Krupanj i okolna sela

45 komentara

1. 18. april 2014. u 20:58

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Zavlaka, opština Krupanj – Mačvanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.

   Položaj sela.

   -Selo Zavlaka je u oblasti Rađevine, okrug podrinjski, srez rađevski, opština zavlačka.
   Selo leži na malim brežuljcima i kosama koje razdvajaju mali potočići, koji ne preve kućama nikakve štete.

   Vode.

   -Kroz selo protiče reka Zavlačica i to po sredini sela. Ona, ipak, pravi štetu ljudima, jer kada nadođe izliva se iz korita i zasipa kamenjem imanja seljacima po dnu sela, utiče u reku Cernicu.
   U selu se pije izvorska voda, bunara (đermova) nema. Najglavniji izvori u selu su: Sekulina voda a zovu je i Točak, Jezdimirovića Točak – koji je pored puta Šabac – Krupanj, kilometar daleko od kafane na Jadru. Kod tog izvora-česme-točka je raskrsnica puteva Šabac-Krupanj i Valjevo-Loznica. Još su glavniji izvori Zlatna voda ili Zlatinovac. U ovom selu ima dosta izvora a da nije tih izvora selo ne bi moglo opstati, jer su kuće veoma raštrkane po brdima i kosama, pa u tom slučaju ne bi imalo vode, presušila bi rečica Zavlačica a selo je udaljeno od reke Cernice i glavne reke Jadra. Mineralnih voda u selu nema. Seoske kuće nisu prikupljene u grupe oko izvora, jer skoro svaka kuća ima svoj izvor.
   Klima.

   -Klima je u ovom selu kao i u okolnim selima. Kišu im donosi Drinjak ili Donjak.

   Zemlje išume.

   -Selo ima dosta zemlje za obrađivanje, koja je u selu i oko sela, jer je selo raštrkano. Imaju malo zemlje i oko Jadra.
   Najglavnija mesta gde su njive zovu se: Orlovac, Reljića brdo, Vlašić, Marjanovića brdo, Marića brdo, Zlatinovac – gde je i Zlatina voda i Mićinovac.
   Zajedničke šume imaju na planini Vlašiću a tako i zajedničke ispaše. Polovina je pod šumom dok polovina služi za napasanje stoke. Za ispašu ništa ne plaćaju. Zajednička šuma i utrina (ispaša) je oko 50 hektara. Zajednička je još od turskog vremena a selo na nju plaća državni porez.
   Zemlja u Zavlaci nije takvog kvaliteta kao u selima Jadra, zbog toga skoro svi seljaci Rađevine idu u Lozničko polje (Drinsko polje) i tamo rade zemlju, koju im izdaju pojedini imaoci zemlje „na pola“. Većina Rađevaca kupuje po jedan komad zemlje u Drinskom polju i tu načini sebi kolibu, pa posle malo-pomalo kupuju još zemlje oko svoje njive. Posle toga, kada se porodica izdeli u Rađevini, onda jedan ili više članova se stalno nastanjuje u Lozničkom polju na svoje imanje. Tako su se mnogi Rađevci i Azbukovčani naselili u selima Šoru, Straži, Runjanima, Grnčari, Kozjaku, Klupcima i Novom Selu a i danas u Drinskom Polju ima dosta koliba (trla) rađevskih. U ovim kolibama po jedan član porodice zadržava se preko cele godine dok ostali dolaze kada su radovi oko oranja, okopavanja kukuruza, branja i žetve letine.
   Čim nastupi vreme oranju i setvi kukuruza i drugih poljoprivrednih kultura vide se putem, koji vodi u Loznicu kroz Jarebičko polje, obično nedeljeom ili praznikom, velike grupe ljudi (60-80), žena i dece gde idu u Drinsko polje a za njima, na odstojanju od jedan kilometar, nailazi ponova takva grupa – i tako ceo dan prolaze Rađevci, Azbukovčani pa i Podgorci-Valjevci, da u Drinjskom polju seju kukuruz i ostale kulture.
   Zemlje jednoj porodici u ovom selu potrebno je 20 pluga da bi, prema ovdašnjim prilikama, mogli osrednje živeti.

   Tip sela.

   -Selo Zavlaka je, kao i sva sela u Jadru, izuzev Šora i Novog Sela, i Rađevini je razbijenog tipa i podeljeno je na ma(ha)le, Gornju i Donju malu. Te male se zovu Gornja i Donja Zavlaka, ali nisu dva zasebna sela, već dve male.
   Kada se zadruga u ovom selu deli, onda odeljeni članovi mahom grade kuću blizu stare okućnice. U Donjoj Zavlaci ima i jedna porodična mala – koja se zove Mijatovića mala.
   Rastojanje pojedinih kuća, kao i mala je isto kao i u Jadru. U selu Zavlaci ima više prezimena i to, po malama:
   U Gornjoj Zavlaci: Đermanovići, Brajići, Marjanovići, Reljići, Božići, Perišići, Džagići (Andrići i Đukanovići), Matići, Krstići, Markovići (Gunjačani), Grujići, Puljezovići, Ljubičići, Keserovići, Markovići, Jankovići, Jakovljevići, Mijailovići, Bogićevići i Jovići, ukupno 79 kuća.
   U Donjoj Zavlaci: Perići, Krstići, Lukići, Gajići, Simići (Ljubinkovići) i Petrovići, svega 28 kuća.
   U Donju malu ili Donju Zavlaku dolazi i mala porodična mala – Mijatovići u kojoj žive ove familije: Jezdimirovići (Mijatovići), Stanimirovići, Jevtići, Grgurovići, Simići, Ilići i Andrići.
   U celom selu ima 107 kuća.

   Ime selu.

   Priča kojom se tumači ime selu Zavlaka napisana je u opisu sela Sipulje i Velikog Sela.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -Džagići, Perišići, Simići i Gajići: Misli se da je najstarija porodica Džagića i Perišića u Gornjoj mali i Simića i Gajića u Donjoj mali. Za vreme Turaka ova zadruga je bila velika, jer je sedmorica braće bilo oženjeno u njihovoj kući. Jednoga dana dođe 12 Turaka njihovoj kući da poubijaju odrasle ljude a žene i decu porobe. Jedan Turčin im to kaže i savetova im da beže od kuće. Jedan od sedmorice ukućana Džagića, znajući za to, isponapija Turke a ostala šestorica opale iz pušaka te svih 12 Turaka na mestu ubiju, zbog toga cela familija prebegne u Srem da bi se nakon nekoliko godina vratili i sagrade kuće gde su im današnje a prva-pređašnja im je bila blizu mehane u Jadru. Priča se da se i danas poznaje mesto gde je prva kuća bila.
   Dakle, postoji verovanje da je ova familija u ovom selu od pre 200 godina. Neki od ove familije kažu da su iz Srema zbog toga što su u Sremu živeli nekooliko godina. Slave Aranđelovdan.
   -Mijatovići (Jezdimirovići, Stanimirovići, Jevtići, Grgurovići i Simići) u Donjoj mali i;
   -Ljubičići u Gornjoj mali su, kao i Džagići, stare porodice, ne zna se odakle su im preci doseljeni ali znaju da su u Zavlaci preko 200 godina, slave Đurđevdan.
   Većina ostalih stanovnika sela Zavlaka doselili su se iz Carine i carinske opštine (Gunjaka i Dragodola), tako su:
   -Đermanovići su iz Skadra (mahala sela Carina –Azbukovica), slave Jovanjdan.
   -Brajići u Gornjioj mali i;
   -Krstići, Lukići i Perišići u Donjoj mali su iz su iz Carine. Rod su Brajićima u Štitaru i oni su od jedne familije, koje ima i danas u Carini, slave Stepanjdan-Stevanjdan.
   Sudeći, kako su zapamtili, „Katansku bunu“, sve su, gore pomenute porodice, doseljene iz carinske opštine početkom Prvog Ustanka ili nekoliko godina ranije a može biti i čitavih 50 godina ranije.
   -Puljezevići su iz Carine, došli kada i gore pomenuti, slave Alimpijevdan.
   -Grujići, Krstići i Markovići (Gunjačani) doselili su se iz Gunjaka, slave Alimpijecdan.
   -Marjanovići kažu da su iz Jaklja – okrug užički ali nisu sigurni, samo tvrde da su doseljenici, slave Jovanjdan.
   -Keserovići su iz okruga užičkog, od Bajine Bašte. Kažu da su bila tri brata, te je jedan ostao u Bajinoj Bašti, drugi se doseli u Zavlaku a treći u Piroman u Tamnavi, misli se da su se raselili zbog siromaštine. Ukoliko su tamo trpeli sirotinju – utoliko ovde bolje žive od ostalih seljaka, slave Jovanjdan*.
   Budući da poznajem familiju Keserović u Piromanu, iz koje je porodice Dragutin Keserović, četnički komandant, ni ova familija više nije siromašna, s’tom razlikom što ova porodica slavi Đurđic, op. Milodan.
   -Reljići i Božići slave Jovanjdan.
   -Mijailovići, Markovići, Jankovići i Jakovljevići u Gornjoj mali ne znaju za svoje poreklo, slave Nikoljdan.
   -Bogićevići, takođe ne znaju za svoje poreklo, slave Lučindan.
   -Andrići u Donjoj mali su iz Korenite (Jadar), slave Đurđevdan.
   -Ilići su iz Cerove – Rađevina, slave Đurđevdan.
   -Perovići su iz Krivaje-Pocerina, slave Đurđevdan.
   -Jovići, predak je uljez iz Jarebica, slave Srđevdan.

   Ostali podaci o selu.

   -U ovom selu ne poznaju se nigde stara selišta a isto tako u blizini nema nikakvih razvalina.
   Madžarsko groblje postoji na brdu zvanom Jezdimirovića kamen.
   U Selu Zavlaci zemlja, koja se spušta od Mijatovića ka Jadru, na dva mesta je veoma strma i završavaju se sa stenom. Jedna takva stena zove se Lisina a druga Mijatovića ili Kurjačka stena. Priča se da je pre 25 godina kurjak-vuk nagnao kozu na tu stenu i da je koza skočila Jadru te da je ostala živa, kurjak je skačući za njom na mestu stradao pa od tog vremena ovo mesto se zove Kurjačka stena a ona je naspram zavlačke opštine i mosta, koji je preko Jadra.
   Ruda u selu ima u izobilju. Naša država eksploatisala je jedan majdan 1885-1886. godine, koji se nalazio u Džagićima – Gornja Zavlaka gde je vađeno olovo, cink i bakar.
   Takvu istu vrstu ruda vadilo je „Francusko društvo“ godine 1888-1889. u Grujićčima – Gornja Zavlaka. Takvih ruda ima i na drugim mestima u ovom selu.
   Kada su rudnici radili onda su okolni seljaci dolazili i u rudnicima radili, pošto rudnici više ne rade oni ne idu na druga mesta da rade kao rudari.
   Kada su rudnici radili, priča se, dnevnica je bila dobra, prosečno 1,60 dinara dnevno.
   Kaldrme od starih puteva nema.

   18. decembar 1903. godine, Draginac.
   Opisao Ljub. M. Šopalović, učitelj.

   Odgovori

2. 18. april 2014. u 21:11

   Milodan

   saki

   Mozete li ovako opsirno napisati i za selo Ravnaja u Radjevini.?
   _______________________________________
   Nemam na disku selo Ravnaje, moguće je da nabavim original knjigu -disk “Jadar i Rađevina”, gde sigurno to selo postoji.

   Odgovori

3. 23. april 2014. u 20:54

   Milodan

   Poreklo stanovništva varošu Krupanj, opština Krupanj – Mčavanski okrug. Iz knjige Vidosave Nikolić-Stojančević „Rađevina i Jadar“ u neobjavljenim rukopisima Cvijićevih saradnika.

   Položaj naselja.

   Varošica Krupanj postoji u srezu rađevskom, odkrugu podrinjskom i sačinjava opštinu pod imenom „krupanjska opština“, sa sastavnim selima Kržavom, Banjevcem i zaseocima Bogošticom i Drobnjacima, prvi pripada selu Banjevcu a drugi Kržavi.
   Varošica Krupanj prostire se u podnožju ovih visova: Na severnoj strani ispod visa Prljeva-Prljuše, zapadno ispod Čađevačkog visa, jugo-zapadno pod visom Vakupom i južno ispod visova Đuline i Lazarice. Na istočnoj strani u dužino od 4 kilometra a među visovima Prljevima i Đulinom prostire se krupanjska ravan – zvana Nis-polje, koje se sučeljava sa visom zvanim Kaldrma. Svi pomenuti visovi su pošumljeni brezovom, bukovom i cerovm gorom.

   Vode.

   -Gornji deo varošice opkoljavaju četiri planinske rečice pod imenima:
   Brštička rečica, koja teče sa severozapada a izvire u opštini Kostajničkoj, iznad sela Brštice. Čađevica sa izvorom u planini Boranji teče sa zapadne strane a sa gornjom se sastaje više Krupnja, pa pod imenom Čađevice protiče podnožjem visa Prljuše do „turske mahale“ kamo se uliva u rečicu Kržavu koja izvire ispod Košutnje stope, najvišim visom planine Boranje – i teče u pravcu jugozapada pored sela Kržave, primajući usput mnoge planinske potočiće i izvore, među kojima i izvor zvani Sigulje, koji izvire jedan kilometar zapadno od Krupnja sa leve strane rečice Kržave i pada sa visine od pet metara u rečno korito, mešajući hladne i bistro-kristalne kapljice – ipak „satanskog dejstva“, jer po verovanju ovdašnjih Evinih naslednica „ko god okusi hlađane siguljske vodice naraste mu guša bez-malo kao zobnica“.
   Zbog ove gatke siguljski kladenac, u debeloj orahovoj hladovini besprekorno monotono žubori i svoje srebrnaste kapljice nestašno ubacuje u planinske talasiće Kržavske rečice, uprskos svih bacajućih mrgodnih pogleda krupljanskih šetajućih dama. Pa, ipak, i pored ovolike stroge opreznosti, nigde nema više kretena do u varošici Krupnju, takoda se s’pravom može reći, „ni manjeg mesta ni više kretena“!
   Priznata je istina da kretenstvu doprinose nezdrave vode, mesne okolnosti i prilike a izvor ime je u familijarnoj nezdravstvenosti!
   I pored toge što ne ideališem „gušanlijama“ iako kretene žalim kao pastorčad prirode, uprkos skrupuloznog verovanja o sipuljskoj vodi, bezbroj puta, vraćajući se sa raznih policijskih uviđaja, odmarah se u hladovini sipuljskih oraha a napitkom hlađane sipuljske vodice, rashlađivah se od jakih sunčanih žega i usijanih vazdušnih čestica. Tada pomišljah o neblagorodnim šetačima, o njihovom neznanju potrebe za napitkom vodice sa planinskih izvora. Kolika bi korist i kakva blagodet bila od ovog izvorca u većim gradovima?
   Poslednja rečica je Bogoštica, koja izvire na jugozapadnoj strani Krupnja, ispod planinskog venca – zvanog Gorice i protiče pitomom dolinicom, poznato pod imenom Bogoštičko polje. Polje je dobilo naziv po rečici Bogoštici, a ova je nazvana po imenu zaseoka Bogoštice, sastavnog dela sela Banjevca. Bogoštica je naseljena na levoj strani pomenute rečice, u zbijenom tipu na okolcima planine Jagodnje.
   Ova rečica, u samoj varošici Krupnju, a na 15 do 20 metara ispred glavnog mosta, utiče u rečicu Kržavu, pa sa njome protiče pod imenom Kržave do Turske mahale i, pošto primi utočicu rečicu Čađevicu, okreće se iz severnog pravca ka istoku pod imenom Reka, a kad dopre do visa Kaldrma, odnosno do veštački prosečenog puta Krupanj- Zavlaka, skreće u pravcu severoistoka i protiče pored sela Likodre pod imenom Likodra.
   Reka Likodra prima ove utočice:
   Sa leve strane Jezavu, Vrelo, Tresovački potok, potok Otavicu, Živanovića potok, Buljevački potok, rečioce Cerovicu i Krasavicu.
   Sa desne strane utiči potoci Tomisavački – zvani i Orovac i Radišića potok a, blizu svoje utoke u reku Jadar, prima Mojkovačku rečicu.
   Pri jakim kišama ova reka naglo nadolazi ali ne i da plavi, pri provalama oblaka, ili dugotrajnim kišama, Likodra plavi bezmalo svo Likodransko polje, ali bez štete, jer nanosi mulja više donosi koristi.
   Dok je ovako sa Likodranskim poljem, dotle Turska mahala u varošici Krupnju od poplave pored straha doživaljavaju i omanje štete. Opštinska uprava na ovo ne obaraća pažnju iz prostog razloga što ovaj kraj naseljen „turskim Ciganima“, koji nit’ se krste, niti se klanjaju a cilj im je da ih se bar na ovaj način oproste. Među naseljenicima ove mahale najugledniji su članovi „krupanjskog orkestra“, ali ni uveseljavajući zvuci Počedelihegeda (?!), ni zvučni Sekuli Bakim-člana gornje družine – ne mogu da odobrovolje pripadajući krug policijsko-mesne uprave na poboljšanje uslove života naseljenika ove mahale, radi osiguranja od poplave.
   U varošici Krupnju svaka kuća ima svoj bunar u vidu đerma ila na točku. Sem ovih, u blizini varošice nalaze se ovi izvori, sa izvrsnom brdskom vodom: Vakup – pod visom Vakupom, Crkvena voda, voda na Brdu, voda u Varoši i kladenac kod Lukine kuće.
   U ataru Krupnja nema toplih-lekovitih niti mineralnih voda.

   Tip naselja.

   -Krupanj je stara varošica, bez budućnosti, jer je udaljena od saobraćajnica (železnica i puteva) i razvijenih trgovačkih pijaca.
   U Krupnju ima 204 domova raspoređenih ovim ulicama:
   -Turska čaršija – ispod visa Prljeva, po nekima Prljuša. Ova ulica se prostire od podnožja gornjeg visa do sastava reka Kržave i Čađevice.
   -Marićeva ulica, nazvana u čast prvog upravnika Podrinjskih rudnika, počivšeg Manojla Marića, vrlo popularne i omiljene ličnosti.
   -Gornja ulica, zbog veštački prosečenog puta, pruža se od Turske čaršije do pijace – trga
   -Radojkovićeva ulica, počev od trga do Krupanjskog polja, u pravcu ka Topionici. Ovo je najduža i najpravilnija ulica, nazvana u čast počivšeg Petra Radojkovića, kapetana rađevskog, za čijeg vremena i kapetanovanja iseljen grad Soko. Očevici pričaju da je Radojković odredio vuču da što pre iseli Turke i njihov prtljag van granice, bojeći se drugim fermanom i dalje ne zadrže Turci, te čim su Turci iz grada izmakli, kapetan Radojković je naredio da se lagumira i potpali. Pri eksploziji sva je gradska unutrašnjost porušena: vela da su Turci, sagledvši ruševine grada i svojih domova gorko uzdahnuli i vrteći glavama rekli: „ Valah biva, i da nas Padišah povrtai natrag, nemamo se gde skloniti, niti rašta u Soko vraćati“.
   -Crkevna ulica, koja počinje od trga do kancelarije sreza rađevskog, u čijoj je ogradi do skora bila turska bogomolja – džamija, koju je Antonije Ivanović, sreski načelnik i pravnik porušio i od njenog kamena sagradio sreske ‘apsane za „vredne“ Rađevčane.
   Krupanj ima 1103 stnovnika sa 253 poreskih plaćajućih glava.

   Nastiće se…..

   Odgovori

4. 24. april 2014. u 20:31

   Milodan

   Krupanj, nastavak…….

   Klima.

   -Klima je u Krupnju kao i u srezu je promenljiva. Okolni visovi unekoliko blaže temperature zakljanjajući varošicu od siline vetrova. Poznati su vetrovi: Ustoka – od kojeg se vreme vedri, Zapadni vetar – Boronjac od kojeg nastaje rđavo vreme, leti kiše, zimi mećave; Severac – je najhladniji vetar, zimi donosi sneg, leti grad i Jug – ovek topao.
   Sneg počinje o Mitrovdanu, izuzetno o Srđevdanu, kopni polovinom marta. A ponekada ga ima i u maju po okolnim planinskim visovima.

   Zemlje i šume.

   -Građani varošice Krupnja, pored svojih zanata i prodavnica, obrađuju i zemljište. Obrađujuće im se zemlje nalaze u ovim sinorima: Jeladovišću, Čađevici, Đulinu, Brezicama, Kržavi, Kamenjači, Krupanjskom polju, Belakovini, Staroj varoši, Prljevima, Šarampovu – gde su bili bojevi za vreme ustanaka, Mišakovcu, Lazarici, Cikotama, Orovači, Martinovači, Kadrića brdu i u Vinogradima. Sva zemljišta su u blizini, sem Mišakovca – koji je udaljen 3-4 kilometra. Na gornjim zemljištima seju strvoljinu i kukuruz.
   Zajedničkih ispaša nemaju.
   Kruupanj ima svoju sopstevu šumu, koja se prostire od Čeđevičkog visa do planine podrinjskih rudnika. Planina je udaljena oko 5 kilometara.
   Građani varošice Krupanj imaju svog kupljenog zemljišta za vojne potrebe. Ono se nalazi u Krupanjskom polju poznato pod nazivima Mala i Velika Belakovina i Mala i Velika Tešmanovača. Ovo je zemljište od 70-80 hektara u prostoru i opština je daje pod zakup – arendu.
   Zemljište je dobrog kvaliteta, uvršćena su u prvu, drugu i četvrtu kategoriju ziratnog zemljišta.

   Tip naselja.

   -Varošica Krupanj ranije se delila na gornji, donji šor i Tursku čaršiju. Docnije, podeljena je na Crkvenu, Radojlovićevu i Marićevu ulicu dok je Turska čaršija zadržala svoj stari naziv.
   Zaseoka nema.
   Odseljenih porodica na grupisana imanja van Krupnja – nema.
   Svaka porodica ima svoje prezime.
   U Krupnju ima 204 domova.
   Najveća zadruga je g. Mihaila R. Pantića, trgovca, starinom iz Bosne i g. Nastasa Todorovića, trgovca, iz Svilajnca, od po 10 ukućana.

   Starine, legende i tumačenja o imenu mesta.

   -Pre varošioce Krupnja postojala je starija naseobina, poznata pod nazivom Stara Varoš, udaljena za dva kilometra na južnoj strani od sadašnjee varošice. Na gore pomenutom mestu i danas se nalaze podzemne zidine, kao ostaci negdašnjih skrovišta Starovarošana. Danas na tom mestu Krupanjci sahranjuju svoje mrtve i poseduju ziratne zemlje, podesne za obradu. O postanju Stare varoši predanje nije očuvano.
   Postanak Krupnja narodno predanje ovako opisuje:
   Pre 800 godina jedna grupa lovaca iz Bosanske Krupe beše krenula u lov sa poslugom na zverinje. Lov je bio bogat. Zanešeni lovci jurili su na pomamnim hatovima za zverinjem, pa kad naiđoše na česte – kuda se konjima nije moglo proći, neki okretoše natrag a njih trojica sjašu sa svojih konja koje predadu slugama svojim i sami pešice krenuše kroz čestar za zverkama. Nakon izvesnog vremena do posluge je dopirao glas lovačkih rogova, ali sa zalaskom sunca gubio se i poslednji šum. Posluga je celu noć prestajala ispred čestara čekajući svoje gospodare, ali čim se zora ukazala, dvoje-troje momaka krenu u šumu, no nakon kratkog vremena vrate se natrag, saopštivši drugovima da je svaki trag snegom pokriven i sa ovom vešći odu u Krupu.
   Lovci, pošto su zašli u čestar, održavali su međusobno zajednički odstojanje pomoći svojih lovačkih rogova, a kada ih je noć i gusta magla obavila u neprozirnu koprenu, potražili su sklonište u račvama visokih goruna. Obnoć je veliki sneg navejao i sve je tragove prekrio. Sutradan su se sastala sva trojica i produžili lov sa namerom da loveći dopru do svoje posluge. Ali, jedno je srce a drugo sudbina želi – u drugodnevnom lovu još više zađu u neprohodne planice kamo ih i druga noć zateče i koja im svako samopouzdanje oduze.
   Svanućem trećeg dana glad i umor doveli su ih u očajanje; napuste lov i glavni im zadatak beše da pronađu način za povrataka svojim kućama. Nikakva traga, nikakvog pravca a gubitkom prisustva duha srljaše sve više u dubine nepoznatih predela, da često puta, sem mrazom opaljenih debala i njihovih račvastih grana, ne videše ništa drugo. Hodom iznureni, glađu iscrpljeni i brigom oprhvani, dopru do današnjeg Krupnja, na kome mestu ispuste svoje – možda osione- al’ ipak napaćene duše.
   Mesto na kome su lovci pomrli nazvano je „kod Krupanjskih grobova“ a podignuta naseobina na tom mestu nazvana je Krupanj.

   Nastaviće se….

   Odgovori

5. 25. april 2014. u 20:16

   Milodan

   Krupanj, nastavak…..

   O prvim naseljenicima Krupnja predanje nije očuvano. Zna se da je Rađevina od davnina bila poznata po rudnom bogatstvu i da je namamljivala razne narode da to bogatstvo prigrabe za sebe.
   U Vreme Sasa i Dubrovčana postojali su mnogi rudnici iz koje su crpli podzemno bogatstvo još i danas bogate Rađevine. Između mnogih mesta i u samoj varošici Krupnju, na današnjem placu Mihaila R. Pantića, trgovca, ima razvalina i slojeva brežuljaka slojeva-zgure. I dan-danas protiče ogromni vodeni slap koji su spušta čađevičkim visom za Pantićevu vodenicu*.
   *Zbog oštećenog teksta moja slobodna interpretacija, op Milodan.
   Po počivšem Kariću, ovaj jaz u staro vreme služio je za okretanje vitlova fabričke mašinerije. Tako isto, po pomenutom pokojniku, tvrdi se da su se na tim mestima nalazili ostaci-razvaline od majdanskih zgrada i jedne crkve.

   Poreklo stanovništva

   -Ceneći ostatke planinskih visova koja okružuju Krupanj, ova ravnica na mestu današnje varošice je bila pošumljena, koju su prvi naseljenici iskrčili da bi sebi neselje podigli. Potomaka prvih naseljenika nema, niti bilo kakva uspomena na njih pa nije ni bilo kakvim spomenicima obeležen uspomena na njih.
   -Jeftići su danadšnja najstarija porodice, danšnje braće Petra i Simeuna, trgovaca, čiji su preci doseljeni po ocu iz Crnče, srez azbukovački dok su po majci poreklom iz Bosne. Ov familija je ovde od pre 150 godina, slave Nikoljdan.
   -Pantići**, preci braće Mihaila i Cvetka Pantića, trgovaca doseljeni su iz Sakara*, slave Mitrovdan.
   *Oštećen tekst.
   -Petrovići–Krajinići, preci braće Đoke i Milana su se doselili iz bosanske Krajine, slave Aranđelovdan.
   -Stanimirovići, preci braće Đoke i Cvetka – trgovaca doselili su se iz Likodre, sela ovog sreza, slave Srđevdan.
   -Vasiljevići**, Vlajkovi preci su doseljeni iz Bosne, slave Jovanjdan.
   **Preci Pantića i Vasiljevića su uvreme Madžarske bune učestvovali u ratu.
   Osim pomenutih starijih porodica ostali su skorašnji doseljenici, uglavnom iz okolnih sela i srezova, kao što su:
   -Sekulići, Sima – trgovac je iz Crnče – Azbukovica, slave Nikoljdan.
   -Gošići, Stanko – trgovac je iz Lipenovića, slave Aranđelovdan.
   -Markovići – Mile – trgovac je iz Lipenovića, slave Aranđelovdan.
   -Sim…*, Stanko – mehandžija je od Užica, slave Stevanjdan.
   -Jelići, Jovan – mehandžija je od Užica, slave Đurđevdan.
   -Todorovići, Nastas je doseljen iz Svilajnca, slave Đurđic.
   -Panovići, Mita – trgovac je doseljen iz Ljubovića, slave Đurđevdan.
   -Dimitrijevići, Nikola -t rgovac, doseljen iz Lipanovića, slave Aranđelovdan.
   -Vušetići, Kosta – trgovac je doseljen Lipanovića, slave Aranđelovdan.
   -Milanovići, Nenad – trgovac i ekonom je doseljen iz Gunjaka – Azbukovica, slave Nikoljdan.
   Svi ostali, kao i činovništvo, je skorašnje je, slave razna krsne slave.
   Cigani-Romi su doseljeni iz, manje njih iz Malog Zvornika – većina je iz Loznice.
   Preslava – zavetina je Spasovdan.
   Napomena: Selo Lipenović se u jednom (posednjem) slučaju pominje kao Lepenović. Moguće je da su to dva različita sela.

   Kraj!

   Odgovori

6. 4. maj 2014. u 19:56

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Brštica, opština Krupanj – Mačvanski okrug. Prema knjizi Borivoja Milojevića “Rađevina i Jadar”.

   Položaj sela.

   -Gornja Mala je na obema stranama doline Čičovca; kuće Matića u ovoj mali leže na jednoj visokoj terasi.
   -Donja Mala je na obema stranama jedne doline.
   -Sredojevića Mala je na prisojnoj strani Brštičke Reke, na visokoj površi između ove doline i Durisavca i na obema stranama poslednje doline.

   Vode.

   -Izvori sa kojih se pije voda su: Babin Točak u Gornjoj Mali i Selište u Donjoj mali.

   Tip sela.

   Male u selu su:
   Gornja Mala u kojoj žive porodice: Jovičići, Matići, Markovići, Stanići, Gajići i Petrovići.
   Donja Mala: Vićentići, Čupići, Simeunovići, Stojanovići i Vučićevići.
   Sredojevića mala: Stanići, Markovići, Sredojevići, Kostići, Teofanovići, Ivanovići, Petrovići i Živanovići.
   U Gornjoj Mali kuće Jovičića su odvojene od ostalih dubokom dolinom Čičovcem. U Sredojevića Mali Teofanovićia i Ivanovići su rastavljeni dubokom dolinom Durisavcem U svim malama su izdvojene grupe kuća sa istim prezimenom.
   Najveća zadruga je Sredojevića sa 20 ukućana.

   Privreda.

   -Do 30 seljaka rade u rudnicima u Kozjoj Steni, Zajači i u Lipenoviću a 10 u topionici. Nadnica im iznosi od 1,20 do 1,60 dinara. Nekoliko seljaka seku u državnoj šumi drva za ćumur i prevoze ćumur iz planine u topionicu.

   Zemlje i šume.

   -Zemlja za obrađivanje je u selu između Gornje i Donje Male, zatim, u Velikom Visu, Malom Visu, Kašinovcu, Martinovači, Medljanu, Brdu itd.
   Seoska šuma je u Stikovcu, Mijajlovači, Kapetanovoj Vodi, Kozjoj Steni itd, i u njoj ima i privatnih imanja. Oko 10 seljaka obrađuje zemlju „na pola“ u Lozničkom Polju.

   Poreklo stanovništva i osnivanje sela.

   -U selu se pominje porodica Krnjića (Krnjino Groblje), koja se davno iselila u Mačvu.
   Stari doseljenici nepoznatog porekla su:
   -Petrovići slave, slave Miholjdan.
   -Vićentići, Čupići, Simeunovići i Stojanovići: Njihovi preci Vićentije i Stojan podelili su se pre 100 godina, slave Jovanjdan.
   Doseljeni su:
   -Markovići i Sredojevići su doseljeni iz Gvosca (Gvozdac) u Hercegovini početkom 18. veka. Njihov predak Milija pobegao je zbog turskog nasilja. Milijin sin Krsman imao je Mihaila – od koga su Markovići, Jovana – od koga se Sredojevići i Nikolu. Nikolini potomci su odseljeni u Joševu u Tamnavi, slave Đurđevdan.
   -Jovičići, Matići, Markovići i Stanići su iz Hercegovine, doseljeni početkom 18. veka. Njihovi preci su pobegli od turskog nasilja, najpre su živeli u Sredojevića Mali. Docnije je Janko – od koga su Jovičići, Matija – od koga su Matići i Marko – od koga su Markovići su prešli u današnju Gornju Malu, slave Lučindan.
   -Vučićevići su iz Šljivove u Staroj Srbiji, doseljeni početkom 19. veka, ne kaže se koju slavu slave;
   -Gajići su iz Tolisavca od Jovića, doseljeni početkom 19. veka, slave Nikoljdan;
   -Ivanovići su iz Lipenovića, doseljeni početkom 19. veka, Aranđelovavdan; i:
   -Kostići, Teofanovići, Petrovići i Živanovići su iz Lipenovića, doseljeni u drugoj polovini 19. veka. Njihovi očevi su se stalno nastanili u kolibama, koje su ima bile kraj „svinjeva“ (svinjaca), slave Aranđelovdan.

   Odgovori

7. 5. maj 2014. u 19:59

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Kržava, opština Krupanj – Mačvanski okrug. Prema knjizi Borivoja Milojevića „Rađevina i Jadar“.

   Položaj sela.

   -Zaselak Drobnjaci je najvćim delom na prisojnoj strani doline Golubovca i na jednom rtu između ove i doline Drobnjaka. Zaselak Kržava je na podovima, na obema stranama doline Kržave.

   Vode.

   -Izvori sa kojih se voda pije su: Biser-Voda i Bjelo-Voda u Drobnjacima, Demirovac u Kržavi itd.

   Tip sela.

   Zaseoci u selu i familije koje u njima žive:
   -Drobnjaci: Ostojići, Rakići, Radovanovići, Markovići, Đokići, Ilići, Petrovići, Marinkovići, Vasiljevići, Đurići, Pavlovići, Manojlovići, Matići, Mitrovići, Pajići, Rankovići, Matići, Mitrovići, Pajići drugi, Rankovići, Matići drugi, Ijovljevići i Mićići.
   -U Kržavi su: Radukići, Divljakovići, Mitrovići, Đurđevići, Miladinovići, Milosaavljevići, Jevtići, Matići, Mijunovići, Lazarevići, Terzići, Jovičići, Jovići i Pejići.
   U Drobnjacima su izdvojene grupe kuća sa istim prezimenima. U Kržavi su kuće Divljakovića su rastavljene od Jovića kuća Kržavom.

   Privreda.

   -Oko deset seljaka rade u rudnicima i topionici. Polovina seljaka prevozi rudu, građu za potkope itd. Do osam seljaka peku kreč. Deset seljaka znaju zidarski a trojica kačarski zanat.

   Zemlje i šume.

   -Seoska šuma i ispaša su u Jasicima, Čkrnatanovcu (tako piše), Bjeljevinama, Majdančinama, Vukolovcima, Nnešinom Brdu itd. Drobnjacu su imali zajedničku ispašu Šanac, koju su bili kupili od nekog Mijuna, kada je on sišao u Kržavu. Tu ispašu skoro izdelili i sada je obrađuju. Do pre 10-15 godina polovina seljaka išla je u Lozničko Polje i obrađivala zemlju „na pola“, prestali su ići od kako su se zadruge izdelile. Trojica seljaka izgone stoku preko leta u planinu na svoja imanja. Ostali izgone stoku obdanicom u seosku ispašu.

   Poreklo stanovništva.

   Stari doseljenici nepoznatog porekla su:
   -Mićići i Radukići su rod sa Dobošarevićima i Tomnju, slave Jovanjdan.
   -Matići i Mitrovići, slave Nikoljdan.
   Doseljeni su:
   -Divljakovići su iz Pive, doseljeni polovinom 18. veka. Njihov predak Divljak najpre je iz Pive došao u Bukovicu u Podgorini, pa se zbog stoke povratio i nastanio u Oštrikovcu. Kada je posle sišao na mesto današnjih Divljakovića ostala mu je stanara na Oštrikovcu gde leti izgoni stoku, slave Aranđelovdan.
   -Ostojići, Rakići, Radovanovići, Markovići, Đokići, Ćevići, Petrovići, Marinkovići, Vasiljevići, Đurići, Pavlovići i Manojlovići su iz Drobnjaka odakle se se doselila dva ili tri njihova pretka polovinom 18. veka, slave Lazarevdan.
   -Jovičići i Jovići su iz Drobnjaka odakle su se doselili u prvoj polovini 18. veka. Njihovi preci su najpre bili zastali u Crnči (u zaseoku Kolarici) pa su potom došli u Kržavu, slave Nikoljdan.
   -Mitrovići su iz Mačvanske Mitrovice, doseljeni početkom 19. veka. Njihov praded Marko pobegao je zbog turskog zuluma, slave Đurđevdan.
   -Pajići, Rankovići, Matići i Ijovljevići (staro prezime Stojići) su se doselili iz Velike Rijeke početkom 19. veka, slave Đurđevdan.
   -Đurđevići su se doselili iz Gvosca (Gvozdac u Bosni) početkom 19. veka. Njihov praded Marko Milosavljević bio je najpre sluga u Zvorniku a potom abadžija u Krupnju. Petrov sin Đurađ (otuda prezime Đurđevići) živeo je prvo u Banjevcu pa je zatim prešao u Kržavu, slave Aranđelovdan.
   -Miladinovići, Milosavljevići, Jevtići, Matići, Mijunovići i Lazarevići su sa Jagodnje odakle su sišli u prvoj polovini 19. veka. Njihov ded Mijun sišao je u selo sa svojim sinovima i sinovcima i dobio imanje od Sulje Kržave, slave Lazarevdan.
   -Terzići su takođe sa Jagodnje sa koje su sišli u prvoj polovini 19. veka kada su se Turci iselili iz ovih krajeva, ne kaže se koju slavu slave.
   -Pejići (Hadžići) su iz Pive, doseljeni u prvoj polovini 19. veka, slave Jovanjdan.

   Odgovori

8. 6. maj 2014. u 20:11

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Lipenović, opština Krupanj – Mačvanski okrug. Prema knjizi Borivoja Milojevića „Rađevina i Jadar“.

   Položaj sela po ma(ha)lama.

   -Stojkovići su na jednom podu na prisojnoj strani doline Likodre.
   -Gošići su na prisojnoj a
   -Mitrovići na osojnoj strani Seličkog Potoka Lipenovca.
   -Teofanovići su na obema stranama Vujičinog Gaja.
   -Đurđevići su na obema stranama jedne doline.
   -Plavanj na strani dolinskoj u izvoru Seličkog Potoka.

   Vode.

   -Izvori su; Bare, Izvor, Jankovića Bara, Selište itd.

   Tip sela.

   Male su u selu u kojima žive porodice:
   -Stojkovići: Andrići, Vilotići, Krstići i Lukići.
   -Gošići: Gošići, Mitrovići, Arsenovići, Tešići, Vučetići, Petrovići i Cijući.
   -Teofanovići: Teofanovići, Kostići i Gavrilovići.
   -Đurđevići: Petrovići, Matići, Jovanovići, Đukići, Živanovići i Vojinovići.
   -Plavanj: Teofanovići, Kojići i Jankovići.
   Stojkovići su rastavljeni od Gošića delom visoke površi – Dokovskim Brdom a Gošići od Mitrovića Seličkim Potokom.
   U malama su kuće opkoljene šljivacima.
   Pre 70 godina u Gošićima su bile dve kuće a u Mitrovićima i Plavnju po četiri.

   Privreda.

   -Oko 30 meštana se bave rudarstvom radeći u topionici, u rudnicima ili na prevozu rude.

   Zemlje i šume.

   -Seoska i opštinska šuma su u Boranji, gde pojedinci imaju i privatnih imanja, koje su njihovi preci iskrčili. Skoro svi seljaci imaju u Boranji njive, livade i kolibe, gde borave preko leta za vreme težačkih poslova. Petnaest meštana isteruje stoku početkom maja u planinu i tamo ostaju do kraja jula. Za to vreme, iz zadružnih kuća kod stoke su pet do šest ukućana.

   Poreklo stanovništva.
   Doseljeni su:
   -Andrići, Vilotići, Krstići i Lukići – u Stojakovićima;
   -Tešići, Vučetići, Petrovići i Cijići – u Gošićima
   -Teofanovići, Kostići i Gavrilovići – u Teofanovićima
   -Matići, Jovanovići, Đukići, Živanovići i Vojinovići – U Đurđevićima i;
   -Kojići i Jakovići – u Plavnju su doseljeni iz Lipenovića u Bosni u početku 18. veka. Njihovi preci su pobegli zbog turskog nasilja, slave Aranđelovdan.
   -Arsenovići su iz nepoznatog mesta doseljeni u prvoj polovini 19. veka. Odlazeći iz Krupnja, njihovom pretku Arsenu je prodao zemlju Turčin, slave Sv. Kozma i Damnjan.

   Odgovori

9. 7. maj 2014. u 21:01

   Milodan

   Poreklo stanovništva sela Likodra, opština Krupanj – Mačvanski okrug. Prema knjizi Borivoja Milojevića „Rađevina i Jadar“.

   Položaj sela i ma(ha)la.

   -Jevtićska i Zarićska Mala su na visokim podovima, na prisojnoj strani Likodre. Brđanska Mala je na jednoj presedli između dolina Cerovice i Mađupca. Živanovićska Mala je na prisojnoj strani Mađupca. Kaldrmići i Radišići su na osojnoj strani Likodre.

   Vode.

   -Izvori sa kojih se pije voda su Vodice u Brđanskoj Mali itd.

   Tip sela.

   Male u selu i porodice koje žive u njima:
   -Javtićska: Marinkovići i Dojići.
   -Zarićska: Despići, Zarići i Nenadovići.
   -Brđanska: Markovići, Mitrovići i Katići.
   -Živanovićska: Čajići, Đokići, Neškovići, Gajići, Živanovići, Pavlovići i Đokoći.
   Izvan ovih mala su Kaldrmići i Radišići.
   Jevtićska i Zarićska Mala su razdvojene dubokom dolinom – Orovcem; Radišići i Kaldrmići su odvojeni od ostalog sela Likodrom. U Zarićskoj Mali kuće Despića i Zarića su rastavljene jednom dolinom; u Jevtićskoj Mali u Radišićima i u Kaldrmićima kuće su u šljivacima.

   Privreda.

   Nekoliko seljaka radi na nadicu u rudniku, u dolini Mađupca.

   Zemlje i šume.

   -Seoska šuma je Planina (na osojnoj strani Mađupca) i Plavanj (na osojnoj strani Cerovice). Prvu šumu seljaci su kupili od jednog age prilikom iseljavanja muslimana iz ovih krajeva. Oko 40 seljaka ide u Lozničko Polje od pre 30 godina i obrađuju zemlju „na pola“; preko leta idu šest puta. Do sedam seljaka imaju u svojim njivama u Likodri kolibe, kod kojih se bave zimi – ishranjuju stoku.

   Poreklo stanovništva.
   Starosedeoci su:
   -Marinkovići, slave Aranđelovdan.
   Stari doseljenici nepoznatog porekla su:
   -Dojići i Kaldrmići. Dojići su se preselili sa osojne na prisojnu stranu Likodre. Sa njima su u srodstvu Đuričići u Tolisavcu i Vasiljevići u Beloj Crkvi, slave Đurđic*.
   *Za Kaldrmiće se to eksplicitno ne tvrdi.
   -Despići i Zarići;
   -Čajići, Đokići, Neškovići, Gajići, Živanovići i Pavlovići (staro prezime Koldžići), slave Avramijevdan*.
   *Iz ovoga se zaključuje da Despići i zarići slave ovu slavu.
   -Radišići, slave Nikoljdan.
   Doseljeni su:
   -Markovići i Mitrovići su od Grahova u Hercegovini, doseljeni krajem 18. veka. Njihovi pradedovi Stojan (od koga su Markovići) i Mitar (od koga su Mitrovići) pobegli su otuda zbog turskog nasilja. Ima ih odseljenih u Loznici (Antonići) iu Slepčeviću (Antonići);
   -Nenadovići su od Ljubovije, doseljeni početkom 19. veka, slave Ignjatijevdan*.
   *Pretopstavlja se da i Markovići i Mitrovići slave ovu slavu.
   -Katići su iz Leovića, doseljeni početkom 19. veka, slave Đurđevdan.
   -Đokići su iz Belotića, došli početkom 19. veka. Njihov ded je doveden uz majku, slave Nikoljdan.

   Napomena: Zaključci-pretpostavke o slavama pojedinih porodica su moje, Milodan.

   Odgovori

10. 8. maj 2014. u 22:14

    Milodan

    Poreklo stanovništva sela Krasava, opština Krupanj – Mačvanski okrug. Prema knjizi Borivoja Milojevića „Rađevina i Jadar“.

    Položaj sela.

    -Seoske kuće su na strani doline Mađupca, okrenute jugu; na obema stranama doline Krasavice; na visokoj površi između ove doline i Buljevca i na prisojnoj strani poslednje doline.

    Tip sela.

    Ma(ha)le u selu sa familijama u njima su:
    -Reljići: Josipovići, Jokovljevići, Reljići, Đukići, Mirčići, Perići i Milonovići.
    -Kovačevići: Kovačevići.
    -Mijailovići: Mijailovići, Tomići, Andrići, Filipovići, Aleksići, Pantići, Jovanovići i Stevanovići.
    -Vasiljevići: Vasiljevići.
    -Božići: Božići.
    -Jerinići:: Jerinići.
    -Prokopići: Prokopići.
    -Bogdanovići: Perišići i Bogdanovići.
    -Savići: Stevanovići, Markovići, Avramovići, Matići, Despotovići, Rosići, Marići, Teodorovići, Pavlovići, Jovići i Andrići.
    -Donja Mala: Mijići, Popovići, Kulići i Miličići.

    Zemlje i šume:

    -Seoska šuma je u Ćelijama, Izvorima, Rtu itd. Pri odlasku muslimani su prodavali šume i kupcima izdavali tapije; kako srpske vlasti nisu priznavale ove kupovine i tapije, to je šuma oduzeta i „useošćena“.
    Oko trideset seljaka obrađuje zemlju „na pola“ u Lozničkom Polju. Sedam seljaka imaju na njivama, u dolini Likodre, kolibe na kojima borave zimi ishranjujući stoku.

    Poreklo stanovništva:

    Starosedeoci su:
    -Josipovići, Jakovljevići, Mirčići, Kovačevići, Vasiljeviči (staro prezime Neškovići), Stevanovići, Markovići, Avramovići, Matići, Despotovići, Rosići, Marići; Teodorovići, Pavlovići; Jovići, Andrići, Mijići, Popovići, Kulići i Miličići;
    -Reljići (staro prezime Manojlovići), Perići, Milanovići, Mijailovići i Prokopići;
    -Đukići (staro prezime Manojlovići) i Božići (staro prezime Jevtići);
    -Andrići, Filipovići, Aleksići i Pantići;
    -Jovanovići, Stevanovići i Jerinići; i
    -Perišići i Bogdanovići.
    Sve pobrojane porodice starinom su rod i drže da su zajedničkog porekla. Od Reljića ima odseljenih u Loznici, Šapcu i Ostružnici kod Beograda; od Andrića ima odseljenih u Siminom Brdu (Nikolići)
    Sve pobrojane porodice slave Stevanjdan.

    Odgovori

    • 16. maj 2014. u 20:59

      DKNS

      Zasto se u Krasavi ne pojavljuje prezime Kuzmanovic?odakle su se oni doselili?

      Odgovori