Poreklo stanovništva sela Kukavica, opština Vlasotince. Istraživanje „Sela u vlasotinačkom kraju“ saradnika portala Poreklo Miroslava B. Mladenovića Mirca, lokalnog etnologa i istoričara
Nastanak sela:
Selo Kukavica je naselje u Srbiji u opštini Vlasotince u Jablaničkom okrugu. Prema popisu iz 2002. bilo je 535 stanovnika (prema popisu iz 1991. bilo je 539 stanovnika).
Ovo naselje je vrlikim delom naseljeno Srbima (prema popisu iz 2002 godine): 533 Srba, 1 Mađar i 1 Makedonac. U naselju prema popisu je bilo 131 domaćinstvo.
Demografska slika stanovništva posle Drugog svetskog rata je izgledala ovako: 1948.g. (526 stanovika), 1953. (536), 1961. (534), 1971. (525), 1981.( 534), 1991.(539) i 2002.g. (535 stanovnika).
Selo Kukavica je JZ od Vlasotinca, a u međusobnoj blizini leže dva sela: desno od jednog dola je Orašje, a levo Kukavica.
Kukavica je umetnuta između Orašja i i Ladovice i zato ima veoma mali atar.
Ratarsko-stočarsko-vinogradarsko seosko naselje zbijenog tipa, na jezerskim terasama (561, 477 i 328 m), u kontaktnoj zoni leskovačkog polja i oboda Leskovačkog polja i oboda leskovačke kotline, s obe strane puta Vlasotince-Grdelica, 4 km JZ od Vlasotinca.
Pripada K.O Orašje. Duže vremena meštani žele da se današnji naziv sela Kukavica zameni novim nazivom-Malo Orašje. Državna vlast tu promenu naziva sela nije dozvolila.
Selo se prostire u visinskom pojasu 270-600 m. Fizionomski se širi duž pomenutog puta ka susednom Orašju, sa kojim je skoro spojeno.
Kukavica naselje zbijenog tipa. Srodničke kuće su više grupisane i nose sledeća imena: Cvetkovci, Mitrovci, Vranjanci, Drdinci(ili Milenkovce) itd. Selo je 1963.godine imalo 84 domaćinstva.
Prvobitno naselje bilo je na lokalitetu Selište, gde se sada nalazi veliki krst, odakle je zbog nedostatka vode premešteno na današnju lokaciju.
Stanovnici sela Kukavica su pričali da je na Selištu bilo starije srpsko naselje. Kasnije su ga „Uništili Turci“. Ranije su tamo nalažene „creputinke“. Kraj Selišta sa gornje strane postojalo je groblje. Jedni kažu da je ono „latinsko“.
Narodna tradicija navodi da su Kukavicu osnovala dva doseljenika pre oslobođenja od Turaka- 1860. ili 1970.g.
Starešine tih domaćinstva zvali su se Milenkoi Pavle, doseljeni iz sela Kukavice na Suvoj Planini.
Milenko i Pavle su „svojaci“. Slavili su sv. Nikolu. Od Milenka postoji današnji rod Milenkovci ili Drdinci. Od Pavla postoji današnji rod Pavlovci.
Od osnivača roda sela Milenka i Pavla danas u selo Kukavica ima 43 kuća; a od ostalih mlađih doseljenika je u selu 41 kuća. Što je 84 doma (1961.g.)
Poznata je ova genealogija roda Drdinci ili Milenkovci:Nikola (82.g., rođen 1881.g.)- Risto- Milenko, osnivač sela koji se doselio.
Posle oslobođenja od Turaka ima 42 kuće i 254 žitelja (1884). Stanovništvo je srpsko (slavi Sv. Stefan, Sv. Petku, Sv. Aranđel i sv. Nikolu, seoska slava Spasovdan), doseljeno u vreme formiranja naselja i kasnije (1900-288 žitelja).
Nekada 60.g. 20. veka su Orašje i Kukavica imi zajedničkog poljaka koji je štitio polja od krađa lopova.
Kukavica i Orašje imaju zajedničku četvororazrednu osnovnu školu.
Drva za ogrev stanovnici Kukavice donose iz sela u susednoj Grdeličkoj Klisuri-iz Gornje Lopušnje i Palojca.
Svako domaćinstvo potroši godišnje po 6 do 8 kola drva. Jedna kola imaju dva kubika metara drva. Za jedna kola drva seljaci su 60.g. 20. veka gubili po dva dana.
U toku leta do 70. g. 20. veka svaka sšposobna muška glava je odlazila u ciglari u pečalbu. Kasnije se dolazilo ,iz pečalbe, pa je zato bilo problema u snabdevanju drva za zimu.
Vodosnabdevanje je kolektivno (priključak na javni vodovod).
Selo je ektrificirano, imaju vodovod, prodavnice i kafanu-kafić. Mnogi meštani odlaze asfaltnim putem do centra opštine, gde su bili ili sada zaposleni u fabrikama ili trgovinskim radnjama.
Skoro svako domaćinstvo se bavi vinogradarstvom, voćarstvom ai obrađuju zemlju. Neki čuvaju i stoku. Poljoprivredna domaćinstva poseduju savremena sredstva mehanizacije za obradu poljoprivrednog zemljišta,
Mnogo njih su uspešni građevinari-zidari pečalbari, rade širom Srbije i bivše Jugoslavije.
* * *
Litije(seoska slava):-Spasovdan
Seoske slave:- sv. Nikola, sv. Arhanđel, sv. Stevan, sv. Jovan
* * *
Starine i prošlost:
Potes Selište ili Ogranje leži na putu Kukavica-Ladovica („od selo na tam“-1963.g.).
Stanovnici su pričali da je na Selištu bilo starije srpsko naselje. Kasnije su ga „Uništili Turci“. Ranije su tamo nalažene „creputinke“.
Kraj Selišta sa gornje strane postojalo je groblje. Jedni kažu da je ono „latinsko“.
Narodna tradicija navodi da su Kukavicu osnovala dva doseljenika pre oslobođenja od Turaka- 1860. ili 1970.g. Starešine tih domaćinstva zvali su se Milenko i Pavle, doseljeni iz sela Kukavice na Suvoj Planini.
Milenko i Pavle su „svojaci“. Slavili su sv. Nikolu. Po njima su dobli naziv rodovi:Milenkovci i Pavlovci.
Kada su došli prvi doseljenici zemlja današnje Kukavice „sva je bila branište-svuda je bilo šiblje“.
Prve kuće Kukavice nalazile su se na potesu Selište. Međutim, tamo nije bilo podesno za bunare.. Vodu za piće su donosili sa mesta Provaljenik. Zato je Selište napušteno.
Provaljenik je potes između Orašja i i kukavice, tamo su iskopali bunare.
Stanovnici Kukavice su hteli da promene ime svome selu-da ga zovu Malo Orašje. Državna vlast izmenu nije dozvolila.
Groblje je na kraj sela sa zapadne strane sela. Na Selištu je postavljen Krst.
* * *
ISTORIJA
Poginuli i umrli ratnici u balkanskim i Prvom svetskom ratu (1912-1918):
– Todor Jović, pionirska četa Vardarske divizije. Umro 16.9.1917.godine u Engleskoj.
(Izvor: Vojni arhiv u Beogradu)
– Spasa P. Jovanović, 2. četa, 2. bataljon, 16 puk. Poginuo 30.11.1914.godine na Kremnici.
(Izvor: Crkva Vlasotinačka-Matična knjiga umrlih)
*
Poginuli borci i žrtve faišstičkog terora u Drugom svetskom ratu:
(1941-19145):
– Milorad B. Stamenković, poginuo 1944.godine od Nemaca u Dugoj Poljani (Vranje)-12/22 divizije NOP;
– Božidar Z. Kostić, umro 1945.godine od posledica ranjavanja u ratu-12/22 divizije NOP.
*
– SVETOMIR STOJILJKOVIĆ-MICKO iz Kukavice, u ratu desetar (deo rata proveo u zarobljeništvu u Norveškoj), posle rata predsednik sindikata tekstilne fanrike u Grdelici, u penziji. (Podaci iz knjige Petar Stanković-Ljuba: VLASOTINCE I OKOLINA U RATOVIMA I REVOLUCIJI 1903-1945, str:171-212, 1979.g. Vlasotince).
* * *
Poreklo rodova (1961.g.):
– Rodovi: M i l e n k o v c i ili D r d i n c i (5k), P a v l o v c i (6k),
M i t r o v c i (8k), C v e t a n o v c i (2k), N i k o l i n c i (4k), M i l i n c i (5k),
S t o j a n o v i ć i ili K r s t i ć i (8k) i S t a n k o v i ć i -slave sv. Nikolu. Ovi
rodovi potiču od osnivača sela-Milenka i Pavla, a poreklo je iz sela Kukavica na Suvoj planini;
– Rod V r a nj a n c i (6k)-slava: sv. Arhanđeo, doseljeni iz okoline Vranja na ivici sela-što znači da su kasnije doseljeni ;
– Rod Š lj a m o r c i (4k)-ksrna slava: sv. Arhanđel, došli iz susednog Orašja, tamo su pripadali rodu Đokinci;
– Rod K o l a r o v c i (7k)- ksrna slava: sv Arhanđel, i oni su doseljeni iz susednog Orašja.
– Rod P r i s j a n c i (6k), došli iz Prisjana više sela Crne Bare;
– Rod B r k i n c i (3k)-slava:sv. Stevan, po njima ima potes u selo Brkine Trle, a poreklo im se ne zna;
– Rod Ž i v k o v i (3k)-slava: sv. Jovan, ne zna se poreklo;
– Rod C v e t k o v c i (12k)-slava: Pejčin dan. Poreklo se ne zna.
Iseljenici:– Sasvim je iseljen rod V r a č a r c i – Od roda Cvetanovci ima nekoliko iseljenih porodica, a po neki „prizetko“ je otišao u susedana sela „Dobrotin itd.).
* * *
Poreklo prezimena rodova (po imenu rodonačelnika, mestu i svecu):
Arsa-Arsić,
Ceka-Cekić,
Cvetko-Cvetković,
Dimitrije-Dimitrijević,
Ilija-Ilić,
Ivan-Ivanović,
Janko-Janković,
Jovan-Jovanović,
Koca-Kocić,
Kostadin-Kostadinović,
Kosta-Kostić,
Milenko-Milenković,
Mita-Mitić,
Nikola-Nikolić,
Peša-Pešić,
Petko-Petković,
Petar-Petrović,
Stamenko-Stamenković,
Stanko-Stanković,
Stanoje-Stanojević,
Stoiljko-Stoiljković,
Stojan-Stojanović,
Stojiljko-Stojiljković,
Tasa-Tasić,
Toša-Tošić,
………….
* * *
Toponimi (nazivi mesta):
– Selište ( Ogranje),Cvetkovci, Mitrovci, Vranjanci, Drdinci, Jasika, Gornja i Donja Dubrava, Provaljenik, Branište, Brkine Trle, Vrpči Rid,…
* * *
NAPOMENA:
Ovde je izostavnjen RODOSLOV porekla prezimena, kao i dopuna višeetapnog raseljavanja stanovništa; dok se ne istraži poreklo rodova sa prezimenima iz vlasotinačko-crnotravsko-vlasinskoga kraja.
* * *
IZVORI:
[1] Stamenković Srboljub: “Geografska Enciklopedija naselja Srbije”, knj.1 (a-đ), Beograd [2] Jovan F. Trifunovski: Grdelička klisura, antropogeografska rasprava, Narodni muzej, Leskovac, 1964. [3] Wikipedija:- http://sr.wikipedia.org/wiki/Kukavica_(Vlasotince) [4] Miroslav B. Mladenović Mirac: ZAPISI Iz rukopisa: “Sela u vlasotinačkom kraju“, 1970-2013.g., Vlasotince [6] Velimir Stamenković-Lima:- “VLASOTINAČKI KRAJ U BALKANSKIM I PRVOM SVETSKOM RATU”, Vlasotince, 2010.g.* * *
Autor: Miroslav B. Mladenović Mirac, lokalni etnolog i istoričar i pisac pesama i priča na dijalektu juga Srbije
30. januar 2014. godine, Vlasotince, Republika Srbija
Komentari (0)