Projekat genetičko-genealoškog istraživanja srpskog starosedelačkog stanovništva Podkalničkog Prigorja, Podravine, Bilogore i Ivanićke krajine

Društvo srpskih rodoslovaca “Poreklo” pokrenulo je projekat genetičko-genealoškog istraživanja srpskog starosedelačkog stanovništva Podkalničkog Prigorja, Podravine, Bilogore i Ivanićke krajine.

Projekat je pokrenut sredinom 2023. godine s ciljem da se ispita genetičko poreklo srpskog starosedelačkog stanovništva Podkalničkog Prigorija, štokavske oaze na prostoru između Koprivnice, Križevaca i Varaždina u severozapadnoj Hrvatskoj.

Na ove prostore Srbi se doseljavaju već sredinom 15. veka, kada je udajom Katarine Kantakuzine (1418-1491), kćerke despota Đurđa Brankovića Smederevca, za grofa Ulriha II Celjskog, zajedno s njom u ovaj kraj doseljen i veći broj porodica iz okoline Smedereva, čiji će pojedini članoviti dobiti vojnu službu po utvrđenim gradovima poput Medvedgrada kraj Zagreba, Rakovca kod Vrbovca, Velikog i Malog Kalnika kod Križevaca, Koprivnice i Varaždina.

Krajem 15. veka na ove prostore doseljavaju se i nove porodice iz Bosne i Hercegovine, sa vojvodom Vladislavom Hercegovićem (+1487/89), sinom hercega Stefana Vukčića Kosače, koji je na tom prostoru od ugarskog kralja dobio vlasteoske posede Veliki i Mali Kalnik. Ovi posedi će kasnije pripasti jednom od njegovih potomaka, Nikoli Balši Hercegoviću (+ posle 1552), koji će ujedno biti i poslednji iz loze Hercegovića koji će vladati ovim gradovima.

Srpsko upravljanje Kalnikom, kako beleži Dušan Kašić, trajalo je čitavih sto godina, od Katarine Branković do Nikole Hercegovića, i učinilo da je na ovom prostoru bude najbolje očuvana srpska tradcicija.

U 16. i 17. veku ovde se doseljavaju Srbi koji su bili na austrijskoj strani, u Žumberku i Lici, kao i oni iz severne Dalmacije. Tako se pominje podatak da je 1540. i 1542. godine iz Kranjske i Žumberka 400 Srba prevedeno u Krajinu između Koprivnice, Križevaca i Ivanića, pod vođstvom njihovih 12 vojvoda. Ovo je i vreme kada je osnovan Manastir Lepavina koji će do danas ostati duhovnim središtem srpskog naroda na oovm prostoru.

Tokom 18. i 19. veka broj Srba ovom području se uvećao, a o njihovoj brojnosti i ekonomskoj snazi i danas svedoče popisi, crkvene i zemljišne knjige, groblja i monumentalne crkvene građevine, među kojima se posebno ističu crkve u Plavšincu, Velikom Pogancu, Vojakovačkom Osijeku.

U 20. veku, kao i svi drugi srpski krajevi, i ovaj kraj je mnogo postradao, a njegovo srpsko stanovništvo se u značajnoj meri raselilo. Ipak, i danas na tom prostoru ima tragova srpskog naroda, koji i dalje čuva srpsko nasleđe ovog prostora staro više od pet vekova.

---

Iako je u početku bilo zamišljeno da ciljani uzorak istraživanja bude 50 kandidata poreklom sa prostora Podkalničkog Prigoraja, tokom proteklih godinu dana istraživanja zaključeno je da se puna slika porekla srpskog stanovništva ovog prostora ne može dobiti bez da se u istraživnje ne uključe i susedne oblasti Podravine, Bilogore i Ivanićke krajine.

Tako je odlučeno da se projekat proširi na Podravinu, Bilogoru i Ivanićku krajinu, a ciljani uzorak podigne na 100, s obzirom da je sa prostora Podkalničkog Prigoja već testirano blizu 50 srpskih starosedelačkih rodova.

Imajući na umu da se radi o stanovništvu koje se tokom prošlog veka uglavnom raselilo iz svojih matičnih mesta, kao referentna godina mesta bližeg porekla kandidata uzimala bi se 1900. godina, kada je velika većina ove populacije još uvek živela u svojim matičnim mestima.

Prilikom sakupljanja uzoraka testirani bi popunjavali obrazac Zahteva za uvrštenje rezultata Y-DNK testiranja u tabelu Srpskog DNK projekta i Upitnik koji bi sadržavao detaljnije podatke o poreklu testiranog na osnovu njegovih neposrednih saznanja. Kao pomoćni instrument u izboru kandidata koristili bi se još popisi vojnih obveznika iz 18. veka i tamo gde je dostupno crkvene matične knjige Srpske pravoslavne crkve iz 19. veka.

Po završetku prikupljanja uzoraka vršila bi se genetička analiza Y-DNK hromozoma na 25 STR markera, što je dovoljno za uvrđivanje haplogrupe testiranog i eventualnih veza testiranog sa drugim testiranima iz baze ukoliko se utvrdi da bliže veze među njima postoje. Analize bi vršio Centar za forenzičku i primenjenu molekularnu genetiku Biološkog fakulteta Univerziteta u Beogradu, a svi testirani bi dobili sertifikate sa svojim rezultatima i kraćim tumačenjem dobijenih rezultata.

Na kraju projekat bi bio zaokružen genetičko-genealoškom studijom, u vidu rada ili knjige putem kojih bi se saopštili rezultati istraživanja i osnovni zaključci do kojih se došlo, a rezultati dobijeni ovim projektom koristili bi se u svim budućim srodnim studijama.

Svi zainteresovani za učešće u projektu mogu da se prijave putem sledeće kontakt forme.

Donacije za ovaj projekat možete uplatiti prateći sledeće instrukcije.

---

UPLATE NA DINARSKI RAČUN

SVRHA: Projekat Kalnik

PRIMALAC: Društvo srpskih rodoslovaca “Poreklo”, Požeška 118A, Beograd

BROJ RAČUNA: 160-0000000536822-04

---

INSTRUKCIJE ZA UPLATE NA DEVIZNI RAČUN U EVRIMA

Correspondent bank
SWIFT – BIC: BCITITMM
Name: INTESA SANPAOLO SPA
City, Country: MILANO
ITALY

Account With Institution:
SWIFT – BIC: DBDBRSBG
Name: BANCA INTESA AD BEOGRAD
Street: MILENTIJA POPOVICA 7B
City: 11070 NOVI BEOGRAD
Country: SERBIA, REPUBLIC OF

Beneficiary Customer:
IBAN/ Account Number: RS35160005400004614387
Company name: EUR POREKLO
Street: LJUBA VUCKOVICA 11/2
Country: BEOGRAD-VOZDOVAC, SERBIA, REPUBLIC OF

---

INSTRUKCIJE ZA UPLATE NA DEVIZNI RAČUN U AMERIČKIM DOLARIMA

---

INSTRUKCIJE ZA UPLATE PUTEM PLATFORME ZA PLAĆANJE PAYPAL

SEND PAYMENT TO: [email protected]

+WHAT’S THIS PAYMENT FOR?

[Donacija za Projekat Kalnik]

---

Za sve dodatne informacije možete se javiti na naš imejl [email protected] ili pozivom na telefon +381/065-212-3878.