Poreklo prezimena, selo Donja Dubnica (Podujevo)

Poreklo stanovništva sela Donja Dubnica, opština Podujevo – Kosovski okrug. Prema knjizi dr Kosovke Ristić „Malo Kosovo“ a prema podacima prikupljanim u sedmoj deceniji XX veka – izdanje u Prištini 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj  sela.

Selo Donja Dubnica se nalazi severoistočno od Podujeva. Tuda vodi i glavni put koji od Malog Kosova izbija na Prepolac. U morfološkom smislu, Donja Dubnica leži u dolini istoimene reke koja od severa teče na jug, pa se u južnom delu kotline uliva u Lab.

Tip sela.

Po tipu se Donja Dubnica znatno razlikuje od ostalih sela u kotlini. Jedan deo tog sela podseća na drumsko naselje, ali cela Donja Dubnica ne pripada tom tipu. Pošto je to najveće selo na proučavanom terenu, moglo bi se reći da se kroz njegove mahale, koje čine sastavni deo jedne velike celine, prožima nekoliko tipova seoskih naselja. Za Donju Dubnicu se ne može reći da je selo razbijenog tipa, ali nije ni pravi zbijeni tip u potpunosti zastupljen, ni čisto drumski ne dominira, a ni tipično mahalski. Od svih varijeteta ima po malo primesa, tako da bi se moglo zaključiti da u ovom velikom selu ima nekoliko izdvojenih delova sela koji, kao samostalni, donekle predstavljaju pomenute tipove.

Ovakva pojava vezana za tip naselja nije neshvatljiva kada se zna: koji, kada i iz kojih su sve pravaca dolazili njihovi preci i današnji stanovnici Donje Dubnice, donoseći obeležja zavičaja. U Donjoj Dubnici su se stekli, kao u malo kome selu u Malom Kosovu: Albanci-stariji naseljenici, muhadžiri, Crnogorci, Srbijanci i Ličani. Svi su oni dali ovom velikom selu i neko svoje individualno obeležje, iako svi zajedno čine njegovo stanovništvo.

Naseljavanje sela.

Donja Dubnica je, kao što se vidi, naseljavana etapno. To ne znači da i između tih glavnih faza u naseljavanju nije bilo kretanja stanovništva. Četiri etapna naseljavanja ipak postoje, a mi ih ističemo zato što je na ovaj način postao manji broj sela u Malom Kosovu.

Prvu etapu u naseljavanju Čine Albanci — stariji naseljenici, koji su se doselili sa zapada. Krajem prošlog veka došlo je do naseljavanja muhadžira sa istoka. Oni predstavljaju drugu fazu u naseljavanju ovog velikog sela. Posle balkanskih ratova se naseljavaju Crnogorci iz istog pravca odakle su i muhadžiri došli. To je treća faza u naseljavanju Donje Dubnice. Na kraju, kao četvrti, stižu Srbijanci posle prvog svetskog rata, poglavito sa severa. Istovremeno sa njima se naseljavaju i Ličani, sa zapada. Kao što vidimo, Dubnica je postala od nekoliko struja koje su se kretale iz raznih pravaca, sličući se svojim malim ograncima i u ovom selu.

Mahale u selu i poreklo stanovništva.

Kako je Donja Dubnica veliko naselje, u njoj ima nekoliko mahala koje su izrazito poznate kao mahale, ali zato ima i takvih kuća za koje se ne zna kojoj mahali pripadaju. To je najčešće slučaj sa srpskim stanovništvom koje se doselilo kasnije u ovo selo.

Žieći mahala je naseljena najstarijim stanovnicima u Donjoj Dubnici. To su Albanci koji su se doselili iz Malesije, ali se ne zna kada. Čak se i Đakovica-pominje kao nekadašnje boravište njihovih predaka, ali sve to nije dovoljno pouzdano. Prema obaveštenjima starijih, današnji stanovnici znaju samo to da je u vreme naseljavanja tih prvih stanovnika u okolini Dubnice bilo sve pod šumom i trnjem. Zemlja je bila neobrađena, a oni su se naseljavali stihijski, odnosno ko je gde hteo. Niko o tome nije vodio računa, zato se svak naseljavao tamo gde mu se svidelo. U ovoj mahali sada ima šest kuća, a njeni stanovnici pripadaju fisu Sač.

Aljević mahala ima mnogo sličnosti u pogledu porekla stanovništva sa prethodnom mahalom. I njeno stanovništvo pripada onoj grupi Albanaca koja čini najstarije stanovnike Malog Kosova. Razlika ima u tome što žitelji ove mahale nisu došli direktno iz Malesije u Dubnicu, već su se prvo nastanili, prema predanjima starijih stanovnika, u selo Penduhu, a zatim su prešli u Donju Dubnicu. Vreme tog preseljavanja se ne zna, ali izgleda da je bilo davno, jer osim nepouzdanih pretpostavki ništa drugo ne postoji. U ovoj mahali ima oko 26 kuća, a stanovnici su iz fisa Beriše.

Tahirović mahalase razlikuje od dosadašnjih u ovom selu po tome što u njoj pored Albanaca — starijih naseljenika žive još muhadžiri i Crnogorci. Stariji albanski stanovnici su se doselili kada i ostali Albanci u Donjoj Dubnici. I oni su prvo živeli u Penduhi, pa su se, posle, iz tog sela doselili u ovo gde i danas žive. Ovih starijih Albanaca u mahali ima oko 20 kuća i svi se oni nazivaju:

-Tahirović, a pripadaju fisu Beriše.

Pored njih u ovoj mahali, kao što je rečeno, ima 26 muadžerskih kuča. Kako su se muhadžiri doselili iz različitih sela, oni imaju i različita prezimena. Stanovnici četiri kuće:

-Matarova su doseljeni iz sela Matarove i pripadaju fisu Kiljmen.

-Vrševci su iz istoimenog sela; ima ih pet kuća i pripadaju fisu Krasnići. Kažu da im je nadimak ostao po tome što se ovo selo, u vreme kada su oni tamo živeli, zvalo Oraci.

-Tulari. Iz sela Tulara, koje se nalazi u Gornjoj Jablanici, su stanovnici četiri kuće Tulara, koji pripadaju fisu Gaši.

-Sulejmani su se doselili iz Rače, kada i svi ostali muhadžiri, i pripadaju fisu Krasnići.

-Džemaili. Stanovnci dve kuče Džemaila su u Donju Dubnicu doseljeni pre oko 60 godina iz Šalje. Oni pripadaju fisu Šalje.

U ovoj mahali ima i Crnogoraca. Oni su se krajem prošlog veka naseljavali po slivu Toplice, a posle prvog svetskog rata su se masovno spuštali u Malo Kosovo. Tako su se iz sela Kutlova, oko 1925. godine, naselili u ovu mahalu, odnosno u Donju Dubnicu:

-Bojčići, Šćekići, Mrvovići i Bičanini. Sada ih skupa ima14 kuća. U Kutlovo su se doselili iz Starog Kolašina.

-Komnenovići su se iz Pilatovca doselili u Matarovu kada i ostali Cnrogorci u ovaj kraj. Zatim su (oko 1922. godine) prešli u Donju Dubnicu.

-Maljevići. Tri porodice Maljevića su poreklom iz Kuča, ali su se ovde doselili iz Kupinova, oko 1927. godine.

-Brkovići su takođe Crnogorci; živeli su u Gazdaru, a u Donju Dubnicu su se preselili oko 1922. godine.

Većina pomenutih crnogorskih porodica je naseljena na dobijenu zemlju u Donjoj Dubnici.

-Arsenijevići su najnoviji stanovnici u ovoj mahali. Oni su se doselili iz Krtoka 1950. godine, na kupljenu zemlju, a poreklom su Srbijanci.

Tiovci mahalaje po vremenu postanka mlađa od onih koje smo do sada pominjali. U ovoj mahali žive samo muhadžiri i Srbi. I po broju kuća je ova mahala među mladima.

-Tihovci su iz sela Tiovca, u blizini Kuršumlije. Njih ima 7 kuća, a pripadaju fisu Gaši. Jedna porodica je doseljena iz sela Krtoka, a druga iz Sibovca u Malom Kosovu.

Naišli smo na interesantan podatak. Muhadžiri iz ove mahale su sačuvali predanje po kome su se njihovi stari u Tiovac doselili iz okoline Durakovca, pa se čak i selo Uće pominje kao mesto u kome su oni živeli pre doseljavanja u Toplicu.

-Roglići. Roglića u ovoj mahali ima tri kuće. Oni su se iz Starog Kolašina preselili u selo Preveticu, a odatle (1914. godine) u Donju Dubnicu. Doselili su se, kažu, na kupljenu zemlju.

-Kneževići su se doselili iz Trbunja iste godine, a sada ih ima tri kuče. Iste godine i iz istog sela su se naselili i:

-Jovanovići. I njih ima tri kuće, a isto su došli na kupljenu zemlju.

-Aleksića ima dve kuće, a doselili su se iste godine iz Trbunja kao i ostali njihovi susedi.

Ovi naseljenici su kupovali zemlju od Albanaca koji su je prodavali zbog seobe u Tursku. O ovome nas je obavestio jedan stariji stanovnik ovog sela, Durović Živojin, koji je sin najstarijeg naseljenika-Crnogorca u Donjoj Dubnici. Pored ostalog, on nam je rekao još i to da je u to vreme bilo dosta zemlje na prodaju i da su se neki Albanci tada preselili u Tursku. Od svih koji su iz Donje Dubnice otišli, vratile su se samo četiri porodice.

Šaljović mahala je naseljena sa tri grupe stanovnika, sve tri su sada već spominjane. Prvi i najstariji naseljenici su u ovoj mahali Albanci. Oni su doseljeni odavno pa se vreme njihovog naseljavanja ne pamti. U ovoj mahali. ima 13 kuća čije stanovništvo vodi poreklo od tih prvih naseljenika.

-Metoli su se treći doselili u Donju Dubnicu; ima ih dve kuće i pripadaju fisu Beriše. Iz istog su fisa i:

-Žieći. Oni su se doselili iz Malesije, ima ih tri kuće. Istom fisu pripadaju četiri kuće:

-Isljama, dve kuće:

-Haljita, i dve kuće:

-Mućola.

Muhadžira u ovoj mahali ima približno isto.

-Isljami su se doselili iz sela Turučice. Ima ih četiri kuće i pripadaju fisu Šalja.

-Dabinovci su iz istoimenog sela kod Kuršumlijske Banje. I njih ima četiri kuće, a pripadaju fisu Beriše. Iz fisa Kiljmen su:

-Kolaji, doseljeni iz Vuča, a sada ih je četiri kuće.

-Mehmeti su doseljeni iz Krtoka, a pripadaju fisu Krasnići. Iz sela Dvorišta se doselio i:

–Dvorišta Rifat, koji je tek 1961. godine kupio zemlju u ovom selu. Njegova porodica pripada fisu Šopa.

Treću grupu naseljenika u ovom selu čine Srbi, doseljeni posle prvog svetskog rata. Bilo je onih koji su zemlju kupovali i koji su je dobijali.

-Čorbići su se doselili iz sela Popova (okolina Blaca). Došli su na kupljenu zemlju 1921. godine, a sada ih ima dve kuće. Nešto kasnije su se doselili i:

-Đokići iz Točana, takođe na kupljenu zemlju. Ima ih tri kuće, a doselili su se između 1923. i 1925. godine.

-Vukosavljevići su iz Ljuša kod Kuršumlijske Banje. Doselili su se 1921. godine na dobijenu zemlju.

-Punišići su se doselili tek 1947. godine iz Prevetice, koja se nalazi na samom razvodu između Male Kosanice i Laba. Poreklom su Crnogorci, a u Preveticu su doseljeni krajem prošlog veka iz okoline Podgorice.

-Jovanovići su se tek 1961. godine doselili iz sela Pakaštice, koje se nalazi u dolini Laba, severno od Malog Kosova. To su jedni od onih koji su se u slivu Laba, posle rata, preseljavali iz zabačenijih sela u ona bliže glavnim putevima i gradovima, odnosno većim selima. U Pakašticu su se naselili posle 1941. Iz sela Točana, na kupljenu zemlju.

-Gašići su, kako su nas obavestili, doseljeni iz okoline Kruševca oko 1925, na kupljenu zemlju. Sada ih ima tri kuće.

-Dumanovići su doseljeni iz sela Kupca 1914. godine, na kupljenu zemlju. Jedan od novijih stanovnika u ovoj mahali je i:

-Paćaranin sa svojom porodicom. Oni su doseljeni iz Rače, 1954. godine na kupljenu zemlju. Oni ni u Rači nisu dugo živeli, jer su tek krajem prošlog veka doseljeni iz okoline Raške u sliv Kosanice. Ta migraciona struja je, po svim izgledima, naseljavala ovaj kraj posle preseljavanja Albanaca iz sliva topličkog u lapski.

-Neziti. Ovoj mahali pripada još jedna albanska kuća. To su Neziri, iz grupe ranije naseljenih Albanaca u Donjoj Dubnici, a potiču iz fisa Beriše.

Gornja i Donja Mahala.Ove dve mahale su uzete istovremeno zato što su na tome insistirali davaoci podataka, obrazlažući to činjenicom da je to nekada bila skoro jedna mahala i nazivala se Kurtović mahala. U ovoj mahali, pored Albanaca — starijih doseljenika, muhadžira, Srbijanaca i Crnogoraca, ima i Ličana, koji su se ovamo doselili posle prvog svetskog rata, kada i većina ostalih srpskih naseljenika u ovom kraju. Mahala se ranije nazivala po prezimenu njenih najstarijih današnjih stanovnika. To su:

-Kurtovići koji su, prema obaveštenjima naših davalaca podataka, u Donju Dubnicu naselili odmah posle Žieća. »To je druga kuća u celoj Dubnici«, kažu oni koji su ponešto čuli i od toga zapamtili o vremenu i načinu doseljavanja njihovih predaka. Smatra se da su se doselili direktno iz Albanije, ali to ničim nismo uspeli da potvrdimo. Kurtovići su iz fisa Berišel a ima ih tri kuće.

-Mustafovići i Behrami su doseljeni pre muhadžira iz Ramništa. Njih ima po dve kuće, pripadaju fisu Beriše.

Muhadžira u ovim mahalama ima nekoliko kuća.

-Oraci su doseljeni iz sela Oraca, ili kako se sada naziva Ravni Sort. Njih ima pet kuća i pripadaju fisu Krasnići.

-Sviraimi. Dve kuće Sviraimi doseljene su iz sela Sviraima u Jablanici. Oni su iz fisa Hoti. Iz Dabinovca su doseljeni:

-Dabinovci, iz fisa Beriše.

-Hasani su iz sela Krtoka. Oni pripadaju fisu Krasnići.

-Sadiku Zećir je doseljen iz Seljanca kod Kosovske Mitrovice, još za vreme turske vladavine. Njegova porodica pripada fisu Šalja. Iz Murgule, koja se nalazi u Gornjem Labu, u ovoj mahali ima tri porodice, doseljene pre tri godine. Oni su se u Murgulu doselili pre muhadžira, a pripadaju fisu Sopa.

Srbijanci su se najčešće doseljavali iz sela sa podgorine Kopaonika. Tako su:

-Markovići došli iz Borčana, koje se nalazi na apsolutnoj visini iznad 1000 m, u blizini Oštrog Koplja. Doseljeni su oko 1928. godine.

-Jevtići su iz Grgura kod Blaca. Došli su na dobijenu zemlju oko 1930. Iz Blaca su sa njima doseljeni:

-Milutinovići, takođe na dobijenu zemlju, a sada ih ima dve kuče.

-Đokići. Iz okoline Doljevca su Đokići; a doselili su se 1921. godine.

-Pribaci su iz Vitkova kod Aleksandrovca. Ima ih dve kuće, a došli su 1914. godine, na kupljenu zemlju.

-Ilići su se doselili iz Stepoša, na kupljenu zemlju, 1926. godine.

-Markovići su se doselili iz Brestovca (Dobrič), na dobijenu zemlju, 1921. godine i sada ih ima četiri kuće.

-Jovići su najmlađi stanovnici po vremenu doseljavanja, jer su se tek 1955. preselili iz Dobrog Dola, u dolini Laba, severno od Malog Kosova. Međutim, u Dobrom Dolu oni žive tek posle prvog svetskog rata, a dotle su živeli u okolini Lukovske Banje.

U ovoj mahali ima i Crnogoraca.

-Brkovića ima šest kuća. Oni su se doselili iz sela Gazdara, koje se nalazi u Gornjoj Jablanici. Njih ima šest kuća, a u Dubnicu su se naselili 1914. godine, na kupljenu zemlju.

-Sekulovići su se doselili direktno iz Crne Gore. Ranije su u Crnoj Gori živeli u Brskutu (Bratonožići), a u Dubnicu su se naselili na kupljenu zemlju.

-Mitrovići su se doselili iz sela Selišta (okolina Kuršumlije). Doseljeni su 1933. godine na dobijenu zemlju.

-Janičići su iz Krtoka. Iz ovog sela su se Crnogorci u Malo Kosovo doseljavali odmah posle balkanskih ratova, u, kao što vidimo, to preseljavanje Crnogoraca nije prestalo ni do najnovijih dana, jer su se Janičići tek 1959. godine preselili u Dubnicu.

U ovoj mahali ima i Ličana. Karakteristično je da su se oni u Donjoj Dubnici naselili u znatno većem broju nego u bilo kom drugom selu u Malom Kosovu.

-Bubale su se doselili iz sela Nebljusa (srez Lapac), 1928. godine, na dobijenu zemlju.

-Kljaići su iz sela Kurjaka. Doseljeni 1924, na kupljenu zemlju.

-Mirilovića ima šest kuća. Oni su doseljeni iz Ondića, 1922. godine, na utrinu.

-Vukmirovići. Najviše je Vukmirovića, njih ima 12 kuća. Doselili su se iz Babina Potoka 1920. Godine na utrinu.

-Uzelci su iz Ondića, doselili su 1922. na utrinu.

-Kalci su takođe iz Ondića. Njih ima tri kuće, a doselili su se 1922. godine.

-Dopuđe su iz već pomenutog sela Kurjaka. Ima ih četiri kuće, a doselili su se 1922. godine na utrinu.

Marino brdo mahala.U ovoj mahali žive Albanci, Srbi i Crnogorci. Albanaca je malo, ali svi pripadaju grupi starijih naslejenika u Malom Kosovu.

-Hamiti ne znaju kada su se njihovi stari ovamo naselili i odakle. Oni pripadaju fisu Beriše.

-Miftari su takođe iz istog fisa i malo znaju o svom poreklu.

-Kastrati su se u Donju Dubnicu naselili tek 1962. godine iz sela Krpimeja, koje se nalazi u dolini Laba, uzvodno od Malog Kosova. Oni su tamo odavno naseljeni, odnosno njihovi stari. Po fisu Kastrati su, kao što se vidi, i prezime dobili.

Od Srba u ovoj mahali stanuju:

-Jekići, doseljeni 1914. godine iz Stupnja, kod Aleksandrovca, na kupljenu zemlju. Iz okoline Tulara su se doselili:

-Vasiljkovići. Njih ima dve kuće, a došli su na kupljenu zemlju 1924. godine.

-Matići su iz Barbatovca doseljeni na kupljenu zemlju 1924. godine.

-Damnjanovići su doseljeni iz Garevine, kod Aleksandrovca, 1914. godine. Ima ih 6 kuća i došli su na kupljenu zemlju. Poslednji su se doselili:

-Milenkovići. Došli su iz Rače Kosaničke, na kupljenu zemlju, oko 1957. godine.

Crnogorci su u ovu mahalu doseljeni pretežno posle Prvog svetskog rata.

-Šćepanovići su se doselili iz Trpeze, 1926. godine, na dobijenu zemlju. Njih sada ima dve kuće.

-Bulajići. Iz istog su sela i Bulajići koji su, po svoj prilici, došli zajedno sa Šćepanovićima. I oni su zemlju dobili od Agrara.

-Radovanovići su iz Kuča doseljeni u Dubnicu 1921, na dobijenu zemlju. I njih ima dve kuće. Iste su se godine doselili i:

-Garići. Došli su iz okoline Podgorice, iz sela Brskuta. Njih ima četiri kuće.

-Krkelići su doseljeni iz Lukova 1921. godine.

-Kešeljevići su doseljeni 1921, iz okoline Nikšića (Bratonožići).

-Paunovići su doseljeni iz Merdara, 1926. godine.

–Veljkovići su se skoro doselili. Oni su iz Pravitice (oko 1949), prešli u Dubnicu.

-Raškovići su tek 1958. doseljeni iz Degrmena, na kupljenu zemlju.

Nismo u mogućnosti da proverimo da li i porodice koje ćemo tek pomenuti pripadaju ovoj mahali, ali smo sigurni da su to žitelji Donje Dubnice. Zato smo ostavili da na kraju pomenemo i njih u želji da izbegnemo grešku. To su:

-Đurovići, doseljeni iz Samokova kod Kuršumlije (1913) u Donju Dubnicu. U Samokov su došli krajem prošlog veka, kada i svi ostali Crnogorci iz Danilovgrada (Bjelopavlići). Saznali smo da je tom prilikom samo iz Danilovgrada došlo u Toplicu 43 porodice, a od toga četiri Đurovića. Prilikom druge seobe prema Malom Kosovu, izdvojila se samo jedna porodica, a ostali i sada žive u Toplici. Kroz razgovor smo saznali da su Crnogorci, koji su se preseljavali u Toplicu, odnosno više po njenom obodu, bili svesni kakve ih teškoće očekuju u novoj sredini, ali su skoro bili prinuđeni da se sele bilo gde, jer zemlje za obradu u Crnoj Gori nije bilo, a broj stanovnika se naglo uvećavao.

-Mrvovići su doseljeni iz Matarova 1914. godine, a tamo iz kraja gde dominiraju Bratonožići, krajem prošlog veka. U Donju Dubnicu su došli na kupljenu zemlju. Njih ima tri kuće.

-Kolaci su iz Rače. Preselili su se u Dubnicu 1914. godine, na kupljenu zemlju. Njih ima četiri kuce.

-Bojčića ima četiri kuće. Doselili su se 1914. iz sela Buča (Vasojevići). Doseljeni su direktno iz Crne Gore. na dobijenu zemlju.

-Šćekići. Iz okoline Ivangrada su i Šćekići. Oni su se, takođe, direktno doselili iz sela Praćevca, 1914. godine, na kupljenu zemlju, a ima ih dve kuće.

IZVOR: Prema knjizi dr Kosovke Ristić „Malo Kosovo“, a prema podacima prikupljanim u sedmoj deceniji XX veka – izdanje u Prištini 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.