Poreklo prezimena, selo Glogovac (Bela Palanka)

Poreklo stanovništva sela Glogovac, opština Bela Palanka – Pirotski okrug. Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Geografsko topografske prilike.

Selo leži u prostranom dolinskom proširenju Toponičke Reke, na mestu gde ona, sa zapada, prima tok koji postaje od izvora Preod. Sa istoka, naspram dolini Preoda, u proširenje ulazi potok Čačin Dol. Na stecištu tih bočnih dolina stvorena je dubodolina široka oko dva kilometra, a duga, počev od toponičkog mosta do kraja sela, oko kilometar i po. Glogovačku dubodolinu na jugu zatvaraju padine Strane i Stranja a na zapadu Bobišta, Dela i Padine. Po dnu dubodoline i njenim blago nagnutim stranama, selo je razasuto u više gomila od nekoliko kuća.

Vode.

Meštani se služe vodom sa bunara, pumpi i izvora. Bunari, kojih ima 16, su duboki od 4 do 21 metar. U toku leta presuše 4 bunara. Pumpe, kojih ima 6, koriste izdansku vodu sa dubine od 6 do 9 metara. U naselju je izvor Cacin Kladenac. Stalni izvori u ataru su: Preod, Valen, Leska, Strčija, Bara, Dujin Kladenac, Pejčin Dol i Bocina Strana. Voda iz Toponičke Reke, koja presušuje, razvodi se po baštama i na njoj se stoka napaja.

Granice atara, zemlje i šume.

Granice seoskog atara povučene su na mestima: Stranje, Lice, Movac i Čućer – sa Špajom; Stubol i Preod – sa Vrgudijncem; Drum i Reka  – sa Toponicom; Draguša, Javišina Padina, Selište, Rudinje i Kitićeva Padina – sa Vetom; Kitićeva Padina, Drenak, Kačunkova Livada, Skoćin Sad, Bojina Livada, Đurina Livada, Mirovica, Bocina Strana, Pejin Del i Reka – sa Tamnjanicom.

Topografska imena za obradive površine su: Polje, Valen, Movac, Stranje, Padina, Rudinje, Dub, Del, Golema Njiva, Majkina Padina, Mirovica, Luka, Bobište i Prosište. Utrina je na Bobištu. Šume obuhvataju: Stranje, Lice, Čukar, Stranu, Drum, Javišinu Padinu i Krušje.

Tip sela.

Glogovac je naselje razbijenog tipa. Najrazvijeniji seoski kraj je mahala Selo, topografski lokalizovana za ušće potočića Preoda u Toponičku Reku. Tu je seoska zadruga i zadružni dom, izgrađen 1949. godine. Oko Sela, kao naseljenog središta, lučno su razasute mahale: Reka, Palilula i Čačin Potok. Mahale su udaljene od „Sela“ od 150 do 550 metara.

Starine u selu.

Godine 1916. „otkopano“ je crkvište Sv. Trojice. Tu je podignut obrok („spomen“). Ovo crkvište stanovništvo naziva i „Latinska crkva“. Na mestu Selište, gde je bila spahijske kula u Glogovačkom čifluku, nalazi se obrok Sv. Đorđa, seoske zavetine, podignut 1865. godine; u obroku su urezana imena utemeljivača. Do tog kamena je jedan mlađi drveni obrok iz 1882. godine, takođe sa imenima utemeljivača.

Na mestu Popov Han, koje je pripadalo vatanskom ataru, bilo je, danas raseljeno, istoimeno naselje poznato po tome, što je u njemu bilo naseljeno 50 čerkeskih kuća („na gornji sprat“) u kojoj je, do raseljavanja, stanovao Dragutin Ljubisavljević iz Glogovca. Kako je Popov Han „prolazno mesto za Vetu u Glogovac“, tu je Spasa otvorio i drumsku mehanu; „pri vodeniici napravio ‘an“. Oko hana su danas naseljene tri romske familije Demira Durmiševića, kovača.

Poreklo stanovništva.

Starinci su:

-Širijanci (Ranđelovići), Nikoljdan;

-Kitanovci (Ignjatovići i Mitrovići), Aranđelovdan, su nepoznatog porekla. Ima ih odseljenih u Grocku.

Doseljenici su:

-Dujinci (Petrovići, Nikolići), Aranđelovdan, su iz Bitolja.

-Pavlovci, Vilipovci, Pešinci, Stankovci i Veličkovići, Nikoljdan i Jovanjdan, su iz Bitolja. Preci Pavlovaca i Jančinaca su „bili u bekstvu“, pa ih je „doveo Turčin“. Pavlovci i Vilipovci:

-Jovanovići, Krstići, Ćirkovići, Filipovići, Nikoljdan; Pešinci i Stankovci:

-Stankovići, Živkovići i Zlatkovići, Jovanjdan i Veličkovići, Jovanjdan. Slavu, Sv. Nikolu, promenio je Peša, od koga su Pešinci, jer im je izgorela kuća na Sv. Nikolu. Pešinaca ima odseljenih u Beograd, a Pavlovaca-Jovanovića u Belu Palanku.

-Jančinci (Ćirkovići i Nikolići), Nikoljdan, su iz Samokova u Bugarskoj. Zajedno sa Pavlovcima naseljeni su u Glogovačkom čifluku. Ima ih odseljenih u Belu Palanku.

-Vujinci (Mladenovići), Aranđelovdan,  su doseljeni iz Studene u tursko doba.

-Aranđelovići, Aranđelovdan, su iz Divljane.

-Markovci (Nikolići), Sv. Vrači, su iz Dolca u tursko doba. Ima ih odseljenih u Vrgudinac i u Kovinu.

-Rašinci (Pejčići), Nikoljdan, su iz Vete.

-Jocići, Sv. Vrači, su iz Kosmovca odakle su došli u tursko doba.

-Đorinci (Đorđevići), Alimpijevdan, su iz Kosmovca.

-Milenkovići, Mitrovdan, ne znaju za svoje poreklo.

Selo ima svoj groblje.

Seoska preslava je Ilindan. Tog dana selo sprema „kolač“ i održi „molitvu“. Zavetina je Đurđevdan; tada se nose litije. Kako Veta i Glogovac imaju istu zavetinu, to od 1942. godine Veta svetkuje drugi dan Đurđevdana a prvi Glogovac. Od 1896. godine praznuje se Krstovdan „za stoku i zdravlje ljudi“.

IZVOR: Prema knjizi dr Mihaila Kostića „Belopalanačka oblast (kotlina)“, izdanje 1970. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.