Poreklo stanovništva sela Uba, opština Cetinje – Crna Gora. Prema knjizi Dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Ovo ćeklićko selo nalazi se y dubokom istoimenom. dolu, sjeverno od Vučeg Dola. Širim zahvatom prostire se Od Simunje do Vršanja. U tom okviru širilo se iz svog prvobitnog jezgra u Ublu. Njegovi zaseoci nastali su pored dolova i manjih uvala ili na njihovom domaku, po pristrancima brda i glavica. Gledano prema morfološkim elementima terena, selo je smješteno pomeđu Vučeg i Dragomi Dola, odnosno na potezu od središnje, dolovito-vrljugave ćeklićke udoline kojom prolazi put Cetinje—Čevo—Nikšić na preko pomenutih sela do Jezera. Od tog puta je Udaljeno 2 km; od ćeklićkog mjesnog središta y Kućištima oko 4, od Cetinja 19 i Kotora oko 40 km.
Granica njegovog atara, počev od sjeveroistoka, vodi od Simunje (kod Starog kućišta), te spuštajući se na jug stazom koja se pruža malo dalje od ceste Cetinje–Čevo do Pećine prelazi put za Ubao i produžava preko Ubaljske ljuti do na Velje osoje. Odatle se pored Konopaškog dola i podnožjem Vršanja nastavlja do na Gomilice, zatim skreće na sjever preko Noćavog vrha, Ponarne i Goranične rupe, Aluge i Krpačke vode do na Simunju. Dug (SI-JZ) 3,4 i širok (S-J) 1,8 km, atar sela zahvata 6,12 km2 površine. Naselje je (kod crkve) na visini od 880 m.
Istorijat.
Da je Uba „vrlo staro” selo, kaže Erdeljanović, „svedoče nam mnogobrojne uspomene i ostaci od negdašnjeg, i to nesumnjivo vrlo davnašnjeg stanovništva“. Preci današnjih mještana doseljavajući se ovdje y 17. vijeku zatekli su „stara bratstva i rodove”. U dijelu sela zvanom Slatkovići održale su se stare „kućištine” građene od kružnih suhomeđnih zidina, a toponimi kao što su Semelj, Orop do, Oropska glavica i Tatulov do sa Tatulovim Ždrijelom ukazuju na davnašnje prisustvo Vlaha.
Prve podatke o Ublu i Slatkovićima nalazimo u turskim defterima 1521. i 1523. godine. Po prvom su Slatkovići kao mahala sela Vjelice imali 12 kuća, dok se u drugom samo pominju, a Uba kao mahala sela Beklića – po prvom 9, a po drugom 4 kuće. Godine 1865. zajedno se Dragomi Dolom imao je 36 d., a 1879. u njemu su bila 24 d. sa 119 stanovnika (51 m. i 68 ž.). Erdeljanović je y selu evidentirao 28 d., a prema podacima iz 1925. god bilo ih je 30 sa 175 stanovnika. Do narednog popisa 1948. broj prvih je opao za 9, a drugih za 92; zatim je 1953. bilo 19 :86, 1961 – 19 :75 i 1971 – 21 :75. U zadnja dva popisa domaćinstva su prema broju članova bila: sa 1 (2 :4), sa 2 (5 :5), sa 3-5 (6:7), sa 5—8 (4:4) i sa 8 i više članova (2:1). U isto vrijeme struktura glavnih starosno–polnih grupa mještana bila je: prve 30 :25 (ž. 17:12), druge 26:27 (ž. 17 : 14) i treće 19:23 (ž. 10:6).
Struktura stanovništva.
Prema obrazovanju, mještani su bili: bez škole 24 : 32 (ž. 18 : 26), sa četvorogodišnjom 28 : 26 (ž. 14 : 11), sa osmog0dišnjom 1 : 80 (ž. 0 : 2), sa srednjom 0 :2, a kvalifikovanih radnika je bilo 0:2, i nepismenih 18:28 (ž. 16:24).
U isto vrijeme dohodovna i posjedovna struktura domaćinstava bila je: bez zemlje (0 : 1), do 2 ha (3 : 1), sa 2—5 (5 :2), sa 5—10 (4 :3), sa 10–15 (3 :4) i sa 15 i više ća (4 : 10), odnosno poljoprivrednih 17:6, mješovitih 2 : 8 i nepoljoprivrednih 0 : 7.
U 1953. godini 38 aktivnih izdržavalo je 46 lica; u poljoprivredi 37:43, a sa ličnim primanjima bilo je 2. U naredna dva popisa taj odnos se promijenio ovako: aktivnih je bilo 30:21 i izdržavanih 44 : 40; u poljoprivredi 28 :19 i 36 :31, a sa ličnim primanjima 1:14.
Tip sela.
Uba je polurazbijeno naselje. U starom istoimenom središtu koje i sada čini glavninu sela ima 12 zbijenih kuća, dok je u relativno udaljenim zaseocima — Aluzi 2, y Slatkovićima 1 i u Gomilicama 1 kuća. Prizemnih kuća je 9, a na izbi 7; tiglom je pokriveno 11, a slamom 5; daščani plafon je u 8, malterisani u 4, a bez plafona su 4 kuće. Izvjesne prepravke i dogradnja na nekim kućama izvršene su tek u novije vrijeme. Prema podacima iz 1971. god. od postojećih stanova – 9 je iz prvog, 5 iz drugog i 2 iz trećeg perioda sa ukupno 530 m2; u 12 stanova koristi se ognjište. Prema vrsti su.: 9 posebnih soba i 7 jednosobnih i garsonjera, a prema korišćenju – 13 je bilo stalno nastanjeno, 1 privremeno i 2 napuštena na duže vrijeme.
Stanovništvo.
U selu su septembra 1972. godine živjeli:
-Vujovići (6),
-Dragutinovići (3) i:
-Vujoševići (2 d.).
Poslije 1945. god. iselilo se 55 lica, od kojih po 8 u Kotor i Titograd, a ostali y Cetinje. U Vojvodini je kolonizovano 5 d. Povremeno dolaze 3 d. Ranije je u Ameriku išlo 9 mještana. Avgusta 1974. g0dine u selu je bilo 21 lice starije od 55 godina.
Vode.
Selo se vodom opskrbljuje iz 4 ubla i 12 bistijerni. Ublovi su više-manje stari, naročito onaj u Ublu; uglavnom se koriste kao seoske vode. Od njih su 2 u Vršanju, gdje je nekoliko domaćinstava imalo ispaše, obradivu zemlju i pojate, a takođe i dvije bistijerne. Posjedi y Vršanju korišćeni su i ljeti i zimi; ljeti za ispašu i obradu zemlje (naročito se gajio krompir), a zimi se stoka zadržavala y pojatama i hranila listom.
Ostali podaci o selu.
Električno osvjetljenje uvedeno je 1960. Do septembra 1972. godine, bilo je elektrificirano 9 kuća. Međutim, osim 4 radio–prijemnika do tada nije bila pribavljena ni jedna druga stvar koja se koristi pomoću električne struje. Takođe su relativno male promjene y pogledu opreme kuća novijim stvarima. Preovlađuju dakle starije, razmještene naročito u kućama izjedna, gotovo na stari način. Promjene su nešto vidnije u kućama pregrađenim na kuhinju i sobu.
Dvorišta sa oborima i pojatama oko kuća, bar u središnjem dijelu sela, daju utisak izvjesne tjeskobe, koja je ranije u uslovima, tako reći optimalnog razvijenog stočarstva bila „nepodnošljivija”. Okućnice, pak, zajedno sa „valjastijim“ dijelovima imanja čine uglavnom-one bliže, najblagodetnije dijelove ziratnih površina, na koje vlasnici najviše računaju i na koje se osobito usredsređuju. One su doduše y Odnosu na ranije stanje, kada je obrada zemlje značila jednu od bitnih osnova egzistencije, umnogome smanjene, jer su zalivađene ili su pod djetelinom. Osobiti problem za selo, kao uostalom za sve ove krajeve, ogledao se u tome što je za brojnu stoku, iz toliko oskudnih uslova trebalo obezbijediti zimsku prehranu. Izlaz se nalazio y velikom listoberu koji je dosta. brzo crpao fondove niskogorične šume, čime su mogućnosti stočarenja veoma ograničavane. Uz to su glavna pasišta, šume i branjevine bile udaljene do 4 pa i 6 km, pa se list, ukoliko se nije sadijevao u samom listoberu, morao prenositi do kuće.
IZVOR: Prema knjizi Dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)