Poreklo stanovništva, selo Semče, opština Gadžin Han – Nišavski okrug. Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj naselja i glavne geografske odlike.
Semče se nalazi u Gornjem Zaplanju. Smešteno je na zapadnim padinama Suve planine (1.810 m), y podnožju njenih vrhova Popova glava (792 m) i Brezje (1.480 m). Locirano je u dolini Semčanske reke, 2 km istočno od regionalnog puta Nikola Tesla — Gadžin Han – Krastavče – Donji Dušnik — Ravna Dubrava. Udaljeno je 23,5 km jugoistočno od Gadžinog Hana i 45,5 km jugoistočno od Niša. Prostire se u visinskom pojasu od 550 do 600 m.
Zemlje i šume.
Obradiva zemlja, danas većim delom napuštena, nalazi se na potesima Carina, Drman, Gabarje, Rosulja, Bačavište, Lukarejevica, Luka i Dančavica. Pašnjačke površine su locirane na mestima Stranje, Vrla strana, Popova glava, Laz i Mrtvica. Livade se nalaze na Lukarejevici, Drmanu, Baricama i Luki. Vinograda ima na potesima Babin grob i Carina, a voćnjaka na parcelama malih površina.
Bagremova i cerova šuma, kao i zasadi četinara, nalazi se na potesima Lokva, Popova glava i Vragolije. Seoska utrina je na potesu Stranje.
Tip sela (Oblik i fizionomija).
Semče je nepravilnog okruglastog oblika. Formirano je kao naselje zbijenog fizionomskog tipa. Od glavnog dela naselja izdvojen je, 1 km jugozapadno, novoformirani zaselak Luka. Naseobinskom kompozicijom objedinjuje jedanaest celina: Selo (centar naselja), Pundžake, Crvenjake, Đorake, Merdžake, Grozdance, Marinkovce, Pekace, Šarenu malu, Gornju malu i Luku. Poslednje dve mahale su novijeg datuma. Formirane su na mestu nekadašnjih gumna, preseljavanjem porodica prilikom deobe porodičnih zadruga.
Starine u selu.
Semče je formirano na mestu sa važnim tragovima ranije naseljenosti. Značajem se ističu materijalni tragovi naselja (ostaci kamenih zidina debljine 1 m, keramičko posuđe, urne i dr.), po predanju, praistorijske starosti. Iz antičkog perioda datira lokalitet Latinsko groblje na mestu Rosulja, gde su pronađeni i ostaci podne opeke.
Na mestu Crkvenište nalaze se temelji crkve nepoznate starosti, za koje se smatralo da ima isceliteljski uticaj. Iz perioda turske vladavine postoji nadgrobni spomenik od klesanog kamena u Pundžačkom groblju. Po predanju, udovica je sa turskim gospodarem sela imala sina, rodonačelnika familije Pundžaci, koga meštani nisu hteli da sahrane u Grozdanovačkom groblju. Iz tog razloga je pored Merdžačkog i Grozdanovačkog tada formirano i Pundžačko groblje (kasnije Gornjomalsko i Cigansko).
Poreklo stanovništva.
Seoske familije se smatraju starosedelačkim. Migraciono poreklo familija se ne može pouzdano pratiti (npr. Pundžaci iz Bogdanovca, Berdujci iz Berduja i sl.), s obzirom na to da je većina današnjih rodova ovde bila naseljena u ranom periodu turske vladavine.
U selu Semče danas živi 13 familija:
–Đoraci (19 kuća, slave Sv. Nikolu),
-Merdžaci (21 kuća, slave Sv. Nikolu),
-Marinkovci (10 kuća, slave Sv. Nikolu),
-Grozdanci (12 kuća, slave Sv. Ranđela),
-Pundžaci (8 kuća, slave Sv. Đorđa),
-Petrovci (5 kuća, slave Sv. Nikolu),
-Berdujci (5 kuća, slave Sv. Đorđa),
-Ristaci (5 kuća, slave Sv. Nikolu),
-Kukaci (4 kuće, slave Sv. Nikolu),
-Crvenjaci (4 kuće, slave Sv. Nikolu),
-Palamarci (2 kuće, slave Sv. Nikolu),
-Pejčaci (2 kuće, slave Sv. Nikolu),
-Kalejaci (2 kuće, slave Mitrovdan),
-Pavunkovci (2 kuće, slavi Sv. Nikolu),
-Simonci (1 kuća, slavi Sv. Nikolu),
-Guzarci (1 kuća, slavi Sv. Nikolu),
-Bebaci (1 kuća, slavi Sv. Nikolu) i:
-Romi (3 kuće, slave Sv. Nikolu).
Seoska slava – „litije“, je Đurđevdan, a sabor Beli petak. U selu se nalazi obnovljen drveni krst (stari je izgoreo) i dva zapisa — „mira“.
Novija iseljavanja stanovništva.
U savremenom periodu iseljeno je (većinom u Niš i prigradska naselja) i „ugašeno“ (smrću domaćina) 48 kuća: 14 kuća familije:
-Merdžaci, 7 kuća familije:
-Palamarci, po 6 kuća familija:
-Đoraci i Pundžaci, 4 kuće familije:
-Petrovci, po 3 kuće familija
-Ristaci i Grozdanci, 2 kuće familije:
-Pavunkovci i po 1 kuća:
– Roma i familija Kukaci i Crvenjaci.
Funkcije u selu.
Semče je bilo tradicionalno stočarsko selo. Ratarstvo je uglavnom zadovoljavalo samo sopstvene potrebe ruralnih domaćinstava, što je često bilo nedovoljno, pa su iz tog razloga meštani odlazili u pečalbu. Uglavnom su išli kao ciglari i crepari u Šumadiju, a posle Drugog svetskog rata odlazilo se i na berbu kukuruza u Vojvodinu.
Tokom 60-ih godina XX veka bio je zastupljen tržišni uzgoj duvana, a u novije vreme jagodičastog voća. U selu radi osam krečana, kapaciteta 5 do 10t. Kreč se prodaje u Nišu, Leskovcu i Vlasotincu. Na bazi zastupljenosti osnovnih funkcija Semče pripada primarnim seoskim naseljima.
Ima četvororazrednu školu (otvorena 1936, renovirana 2006), dom kulture, zelenu pijacu (pijačni dan – četvrtak), autobusku stanicu, tri prodavnice (ranije je radila zadružna prodavnica), lovačko društvo (osnovano posle Drugog svetskog rata), spomen–ploču palima u Prvom i Drugom svetskom ratu postavljenu na javnoj česmi i dr.
Uređenje naselja.
Do izgradnje seoskog vodovoda, kada je sredinom 70-ih godina HH veka kaptiran izvor Bosiljkin kladenac, meštani su se snabdevali vodom iz individualnih bunara i sa javne česme. Za napajanje stoke korišćena je navedena česma sa koritima, Semčanska reka, a povremeno i česma u vrtopskom ataru na Širokoj padini.
Selo je elektrificirano 1964, a telefonske veze dobija 2000. godine.
IZVOR: Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)