Poreklo prezimena, selo Polom (Vladičin Han)

Poreklo stanovništva sela Polom, opština Vladičin Han – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela.

Polom je na desnoj strani Južne Morave, jugoistočno od Vladičinog Hana. Leži na dodiru aluvijalne ravni i jezerske zaravni na istoku. Ovakav položaj ima povoljnu privrednu odliku; na aluvijalnoj ravni uspevaju vlažne kulture, dok na jezerskoj zaravni uspevaju žita i vinova loza.

Vode.

Meštani koriste vodu za piće iz bunara.

Zemlje i šume.

Nazivi za potese su: Crkvište, Ristina Dolina, Žlebanke, Ramnište, Rosulje, Kalimarke (tu su se nakada zadržavale kamile), Krivi Vir (napušteni meander Južne Morave), Donje Polje, Šarulje, Malićeva Njiva, Arapov Grob (ne zna se razlog ovog naziva), Cerovac, Deventinska Korija, Golema Padina, Ajredinova Livada i Ristina Dolina.

Tip sela.

Polom je selo razbijenog tipa. Mahale su: Oslarci, Donja, Čivlak, Šavarika i Bojkinska. Mahale se sastoje od grupa srodnička kuća.

Polom je 1952. godine u svom sastavu imao ukupno 96 domaćinstava.

Postanak sela, starine i prošlost.

Mesto Crkvište nalazi se između mahala Čivlak i Šavarika. Ranije su se poznavali slabi ostaci od zidova. Današnje stanovništvo ništa ne zna o ovom Crkvištu.

Na jezerskoj zaravni, više mahale, Čivlak, meštani su iskopavali „železiruje“. Godine 1939. na mestu Žljebanke, takođe više mahale Čivlak, pronađeno je 12 nekadašeih grobova. Pravac pružanja grobova je istok-zapad. Pomenute starine jasno kazuju da je u Polomu bilo stanovnika u ranijem dobu.

U predanju meštana ne postoji stav o tome kada je osnovano današnje naselje. Po tome što u selu nema pouzdanih starinaca, ali izgleda da je ono osnovano za vreme Turaka. Izvesno je da su ga osnovali doseljenici koje su pozivali muslimani da im obrađuju zemlju. Pred kraj turske vladavine zemlja Poloma pripadala je pojedinim Arbanasima naseljenim u susednom Kalabovcu. Malobrojni Srbi su tada kod njih bili čifčije. Ajredin-beg imajo je čiflik u današnjoj Čiflak Mahali a u Donjoj Mahali imao je čiflik neki Salko. Bilo je još nekoliko sporednijih čiflik-sahibija (Malić i drugi). Godine 1878. sinovi Ajredina-bega iz Kalabovca prešli su u Preševo. Te iste godine zemlja je kupljena od čiflik-sahibija.

Seoska slava je drugog dana Duhova. Tada dolaze gosti i priređuje se sabor kod krsta. Pomenutu slavu meštani su primili posle oslobađanja od Turaka.

Poreklo stanovništva.

Prilikom oslobađanja od Turaka u Polomu su živeli ovi srpski rodovi:

-Pavlovići, Deda Ristići, Jovići i Milenkovići. Svi slave Aranđelovdan. Dalje poreklo ne znaju.

-Božilovići, Nikoljdan i:

-Ilići, Savindan. Ni oni ne znaju za svoje poreklo.

-Ivanovići i Stankovići, Mitrovdan. Prvi rod potiče od Jovana a drugi od Filipa. To su braća doseljena iz Jarčeve Mahale na Vlasini. U Polom su došli kao čifčije kod muslimana dvadeset godina pre oslobođenja od Turaka. Jefta, 57 godina – Petko – Stanko, koji je došao sa ocem Filipom. U Jarčevoj Mahali njihovi rođaci zovu Perići – tri brata ostala tamo, dva se doselila ovde.

Po osobađanju od Turaka doselili su se:

-Stojkovići i Stošići su oseeni iz Belanovca kod Vladičinog Hana. Slave Aranđelovdan. Dalje poreklo im je okoline Ćustendila u Bugarskoj.

-Mladenovići, Đurđevdan, su iz Zlatokopa. U ovom rodu se školuju dva mladića; jedan za lekara, drugi za inženjera. U Zlatokopu su pripadali rodu Brusarci čija je dalja starina iz okoline Boseligrada ili Ćustendila.

-Markovići, Sv. Petka, su doseljeni iz Oslara u Preševskoj Crnoj Gori.

-Dimitrijevići ili Mečkari, Jovanjdan, i:

-Petrovići, Aranđelovdan, su doseljeni iz Manajla u Grdeličkoj Klisuri.

-Mitići, Nikoljdan, i:

-Veličkovići, Jovanjdan, su doseljeni iz Tegovišta u Grdeličkoj Klisuri.

-Pejkovići, Aranđelovdan, potiču od domazeta doseljenog iz Repinca. Oni su starinci u ovoj oblasti.

-Tasići, Aranđelovdan, su doseljeni iz sela Crnošnice u Bugarskoj.

-Veličkovići, Jovanovići i Stojkovići – slave Aranđelovdan, ne znaju za svoje poreklo.

-Stamenkovići i Veličkovići, Nikoljdan. Oni su doseljeni iz Krševice gde su činili jedan rod.

-Jovanovići, Sv. Petka, su iz Ćurkovice kod Vranja. Za dalje poreklo ne znaju.

-Slavkovići, Jovanjdan, su iz Božice u Krajištu.

IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“, nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.