Grad Loznica:
Banja Koviljača, Baščeluci, Bradić, Brezjak, Brnjac, Veliko Selo, Voćnjak, Gornja Badanja, Gornja Borina, Gornja Koviljača (do 1979. deo Banje Koviljače), Gornja Sipulja, Gornje Nedeljice, Gornji Dobrić, Grnčara, Donja Badanja, Donja Sipulja, Donje Nedeljice, Donji Dobrić, Draginac, Zajača, Jadranska Lešnica (do 1947. godine Jadarska Lešnica), Jarebice, Jelav, Joševa, Jugovići, Kamenica, Klupci, Kozjak, Korenita, Krajišnici, Lešnica, Lipnica, Lipnički Šor, Loznica, Lozničko Polje, Milina, Novo Selo, Paskovac, Ploča, Pomijača, Ribarice (do 1991. godine Ribarica), Runjani, Simino Brdo, Slatina, Straža, Stupnica, Tekeriš, Trbosilje, Trbušnica, Tršić, Filipovići, Cikote, Čokešina i Šurice.
19. april 2014. u 21:23
Milodan
Poreklo stanovništva sela Jarebice, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Jarebice su u oblasti Jadra, okrug podrinjski, srez jadranski, opština jarebička.
Selo Jarebice leži na pet kosa, koje počinju od Iverka i postepeno se spuštaju ka Jadru.
Na prvoj kosi leži Hadžića ma(ha)la, koju odvaja jedan potok od druge kose na kojoj je Radivojevića mala. Na trećoj kosi je Lukića mala, na četvrtoj Čugurovića mala a na petoj Martinovića mala, koja je do Velikog Sela.
Donji deo, do crkve, Hadžića mala zove se Donja mala. Između svih tih mala su potoci koji ne čine štetu kućama, jer su kuće izdignute na kose.
Vode.
-Po celom selu samo su izvori, bunara nemaju. Skoro svaka kuća ima izvor a zajednički izvor ima Čugurovića mala, jer se jednim izvorom služi 15-20 kuća.
Da nije izvora selo ne bi moglo opstati, jer nema živih potoka. Rečna voda se ne upotrebljava za piće. Lekovitih izvora nema*.
*Na marginama postoje Cvijićeve primedbe o nazivima, makar, glavnijih izvora.
Klima.
-Selo je blaže klime – župnije. Sneg pada od Nikoljdana pa do Sretnja i može biti visok do jednog metra, ali ređe, obično je debljine 25-30 santimetara.
Najjači vetar je Donjak, tj, zapadni, posle Ustoka – istočni. Kišu donosi najpre Donjak i on je najhladniji*.
*Na marginama su uočene Cvijićeve primedbe-pitanje „duva li li još kakav vetar“?
Zemlje i šume.
-Zemlje ima dosta za obrađivanje. Oko kuća ima dosta zemlje ali je veći deo u poljima, koje oni zovu „potesima“.
Polja se nalaze sa desne strane Jadra i udaljena su od sela 1,5 sati hoda a nekim stanovnicima i manje. Na njivama se najviše seje kukuruz, pšenica, ječam i zob, ali je od pre samo sejan kukuruz, kao što se sada seje oko Jadra, koji ovde vrlo dobro uspeva. Ispust – utrinu selo ima u Iverku, ali većinom domaćinstva imaju svoje zagrađene pašnjake*.
*Jovan Cvijić je stavio primedbe o nazivima polja, veličine utrina i šuma, ko plaća porez…?
Šume za gorivo u selu imaju malo, mahom je ograđeno i pripada pojedinim porodicama a postoji i zajednička u Iverku, koja je sa jarebičke strane skoro sva isečena. Na Iverku nema četinara, slamo hrast. Iverak se koristi zajednički za ispašu i tako je od starine.
Ziratna zemlja je dobra te je jednoj prosečnoj porodici potrebno da poseduje 15 pluga da se normalno živi i sve dažbine podmire.
Tip sela.
-Selo je razbijenog tipa i podeljeno je na male. Kuće su međusobno udaljene od 100 do 150 metara. U Čugurovića mali kuće su zbijenije, 60-80 metara. Od crkve i škole najudaljenije kuće su na 1,5 sati hoda.
Male se smatraju kao zaseoci i u svim malama su kuće resturene-rasute osim u Donjoj mali kod crkve i škole kuće su zbijenije i poređane pored puta.
Selo nema svojih zaselaka niti ima porodica koje su se podalje naselile na svoja imanja – da tamo žžive.
Stanovnici jedne male nemaju ista prezimena.
U Hadžića mali ima više stanovnika koji su tu od starine i prezivaju se: Jakovljevići, Jovanovići, Pančići, Mihailovići, Avramovići, Đukići, Ćirići (Nestorovići) i Đurići.
U Donjoj mali su: Krsmanovići, Isakovići, Obradovići, Lazići i Jovanovići.
U Radivojevića mali se svi stanovnici prezivaju Radivojevići.
U Lukića mali se svi stanovnici prezivaju Lukići.
U Čugurovića mali su: Čugurovići, Jovići, Pucarevići i Osatovići.
U Martinovića mali su: Martinovići, Radovanovići i Panići.
Ukupno i Jarebicama ima 202 kuće i 1473 stanovnika, po malama: U Hadžića mali 78, Radivojevića mali 8, Donja mala i kod crkve 35, Lukića mala 9, Čugurovića mala 33 i Marinkovića mala 9.
Zadruga je ranije bilo dosta i velikih a sada ih ima nekoliko sa po 25-30 čeljadi u zadruzi*.
*I na ove podatke Cvijić je imao dosta primedaba.
Ime selu (priče i tumačenja).
-Drži se da su Turci u Šuricama, pod Šuričkim Gradcem, dolazili u lov na jarebice, kojih je na ovim prostorima bilo dosta, pa je otuda, kažu, došlo ime Jarebice a to kazuje i sam prirodni položaj ovog sela.
Starine u selu.
-Zna se toliko da je ovde nekada bila varoš ili varošica, zapadno od škole i crkve na 350-400 metara, te da svi okolni stanovnici zovu to mesto „Varoš“ a jarebičku crkvu zovu „varoška crkva“. Ostataka od negdašnje varoši nema. Severno od jarebičkog groblja nalazi se mesto Kulina, gde je bila kuća-dvor vojvode Ante Bogićevića u kojoj se kući rodila i prababa našeg uzvišenog kralja, gospođa Tomanija. Tragovi starih puteva se ne poznaju, posigurno što u celom selu nema kamena.
Poreklo stanoništva i osnivanje sela.
-Svi stari pouzdani ljudi pričaju da su selo Jarebice naselili stanovnici doseljeni iz Bosne, Hercegovine i Crne Gore.
Ćirići: Misli se da je najstarija porodica Ćirića, kojih danas ima dve kuće, ali niko ne zna kada su doseljeni. Za mnoge današnje porodice misli se da su se ovde nastanile pre 400 godina***.
Karakteristično je što se ovde porodice slabo množe. Ima porodica koje su ovde i po 200-300 godina a ima ih jedna ili dve kuće. Kada su se doselili, koliko je bilo kuća, ne zna se, ali svi pričaju da su se usled turskih nasilja ovde doselili.
I Jarebicama pričaju da su mnoge porodice bežale u Mačvu i Srem za vreme Madžarske bune (1789-1792. godine) ali se posigurno zna da su neke porodice bežale u Srem 1813 godine, nakon sloma Prvog Ustanka. Mnoge od tih porodice su se vratile dok se neke ostale u Sremu.
-Radivojevići, Isakovići i Lukići su od svih najrazgranatije porodica, koja se doselila iz Crne Gore. Došla su tri brata, Radovan, Isailo i Jakov. Radovan se sa Isailom nastani u Jarebicama, na kosi „Radivojevića“ odakle se kasnije Isailo preseli u Donju malu – u istom selu. Jakov se nastani u Gornjim Nedeljicama. U Jarebicama od Radovana ostali su Radivojevići a od Isaila – Isakovići. Od Jakova u Gornjim Nedeljicama nastali su Jakovljevići. Posle se od Radivojevića odeli praded sadašnjih Lukića-Luka i nastani se na prvoj kosi, koja se po njima zove Lukića i od njega su ostali Lukići.
Sve tri porodice (i Jakovljevići) slave Nikoljdan i preslavljaju Prvi dan Drojica-Duhova.
-Đurići u Donjoj mali doselili su se iz Crne Gore, od Nikšića zbog čega su se na početku prezivali Nikšići a sadašnje prezime nose od čukundede*.
*Moja i Cvijićeva napomena: Slava?
-Nestorovići su doseljeni na svoje imanje iz Siminog Brda, koje je u istoj opštini***.
-Obradovići su došli iz Dvorske, ista opština***.
-Čugurovići su se doselili iz Hercegovine i bila su dva brata, Čugur i Rašo. Čugur se nastanio u Jarebicama a Rašo u Velikom Selu i njegovi potomci nose prezime Rašević. Od Čugura danas ima 14 kuća u Jarebicama. Jedan Čugurov sin otišao je „zbog turskog zuluma“ u Ribare u Mačvi i tu se nastanio i od njega imaju tri kuće, koje se prezivaju Čugurovići. Drugi njegov sin Kuzman se odselio u Kuzman – Pocerina. Njegovi potomci se prezivaju Kuzmanovići ali ih u celom Bukoru zovu Čugurovići, slave Jovanjdan.
-Osatovići su doseljeni iz Osata u Bosni i od kada su se doselili imaju prezime Satovići (?)****.
-Martinovići su se doselili iz Crne Gore.
Za ostale porodice ne zna se odakle su doseljene.
Ne može se kazati da su se najstarije porodice nastanile u sredini sela, u sadašnje doba obično je tako, dok su odeljeni članovi porodica mahom na kraju sela, na svojim imanjima.
Pojedine porodice imaju istu slavu, i slave: Miholjdan, Aranđelovdan, Avramijevdan, Alimpijevdan i Đurđevdan.
Selo ne preslavlja istog dana. Oko polovine sela preslavlja Prve Trojice, druga polovina Spasovdan.
Zanimanje stanovništva.
-Stanovnici sela Jarebice najviše se zanimaju zemljoradnjom. Najpoznatiji proizvod ovog sela je kukuruz. Osim zemljoradnje stanovnici ovog sela se bave stočarstvom a većina i voćarstvom. Lovom i ribolovom se ne bave.
U blizini ovog sela ima rudnika (Zajača, Krupanj, Zavlaka) ali niko iz Jarebica u njima ne radi.
U selu nema kamenorezaca, kirajdžija, ugljara, mlinara, ima samo dunđera i zidara. Selo ima mehandžije i dućandžije – 3 kafane i 3 dućana, koji pored glavnog zanimanja obrađuju i zemlju.
Meštani ne idu u pečalbu niti u argatovanje, osim ako nisu u ovom selu rodile šljive – idu na sušenje šljiva u sezoni. I zarada im je 35-40 dinara mesečno.
Cigana-Roma u ovom sselu nema.
1. decembra 1901. godine Jarebice.
Opisao Ljub. M. Šopalović, učitelj.
20. april 2014. u 20:28
Milodan
Poreklo stanovništva sela Joševa, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Joševa je u okrugu podrinjskom, srez jadranski, opština iverska, u podnožju Cera. Selo je na prisojnoj strani a vrlo mali deo je na osojnoj. Selo ima tri ma(ha)le i to: Lužanica, Rečani i Potočari.
Vode i ime selu.
Bunara i đermova u selu ima osam. Reka Lešnica izvire iz „Dobre vode“ čiji je izvor lekovit u koju se uliva potok Joševica te se misli da je selo dobilo ime po tom potoku.
Klima.
-Najviše duvaju vetrovi Severac, Jug i ustoka.
Zemlje i starine u selu.
-Glavna mesta u Ceru su: Mršića grob, Kumavac, Joševica, Lipik, Kik, Brezova Glavica, Ugljarica, Presečena Kosa na kojoj ima ostataka nekakve cigle, te se misli da je tu bilo nekada staro naselje.
Na Iverku su: Tamna Jaruga, Ravni potok, Sreden, Lomača, Crvena Kosa, Vis itd. U Gornjem kraju – Lužnjaci, pored reke Lešnice postoji izvor „Slatina“ gde ima ostataka cigle, kremena i misli se da je tu bilo Madžarsko groblje a u Veliko Polju je mesto Crkvine a na mestu Bugatovac ima ostataka kaldrme pa se misli da je nekada ovuda prolazio put.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
U Mali Lužanci su:
-Petrovići, doseljeni odavno iz sela Radenković u Mačvi, slave Đurđevdan.
-Simonići, otac Pavle doselio se iz Ribarice, slave Mitrovdan.
-Imamovići, misli se da su starosedeoci, bili su u selu najbogatiji otuda su dobilo to prezime, sada su siromašni, slave Stepanjdan-Stevanjdan.
-Jevtići i Pejići, doseljeni iz Jadranske Lešnice pre 10 godina, slave Aranđelovdan.
-Petrovići drugi su doseljeni iz Miline, slave Đurđevdan.
-Uroševići su došli takođe iz Miline, slave Đurđevdan.
-Janjići su iz Ribarice, slave Đurđevdan.
-Ivanovići su iz Kamenice, skorašnji doseljenici, slave Đurđevdan.
-Pejići su iz Hercegovine, došli pre pet (?) pojaseva, slave Stepanjdan-Stevanjdan.
-Martinovići su iz Jarebice, otac došao pre 17 godina kao uljez, slave Nikoljdan.
-Jeremići slave Đurđevdan.
-Tadići su iz Krivaje-Pocerina, slave Tomindan.
-Trišići su od tri brata, Triše, Pavla i Jocana. Jocan se odselio u Petkovicu i tamo je velika familija Jocanovića. Trišići slave Đurđevdan.
-Kovačevići, predak došao iz Paskovca kod Loznice, bio kovač – otuda ovo prezime, slave Miholjdan.
U Mali Rečani su:
-Jakovljevići i Nenadovići su od jedne familije, slave Đurđic.
-Stepanići su iz Birče u Bosni, slave Đurđevdan.
-Živanovići su iz Kamenice, slave Alimpijevdan.
-Gligorići si iz Trbosilja – Jadar, slave Đurđevdan.
-Maksimovići, pretka dovela majka u kuću očuhu iz Rađevine, slave Đurđic.
-Simići su iz Bosne, slave Đurđevdan.
-Jevrići su iz Glavice u Bosni, slave Stepanjdan-Stevanjdan.
-Samardžići slave Sv. Joakima i Anu.
-Babići slave Nikoljdan.
-Tomići su iz Gornje Badanje, slave Jovanjdan.
-Kneževići, njima je u kuću došao Pešo Vojinović kao momak, Kneževići su izrumrli a Vojinović preuzme njihovo prezime, slave Nikoljdan.
-Jakšići su iz Hercegovine, slave Đurđic.
U Mali Potočari su:
-Katanići su iz Bosne, dobili ime po tome što je njihov predak prvi otišao u Katane po pozivu ćesara, slave (oštećeno).
-Stamenčići su iz Srema, slave Đurđevdan.
-Jagodići su iz Gornje Badanje, slave Đurđic.
-Mandići su starosedeoci, slave Aranđelovdan.
-Dimitrijevići, misli se da su starosedeoci, slave Đurđic.
-Čotorić je iz Jadranske Lešnice, došao kao sluga, slave Nikoljdan.
-Ivkovići slave Miholjdan.
-Pavlići slave Sv. Joakim i Ana.
-Sekulići su starosedeoci, ima ih odseljenih u Jarebice i u sadašnju varošicu Draginac, gde drži dućan i bavi se trgovinom, slave Lazarevdan.
-Maričići su iz Čokešine, slave Stepanjdan-Stevanjdan.
U selu ima 16 kuća Cigana-Roma, koji su primili pravoslavnu veru i ovde su se nastanili pre 30 godina. Slave Nikoljdan dok dve kuće slave Malu Gospojinu. Bave se zemljoradnjom, krađom (!?) a i sepetarstvom(?).
Ostali podaci u selu.
Zadruga nema veći do 25 članova.
U Joševi kod škole postoji jedna mehana i kovačnica.
Celo selo preslavlja Spasovdan.
10. decembar 1902. godine, Draginac.
Opisao Ljub. M. Šopalović, učitelj.
21. april 2014. u 20:33
Milodan
Poreklo stanovništva sela Jugovići, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo Jugovići je u oblasti Jadra, okrug podrinjski, srez jadranski, opština badanjska.
Selo Jugovići je na prisojnoj strani gde počinje Iverak a između sela Gornja Badanja i Ribarice. Selo je malo (31 kuća) i pre 20 godina je odvojeno od sela Gornja Badanja. I danas neki od stanovnika ovog sela priča da je iz Gornje Badanje a ne iz Jugovića. Sve što je napisano o položaju Gornje Badanje odnosi se i na ovo selo.
Vode.
-U selu se pije izvorska voda, skoro svaka kuća ima svoj izvor, jer je zemljište podvodno. Naročitih naziva izvora nema, već se zovu po prezimenu onih kuća, koji ga koriste. Mineralnih i lekovitih voda u ovom selu nema.
Zemlje i šume.
-Njive ovog sela mahom su u polju i oko kuća. Mesta gde su njive sovu se: Potesi, Dilje, Jelavi, Gradovi itd.
Tip sela.
-Selo je malo. Seoske kuće su zbog prirodnog položaja (jaruge i brda) podeljene u tri grupe.
Na jednoj kosi, koja je okrenuta jugozapadno nalaze se kuće prve grupice, a to su kuće: Popovića, Ristivojevića, Jovanovića i Andrića.
Na drugoj kosi, koja je okrenuta jugoistoku, naspram prve kose a preko jednog malog potočića, nalaze se kuće druge grupice – a to su kuće Jugovića.
Od kuća Jugovića preko jedne kose a do sela Ribarice nalazi se treća grupica kuća i to: Stevanovići (Dikosavljevići), Jevtići (Vilići) i Savići.
Selo je malo i nije podeljeno na ma(ha)le. U selu su ove porodice: Jugovići, Savići, Ristanovići (Ristivojevići), Popovići, Jovanovići, Andrići, Matići, Stevanovići (Dikosavljevićio), Jevtići (Vilići), Kuzmanovići, Stevanovići. Svega u selu ima 31 kuća.
Ovo selo je bilo u sastavu sa Gornjom Badanjom te iz tih razloga, kao i oni, preslavaljaju Mladu Nedelju.
Ime selu.
-Selo je nazvano Jugovići zbog toga što većina njegovih stanovnika nosi prezime Jugovići a dobilo je ime pre 20-30 godina.
Starine u selu.
-Spasovine je mesto gde se drže sastanci a dobilo je ime po tome što je na tom mestu osvećivana vodica na Spasovdan, te se i danas sveti.
Između kuća Jugovića i treće grupice koja je do sela Ribarice nalazi se jedno mesto sa svih strana uzdignuto, kao kakav grad, koje zovu Glavica. Za to mesto pričaju da su tu bežali okolni meštani od kuge, a detaljnije se ništa o tom mestu ne zna.
Blizu sle Jugovića postoje nekakve razvaline od nekog grada. I danas postoje vrlo veliki podzemni hodnici i odatle okolni stanovnici uzimaju kamen za građu, koji je mekan i da se se vrlo lako tesati. Mnogo je tog kamena donošeno kada se u Jarebicama gradila crkva.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
Stari ljudi pričaju da su bile tri kuće u (sada) selu Jugovićima pre 100-150 godina, Popova kuća, Ristanovića i Jevtića kuća. Popovići i Ristanovići su rod, jedna familija. Sve tri kuće su pripadale Gornjoj Badanji.
-Popovići, Ristanovići, Savići, Jovanovići, Stevanovići (Dikosavljevići), Kuzmanovići i Matići su od jedne, Baba-Jagodine iz Gornje Badanje, familije i to je vrlo stara porodica. Cela ova porodica je bežala u Srem. Pričaju da je pradeda današnjih, sa porodicom, zbog turskog zuluma, krenuo u Srem i dođu do Goločela, gde ih stige jedan od glasonoša, koji im reče da su Turci sve popalili po Jadru i da su otišli paleći dalje te da ih u Jadru više nema. Pop, pradeda današnjih Popovića, vrati se natrag sa jednim momkom a familiji kaže da ga čekaju u Goločelu. Kada je došao u Badanju, vidi samo zgarišta, te je samo po neka koliba ostala čitava. Pop uđe u jednu kolibu, nekoliko Turaka ga opkole. Pop izađe iz kolibe, uzjaše konja i stane bežati a Turci po njemu počeše pucati iz pušaka i trčeći ne znajući da su vrata (kapija) zatvorena te da će ga tu stići, pošto je kapija bila vrlo visoka. Pop natera konja te kapiju slomi i preko nje pređe i pobegne, a Turci mu doviknu: „O pope, okreni se, nećemo ti ništa i tvrde ti vere pravo nam kaži, je li tebe kad groznica hvatala, jesi li konja kadgod u vršaj hvatao i kakav ti je kolan u konja“? Pop odgovori: „Groznica me nikada nije hvatala, konja u vršaj nikada nisam hvatao, čime sam konja potegao, to samo ja znam“. Turci mu kažu: „E, idi sada pope, neka ti je alal“. Pop ode u Goločelo i posle nekog vremena se sa svojima vrati u Gornju Badanju. Sve, gore pomenute familije slave Đurđic a preslavaljaju Mladu Nedelju.
-Jevtići (Vilići) i Stevanovići su od jedne familije, dosta stare. Odakle su im preci doseljeni – ne znaju. Slave Đurđevdan.
-Jugovići su starinom od Pljevalja i doselili su se prvo u Banjevac više Krupnja. Pradedu današnjih Jugovića dovela je mati iz Banjevca u Badanju očuhu, koji je bio potomak Baba-Jagode od Popovića familije. Posle je ta kuća zamrla a Jugovićima ostane imanje. Slave Nikoljdan.
-Andrići su iz Ribarice, otac doseljen kao uljez pre 25 godina, slave Lučindan.
Tekst o poreklu ostalih porodica je oštećen.
5. oktobra 1903. godine, Draginac
Opisao Ljub. M. Šopalović, učitelj.
22. april 2014. u 20:20
Milodan
Poreklo sela (po knjizi zaseoka) Krajišnici, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo (zaseok) Krajičnici nalazi se u oblasti reke Jadra, srezu jadranskom i opštini lozničkoj. Ovo selo je prema kazivanju meštana na nekoliko kosa i čotova. Voda ga ne plavi.
Vode.
-Najjači izvor je Grabovica sa lepom pijaćom vodom. Osim njega postoji izvor po imenu Melkinovača, došlo od imena nekog Turčina Melka. Meštani vele da od te vode, kada se mnogo pije, raste čoveku guša. Izvor „U Jovinoj gradini“ takođe, kao i prvi pomenuti, ima kvalitetnu pijaću vodu. Osim ovih ima i manjih izvora iz kojih se voda zahvata krbanjem ili su neki sa nameštenom stublinom iz kojih se zahvata voda kutlačom. Rečna vode se ne pije.
Klima.
-Klimatskih raznolikosti ovde nema u odnosu na okolna mesta. Što se tiče vetrova iste su prilike kao što je rečeno za selo Baščeluk.
Zemlje i šume.
-Imanja nisu grupisana. Opštinska ispaša u Grabovici, pomenuta kod sela Baščeluci, zajednička je imovina i ovome selu. Drveće koje raste isto je kao u Baščelucima. Ugalj se u ovom selu ne troši. Građu za svoje potrebe meštani nabavljaju kupovinom.
Tip sela.
-Selo je razbijenog tipa i kuće su ograđene po kosama i čotovima, koje rastavljaju Golin i Grabovački potok.
Nastanjenost.
-Od Loznice su nastanjene kuće Stojakovića i Drče.
-Do Grabovice su: Sekulići, Belenzade i Drče.
-Kod Šanca su: Jelačići.
-Kod Groblja su: Jelačići, rod gornjima.
-Do Trbušnice su: Simići i Kotarci.
-Do Kličevca (brda) su: Ćulibrci, Dajići, Todorovići i Jovanovići.
-Do puta su: Tice, Kneževići, Repije, Glišići, Bogunovići, Milanovići, skoro doseljeni Đoko, Paravinje, Pačići, Damnjanići i Dajići (rod onima do Kličevca).
-Preko potoka su: Vranjkovići, dve kuće između potoka.
-Kod sastavaka potoka su: Odavići, Grmuše, Sladakovići, Jančići i Lakanovići.
-Do Grabovičkog potoka su: Arsenovići i Stojakovići (rod onima do Loznice).
-Do Golinovačkog potoka su: Radići i Markovići.
Svega u selu ima 55 kuća.
Kuće su međusobno dosta udaljene, jer su neke po brdima i čotovima. Imanja su obično do 10 hektara po domaćinstvu a ima i siromašnih sa svega pola hektara.
Kuće su mahom od šepera, mnoge su pokrivene crepom a neke daskom i krovinjare.
U selu su pre doseljenja današnjih stanovnika stanovali su Turci pa su doseljenici zatekli njihove ispuste i vodenice. Ranije su Krajišičani imali svoje redove u vodenici koja se nalazi u opštini trbušačkoj a zove se „Budimlija“ a danas se njome služe (poseduju) isključivo Trbušničani.
Postoji i danas za jedan hvat (?) dužine turske kaldrme počev od Loznice prema selu.
Ime selu.
-Ovo selo naselili su mahodm doseljenici iz Krajine, po čemu je ovo selo i dobilo ime.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Pre 70 godina došli su prvi doseljenici, pa pošto je ovde „davila kolera“, oni opet odu u Krajinu i kad je kolera prestala ono su se ponovo naselili.
Prvi doseljenici zauzeli su sredinu sela, pa su počeli da se ušoravaju, što se vidi i danas po jednom šoru, koji sa jedne strane ima poređane kuće dok sa druge strane nema kuća.
-Stojakovići su doseljeni iz Krajine, slave Nikoljdan.
-Drče su doseljene iz Krajine, slave Jovanjdan.
-Sekulići su doseljeni iz Planine – Rađevina, slave Jovanjdan.
-Belenzade su iz Krajine, slave Jovanjdan.
-Jelačići su iz Krajine, slave Nikoljdan.
-Simići su iz Krajine, Aranđelovdan.
-Kotarci su iz Krajine, Jovanjdan.
-Ćulibrci su iz Krajine, Jovanjdan.
-Dajići su iz Krajine, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Todorovići su iz Krajine, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Tice su iz Krajine, Đurđevdan.
-Kneževići su iz Krajine, Đurđevdan.
-Repije su iz Krajine, Nikoljdan.
-Glišići su iz Krajine, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Bogunovići su iz Krajine, Jovanjdan.
-Jovanovići su iz Krajine, Aranđelovdan.
-Paravinje su iz Krajine, Jovanjdan.
-Pačići su iz Krajine, Lučindan.
-Vranjkovići su iz Krajine, Nikoljdan.
-Odovići su iz Trebinja – Hercegovina, rod su sa starim Ristom Odovićem trgovcem lozničkim, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Grmuše su iz Krajine, Jovanjdan.
-Jančići su iz Krajine, Nikoljdan.
-Sladakovići su iz Krajine, Jovanjdan.
-Lakanovići su iz Krajine, Jovanjdan.
-Arsenovići su iz Krajine, Lučindan.
-Radići su iz Krajine, Đurđevdan.
-Mirkovići su iz Krajine, Đurđevdan.
Juna 1903. godine, Loznica.
Opisao Dragomir Stolpović, pisar lozničkog prvostepenog suda.
26. april 2014. u 21:46
Milodan
Poreklo stanovništva sela Ploče (po knjizi zaseok Ploče), grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo Ploča nalazi se u oblasti reke Jadra u srezu jadranskom i opštini lozničkoj pored koga teče reka Štira. Voda ga ne plavi. Selo se nalazi naspram džade (puta) krupljanske i u strani je.
Vode.
-Izvori su: Studenac – izvor nazvan zbog veoma hladne vode, ograđen je stublinom; Arsenova voda, zvana po imanju vlasnika zemlje na kome se nalazi; Ćor-Ilića izvor u Bukviku – zbog što je u bukovoj šumi i Milinkov bunar – nazvan po imenu vlasnika.
Osim pomenutih ima ih još nekoliko iz kojih nije jaka voda.
Klima.
-Najviše duva Ustoka i onaj što duva sa Drine, ovde ga zovu Doljac i donosi kišu. Osim pomenutih duva i Severac, koji dolazi sa Cera – i on donosi kišu; Jug je škodljiv(?).
Zemlje.
Najviše se seje kukuruz a zajedničkih ispaša nema. Ugalj se kao gorivo ne koristi.
Ime selu.
Selo je dobilo ime po jednom ravnom kamenu, kamenoj ploči.
Tip sela.
Selo je razbijenog tipa, kuće su međusobno udaljene od 100 do 400 koraka, a onima, koji se iz zadruge izdele kuće su udaljene od 20 do 40 koraka.
-Do Džade krupanjske nastanjeni su: Mozgovići, Matići, Jezdići i Jankovići.
-Preko potoka do Ploče (kamene) su: Jeremići, Jezdići i Jankovići.
-Preko Sokaka su: Jankovići (rod gornjim), Ćor-Ilići, Nikolići i Matići (rod već pomenutim).
-Preko Šora – koji vodi ka reci Štiri: Dragićevići, Jezdići (rod pomenutima), Ćor-Ilići (rod pomenutima), Gavrilovići i Vilotići (rod Dragićevićime po ženskoj liniji).
Izumrla je porodica Milivojevića koja je bila nstanjena do Klubačkog polja, slavili su Nikoljdan, imaju potomke po ženskoj liniji i to je razudato.
Kuće.
-Placevi kuća su mahom zagrađeni. Kuće su na kraju dvorišta i one su od šepera. Pokrivene su drvetom, crepom a ima jedna krovinjara. Ostale građevine su staje, vajati, kačare i mlekari. Hlebnih peći nema, jer slabo peku pod sačem (pekom).
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Ovo selo su naselili najviše Hercegovine i okolnih sela ali se za neke, odavno doseljene, ne zna odakle su došli. Čudnovata karaketrisitika ovog sela je da u njemu ne može da bude više od 21 do 22 kuće, po naročitom ispitivanju parohijskog sveštenika.
Svega je kuća u pomenutim delovima: Do Džade – 5 kuća; kod Ploče – 3 kuće; preko Sokaka – 8 kuća; preko Šora ka Štiri – 5 kuća, ukupno 21 kuća.
-Popvići su doseljeni iz Rađevine, slave Đurđic.
-Mozgovići su doseljeni iz Hercegovine, Jovanjdan.
-Matići su doseljeni iz Bosne, Mitrovdan.
-Jeremići su iz Hercegovine, Đurđevdan.
-Jezdići su iz Hercegovine, Đurđic.
-Jankovići su iz Velikog Sela, Aranđelovdan.
-Ćor-Ilići su iz Hercegovine (Pivljani), Srđevdan.
-Nikolići su iz Bosne, Đurđevdan.
-Dragićevići su iz Bosne, Đurđevdan.
-Gavrilovići, ne zna se odakle su doseljeni, Đurđevdan.
-Vilotići, ne zna se odakle su doseljeni, Stevanjdan.
Jula 1903, godine u Loznici.
Opisao Dragomir E. Stolpović, pisar lozničkog prvostepenog suda.
27. april 2014. u 22:05
Milodan
Poreklo stanovništva sela Pomijača, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo Pomijača je u oblasti Gornjeg Jadra, srez Jadranski, Okrug podrinjski, opština Tekeriška.
Selo Pomijača leži na nekoliko brežuljaka pod visovima: Bračincem, Branjevinom i Trojinom i okrenuto je sa istoka ka zapadu. Stanovnici su podigli svoje kuće na tim brežuljcima na svim stranama, osojnim i prisojnim a i na samim grebenima tih brežuljaka.
Vode.
-Selo voda ne plavi, ali potočići Vrela, Tatarovac i Trojan, koji se stiču pod selom i jedan se odatle zove Pomijačka rečica. Ta rečica pri jakim i plahovitim pljuskovima izlivajući se iz svog korita plavi seoska polja bez velikih šteta.
Selo ima izvora dovoljno, glavni su: Vrelo, Trojan i Tatarovac, sem ovih izvora, koji su dosta jaki, ima ih još dosta sa pitkom i zdravom vodom, sa kojih nekoliko kuća nosi vodu za domaće potrebe. Đermova i bunara u ovom selu nema.
Selo bi moglo opostajati bez izvora jer se voda nalaz na dubini od 8-10 metara. U ovom selu nema izvora sa lekovitim svojstvima i mineralnom vodom.
Klima.
-Klima i vetrovi isti su kao što je rečeno u opisu sela Gornja Badanja.
Zemlje i šume.
-Zemljište na koje je selo podignuto je blatuša, krečuša i mestimično glinuša.
Selo ima zemlje za obrađivanje u potesima: Grabići, Polje i Ilno Brdo ali i oko kuća gde seju kukuruz, pšenicu, ovas, ječam i ređe sitnu proju.
Stanovnici Pomijača imaju svoje zabrane u Branjevinama, gde je šuma hrastova, Trojanu i Ilnom Brdu, gde šume ima hrastove, bukove, cerove, grabove i sitnog šiblja; pod Bračincem šuma je hrastova u bukova. Ovi zabrani udaljeni su od kuća od 300 do 500 metara.
Rodnost zemljišta je osrednja ali stanovnici rano u proleće seju kukuruz te on uhvati zimsku vlagu i tako popriličan rod donosi.
Livade u Grabićima i Polju su prema zemljištu blatuše s’ toga se može reći da lep prinos daju.
Za jednu porodicu treba 8-10 hektara ziratne zemlje da može umereno živeti.
Tip sela.
-Selo je rasturenog tipa i podeljeno je na ma(ha)le-krajeve a ima ih dve i to Pomijača i Tatarija.
Pomijača mala se zove i Savkova mala. Kroz malu Pomijaču teče potok Petkovac. Malu Pomijaču od male Tatarije deli potok Crkvine. Kroz malu Tataruju teku potoci Naša Jaružica, Tatarovac i Trajan.
Male su dobile imena i to mala Pomijača nosi svoje ime kao i celo selo – a od kuda je to ime došlo za sada se ne zna. Ova mala se zove i Savkova mala, po imenu jednog stanovnika, Savka, koji je živeo oko 75 godina i bio je dosta ugledan u okolini.
Mala Tatarija dobila je ime tako što je, po kazivanju, na izvoru Tatarovcu, koji je iznad kuće Stevana Petroovića, jedan umoran Tatarin, da li pismonoša ili pripadnik naroda tatarskog, priča kaže da se tu napio hladne vode vode i umro i tako se tim imenom nazove izvor, potok pa i cela mala.
Male su rastavljene jedna od druge od 500 metara do jedan kilometar.
Kuće nisu ušorene niti su pored puta naročito podignute a jedna od druge su udaljene od 10 do 150 metara. U mali Tatariji, najzbijenije su kuće usled eobe zadruga, koje se nažalost svakoga dana sve više dele i osiromašuju. Uz ovo selo nema zaselaka niti porodica koje su se odvojile podalje od sela da tamo živi.
U Pomijači ima 14 kuća, u mali Tatariji 38, svega u selu 52 kuće i to:
-U mali Pomijači, Savkovoj su: Gvozdenovići, Petrovići, Jankovići, Mitrovići, Bogićevići, Jevtići-Lazići i Spasojevići.
-U mali Tatariji su: Paunovići, Timotići, Gavrilovići, Blagojevići, Petrovići, Gajići, Matići-Selenići, Stevanovići, Mandići-Rakići, Mirkovići-Rakići, Anđelići, Jelići, Blagojevići-Drozgići i Lazići.
Priče o postanku sela.
-O postanku sela Pomijače i razlogu takvog njegovog imena nema tačnih podataka, koja bi nesumnjivo utvrdila postanak sela i ime njegovo. O tome stanovnici pričaju ovo:
Jedni kažu da su prvi doseljenici u Pomijaču došli iz mesta – iz kog kraja pripovedač ne zna – koje se zvalo Pomija, Pomnja ili tome sličnog imena, pa su po osnovu svog porekla, kako se to mesto zvalo, nazvali i ovo naselje,
Drugi kažu da su prvi doseljenici u Pomijaču, kada su došli i videli nerodni i neplodno zemljište, rekli sebi „pominjaćemo mi naše mesto odakle smo došli u ove nerodne i neplodne zemlje“, što ima određene logike da se tako nešto desilo uzme li se u obzir robovanje pod Turcima – u čijem je vremenu bilo najviše raseljavanja Srba, usled turskog nasilja i zuluma, gonjenja i uništavanja svega što nije muslimansko te je raja bežala u cilju očuvanja svojih golih života, da se spasu i odu u ona pusta i nenaseljena mesta gde još Turci nisu prodrli ili se mislilo da dugo tamo neće dospeti.
Za potvrdu da je zemlja nerodna postoji i ova pričica:
Na zapadnoj strani sela, jedno mesto udaljeno od sela oko jedan kilometar zove se Selište. Tu su prvi doseljenici po svome dolasku počeli orati zemlju. Ručkonoša im donese ručak na njivu, što je od hleba i jela donela računala je da će oračima biti ručak i užina a i njoj ručak. Orači sve pojedu i ona (ručonoša) ostane bez ručka. Ona se zaplače i reče oračima: „ Ja sam mislila da ovo što nas donela bude vama ručak i užina a i meni da ručam. Ne znam šta ću da užinu doneti, kad’ nemam ništa“. Kada to čuše orači, oni sse dogovore da beže sa te zemlje koja im ne daje ni toliko, koliko se može ishraniti, a bilo ih je trojica, jedan od njih ode poviše na istok, pod Bračinac i od njega se namnoži selo Pomijača, drugi, kome je bilo ime Ilija, ode na jugozapad u brdo, koje se danas zove Ilino brdo, za koga se ne zna da li se sa Ilinog brda nekud odselio ili je tu umro, jer na Ilinom brdu nema nikakvih ostataka negdašnjeg života. Treći ode na zapad, u selo Tekeriš, malu Orovičina, od njega se namnoži jedna mala sela Tekeriša, koja se zove Orovičina i ima ih danas 17 kuća.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Stanovnici Pomijače po pričanju starih znaju mesto iz koga su se doselili i to:
-Stevanovići, Godići, Timotići, Gavrilovićim Blagojevići, Petrovići, Matići-Selenići, Mandići-Rakići, Mirkovići-Rakići i Lazići su svi doseljeni iz Pive – Hercegovine. Stari su kazivali da vodenice, koje su tamo imali i ostavili zaključane, da su i posle 50 godina ostale zatvorene, niko ih nije dirao (valjda je bilo sve pobeglo, nikoga nije bilo). Svi ovi gore pomenuti slave Jovanjdan.
-Anđelići, Jelići, Blgojevići-Drozgići su doseljeni iz Orovice – Azbukovica, slave Nikoljdan.
-Mirkovići, Gvozdenovići, Petrovići, Mitrovići i Bogićevići su se takođe doselili iz Orovice, slave Jovanjdan.
-Spasojevići su se doselili iz Dragodola – Azbukovica, slave Đurđic.
-Jevtići-Lazići su doseljeni iz Drobnjaka u Hercegovini. Marinkov otac – ne znaju ime Marinkovog oca – je (slutim, op. Milodan) došao svom ujaku Lazi. Slave Jovanjdan i Đurđevdan, jer je Lazin otac slavio Jovanjdan a Marinkov Đurđevdan, tako da njihovi potomci, i pored toga što žive u jednoj kući, svako slavi slavu svojih predaka.
-Jankovići su dosljeni iz Orovice – Azbukovica, slave Nikoljdan.
-Paunovići, za njih se ne zna odakle su doseljeni i pored toga što u njihovoj kući živi starac Stanko od 80 godina. Sluti se da su ovo najstarija porodica u selu, slave Jovanjdan.
Pomijača preslavlja Mladu Nedelju – Nedelju Sv. Otaca.
Starine u selu.
-Iznad sela Pomijača na istočnoj strani postoje i danas otkopi tri šanca, koji su kopani za vreme Prvog Ustanka a na mestu, jedan na imanju Uroša Mirkovića, drugi u imanju Ivana Buljuševića iz Krivaje (Pocerina) i treći na visu Kiku.
U Pomijači pstoji, kao što je već rečeno, Selište na jugozapadnoj strani sela na imanju Jovana Mitrovića – ali na istom zemljištu nema nikakvih vidnih obeležja da je tu postojalo nekakvo naselje – što je donekle objašnjivo – da su doseljenici napustili ovo mesto zbog neplodnosti zemljišta.
Kod Pomijačkog groblja na istočnoj strani sela, a na imanju Gavrila Petrovića, postojale su razvaline nekakve crkve, ne zna se, pošto je sve opustošeno, da li je bila svetovna ili manastirska. Stanovnici kazuju da je tu crkvu, jedan od Jankovića familije iz Pomijače, sklonivšu se u nju od kiše, naloži vatru da se zagreje pa kako je krov od crkve bio nizak i od daske – crkva se zapali i izgori a pomenuti pobeže neznano kuda.
Gavrilo Petrović, čije je imanje danas, gde je bila crkva, kazuje da je on pre tridesetak godina orući mesto gde je bila crkva naišao na dosta velike ploče od tesanog kamena, kojim je crkva bila popločana, pa je odmah to mesto ostavio, nije heo da obrađuje i tako i danas stoji. A i trpezni kamen do skorog vremena poznavao se gde je bio, ali je urastao u zemlju. Potočić što protiče pored mesta gde je bila crkva i sada se zove Crkveni potok.
Zanimanje stanovnika.
-Stanovnici sela Pomijače poglavito se bave zemljoradnjom, stočarstvom i voćarstvom.
Voćarstvo i stočarstvo ih uglavnom održava, od zemljoradnje imaju toliko da sastave kraj sa krajem, ponešto pšenice i ovsa preostane za prodaju, kukuruza nikada. U slučaju nerodne godine moraju kupovati hranu.
U selu ima dunđera i kačara, nema dućana niti nastanjenih Cigana-Roma.
Selo Pomijača ima jedno groblje udaljeno od prvih kuća oko klometar.
Rudnoga blaga u ovom selu nema.
9. maja 1903. godine u Gornjoj Badanji
Opisao Panta Tufegdžić, sveštenik.
29. april 2014. u 21:55
Milodan
Poreklo stanovništva sela Ribarice, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo Ribareice leži u oblasti Jadra, okrug podrinjski, srez jadranski, opština Badanjska.
Selo Ribarice leži na dve kose a do sela Jugovići – sa istočne strane, Ribaričkog polja iza koga je selo Filipović i Donje Badanje – sa južne strane, reke Milakovice – preko koje je selo Jarebice – sa zapadne strane i Ivreka – sa severne strane.
Selo je podeljeno na ma(ha)le. Na prvoj kosi, koja je između reke Milakovice i Ribaričke reke, ove su male: Tanasića, Cvejića, Panića i Kovačevića mala.
Na drugoj kosi između Ribaričke i Srednje reke su: Pavlovića, Bojića, Vukosavljevića i Belakovića mala.
Reka Milakovica deli atar Ribarički od Jarebica. Ribarička reka prolazi kroz selo i to kroz njegovu sredinu a Srednja reka razdvaja Ribaricu od Jugovića.
Vode.
Selo nije pored potoka niti reke, zato ga potok a ni reka ne zasipa i ne plavi a male su rastavljene potocima.
Izvora ima dosta a najglavniji su: Vojinovac u Ćosića mali, Studenac u Belakovića mali. Izvor u Osoju je u Vukosavljevića mali i Izvor u Cvejića mali itd. Da nije ovih izvora selo bi moglo opstati, jer ima dosta bunara a i reke nisu daleko. Bunara ima 10 u selu. Rečna voda se ne pije. Seoske kuće su prikupljene oko izvora.
Mineralnih i lekovitih voda u ovom selu nema.
Klima.
-Selo ja zaklonjeno od jakih vetrova i blaže je klime. Sneg pada kao i u drugim okolnim mestima u Jadru. Vetrovi duvaju isti kao u Jarebicama.
Zemlje i šume.
-Selo ima dosta zemlje za obrađivanje, koja je grupisana oko kuća a imaju dosta zemlje i u polju – potesu. Najviše ima njiva oko reke Milakovice i ta mesta se zovu: Kraljeva Luka, Kraljevo Osoje i njive oko Srednje reke – Ribaričko polje itd.
Pašnjaka ima svaka kuća, koji su blizu kuća a imaju i zajedničkih ispaša u seoskom ataru u Ivreku.
Stanovnici imaju svoje šume – gore i do sela su a zajedničkih šuma – gora imaju u Iverku. Zajednički seoski atar – seoske šume su veličine 150 hektara a na njega selo plaća državni porez. Iverak je daleko od sela na pola sata hoda. Na njemu je šuma od lisnatog drveća i zajednička je od turskog vremena. Sem upotrebu za ogrev selo nema druge koristi od šuma – gora.
Ziratna zemlja kao i paša dobre je rodnosti. Ziratne zemlje je potrebno prosečnoj porodici oko 15 pluga da bi mogla osrednje živeti.
Tip sela.
-Selo je razbijenog tipa i podeljeno je na male. Pojedine male su udaljene jedna od druge od 200-300 pa do 800 metara a rastavljene su potokom ili rekom. U Pavlovića i Bojića mali kuće su dosta zbijene, od 20 do 50 metara dok su u ostalim malama kuće međusobno udaljene od 80 do 150 metara.
U selu su uopšte kuće nisu u pravilnom šoru poređane, niti pored puta. Mehana ima jedna u Milakovici dok je škola, crkva i sudnica u Dragincu.
Milakovica se zove samo reka i mehana pokraj reke u sastavu sela Ribarice. Svaka mala sačinjava po jednu grupu kuća. U selu nema zaseoka niti porodica koje su se odselile podalje od sela na svoje imanje da tamo žive.
U Ribarici stanovnici imaju više prezimena i prezivaju se, po malama:
-U Pavlovića mali: Pavlovići, Milinkovići i Mićanovići, ukupno 13 kuća.
-U Bojića mali: Bojići, Radičevići i Petrovići, 11 kuća..
-U Vukosavljevića mali: Vukosavljevići i Jovanovići, 4 kuće.
-U Ćosića mali: Perići i Jankovići, svega 5 kuća.
-U Belakovića mali su samo Đurđevići, 6 kuća.
-U Tanasića mali su Tanasići, 4 kuće.
-U Cvejića mali: Matići, Andrići, Cvejići, 8 kuća.
-U Panića mali: Panići i Matići, 3 kuće.
-U Kovačevića mali: Kovačevići, Markovići i Sekulići, 5 kuća.
U selu ima ukupno 59 kuća.
Zadruga je bilo dosta velikih a danas ima sa po 18-20 čeljadu u zadruzi.
Ime selu.
-Nikakva priča nema kojom bi se tumačilo ime selu i ne zna se da se selo nekada drugačije zvalo. Male su dobile nazive po prezimenima porodica koje su ih osnovali.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Misli se da su se stanovnici Ribarice doselili iz Hercegovine i sadašnje Crne Gore u 14. i početkom 15 veka.
Kažu da je u selu bilo samo 8 kuća i to: Andrića, Pavlovića, Milinkovića, Kovačevića, Panića, Cvejića, Belakovića-Đurđevića i Bojića.
-Andrići su prvi došli iz Hercegovine, sada Crne Gore od Nikšića. Najstariji člana Andrića porodice zvao se Teodor, koj ostavi sina Matiju a ovaj sinove Milovana i Jevrema. Od Milovana ostane Srećko, Dobrosav (uljez) u Jugovićima sada i Teodor; od Jevrema sinovi Nikola i Simeun, koji su živi. Andrića je samo jedna kuća od kada se se doselili pa do danas.
-Pavlovići su se doselili posle nekog vremena iza Andruća iz istog mesta. Kako je bilo ime onih koji seu se doselili iz Nikšića ne zna se a najstariji članovi porodica Pavlovića,
-Vukosavljevića (Đukanovića),
-Jovanovića i
-Tanasića prodice, za koje se zna, bili su Jovan i Teodor.
Jovan je imao sina Pavla koji ostavi sinove Đuricu, Grujicu i Mladena. Od Đurice ostanu Pera, Cvijan, Laza i Nikola. Od Grujice sinovi Mićo i Kosat a od Mladena Luka i Živko. Svi su živi osim Nikole i Živka. Nikola je živeo kao trgovac u Šapcu i on ostavi sinove Vojislava i Dušana, sada u Beogradu. Od Živka ostane sin Borisav. Svi se oni po dedi Pavli prezivaju Pavlovići.
Jovan i Teodor su bili braća ili rođaci.
Teodor ostavi sina Đukana i Tanasija, Đuka je imao sinove Vukosava i Jovana. Od Vukosava ostanu sinovi Nedeljko i Živko. Nedeljko je živ a Živko ostavi sina Miloša. Po Vukosavu se prozvala i mala a stanovnici te male prezivaju se ili po dedi Vukosavljevići ili po pradedi Đukanovići.
Jovan, sin Đukanov i brat Vukosavljev imao je sina Matiju, Matija sina Svetozara, koji se sada, po dedi Jovanu, preziva Jovanović.
Tanasije, brat Đukanov imao je sinove Đuru, Milovana i Petra. Od Đure ostane sin Radoje, od Milovana sinovi Živko i Luka. Od Živka ostanu sinovi Aleksa i Petar a od Luke sin Jovan. Od Petra ostane Đorđe, koji nije imao muške dece. Po dedi, odnosno pradedi Tanasiju prezivaju se Tanasići.
-Perići. Ćosići i Jankovići. Perići su rod Pavlovićima ali se ne zna kako i doseljeni su zajdno sa Pavlovićima iz Hercegovine. Najstariji član za koga se zna zvao se Đurađ, koga su prozvali Ćosa – a bio je knez. Zbog tog njegovog nadimka cela mala se zove Ćosića mala. Đurađ je imao sinove Janka i Peru. Janko je imao sina Miloša a Miloš Panteliju, koji se po dedi Janku preziva Janković.
Pero je imao sinove Luku, Maksima i Iliju, koji je živ. Luka ostavi sinove Koju, Sima i Živka. Maksim sina Obrada. Kojo je živ. Simo ostavi sinove Dragoslava a Živko – Ranka. Po dedi, odnosno pradedi se prezivaju Perići.
-Milinkovići (Janjići) su se doselili u Ribarice iz Hercegovine, iz mesta Nikšića sada u Crnoj Gori, 4 godine posle Pavlovića. Najstariji član, za koga se zna, ove porodice bio je Simo, koji se po babi Janji i prezivao Janjić. Simo je imao sina Milinka, Milinko sinove Jovana i Marka. Jovanovi sinovi su Timotije, Vilotije i Srećko; Markovi Pantelija i Matija. Od Timotije ostane Mićo, Vilotije nije imao muške dece a Srećko živi i danas u Šapcu. Od Pantelije ostanu sinovi Ljubinko i Velimir a od Matije Živan. Po pradedi Milinku prezivaju se Milinkovići.
Pavlovići, Andrići, Vukosavljevići, Jovanovići, Perići, Jankovići i Milinkovići (Janjići) slave Lučindan.
-Cvejići, Panići i Matići doseljeni su iz Korenite, srez jadranski pre 300 – 400 godina. U Koreniti su bili u jednoj kući. Najstariji član, za koga se zna, od Cvejića porodice zvao se Cvijo koji ostavi sinove Živana i Dimitrija. Od Živana ostanu Luka i Obrad a od Dimitrija Vladislav. Mićo (?) ostavi sina Jevrema, koji je živ. Po dedi, odnosno pradedi Cviji prezivaju se Cvejići (a ne Cvijići, jer kako oni izgovaraju tako je pisac ovog teksta pisao).
Najstariji član Panića porodice zvao se Jeremija, koji ostavi sina Panu a ovaj sinove Iliju i Vilipa. Od Ilije ostane Miloš a od Vilipa Đurica. Po dedi Pani prezivaju se Panići.
Najstariji član Matića prodice zvao se Vasilj koji je imao sinove Đuricu i Matiju, Od Matije ostanu sinovi Jevrem, Ivan i Stanoje. Od Jevrema sin Luko a Đurica, Ivan i Stanoje ostave žensku decu. Po dedi Matiji prezivaju se Matići.
Cvejići, Panići i Matići slave Stevanjdan
-Matići drugi. Osim ovih Matića postoje i drugi Matići, koji su doseljeni iz Rumske na kupljeno imanje i slave Đurđevdan.
-Kovačevići, Sekulići, Radičevići, Bojići i Petrovići su svi od jedne familije i doseljeni su iz Radalja, srez rađevski.
Sekula i Vasilj su bili braća. Od Sekule ostane Živan a od Živana Stepan, od Stepana Kojo. Vasilj je bio kovač. On ostavi sinove Milovana i Jerosima. Od Milovana ostane sin Radosav a od njega Velimir i Srećko. Jerosim je imao sinove Panteliju i Gvozdena. Pantelija ostavi sina Milinka a Gvozden Teodora i Dragića. Po pradedi Sekuli prezivaju se Sekulići a po pradedi Vasilju, kovaču – Kovačevići.
Sekulin i Vasiljev otac bio je rođak Radiču, Boji i Petru. Radič i Boja su bili su bili braća a njihov rođak Petar. Od Boje ostanu sinovi Matija, Panta i Maksim. Od Matije Marko a od Marka Pavle. Pavle je imao sinove Milivoja i Dragića. Od Pante sinovi Marko i Miloš. Marko je živ a od Miloša su sinovi Srećko, Mladen i Tiosav. Od Maksima ostane Jevrem a od Jevrema Milinko i Stanko.
Radič je imao sina Iliju, Ilija sinove Miloša, Petra, Miljka i Mitra. Miloš ostavi sinove Jovana i Lazara; Petar Ranisava; Miljko Andriju, Velimira, Ranka i Josipa a Mitar sina Živka. Od Jovana ostane Dragić a od Lazara Vićentije. Po pradedi Radiču prezivaju se Radičevići.
Od Petra ostane sin Ranisav a od njega Marko, od Marka Nikola i Svetislav.
Po pradedi Petru prezivaju se Patrovići.
Sekulići, Kovačevići, Bojići, Radičevići i Petrovići slave Mitrovdan.
-Mićanovići, predak je kao uljez došao iz Rađevine, slave Alimpijevdan.
-Đurđevići-Belakovići su doseljeni iz Hercegovine. Najstariji član njihove bio je Đurađ, koga su zvali Belak, pa se po tome prezivaju Đurđevići-Belakovići. Đurađ je imao sina Janka a Janko sinove Grujicu, Maksima i Ivana. Od Grujice ostane Obren, od Obrena Đurađ. Maksimovi sinovi Stevan, Mijailo i Stepan. Od Stevana ostanu Ilija i Ranko, od Mijaila – Živan a od Stepana Lazar, Momir i Marko. Đurđevići-Belakovići slave Đurđevdan.
-Markovići su rod Đurđevićima ali se ne zna kako, slave Đurđevdan.
Celo selo preslavlja Drugi dan Trojica.
Kada su doseljeni – usled turskog zuluma, misli se da su krčili šumu i da u ovom selu nema nikakvih starina.
Nezavršen rukopis, izgleda LJ. Šopalovića.
1. maj 2014. u 21:01
Milodan
Položaj sela Stupnica, grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo Stupnica leži u oblasti Jadra, okrug podrinjski, srez jadranski, opština jarebička.
Ovo selo je ispod Šuričkog Graca, na zapadnoj strani sa obe strane Stupničke reke. Selo se deli na ma(ha)le. Odmah do sela Dvorske, na jednoj kosi, koja počinje od Dvoračkih planina, leži mala Brđani, koju seoski puta rastavlja sa zapadne strane od sela Korenite. Odmah do Brđana proteže se Gornja mala a do nje Donja mala. Preko Stupničke reke ili Skakavca na desnoj strani njenoj ispod Šuričkog Graca leži mala Podgračanica.
Vode.
-Selo nije pored potoka niti reke, zbog toga ga potok i reka ne plavi niti zasipa.
U selu i oko sela ima mnogo izvora i dosta su jaki. U selu se pije izvorska voda, svake 2-3 kuća gotovo da imaju svoje izvore, kao u Jarebicama i ostalim mestima po Jadru. Najglavniji izvori su: Maričića voda u Donjoj mali sa kojeg se vodom služi 15 kuća, kažu da je i lekovita te da leči groznicu što nije potvrđeno ali je voda svakako zdrava. U Gornjoj mali glavni izvor je Mlakva. Iza Brđana u seoskom ataru zvanom Kurjakovac glavni izvor je Grozničavac. U Podgračanici svaka kuća ima svoj izvor pod Gracem kod Crkvine. Da nema pomenutih i ostalih izvora selo bi moglo opstati, jer je zemljište podvodno kao u celom Jadru.
Bunara (đermova) u selu nema. Rečna voda se ne pije a seoske kuće nisu prikupljene oko izvora.
Toplih, slanih i gvožđevitih izvora u ovom selu nema ali su meštani nalazili pojedine komade minerala u Stupničkoj reci. U okolnim selima ima dosta rude antimona. Da li antimona ima i u Stupnici nije poznato.
Klima.
-Selo je zaklonjeno i blaža je klima. Sneg pada kao i u celom Jadru, izuzev Dvorske gde sneg pada ranije. Snega uglavnom ima od Nikoljdana pa do Sretenja a može biti visok do jednog metra – ali ređe, obično je debljine 25-30 santimetara.
U selu duvaju ovi vetrovi: Donjak, to je severni vetar, Zapadni ili Drinjak, Istočni ili Ustoka i Južni vetar. Drinjak donosi kišu a Donjak je najhladniji.
Zemlje i šume.
-Selo ima dosta zemlje za obrađivanje, koja je grupisana oko kuća a najviše zemlje imaju u polju oko Jadra. Polje je udaljeno od prvih kuća pola sata hoda a od poslednjih čitavih sat i po. U polju se najviše seje kukuruz. Livade su im mahom pored reke Stupničke – Skakavica i zovu se Luke. Svaka kuća ima pašnjake, koje su u blizini kuća.
Pojedina domaćinstva imaju svoje zabrane ili šume i zovu se: Lipak, koji je odmah do polja u Jadru. Ostale šume zovu se po prezimenima vlasnika i nalaze se u samom selu. Sem za ogrev i sopstvenu građu šume se ne koriste za prodaju.
Selo ima zajedničkih šuma. Brđani su opasani sa tri strane stupničkim atarom, koji je pošumljen lisnatim drvećem a pojedina mesta seoskog atara zovu se: Kurjakovac, Rakovica i Srednje brdo.
Seoski atar je udaljen od sela na frtalj (1/4) sati hoda. Zemlja je od turskog vremena ostala zajednička. Zajedniča utrina – atar je veličine oko 200 hektara, na njega selo plaća porez i to samo za zemljište, 183 dinara godišnje.
Ziratna zemlja, kao i paša, dobre je rodnosti. Ziratne zemlje trebalo bi jednoj prosečnoj porodici 15 pluga da bi prema ovdašnjim prilikama mogla osrednje živeti.
Tip sela.
-Selo j razbijenog tipa i podeljeno je na male. Brđani su daleko od Gornje male od 300 do 500 metara. Gornja mala od Donje male 200 metara a obe od Podgračanice 800 do 1000 metara. Brđani su od Gornje i Donje male rastavljeni potocima a Podgračanica od ostalih mala Stupničkom rekom.
Kuće su u svim malama međusobno udaljene 100 do 200 metara a negde i preko 300 metara. Celo selo se proteže u dužinu od jedan i po sata hoda.
Kuće u selu nisu u pravlnom šoru poređane, niti pored puta. Mehanu, dućane, školu i crkvu nemaju, sve im je to u Jarebicama.
Male se zovu i zaseoci a klasičnih zaselaka nema kao i porodica odseljenih podalje od sela na svoja imanja.
Stanovnici u Stupnici imaju više prezimena i ona su po malama:
-U Brđanima: Miloševići, Maksimovići, Jevtići, Stevanovići, Lazarevići i Markovići. Svi slave Jovanjdan, osim dve kuće Markovića, koje slave Đurđevdan. Priča se da su svi od jedne familije, ukupno 12 kuća.
-U Gornjoj mali: Starčevići, Milovanovići – slave Aranđelovdan; Đukići, Andrići, Vasiljevići i Isailovići – slave Đurđevdan, Madžarevići i Obradovići, 55 kuća.
-U Donjoj mali: Baići, Simići, Popovići, Arsenići, Maričići, Ostojići, Mitrovići, Kalabići (Petrovići), Živanovići, Pavlovići i Vujići, 30 kuća.
-U Podgračanici: Spremići – slave Ivanjdan; Radivojevići, Đurići, Miladinovići i Trivunovići – slave Aranđelovdan i Milijaševići – slave Alimpijevdan, 35 kuća.
U Stupnici danas ima ukupno 122 kuće.
Ime selu.
-Ne postoji tumačenje kako je nastalo ime ovog sela. Male su dobile nazive po mestima na kome se nalaze, tako: Podgračanica se nalazi pod samom Šuričkim Gracom. Brđani – jer su daleko od polja pod brdom dvorničkim a Donja mala, jer je ispod Gornje male.
Ne zna se da li su se nekada ovo selo ili male nosile drugačiji naziv.
Starine u selu.
Novih i starih selišta nema.
Blizu Šuričkog Graca postoje ostaci razvalina od nekakve stare crkve, pa se to mesto zove Crkvina.
U Brđanima postoji lep vodopad gde Stupnička reka niz kamen pada-skače, te je zbog toga dobila i drugo ime Skakavica.
Blizi Skakvca nalazi se jedan veliki kamen i u njemu je usečeno mesto za sedenje ljudi a zna se i mesto gde su ljudi, odmarajući se, stavljali ruke, pa su na kamenu isekli-izdubili mesto za prste. Narod veruje da je ovuda prolazio Sveti Sava za manastir Tronošu i da se spremalo za njega gde će se odmoriti.
U Stupnici postoje tri groblja, Pogračanica i Donja mala imaju svoje groblje, Gornja mala svoje i kod njega postoji Madžarsko groblje sa velikim kamenjem ali se o njemu ništa više ne zna. Brđani imaju svoje groblje. Postojanje tri groblja objašnjava se time da je zemljište ispresecano dubokim jarugama.
Kaldrme i tragova starih puteva nema.
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Vladimir Starčević, zemljoradnik iz Stupnice, priča da je njegov otac Jovo bio sreski pisar u Loznici, koji se školovao u manasiru Tronoši, njemu govorio da je oko 1820. godine u Stupnici bilo svega 17 kuća i da je nastarija porodica bila kneza Vuleta Baića, pradede sadašnjih Baića u Donjoj mali.
Vladimir priča da je od oca čuo da su svi Stupničani doseljeni iz Hercegovine a to potvrđuju i ostali stanovnici ovog sela ali vreme doseljavanja se ne zna. Kao razlog doseljenja navode turski zulum. Morali su krčiti šumu, jer se ne poznaje da je ovde bilo nekada naselja, niti pak selišta.
Od starijih porodica su ove:
U Donjoj i Gornjoj mali:
-Baići, slave Stepanjdan-Stevanjdan.
-Popovići, Simići i Arsenovići su od jedne familije, jer je sadašnjim Popovićima ded Đorđe bio pop, koji je imao braću Simu i Arsena i kada su se izdelili od Đorđa su nastali Popovići, od Sime – Simići a od Arsena – Arsenovići, slave Jovanjdan.
-Kalabići, pradeda sadašnjih Kalabića zvao se Radosav i bio je knez, koga Sima Milutinović Sarajlija u svojim pesmama pominje. Njihov ded odselio se u Slatinu, opština korenitska, gde ih danas ima 10 kuća a u Stupnici 4 kuće, slave Đurđevdan.
-Maričići, Vujići i Živanovići su od jedne familije i deda današnjih Vujića, kojem je bilo ime Vujo dok su Živanovići dobili prezime po dedi Živanu, slave Lučindan.
-Palovići su doseljeni na kupljeno imanje iz Korenite, slave Đurđevdan.
-Petrovići su se doselili iz Prnjavora, zaselak na imanju manastira Tronoša, zovu ih Kalabićima, jer su blizu njihovih kuća a nisu sa njima u srodstvu, slave Jovanjdan.
-Starčevići i Milovanovići. Kada je Starčevića praded umro, ostane mu udovica, koja se preuda u Dvorsku u „pre roka“ rodi Milovana, kao kopile, koji se nakon nekoliko godina doseli u Stupnicu te mu Starčevići poklone nešto imanja i on se tu nastani i od njega postanu Milovanovići, slave Aranđelovdan.
-Đukići, Andrići, Vasiljevići, Simići i Isailovići su od jedne familije, jer je praded današnjih Andrića bio Marko i imao braću Isaila i Đuku. Marko ostavi dva sina, Andriju i Vasilja, pa od Đuke ostanu Đukići, Isaila – Isailovići, Vasilja –Vasiljevići od kojih nastanu i Simići a od Andrije – Andrići. Osim ovih Andrića u Gornjoj mali ima još jedna familija Andrića, koji gornjima nisu u srodstvi a slave, kao i oni, Nikoljdan.
-Madžarevići su doseljeni iz Slatine na kupljeno imanje, slave Gavrilovdan, 26 marta po starom kalendaru.
-Obaradovići i Mićanovići (po dedi Mićanu), slave Lazarevdan.
-Perišići su doseljeni iz Slatine na imanje, slave Aranđelovdan.
U Brđanima:
-Miloševići, Maksimovići, Jevtići, Stevanovići i Lazarevići su svi od jedne familije i oni pričaju da su poreklom iz Hercegovine, ne zna se kada su doseljeni.ž, slave Jovanjdan.
-Markovići su već pomenuti.
U Podgračanici:
-Spremići, ove familije ima najviše u Stupnici – 12 kuća, koji se prezivaju jednim prezimenom, slave Ivanjdan.
-Radivojevići, Đurići, Miladinovići i Trivunovići su od jedne familije, slave Aranđelovdan.
-Milijaševići slave Alimpijevdan. Svi Stupničani preslavljaju Mladu Nedelju, nedelju po Spasovdanu osim dva doseljenika iz Slatine.
Meštani ovog sela nemaju nikakvih osobitih razlika (u nišnji, jeziku, običajim i sl.) kojim se razlikuju od stanovnika okolnih sela.
Zanimanje stanovništva.
-Stanovnici ovog sela najviše se bave zemljoradnjom a dosta ih se bave voćarstvom i stočarstvom.
Najpoznatiji proizvod ovog sela je kukuruz. Lovom i ribolovom se niko ne bavi. U blizini su rudnici (Zajača, Krupanj, Zavlaka) ali niku u njima ne radi iz ovog sela.
U selu ima kirajdžija, kamenorezaca, ugljara i mlinara a i majstora, dunđera, zidara, kolara, koji pored bavljenja zemljoradnjom rade i ove poslove.
Seljaci ne idu u pečalbu, niti pak u argatovanje, sem za vreme sezone branja i sušenja šljiva u trajanju od 2-3 meseca i zarada im je 30 do 40 dinara mesečno.
12. april 1902. godine, Jarebice.
Opisao Ljub. M. Šopalović, učitelj.
2. maj 2014. u 21:22
Milodan
Poreklo stanovništva sela Tekeriš, grad Loznicca – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
-Selo Tekeriš nalazi se u okrugu podrinjskom, gornjem Jadru, srezu jadranskom, opština tekeriška.
Selo se nalazi na sedam kosa, koje se pružaju na jugozapadnoj strani planine Cera. Kose nemaju svoje nazive, zovu se po prezimenu žitelja koji na njima obitavaju.
Vode.
-Između svake kose teče mali potočić, koji dolaze sa Cera. Kada su jake žege oni presušuju, od kiša nadođu ali ne plave kuće.
Svaka kosa ima izvora, koji su dosta slabi, ali se ipak sa njih pije voda. Da ih nije selo ne bi moglo opstati. Izvori se zovu: Petrovića Točak, Gunjice, Vodeničina, Srednji Točak, Popova česma. Gornji Točak, Mijailovac i u polju Dižinoge. Mnoge kuće, kojima je izvor daleko, imaju svoje bunare i u poslednje vreme sve se više kopaju, jer je šume sve manje pa su zbog toga izvori sve slabiji.
Rečna voda se ne pije, mineralnih i lekovitih voda nema.
Klima.
-Pošto je selo oko planine Cera, to je klima oštrija nego u selima donjeg Jadra. Sneg ponekad može padati u septembru ali se rani sneg nikada ne održi dugo, niti je pak obilan. Od polovine novembra ili početkom decembra poočinje padati sneg i traje do polovine februara, nekda i duže a ponekad pada i posle početka marta. Debljina mu je do pola metra a nekada i više.
Vetrovi duvaju sa svih strana, sa zapada se vetar zove Drinjak i on obično leti donosi kišu a zimi sneg; severni vetar zovu Severac; istočni Ustoka a južni Jug. Najhladniji su severni i istočni vetrovi.
Zemlje i šume.
-Selo ima zemlje za obrađivanje i grupisana je oko sela a samo dvojice meštana oko kuća, porodica Markovića (Grujića) i Živanovića (Kukića). Zemlje na Ceru zovu „u Ceru, na jugozapadu sela zovu „u polju“. Glavna su im mesta: Mekote, Kućetine, Šarampov, Borino polje, Velika i Mala livada, Veliko brdo, Gaj, Osoji, Rtovi, Crni potok, Mulićevka, Parlog, Stolice, Crna bara, Ornice, Petrovo polje, Kalemi, Bušinmlađ, Branjevine, Đurđevo kućište, Ali-bunar, Vukovac, Kičer, Brezje, Reka, Kukića brdo, Gajevi itd.
Na svim mestima rađa kukuruz, pšenica, zob a na slabijoj zemlji u poslednje vreme seje se raž. Najbolja pšenica rađa se na planini Ceru.
Zajedničkih pašnjaka nema, već svako za svoju stoku ostavi zemlje koliko mu je potrebno.
Na Ceru ima još malo šume cerove i graničeve, bukove vrlo malo, samo u zaklonitim mestima. U polju ponegde ima grabove šume. Zajedničkih šuma nema.
Ziratna zemlja i pašnjaci su obične rodnosti i za jednu porodicu je potrebno oko 20 pluga zemlje da bi umereno živela.
Ime selu.
Priča se da je slo dobilo ime ovako: Prošao neki Turčina i prve naseljenike pitao:
-Šta vam je to?
Oni odgovoriše:
-Počeli smo selo Tekem za nevolju.
Od reči tekem nastade ime, po ovoj legendi, Tekeriš.
Osim toga, pričaju, da je neki vladika još za vreme Turaka prošao kroz ovo selo, pa kako im je polje bilo vrlo nerodno to ga zamole da sveti vodicu pod jednim grmom, koga i danas zovu Vladičin grm. Posle ovog molebestvija reče im vladika da treba da sagrade crkvu i da promene ime selu – da ga nazovu Sretane. Polje im je posle bolje rađalo, sagradili su crkvu ali selu ime nisu promenili.
Starine u selu.
-Na vrhu Cera postoje razvaline nekog grada, koga zovu Trojinov grad, ali se misli da ga je zidala Prokleta Jerina.
Kod seoskog groblja zovu jedno mesto Madžarsko groblje, ima nekoliko ploča od grobova, otkuda je i kako postalo to niko ne zna da objasni.
Na Šarampovu i Kiku pričaju da su kopani šančevi, ko ih je kopao ne znaju ali je sigurno to rađeno pod Karađorđem.
Tip sela i poreklo stanovništva.
-Kako se selo nalazi na kosama, to je razbijenog tipa i kuće su bez reda i u grupama podeljene na ma(ha)le: Cerani, Donja mala, Gornja mala, Ninića mala i Orovčane. Kuće su međusobno udaljene 10-20 metara a male 100 do 00 metara.
Cerani:
Ova mala se nalazi na tri kose i kuće su bez reda u grpama. U Ovoj mali žive ove porodice:
-Niševići (Rankovići), Mirjanići (dobili prezime po babi Mirjani), doselili se iz Gornje Badanje – iz male Koljani, ima ih i danas tamo i prezivaju se Niševići. Pričaju da im se neka baba doselila iz niškog kraja i zbog toga se pretivaju Niševići. Danas ih ima 5 kuća od kojih se jedna preziva Mićanovići, svi su na jednoj kosi i slave Đurđevdan.
-Markovići: Na istok kosi, zapadno od Niševića na oko 300-400 metara žive Markovići, jedna kuća*, slave Đurđevdan.
*O njima će još biti reči.
-Perišići: Niže Markovića na istoj kosi žive Perišići, koji se računaju u starosedeoce, slave Jovanjdan.
-Tomići: Zapadno od Perišića žive Tomići, koje zovu Đađinovci, doseljeni iz Gornje Badanje, iz male Koljane, ima ih još tamo, slave Jovanjdan.
-Ostojići (Pljoskići) su niže od Tomića, računaju se da su starosedeoci, slave Malu Gospojinu.
-Markovići (Grajići) su od Ostojića 300 metara na jugozapadnoj strani, starosedeoci. Za ovu porodicu pričaju da nikada ne može da ima 4 porseke glave. Delili su se nekoliko puta, pa se opet sastajali. Ima članova te kuće u osmom stepenu krvnog srodstva, slave Nikoljdan.
-Petrovići su doseljeni iz Gornje Badanje, mala Koljani, ima ih još tamo, slave Nikoljdan.
-Stevanovići su starosedeoci. Iz ove kuće su bila dva sveštenika, Marko i Živko. Slave Mratindan.
Donja mala:
Ova mala nalazi se na jednoj kosi, koja se od početka cera zove Parlog. U ovoj mali su sledeće porodice:
-Markovići (Mažići) su starosedeoci. Iz njihove familije bio je iguman manastira Tronaša, arhimandrit Stevan Jovanović. U srodstvu su sa Markovićima u Ceranima, slave Đurđevdan.
-Stanojlovići (Bilići) su starosedeoci, slave Đurđevdan.
-Spajići, Milinkovići: Predak ove familije je iz Korenite od Kapetanovića. Zbog turskom zuluma pobegao u Zminjak u Mačvi, odatle u Tekeriš, iz Tekeriša u Aranđelovac a otuda opet u Tekeriš, gde je služio kod nekog kaluđera Arsenija i od njega dobio trećinu od polovine imanja. Neki Nikola iz ove familije je upregao, za vreme Turaka, 6 volova u kola i imao gvozdene vile pa, davši Turčinu jedan ćup meda, ovaj ga proizvede u spahiju i zbog tog događaja dobiju prezime Spajići. Od njih postoji jedna kuća Milinkovića, slave Aranđelovdan.
Milojevići: Miloje i Milija doselili su se iz Radenkovića u Mačvi gde ih i danas ima nekoliko kuća. Služili su i oni kod kaluđera Arsenija i on im je dao dva dela od polovine svog imanja zbog čega ostave svoju slavu Aranđelovdan i prime slavu Arsenijevu, Đurđevdan.
Od Petrića Pavle se odselio u Šor i tamo se zvao Pavle Tekerišac.
Gornja mala:
Ova mala se nalazi na kosi kojom prolazi put Šabac – Krupanj. Kuće su bez reda sa obe strane druma. U ovoj mali su familije:
-Andrići. Ova familija se prezivala Jokići a zatim Lukići. Ne znaju odakle su se doselili niti da li su starosedeoci, slave Lučindan.
-Maksimovići (Gombajići) su starosedeoci, slave Nikoljdan.
-Pavlovići (Keserovići) su se doselili iz Paskovca kod Loznice, i tamo je ostalo njihove familije, slave Mitrovdan.
-Đorđići su se doselili iz Zajače, ne zna se da li ih tamo još ima. Slave Stevanjdan.
-Dimitrići (Ilikovići) su se doselili iz Gornje Badanje, slave Stevanjdan.
-Živanovići (Kukići) su se doselili iz Miličinice u Podgorini, ima ih tamo pod prezimenom Kukići, slave Aranđelovdan i jedini u selu preslavljaju Av. Joakima i Anu.
Ninića mala.
Ova mala se nalazi jugoistočno od Gornje male. U ovoj mali su ove familije:
-Nikolići (Ninići) su od familije Spajić iz Donje male, pa što je rečeno za Spajiće odnosi se i na ove, slave Aranđelovdan.
-Jeremići (Krajcarići) su od familija Đorđića iz Gornje male, slave Stevanjdan.
Orovičane mala.
Ova mala se nalazi na jednoj kosi, koja se odvaja od planinske grede, koja spaja Cer sa Vlašićem. Početak kose se zove Kik.
Ovu malu smatraju kao zaseok Tekeriša, zbog toga što je do skora bila jedna kmetovina sa Pomijačom, pa se docnije pridružila Tekerišu, jer je bliža njemu nego Pomijači. Kuće u ovoj mali su u grupi ali bez reda.
Stanovnici ove male su se doselili iz Orovice u Azbukovici.
Prvo su se doselile tri kuće, dve u ovoj mali – treća u Pomijači. Od ovih dveju kuća danas ih ima 14. Od jedne ove kuće su:
-Blagojevići, Radovanovići, Kovačevići i Milivojevići.
Od druge kuće su:
-Kostići, Petrovići (Babići), Jovanovići, Markovići, Tomići i Cvejići.
Osim ovih u ovoj mali žive i:
-Stanišići, predak došao na ženino imanje iz Pomijače.
-Jankovići su od familije Đorđevića iz Gornje male, slave Stevanjdan.
-Raškovići, praded doveden u ovu malu iz Bukora, slave Đurđevdan.
Sve ostale familije u Orovčane slave Jovanjdan.
Od Tomića iz ove male odselio se neki Jova u Vukošić (opština Vladimirci op. Milodan) u Posavo Tamnavu.
Ostali podaci o selu.
U selu je bilo nekada dosta velikih zadruga ali se one danas sve više raspadaju. Najveće su danas zadruge.
U Gornjoj mali Đorđići i Živanovići.
-U mali Orovčane Petrovići (Babići) i Blagojevići u kojima ima preko 25 ukućana.
Grupisanje na pojedine male datira od doseljevanja a umnožavale su se deobama, uglavnom zbog zemljišta.
Bez male Orovčane selo preslavlja proroka Jeremiju izuzimajući Živanoviće (Kukiće), koji jedino preslavljaju Sv. Joakima i Anu. Cela mala Oravčine preslavlja Mladu Nedelju, prva nedelja po Spasovdanu.
O preslavi se ne nosi litija kao u drugim krajevima Srbije, nego na jednom mestu sveštenik sveti „oplitu“ vodicu, prelom oplitni kolač, ručaju ko je šta doneo i odmah svako žuri kući te prima goste na „užinu“ a posle toga mladež, uz muziku, igra na ovom mestu, gde je osvećena vodica.
20. decembar 1902. godine tekeriš
Opisao Jovan V. Tešić, učitelj
3. maj 2014. u 20:45
Milodan
Poreklo stanovnišva sela Lipnički Šor (po knjizi Šor), grad Loznica – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.
Položaj sela.
Selo Lipnički Šor je u oblasti Donjeg Jadra, okrug podrinjski, srez jadranski, opština grčnčarska.
Selo leži na ravnici sa desne strane puta koji vodi od Loznice prema Šapcu.
Selo je ušoreno i podeljeno na ma(ha)le.
Vode.
Selo nije pored potoka niti reke pa prema tome ništa ga ne plavi i ne zasipa.
Izvora u ovom selu nema osim u Drinjskom Polju pod nazivom Čelebinac. Kroz Polje protiče otoka drinska, koja se zove Starača a ona je staro korito Drine. U Staraču se uliva reka Žeravica. Kroz „Lug šoranski“ – utrinu, protiče potok Lipnica, koji izvire ispod grnčarskog groblja, nedaleko od krsta-raskrsnice, gde se ukrštaju putevi koji vode za Krupanj – preko Stolica, za Zavlaku – preko Nedeljice i Jarebice za Loznicu i Grnčaru.
Svaka kuća u Lipničkom Šoru ima svoj bunar, koji je dubok do dva hvata (4 metra) i samo se bunarska voda pije. Mineralnih i lekovitih voda u ovom selu nema.
Klima.
-Klima je u ovom selu dosta oštra, jer je selo izloženo severnom vetru. Ovi vetrovi duvaju: Severni, Ustoka, Jug i Zapad. Kišu im donosi Jug i Jugoistočni vetar.
Zemlje i šume.
-Selo ima dosta zemlje za obrađivanje, koja je u polju dok su u selu samo kućevni placevi, jer je selo ušoreno.
Najglavnija mesta, gde su njive, zovu se: Đubrine, Krivića Brdo, Krivića Ada – po nekom Turčinu Krivi, Donjevac, Adaški Suvar, Kurjačica, Krčevine, Orašje, Kućište – odakle su Ostrvljani doseljeni u Šor, Luke, Brzava, Jadrac, Gušino brdo i Tursko groblje. Sva su ova mesta su oko Lipničkog Šora i u Drinjskom Polju.
Selo ima zajedničke zemlje, koja je odmah do sela i zove se „Šoranski Lug“. Tu zajedničku zemlju ne izdaju pod kiriju, već rano s’proleća ne dozvoljavaju da ulazi stoka sve dok 1. maja, dok trava ne naraste da bi posle svaki meštanin puštao svoju stoku da se napasa sve do same jeseni. Za napasanje stoke meštani ništa nikome ne plaćaju.
Zajednička utrina sela Šora – „Šoranski Lug“, Lipnice „Lipnički Lug“ i sela Kozjaka nalazi se između pomenutih sela. I u Šoranskom i u Lipničkom Lugu bila je do pre 60 godina vrlo velika šuma i zbog iste se zove „Lug“, ali je šuma posečena i sada je samo polje i panjevi od posečenih grmova.
Zajednička je od turskog vremena.
Zajeničkih šuma nemaju, privatnih vrlo malo.
Zemlja je dobra i rodna i jednoj porodici bi trebalo oko 10 pluga da bi prema ovdašnjim prilikama mogla osrednje živeti.
Tip sela.
-Selo je ušoreno i podeljeno na male – Adašku i Ostrovljane. Adašku su malu naselili stanovnici Adaškog Suvota ili Krivića Ade a Ostrovljani su iz Ostrova, koje je u Polju drinskom.
Male su rastavljene samo sokakom – putem
Kuće su pored puta, ali nisu baš u pravilnom šoru poređane. Udaljenost kuća je od 5 do 50 metara a mala od male od 30 do 50 metara.
Zaseoka u ovom selu nema.
U Adaškoj mali ima 18 kuća, u Ostrovljanima 53 kuće – svega u selu 71 kuća.
Ime selu.
Ovo selo je dobilo ime zbog toga što su se okolni meštani dogovorili i naselili – ušorili na ovom mestu
Poreklo stanovništva i osnivanje sela.
-Ovo selo je novijeg doba. Na mestu gde je danas kafana i veći deo sela bilo je Tursko selo koje se zvalo Lipnica. Sadašnje selo Lipnica udaljeno je od sela Šora za pola sata (hoda), ali se i sada u selu Šoru mehana zove Lipnička i pored toga što nije u selu Lipnica.
Adaška mala:
-Tešići su se doselili iz Borine – Rađevina, slave Jovanjdan.
-Krstići, Aleksići, Đorđevići i Perići su jedan rod, misli se da su se doselili iz Bosne, slave Andrijevdan.
-Bojići su iz Dvorske, slave Avramijevdan.
-Antonići su iz Nedeljica, slave Đurđevdan.
-Tansići (nije greška) su iz Tomnja – Rađevina, slave Lučindan.
-Markovići i Marići, ne zna se odakle su doseljeni, slave Jovanjdan.
-Gordanići i Militinovići, nisu u srodstvu u obe male slave Jovanjdan.
-Alimpići, ne zna se odakle su doseljeni, slave Đurđic.
Ostrovljani:
-Markovići-Šljivovci su iz Šljivove u Rađevini, Nikoljdan.
-Stanići su iz Dalmacije, Prorok Jeremija.
-Tešići, Vasići, Đuričići i Grujići su svi iz Bosanske Krajine, Nikoljdan.
-Popovići su iz Koviljače, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Rikanovići su iz Bosne, Tomindan.
-Maletići su iz Bosne, Mratindan.
-Veselinovići su iz Komirića – Rađevina, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Damnjanovići su iz Nikšića, sada u Crnoj Gori, Sv. Joakim i Ana.
-Jovanovići su iz Korenite, Đurđic.
-Prodanovići i Stevanovići su iz Bosne, Đurđevdan.
-Švabići-Gajići su iz Srema – Austrije, Stepanjdan-Stevanjdan.
-Novakovići su iz Borine, Đurđevdan.
-Pavlovići su iz Tekeriša, Aranđelovdan.
-Tomići i Jovići su iz Bosne – Krajine, Lazarevdan.
-Stojakovići su iz Trbušnice, Nikoljdan.
-Maksimovići su iz Kostajnika, Đurđevdan.
-Vasići su iz Mionice – Kolubara, Đurđevdan.
-Ilići su iz Carine-Azbukovica, Đurđevdan.
-Savići su iz Bosanske Krajine, Pantelijevdan.
-Nikolići su iz Bukovice – Azbukovica, Nikoljdan.
-Ivanovići su iz Stava – Rađevina, Jovanjdan.
-Stankovići su iz Kostajnika, Miholjdan.
-Ančići su iz Krajine-Bosna, Lazarevdan.
-Kneževići su iz Runjana, Nikoljdan.
-Božići-Ostojići i Božići su od jedne familije, doseljeni iz Šurica, Jovanjdan.
-Petrovići su iz Crne Gore, Nikoljdan.
-Stakići su iz Tomnja-Rađevina, Đurđic.
Meštani koji ne znaju odakle su doseljeni:
-Ilići drugi, slave Đurđic.
-Trivunovići, slave Aranđelovdan.
-Anćelići, slave Aranđelovdan.
-Arsenovići, slave Đurđevdan.
-Jovanovići, slave Šurševdan
-Nikolići, slave Nokoljdan
-Grujići, slave Đurđic.
-Cvijići-Maksimovići, slave Lučindan.
-Filipovići, slave Alimpijevdan.
12. maja 1903. godine, Draginac
Opisao Ljub. M. Šopalović, učitelj