Poreklo stanovništva sela Ivaja, opština Kačanik – Kosovski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Kačanička Klisura“, (podaci prikupljeni 1940. i 1948. godine). Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo se nalazi u samom izvorišnom delu Ivajskog Potoka. Kuće su u proširenju dolinice zaklonjene od vetrova i leže na obema dolinskim stranama.
Vode.
Stanovništvo se služi izvorskom i bunarskom vodom (4 bunara). Šume imaju na mestima zvanim: Plazište, Plepište i Bolevac.
Zemlje i šume.
Ostali krajevi seoskog atara, na kojima ima utrina, njiva i livada, zovu se: Rapuša, Lašk, Jezerce, Ledina, Ara Ziberit (Ziberova Njiva), Stara Ivaja, Livada Popit, Livada Markut (Markova Livada), Kroni Ajdukit (Hajdučki Izvor).
Tip sela.
Ivaja je, izuzev manjeg dela na zapadnoj strani, u osnovi zbijeno selo i kuće grupisane po mahalama. Mahala ima šest i u svakoj od njih žive pripadnici istoga roda. Rastojanje između njih je neznatno. Selo ukupno ima 58 domova (1940 g.).
Prošlost i starine.
Iva ja je staro selo. Najpre je izgleda pripadalo crkvi sušičkoj (verovatno Markovom manastiru kod Skoplja). Pod imenom Ivanje selo se pominje i 1389. godine. Tada ga je Andreja, sin kralja Vukašina, priložio manastiru sv. Andreji na Tresci.
U Ivaji su ranije živeli starinački južnoslovenski pravoslavni rodovi. Oni su se kasnije potpuno iselili, jer su se tu i u okolna sela počeli doseljavati muslimani poreklom iz Arbanije. Sada se zna za ove iseljene rodove:
-Ivanovci ili Ivanjci (3 k, slave sv. Dimitriju), danas žive u tetovskom selu Jančištu. Tamo su im došli preci iz Ivaje oko sredine 19. veka (Sibin, živ, 45 godina-Mojsija–Spaso, iz Ivaje iselio se Spasov otac čijeg se imena sadašnji stanovnici ne sećaju). Pre doseljenja u Jančište, preci ovog roda nekoliko godina živeli u Tetovu. Iz ovog roda ima iseljenih porodica koje su preko Jančišta prešle u Skoplje (1), Beograd (1) i Ruščuk (4).
-Kačanički (Z k) iselili su se u skopsko selo Kučevište. Ime su dobili po kraju odakle su poreklom.
U Poreču postoji jedan prvoslavni rod doseljen iz sela Ivanje u skopskom kraju. Verovatno da je to Ivaja u Kačaničkoj Klisuri, jer drugog sela sa takvim imenom oko Skoplja nema. Ivajskih pravoslavnih iseljenika nesumnjivo ima i u drugim naseljima i oblastima.
Prvobitna Ivaja nalazila se iznad današnjeg sela na mestu zvanom Stara Ivaja. Kada je tamo naselje opustelo, sadašnjem je stanovništvu nepoznato. Na današnjem mestu selo su osnovali, pre oko 150 godina, preci današnjih doseljinih muslimanskih rodova.
Ivaju je 1896. god. Đorče Petrov označio kao krajnje severoistočno selo u Tetovskoj kazi (srezu). Godine 1900. Ivaja je imala svega 16 muslimanskih domova.
Poreklo stanovništva.
Svi su sadašnji seoski stanovnici muslimani arbanaškog govora. Rodovi su:
-Azir (8 k), od fisa Krasnić. Doselili im se preci iz petog pojasa (pre oko 150 godina). Mesto starine imaju u Severnoj Arbaniji.
-Šaban (5 k), od fisa Krasnić. Mesto starine i vreme doseljavanja kao kod roda Azir.
-Jusuf (9 k),
-Arif (5 k),
-Braim (11 k) i:
-Kodrali (20 k), svi od fisa Krasnić. Poreklom su iz Arne (Arnja) u Severnoj Arbaniji (oblast Laura — Lurja). Imena su im po precima koji su kao braća dobegli u Ivaju. Doselili se nešto iza prvih rodova.
Iseljeni:
Iz roda Kodrali iseljeno je 7 porodica. Od njih 4 se iselile u Tetovo, 2 y Skoplje i 1 u Kačanik. Sem toga jedan muslimanski rod, poreklom iz Arbanije, iseljen je u tetovsko selo Dobrošte (Muljak, 3 k).
Privredne prilike.
Oko sela ravnije zemljište je pod žitima, a strmije pod šumom i pašom. Šume i paša ranije su zahvatile veće prostranstvo, jer su postojale na nekim mestima gde su sada njive.
Seljaci imaju dobru korist od stoke; seku i prodaju šumu; a mlađi muškarci rade kao radnici u Skoplju i Kačaniku.
Na udaljenijim njivama oko sela stanovnici borave leti sa stokom u stanovima.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Kačanička Klisura“, (podaci prikupljeni 1940. i 1948. godine). Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)