Poreklo stanovništva, selo Miljkovac, opština Gadžin Han – Nišavski okrug. Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj naselja i glavne geografske odlike.
Miljkovac se nalazi u Gornjem Zaplanju. Smešten je na zapadnim padinama Suve planine (1 .810 m), y dolini Miljkovačkog potoka, desne pritoke Kutinske reke. Lociran je zapadno od puta Gadžin Han — Duga Poljana – Donji Dušnik – Ravna Dubrava. Udaljen je 7 km jugoistočno od Gadžinog Hana i 29 km jugoistočno od Niša. Prostorno se razvija u visinskom pojasu od 420 do 520 m.
Vode.
Najizdašniji izvori se nalaze na Selištu. Na mestu Zla dolina, gde je 2003. izgrađena javna česma, nalazi se izvor koji, po predanju, leči stomačne tegobe.
Zemlje i šume.
Obradiva zemlja je na potesima Šarkovnica, Dren, Jovkina bara, Selište, Vinjašje, Dubrava, Čuka i dr. Seosku utrinu činile su pašnjačke površine na mestima Širokornica i Selište, koje su danas uglavnom pod zasadima bora.
Livade i voćnjaci se nalaze na parcelama malih površina u okviru pomenutih potesa, a vinograda je bilo na mestima Vinjažje, Jovkina bara, Dren i Kapilo. Šumske površine su locirane na potesima Širokornica (bukva), Dubrava i Čuka.
Tip sela (Oblik i fizionomija).
Miljkovac je nepravilnog geometrijskog oblika, sa kućama koncentrisanim duž navedenog puta i priključnih (seoskih) drumova. Naseobinskim sklopom povezuje tri glavne fizionomske celine: Dren, Srednju i Petkovsku mahalu.
Starine u selu.
Evidentirani materijalni ostaci iz bronzanog doba — kelt koji se čuva u Narodnom muzeju u Beogradu, ukazuju da je prostor Miljkovca bio naseljen tokom praistorije. Iz rimskog perioda su registrovane ruševine nekog objekta (izuzetno slabo očuvane) i brojni predmeti (koplja, fibule i dr.).
Po Kanicu, na ovom mestu je postojalo srednjovekovno utvrđenje, izgrađeno na rimskim osnovama, kao i trasa antičkog puta (pokrivena kasnije turskom kaldrmom). Prema narodnom verovanju, lokacija rimskog naselja, kao i prvobitnog sela, je na Selištu. Ostaci starog vodovoda, najverovatnije rimskog, pronađeni su na mestu Zla dolina (naziv dobija u tursko vreme po „zlodelima“ hajduka Radojka).
U blizini se nalaze ostaci hrama nepoznate starosti (lokalitet Crkvište), a do skora je na tom mestu bio postavljen drveni krst. Za raniju naseljenost meštani vezuju i lokalitet Staro groblje, iako tamo nema vidljivih materijalnih tragova. U Miljkovcu je postojao turski han.
Poreklo stanovništva i ime sela.
Starosedelačke familije su:
-Stojanovići (4 kuće, slave Sv. Nikolu), koji se smatraju najstarijim u selu (po predanju, osnivač sela — Miljko, po kome naselje dobija geografski naziv, doseljen je sa prostora srpsko-bugarske granice),
-Radovanovići (3 kuće, slave Sv. Nikolu),
-Stanišići (1 kuća, slavi Sv. Nikolu) i:
-Šuljkovi (Cvetanovići, slave Gmitrovdan), koji su iseljeni.
Doseljeničkim familijama se smatraju:
-Krstići (2 kuće, slave Sv. Nikolu) i:
-Mladenovići (1 kuća, slavi Gmitrovdan), ali njihovo migraciono poreklo nije poznato.
-Petkovci (7 kuća, slave Sv. Nikolu) vode poreklo iz Crvene Jabuke kod Babušnice, odakle je krajem XVII ili početkom XVIII veka „prizećen“ njihov rodonačelnik (Jovan), a potom je „doveden“ i njegov najmlađi brat Ignjat, rodonačelnik:
-Ignjatovića (2 kuće, slave Sv. Nikolu).
-Stankovići (2 kuće, slave Sv. Đorđa) su poreklom iz Donjeg Dušnika, odakle je posle oslobođenja od Turaka posinjen njihov rodonačelnik.
U savremenom periodu iseljene su i familije Mijini:
-Stojanovići, (slave Sv. Nikolu),
-Dronjci (Pavlovići, slave Gmitrovdan),
-Stojkovići (slave Sv. Nikolu) i:
-Krstinci (Cvetanovići i Stamenkovići, slave Sv. Nikolu), izdvojeni iz familije Krstići.
Seoska slava – „litije“, je Presveta Bogorodica. U Srednjoj mahali se nalazi drveni krst i oko dva stoleća stari zapis — „miro“.
Novija iseljavanja stanovništva.
U savremenom periodu iseljeno je (većinom u Niš i prigradska naselja) i „ugašeno“ (smrću domaćina) 27 kuća: 5 kuća familije:
-Petkovci, 4 kuće familije:
-Stojkovići, po 3 kuće familija:
-Mijini, Krstinci i Ignjatovići, po 2 kuće familija:
-Stojanovići, Stanišići i Dronjci i po 1 kuća familija:
-Krstići, Šuljkovi i Milenkovići (poreklom iz Gornjeg Vlasa).
Funkcije u selu.
Miljkovac je ratarsko-stočarsko selo. Ratarstvo je tradicionalno najrazvijenija grana ruralnog privređivanja, a u prošlosti je tokom poljskih radova dolazio znatan broj najamnih radnika iz okolnih naselja (Gare, Krastavče, Gornji Dušnik i dr.).
Veliki značaj je imalo i bačijsko stočarenje. Između dva svetska rata bila je razvijena zanatska funkcija, a selo je bilo poznato po kolarskom zanatu. Na bazi zastupljenosti osnovnih funkcija Miljkovac danas pripada primarnim seoskim naseljima.
Četvororazredna škola je radila od 1947. do 1960, kada je zatvorena zbog manjka učenika. Seoska zadruga je bila u funkciji do 2002, a od 1949. do 1958. radila je i krojačka zadruga (8 zanatlija).
Uređenje naselja.
Za potrebe vodosnabdevanja 1939. izgrađene su tri javne česme i kaptirani izvori na Selištu, Rezervoar je napravljen 1981, a kaptaža je iskorišćena za seoski vodovod. Za napajanje stoke korišćen je jedan od izvora na Selištu.
Miljkovac je elektrificiran 1960, a asfaltni put dobija 1973/74. godine.
IZVOR: Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)