Poreklo prezimena, selo Robaje (Mionica)

Poreklo stanovništva sela Robaje, opština Mionica. Prema knjizi Ljubomira Ljube Pavlovića „Kolubara i Podgorina“, prvo izdanje 1907. godine, najnovije izdanje – edicija „Koreni“ – JP Službeni glasnik  i SANU. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan. 

Položaj sela.

Robaje su na visoravni, koja se iz Dračića pruža preko Žabara. Zemljište je sa vrtačama i kamenitim dnom ili zadnivenim crvenicom. Vrtače su poređane u nizove ili dolove i pružaju se na sever Rajkoviću i Ključu. Nekoliko vrtača je ispunjeno atmosferskom vodom i zovu se jezera. Glavnija uzvišenja su sa strane sela: Jezdinac i Ploča do Golupca, Tusto Brdo do Mratišića, Bogoljenac do Pauna i Bunčevica do Osečenice. Između Ploča i Jezdinca ulazi u selo velika slepa dolina Procijep, ispunjena vrtačama suviše velikih dimenzija.

Zapadni deo sela ima svega dva izvora, poznata pod imenom Savića Vrela, jedina izvorska voda, koja pod imenom Vrela padaju u Lepenicu. U sredini sela postoji privremeni izvor Spasovina, koji izvire na jednom kraju vrtače, a na drugom ponire. Inače u celom selu nema nigde izvora, već se narod služi bunarskom, barskom i jezerskom vodom. Bunare grade u vidu običnih bunara za hvatanje i zadržavanje kišne vode i obično je po krajevima vrtača. Najlepši ukras ovog sela su jezera. Ima ih poviše, ali su od svih najbolja i najlepša: Dubokača* u Procijepu i Jezero u Bunčevici.

*Milan Dragojević, trgovac iz Robaja, koji je dao podatke o svom selu, priča da pamti kad se Dubokača orala i kad jedan njen deo bio pod voćem. Po njegovom pričanju Dubokača je stara 50 godina i postupno se spuštala.

Dubokača je skorašnje jezero, postalo uleganjem i snižavanjem zemljišta susedne kuće Petraševića. Jezero je dugačko 45 a široko 35 metara, duboko pod kućom 4,5 a dalje 6 metara, nikad ne presušuje, uvek bistro, sa dosta plavom vodom. Sva su druga jezera manjeg obima.

Jedina tekuća reka ovog sela je Lepenica, koja teče sa zapadne strane sela, ali u selu nema nikakvih potoka, počem se atmosferska voda sliva u vrtače i dolove po selu.

Zemlje i šume.

Robajske su zemlje suve, posne i krečne, na njima osobito uspevaju strmna žita, dokle livada, pašnjaka i njiva za gajenje kukuruza nema onakvih, kakvih ima po rajkovačkom Radanovcu. Nešto malo boljih livada i ziratne zemlje ima oko Lepenice i pri ušću Vrela. Najbolje ziratne su dolovi i vrtače u kojima uspevaju dobro povrća i drugo kulturno bilje.

Šuma u selu ima dosta. Zapadni i istočni kraj sela su pošumljeni, a osim toga je ima dosta i po celom selu. Seoske zajedenice u šumi su Bunčevica i Tusto Brdo, ali osim ovih zajednica imamo porodične zajednice po Jezdincu, Bogoljevcu i svim okolnim brdima.

Tip sela.

Robaje su selo razbijenog tipa. Seoske su kuće ispod brda i po dolovima i uglavnom grupisane u tri džemata. Kuće po džematima su na rastojanju od 20-100 metara, a džemati su skoro spojeni. Prvi džemat je pod Jezdincem i zove se Dragojevići, drugi je u sredini sela na zapad i istok od Spasovine i zove se Mijatovići, a treći je pod Tustim Brdom. Ovaj treći je podeljen u dva manja džemata, skoro spojena, rastavljena samo Vrelom na Stepančeviće i Bojinoviće.

U Dragojevićima su: Dragojevići, Marijići, Savići i Petraševići.

U Mijatovićima su: Markovići, Mijatovići, Rađići, Brekovići (Pavići), poznati pod opštim prezimenom Mijatovići, zatim, Perići, Mojovići, Pejići, Marinkovići i Gavrilovići, poznati pod prezimenom Gavrilovići.

Pod Tustim brdom su:

a) U Stepančevićima: Živkovići, Žužići (Žugići ili Jakovljevići), Stepančevići (Savići, Mijovići, Zekići), Madžuni (Jankovići, Bajići, Madžuni, Tešići) i

b) u Bojinovićima su samo Bojinovići.

U selu jed dosta razvijen zadružni život. Veće zadruge su: Markovići, Dragojevići, Savići a manje: Petrovići, Savići i Mijatovići.

Podaci o selu.

Robaje su prema spisku sela valjevske eparhije od 1835. godine imale 17 domova. Prema haračkim tefterima iz 1818. godine, imale su 37 domova sa 54 porodice i 125 haračkih ličnosti.

Prema popisu:

-1866. godine – 48 domova i 385 stanovnika.

-1874. godine – 54 doma i 392 stanovnika.

-1884. godine – 65 domova i 475 stanovnika.

-1890. godine – 63 doma i 530 stanovnika.

-1895. godine – 83 doma i 523 stanovnika.

-1900. godine – 90 domova i 587 stanovnika.

Godišnji priraštaj stanovništva od 1866. godine je 2,06 a procentni 1,21%.

Ime selu.

Za ime selu vezana je ova narodna priča. Priče se, kad je kuga prelazila preko sela, da ga je svega porobila i ostavila za sobom samo pustoš, pa se veli da je otuda došlo ime Robaje.

Ime selu je dosta staro, jer njega nalazimo na spisku sela Okruga valjevskog iz 1737. godine.

Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

Najstarija su seoska naselja oko izvora Spasovine, gde se i danas mogu raspoznati mesta na kojima su stare kuće bile. Docnije porodice naseljavale su se po krajevima, posle čega su se stare za njima povlačile.

-Žugići (Žužići), Gavrilovići i Marinkovići: najstarije porodice u selu su Žugići (Žužići) doseljeni sa Čeva u Crnoh Gori, gde su se prethodno bili naselili u Drobnjacima, pa se odatle spustili u ovo selo u drugoj polovini 17. stoleća u opštoj seobi. Žužići su se prvo naselili oko Spasovine, pa se docnije povukli ka Tustom Brdu, njima su rod Gavrilovići i Marinkovići, svi slave Aranđelovdan. Žužića ima odseljenih u razna sela ove i drugih oblasti.

-Stepančevići i Živkovići. Nekako odmah za Žužićima doselio se i nekakav Stepančić prozvat zbog malog rasta, iz Negbina kod Nove Varoši, a naselio se kod današnjeg Vrela. Stapančićevi potomci nazivaju se Stapančevići, kojih ima odseljenih odavde po oblasti i izvan nje, u selu ih ima 12 kuća u koje se broje i Živkovići, slave Nikoljdan.

-Mijatovići i Rađići. U starije doseljenike, doseljene u opštoj seobi, računaju se i Mijatovići, čiji se rodonačelnik Mijat doselio iz Nikšićke Župe i ovde naselio, a njegova dva brata Sekula i David otišli niže od ovog mesta. Mijatovi potomci su i Rađići, slave Lučindan.

-Dragojevići, Savići i Marijići. Pred Kočinu Krajimu doselili su se Dragojevići iz Drobnjaka od bratstva Malovića; sa njima su u srodstvu Savići i Marijići u ovom selu, Jovanovići u Mratišiću i Tekići u Ključu, slave Đurđevdan a do skoro preslavljali Savindan.

-Madžuni*, Jankovići, Gajići i Tešići. Uz Kočinu Krajinu doselili su se iz Ljutića u Polimlju u ovo selo Madžuni, čiji je rodonačelnik Janko Madžun, naselio se iza Stepančevića koji su ga prozvali ovim imenom. Madžuni su: Jankovići, Gajići i Tešići, slave Đurđevdan.

*Seljaci pričaju da su Janka Turci prozvali Madžun zbog krajnje siromaštine. Priča se da su odvajkada, pa i danas, bili i ostali sirotinja. Jednom neki bogati Turčin, spahija ovog sela, reši se da i Madžune napravi bogatima, s toga im da dosta imanja, nabavi stoke i da im nešto gotovog novca, pa im zapovedi da rade, te da i oni postanu jedanput otresiti i ugledni građani. Kad je posle nekooliko godina došao u selo, našao je Madžune kakve je i ostavio; imanje poispoklanjali drugima, novac potrošili, a od stoke ni petla pred kućom. Tad se spahija naljuti i povikne na njih:

-Šta ću vam ja? Suđeno vam je da budete sirotinja i tako ćete ostati do veka.

Zbog toga i danas seljaci vele: „Siromah kao Madžun“! „Madžunu da i voda donosi, ne pomaže mu“!

-Petraševići, predak se doselio uz Kočinu Krajinu od današnjih Petraševića iz Kolašina i naselio se pored samih Žužića, gde su i danas. Slave Nikoljdan.

-Bojinovići su došli pred Kočinu Krajinu iz Krička. Među njih su se doselie i dve porodice iz Polimlja kao uljezi, ali su pomenili prezime i slavu, svi slave Aranđelovdan.

U Prvom ustanku doselili su se:

-Markovići (Limci) iz sela Bistrice u Polimlju, slave Lučindan.

-Brekovići (Pavići) iz sela Brekova u Starom Vlahu, slave Ilindan.

-Pejići, doseljeni iz sela Kosatice kod Prijepolja, slave Jovanjdan.

Noviji doseljenici:

-Perići, doseljen uz Babinsku Razuru iz sela Maoča u Polimlju, slave Jovanjdan.

-Mojović doseljen u isto doba iz Nikšićke Župe, slave Lučindan.

U Robajama je 89 kuća od 12 porodica.

Zanimanje stanovništva.

Robajci se zanimaju poglavito zemljoradnjom i voćarstvom. Zemlja nije u stanju da svake godine da sve što je potrebno za ishranu. Stoke gaje dosta, ali ne drže u većoj količini. Voća podižu u većoj meri, zatim, imaju dobre vinograde i daju im dobar rod. Veliki broj seljaka odaje se izučavanju zanata i trgovine i tim se poslovim bave u selu i izvan njega. Ranije ih se dosta iseljavalo iz sela, ali danas manje. Siromašniji nadniče po selu i opštini, ali se ne udaljavaju daleko iz sela.

Pojedinosti o selu.

Robaje su sastavni deo Rajkovačke opštine u Srezu kolubarskom. Sudnica i škola su u Rajkoviću, crkva u Paunama. groblje je razdeljeno u dva dela. Jedan deo sela (istočni) ne preslavlja, a zapadni preslavlja Spasovdan.

IZVOR: Ljubomir Pavlović, “Kolubara i Podgorina”. Priredio saradnik portala Poreklo Milodan.