Poreklo stanovništva sela Žuželjica, opština Bujanovac – Pčinjski okrug. Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Selo je malo; leži jugoistočno od Bujanovca u srednjem delu doline Bogdanovačke Rečice. Oko Žuželjice pruža se brežuljkasto zemljište.
Vode.
Meštani koriste vodu za piće iz bunara. Ima dosta bunara iskopanih na njivama, dalje od sela.
Zemlje i šume.
U ataru ovog sela su ovi potesi: Trnica, Crešni Dol, Padina, Crvenačke, Kremenjak, Merkez, Poščanica i Morava.
Tip sela.
Žuželjica je selo rezređenog tipa. Deli se na mahale; Ivankoska i Deda Stošina. Prva mahala je levo, druga desno od seoske rečice. One su međusobno udaljene oko 300 metara. Kuće u mahalama su grupisane.
Žuželjica ima crkvu posvećenu Proroku Jeremiji („Rusa Sreda“ – u maju). Crkva je sagrađena pred kraj turske vladavine, 1896. godine. Pre toga je tu bila kapela.
Svi stanovnci slave crkvenu slavu, onda primaju goste i priređuju sabor.
Preslava je na Duhove.
U Žeželjici ima 26 domova.
Postanak sela, istorijat i starine.
Na početku XIX veka zelja Žuželjice bila je „sva pod planina i pod šumom“. Tada su se doselile dve porodice iz okoline Kumanova. Oni su napustili svoja sela zbog čume. Od tih porodica potiču dva najjača roda; Ivankovci i Stošini. Kasnije se doselilo još nekoliko porodica. Prvi doseljenici su zauzimali zemlju slobodno, koliko je kome trebalo. Po njivama se poznaju „čukalji“ od nekadašnje šume. Neki panjevi imaju u prečniku i po jedan metar.
Prilikom osnivanja i neko vreme posle toga Žuželjica je ležala na dolinskoj ravni pored Bogdanovačke Rečice. Trla i kolibe meštani su posedovali na mestima gde su im danas kuće. Iz sela pored rečice stanovnici su se izmestili pre 40-50 godina.
Nekada je ovom selu pripadao potes Kuka. Za vreme Turaka na njemu je nađen „ubijen čovek“. Meštani Žuželjice nisu mogli da plate krvninu; platili su je stanovnici susednog Ljiljanca. Od tada Kuka pripada tom selu.
Za vreme Turaka iznad Žuželjice postojao je han na starom karavanskom putu pravce sever-jug. Put je služio svojoj svrsi do oko 1878. godine. Postoji predanje da se jedne zime kod hana survala u dolinu natovarena kamila.
Prilikom srpsko-turskog rata 1878. godine u ovo selo su došli arbanaški vojnici „iz Dibre“. Oni su činili zlo stanovnicima. Tada su morale da se isele sve porodice; neko vreme su živele u Katunu blizi Vranja. Iznad Žuželjice na jednom mestu poznaju su „dibranski šanci“. Kopali su ih pomenuti Arbanasi kada su ratovali protiv Srba. Više sela je mesto Merkez. Tamo je postojala jedna turska karaula.
Poreklo stanovništva.
Srpsko stanovništvo Žuželjice, kako je već rečeno, potiče od doseljenika. Najviše stanovnika je iz okoline Kumanova.
Rodovi su:
-Ivankovci, Aranđelovdan, su doseljeni početkom XIX veka iz nekog sela kod Kumanova. Kumovi im žive u Tabanovcu kod Kumanova.
-Stošini, Aranđelovdan, su poreklom iz okoline Kumanova. Došli su kada i Ivankovci. Kumovi im žive u kumanovskom selu Žegljanu ili Nikuljanu. Ranije je ovaj rod imao muškarce visokog rasta. Kad je u ovom rodu bilo samo tri kuće, onda je svaka kuća čuvala po oko 100 ovaca.
-Pop Ristinci, Aranđelovdan, su došli sredinom XIX veka iz Algunje kod Kumanova. Danas u tom selu žive njihovi kumovi. Poznati su kao sveštenički rod; do sada su dali 12 sveštenika.
-Ničinci, Aranđelovdan, su doseljeni iz susednog Ljiljanca. Tamo su bili starinci.
-Kara-Postole, Aranđelovdan. Rod je osnovao posrbljeni Sarakačanin (Đorđe). Došao je 1926. godine za domazeta u Ivankovce. Ovaj Sarakačanin pripada nomadskom rodu, koji je letovao sa stokom na Vardeniku i Besnoj Kobili; zimi je išao u okolinu Niša ili Leskovca. Pomenuti Sarakačanin ima 7 sinova i najviše ovaca u selu. Sarakačani zvani Kara-Postole sada su stalno nastanjeni još u Biljači kod Preševa (zovu ih Grci), zatim u okolini Niša i Leskovca. Prava starina im je iz okoline Janjine odakle su izbegli zbog zuluma Ali-paše Janjinskog.
Iseljenici:
-Pop Ristinci – tri porodice su se odselile, jedna u Kumanovo i dve u Bujanovac (tamo ih zovu Bulučiki).
-Ničinci – jedna porodica prešla u Krajmirovac i jedna u Borovac kod Preševa.
Jedna seoska porodica se odselila u Beograd.
IZVOR: Prema knjizi Jovana F. Trifunoskog „Vranjska Kotlina“ nastaloj na osnovu podataka prikupljenih od 1951. do 1955. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)