikići, Joksimovići, Rogonjići, Čolići, Savići, Ostojići, Madžarevići, Antonijevići i Srećkovići.
    U selu ima dosta zadruga. Najveća zadruga je Mijailovića sa preko 40 duša, a manje su Radivojevića, Jevtića, Paunovića i dr.

    Podaci o selu.

    -Popadić je prema hračkim tefterima iz 1818. godine imao 37 domova sa 50 porodica i 122 haračke ličnosti.
    Prema popisu:
    -1866. godine – 54 doma i 462 stanovnika.
    -1874. godine – 56 domova sa 465 stanovnika.
    -1884. godine – 67 domova i 559 stanovnika.
    -1890. godine – 79 domova i 646 stanovnika.
    -1895. godine – 90 domova i 669 sranovnika.
    -1900. godine – 92 doma i 692 stanovnika.
    Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 6,50 a procentni 1,17%.

    Ime selu.

    -Otkuda je ime selu, nepoznato je.

    Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

    -Po pričanju starijih ljudi Popadić je staro selo. Selo su osnovale porodice:
    -Krstići i Trišići (Milinkovići, Nenadovići, Radivojevići, Vasiljevići, Savići, Antonijevići i Madžarevići). Za obe porodice ne zna se da su doseljene, već se smatraju kao starinci. Krstića je danas jedna kuća, a nekad ih je bilo vrlo mnogo i njihove kuće su bile u sredini sela po Padinama, gde je i danas najstariji deo sela. Krstići slave Lučindan. Trišići su pored Krstića od starine, ali kako ih ima dosta kuća, to su se po vremenu i udaljavali sa svoga mesta i popremeštali u druge krajeve sela. Trišićima su srodni: Milinkovići, Nenadovići, Radivojevići, Vasiljevići, Savići, Antonijevići i Madžarevići (nazvati po pretku što je ratovao 1848 potivu Madžara), ima ih 25 kuća i svi slave Jovanjdan.
    -Kiselice (Mijailovići, Paunovići, Gligorijevići i Martinovići) su po vremenu naseljenja najstariji, koji su od berkovačkih Kiselica i prvo doseljeni u Berkovce, pa posle prešli u Popadić. Kiselice su: Mijailovići, Paunovići, Gligorijevići i Martinovići, svi slave Jovanjdan.
    -Krstići, Jevtići, Bajići i Krdžići. Uz Kočinu Krajinu doselila su se iz Drobnjaka u Crnoj Gori dva brata, jedan se prizetio u Krstiće i primio njihovu slavu, a drugi se naselio u selu pored Kiselica; od prvog su Jevtići i slave Lučindan, a od drugoga su Bajići i Krdžići i slave Đurđevdan.
    -Tomići, doselili se uz Kočinu Krajinu iz Čajetine u Starom Vlahu, naselili se na Krstića imanje, slave Lučindan.
    -Šuškovići, Obradovići, Milosavljevići i Joksimovići, uz Kočinu Krajinu izbegla je iz Crne Gore od bratstva Martinića porodica od četiri brata i naselili se u Popadiću pod imenom Šuškovići, kojima su potomci: Obradovići, Milosavljevići i Joksimovići, slave Sv. Petku.
    -Ostojići, doselili su se u Prvom ustanku iz Osata od iste porodice od kojih su komanički Papići i paštrićski Ristovići, slave Lazarevdan. Predak ime se doselio kao majstor.
    -Tomaševići su iz Rajkovića od tamošnjih Tomaševića, i predak se prizetio u Krstiće i primio njihovu slavu, Sv. Luku-Lučindan.
    -Dikići su iz Godečeva-okruga užičkog, ne kaže se kada, predak se doselio kao majstor, slave Nikoljdan.
    -Čolići dosenjeni, ne kaže se kada, iz Sevojna-okruga užičkog, slave Nikoljdan.
    Noviji doseljenici:
    -Rogonjići, otac im se doselio iz Paramuna-okruga užičkog, slave Jovanjdan.
    -Arsenijevići su od Udovičića iz Briježđa, došao ženi na imanje, slave Alimpijevdan.
    -Pavlovići su iz Bogdanice-okruga užičkog, doselio se kao majsor, ušao ženu u kuću, slave Nikoljdan.
    -Srećkovići su iz užičke Mionice, doselio se i kupio imanje, slave Nikoljdan.
    U Popadiću ima 92 kuće od 14 porodica.

    Zanmanje stanovništva.

    -Popadićani se zanimaju zemljoradnjom, voćarstvom i vinogradarstvom. Zemlja je neobično bogata i podmiruje sve životne potrebe, a tako isto imaju dovoljno hrane za stoku, koju ne drže u većoj meri. Voćnjaci se gaje kao i svuda, ali vinogradi ovog sela po mestu i načinu obdelavanja davali su, dokle su rađali, najbolje vino u okrugu valjevskom. I danas su Padine, Boljkovac i sve strane sela koje su, kao i selo, nagnute na istok sve pod vinogradima.
    Popadičani izučavaju lako zanate, odaju se trgovini, te s toga u ovom selu, na gornjo-milanovačkom putu, imaju pojedinci magaze i dućane, u kojima rade kolarski i kovački zanat ili se bave stalnom trgovinom. Nigde se ne sele iz sela.

    Pojedinosti o selu.

    -Popadići su u sastavu Gornjo-topličke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica u škola je u Gornjoj Toplici, a crkva u Ribnici. Groblje je izdeljeno a selo nema zajedničke preslave.

    Odgovori