U uglednom časopisu Cell objavljen je u decembru naučni rad pod naslovom Genetska istorija Balkana od rimske granice do seoba Slovena u kome je analizirano 136 uzoraka drevne DNK, od kojih je po brojnosti najviše onih iz Srbije, zatim slede uzorci iz Hrvatske, Austrije i Slovačke, a dva ranije objavljena uzorka iz Češke su ponovo analizirana u cilju povećanja rekonstruisanog dela DNK ovih uzoraka. Cilj istraživanja je bio analiza demografskih promena na Balkanu tokom prvog milenijuma nove ere, pa su u tu svrhu izabrani uzorci različitih starosti, od antike do srednjeg veka. Najviše uzoraka je prikupljeno sa lokaliteta Viminacijum, odakle je pored najbrojnijih antičkih uzoraka, prikupljeno i nekoliko srednjevekovnih uzoraka sa obližnjih nekropola Svetinja i Rudine. Sa lokaliteta Timakum Minus (Timacum Minus) kod Knjaževca takođe je prikupljen veći broj uzoraka različite starosti. Pored novoobjavljenih uzoraka u analizi su korišćeni i ranije objavljeni rezultati iz drugih delova Balkana slične starosti, kao što se vidi na slici.
DNK sekvence uzoraka su statističkim metodama uspešno razvrstane u šest grupa koje odgovaraju jasno razdvojenim populacijama koje su najviše učestvovale u demografskim promenama na Balkanu tokom prvog milenijuma. Prvi klaster čini grupa uzoraka koja se vezuje za balkanske populacije iz gvozdenog doba. Drugi klaster čine uzorci bliski uzorcima iz antičke Anadolije i Levanta; treći klaster čine uzorci bliski populacijama Istočne Afrike; četvrti čine uzorci slični antičkim narodima sa severa Evrope, Germanima; peti klaster čine uzorci koji su genetski slični stepskim narodima, Skitima i Sarmatima; šesti klaster čine uzorci bliski slovenskim narodima Istočne Evrope. Svaka od ovih populacija je nastala mešanjem nekih drugih populacija dalje u prošlosti, što se odražava i na određeni nivo neujednačenosti uzoraka u okviru istog klastera. Međutim, primenom bioinformatičkih algoritama, svi obrađeni uzorci su uspešno modelovani kao pripadnici nekog od ovih grupa ili kombinacije više njih u određenom procentu, pa se ispostavilo da je ovaj model dobar za opis genomske istorije Balkana u prvom milenijumu.
Genomske promene stanovništva Balkana u antici
Rezultati rada ukazuju na to da je u periodu teritorijalnog širenja Rimskog carstva od 1. do 3. veka došlo do značajnog doseljavanja stanovništva na Balkan, iako je genetika starosedelačkog stanovništva i dalje bila većinski zastupljena. Doseljeno stanovništvo je u najvećem delu bilo poreklom iz Anadolije i Levanta, uz pojedince koji su prema genetskim rezultatima poreklom iz raznih oblasti, čak i van granica imperije. U Viminacijumu postoji jedan uzorak koji je pripadao muškarcu verovatno poreklom iz Nubije ili Etiopije (uzorak I15499, možda legionar, jer je sahranjen sa uljanom lampom na kojoj je prikaz orla sa raširenim krilima), zatim jedan uzorak koji je pripadao ženi poreklom iz Istočne Evrope (uzorak I32305, genetski se veoma dobro uklapa u kasnije nalaze koji se vezuju za Slovene). Zanimljivo je da nema uzoraka koji bi uputili na poreklo sa Apeninskog poluostrva. Fenomen doseljavanja stanovništva iz Anadolije i Levanta je u ranije objavljenim radovima primećen i u gradu Rimu u prvim vekovima carstva, tako da se opravdano može zaključiti da je Bliski Istok bio značajna demografska baza urbanog stanovništva Rimskog carstva.
Među uzorcima iz doba propadanja Rimskog carstva primećuje se pojava novog stanovništva, po pravilu pomešanog porekla sa severa Evrope i iz evroazijske stepe. Ovo stanovništvo se vezuje za prve talase varvara koji su migrirali na teritoriju Rimskog carstva tokom perioda poznatog u istoriji pod nazivom Velika seoba naroda. Na primer, uzorak I15549 sa lokaliteta Medijana kod Niša može se modelovati kao mešanac starosedelačkog stanovništva Balkana, Germana i antičkih stanovnika evroazijske stepe. Ima haplogrupu I1-Z140 tipičnu za germanske narode i veštački izduženu lobanju, uobičajenu za stepske narode, kao i njihove germanske susede.
Drugi primer je uzorak I27296 koji pripada haplogrupi R1a-Z2124 sa lokaliteta Kormadin kod Jakova. Ova haplogrupa je već više puta potvrđena kod stepskih naroda, a uzorak se prema autozomalnoj genetici takođe može modelovati kao mešanac starosedelačkog stanovništva Balkana, Germana i antičkih stanovnika evroazijske stepe.
Genomske promene stanovništva Balkana u srednjem veku
Uzorci srednjevekovne starosti objavljeni u ovom radu potiču iz Srbije (srednjevekovno Braničevo nedaleko od antičkog Viminacijuma, Lepenski Vir, Gomolava, nekropola Kuline kod Knjaževca), sa desetak lokaliteta iz Hrvatske, a radi poređenja sa ranim slovenskim populacijama van Balkana analiziran je i manji broj uzoraka iz Češke, Slovačke i Austrije. Uzorci iz Srbije i Hrvatske imaju visok procenat istočnoevropske genetike, ali uz primesu balkanske genetike gvozdenog doba i/ili anadolske genetike prisutne na Balkanu iz rimskog perioda. Uzorci iz Češke, Slovačke i Austrije i jedan uzorak iz Hrvatske (I35014, Gornji Kosinj – Sv. Ana) imaju samo istočnoevropsku genetiku. Veoma se retko javljaju i uzorci bez istočnoevropske komponente, na primer uzorak I32298 sa lokaliteta Svetinje nedaleko od srednjevekovnog Braničeva. Dakle, može se zaključiti da se od 7. veka odvija dramatična promena u genetici stanovništva Jugoistočne Evrope, uzrokovana slovenskim seobama. Ova promena ipak nije u potpunosti izbrisala genetiku starosedelačkog stanovništva već je došlo do mešanja starosedelačke i doseljeničke populacije, vidljivog već kod najstarijih uzoraka. Autori rada su se osvrnuli i na genetiku današnjeg stanovništva Balkana, jer su posledice genomske istorije Balkana iz prvog milenijuma uočljive i danas, i pored toga što je i u drugom milenijumu sasvim sigurno bilo novih migracija koje su uticale na genetiku savremenih ljudi na Balkanu. Zaključili su da je istočnoevropska genetika i danas prisutna na Balkanu u svim populacijama i da postepeno opada sa severa ka jugu, od približno 60% kod Srba i Hrvata do nešto manje od 20% na Kritu. Jedino na Dodekanezima nije značajnije prisutna. Ostatak genetike su savremeni balkanski narodi nasledili od naroda koji su na ovom prostoru živeli još u gvozdenom dobu, a Grci, Albanci i u manjoj meri Bugari imaju značajan udeo rimske anadolske komponente. Centralnoazijska genetika koja se vezuje za uticaj Osmanlija je prisutna u svim populacijama ali na niskom nivou od jedva primetnog udela među narodima na zapadu Balkana, Hrvatima, Srbima i Albancima, do 10% u nekim delovima Grčke.
Haplogrupe uzoraka iz rada
Na osnovu analiziranih uzoraka autori rada zaključuju da postoji jaka korelacija između istočnoevropske genetike (Sloveni) i haplogrupa I2a-Y3120 (ranije poznata pod nazivom I2-Dinaric, a sada preimenovana u I2-Slavic) i R1a-Z280. Balkansko stanovništvo gvozdenog doba se vezuje za haplogrupe E-V13, J2b-Z585, J2a-Z6057, R1b-PF7562 i R1b-P312>U152, mada je ova poslednja bila prilično retka na Balkanu i mnogo učestalija na Apeninskom poluostrvu. Anadolsko stanovništvo antike se može povezati sa haplogrupama T1a-L131, E1b-M123, I2a−Y16419 i J1a-Z2217. Narodi evroazijske stepe su na Balkan najverovatnije doneli haplogrupu R1a-Z93, a germanski narodi haplogrupe I1 i R1b-U106. Zanimljivo je da se prema statistici Srpskog DNK projekta zbirni udeo haplogrupa iz različitih predačkih populacija u velikoj meri poklapa sa udelom istih tih predačkih populacija u celokupnoj genetici stanovništva Srbije iz ovog istraživanja.
Zaključak
Istraživanja zasnovana na analizi drevne DNK predstavljaju novi način proučavanja prošlosti zahvaljujući kome smo dobili mnogo saznanja o praistoriji koje nam tradicionalna arheologija nije mogla dati. Međutim, rezultati rada Genetska istorija Balkana od rimske granice do seoba Slovena pokazuju da su nova otkrića moguća i u vezi sa događajima iz istorijskog doba, naročito iz perioda iz kojih imamo manje sačuvanih pisanih tragova, pa je svaki dodatni izvor podataka dragocen. Ukoliko se rastući trend analize drevne DNK nastavi, možemo se nadati da ćemo uskoro mnogo toga novog saznati u vezi sa istorijom Srba i ostalih balkanskih naroda. Već sada znamo obim zamene stanovništva na Balkanu sa dolaskom Slovena i u kojim delovima Balkana je ta promena bila najizraženija. Na primer, u početku se smatralo da je haplogrupa I2-Slavic genetski marker nekadašnjeg, predslovenskog stanovništva dinarskog pojasa, jer je među savremenim populacijama ona tamo najučestalija, pa je ova haplogrupa u početku i nazvana I2-Dinaric. Međutim, analizom drevne DNK je razjašnjeno da je I2-Slavic došla na Balkan sa Slovenima, a njena visoka učestalost u dinarskom pojasu je odraz dramatične promene stanovništva u ranom srednjem veku, na šta su istorijski izvori, kao što je delo Konstantina Porfirogenita O upravljanju carstvom, već nagoveštavali. Sa druge strane, Srbi su skoro 40% svoje genetike nasledili od populacije koja je živela na ovim prostorima još u gvozdenom dobu, na šta ukazuje i haplogrupa E-V13, druga po zastupljenosti među Srbima prema statistici Srpskog DNK projekta.
Korišćeni izvori:
- A genetic history of the Balkans from Roman frontier to Slavic migrations, Olalde et al.
- Toplotne mape je objavio korisnik ph2ter na forumu https://genarchivist.com/
- Srpski DNK projekat, DSR “Poreklo”
- Stable population structure in Europe since the Iron Age, despite high mobility, Antonio et al.
17. januar 2024. u 00:38
Jedan pismen, za razliku
autoSomalan, autoSomalna…
NIKAKO ozvučavanje u “z”. Nismo Švabe.
17. januar 2024. u 01:00
Ojler
Odličan prikaz naučnog rada. “Poreklo” zaista može da se ponosi time što je među prvima ukazalo na to da je haplogrupa I2a-Y3120 na Balkan došla sa staroslovenskim migracijama, a što se poslednjih godina sve češće potvrđuje i u istraživanjima vodećih naučnika, kao što je ovo.
4. februar 2024. u 00:36
Edge
Anti
17. januar 2024. u 11:11
Zora
– “Na osnovu analiziranih uzoraka autori rada zaključuju da postoji jaka korelacija između istočnoevropske genetike (Sloveni) i haplogrupa I2a-Y3120”
– “analizom drevne DNK je razjašnjeno da je I2-Slavic došla na Balkan sa Slovenima”
Poštovani, na osnovu kojih tačno uzoraka (odakle su i iz kog perioda) se tvrdi navedeno?
17. januar 2024. u 23:50
Vladimir Nikolić
Ovaj zaključak je izveden na osnovu svih uzoraka iz rada, jer za jednu ovakvu tvrdnju nije dovoljno pronaći uzorke koji imaju istočnoevropsku genetiku i haplogrupu I2a-Y3120 nego imati i dovoljan broj uzoraka sa različitih nalazišta i različite starosti. Dakle, uzorci koji imaju istočnoevropsku genetiku se pojavljuju u ovom vremenskom i prostornom preseku tek nakon 7. veka (izuzev jednog uzorka ženske osobe iz 3. veka u Viminacijumu), a tada se pojavljuju i prvi uzorci sa haplogrupom I2a-Y3120 i to isključivo kod uzoraka koji su imali značajan udeo istočnoevropske genetike, a bilo je još uvek uzoraka sa malim udelom ili bez istočnoevropske genetike. Uzorci haplogrupe I2a-Y3120 iz ovog rada su:
I1116; 775-994 g.n.e; Gomolava, Hrtkovci
I15541; 800-1000 g.n.e; Kuline, Knjaževac
I15542; 897-1021 g.n.e; Kuline, Knjaževac
I32299; 1100-1300 g.n.e; Svetinje, Braničevo (u blizini Viminacijuma)
18. januar 2024. u 10:37
Zora
Oprostite, znam da ovo nije pitanje za vas nego za autore rada, ali ga ipak treba postaviti: Ako, znači, uzorci sa haplogrupom I2a-Y3120 nijesu upoređeni sa odgovrajućim uzorcima od prije 7. vijeka, i nema nikakvih jasnih naznaka da su njihovi preci ranije živjeli u sjeveroistočnoj Evropi, kako se došlo do zaključka da imaju značajan udeo istočnoevropske genetike?
18. januar 2024. u 20:30
Dragan Obrenović
Poštovana Zoro,
Uzorci upravo JESU poređeni sa odgovarajućim uzorcima pre 7. veka. Pored muških i ženskih loza i njihove starosti, koja se mogu pratiti preko Y i X hromozoma, poređena je upravo i takozvana autozomna genetika skeleta različitih starosti.
Računarski algoritmi za računanje tzv. autozomne mešavine (autosomal admixture) analiziraju “osnovne sastojke” od kojih je sačinjen genom osobe ili arheogenetičkog uzorka, odnosno računaju koliki je procenat genetike drevnih referentnih populacija, koje su izuzetno dugo živele bez kontakta jedna sa drugom.
Naime, tokom ledenog doba, u tzv. glacijalnim refugijumima (retkim područjima gde je život bio moguć tokom surovih uslova koji su vladali tokom ledenom dobu), malobrojne ljudske populacije živele su dugoj i potpunoj izolaciji jedna od druge. Upravo zbog te izlovanosti, autozomna genetika svake od tih izolovanih populacija je vrlo specifična i prepoznatljiva, jer je veliki broj skeleta DNK sekvenciran i dobijeni su njihovi genetički profili.
Po završetku ledenog doba, stupanjem u kontakt ovoh populacija došlo je i do mešanja njihovih genoma, pa svaka mlađa populacija ima različit i specifičan udeo ovih drevnih komponenata, koje populacioni genetičari zovu WHG (Western Hunter-Gatherers), EHG (Eastern Hunter-Gatherers), ANE (Ancient North Eurasians), CHG (Caucasus Hunter-Gatherers), ENF (Early Neolithic Farmers), Yamnaya itd.
Kada se porede recimo radio-karbonski datirani, arheogenetički uzorci iz određenog područja Evrope (ili sveta) dobijaju se udeli ovih drevnih gradivnih sastojaka, koji su prilično različiti između recimo populacije na severu Evrope, ili u Španiji, ili na Sardiniji, ili na Balkanu, u Anadoliji i sl.
Upravo to omogućava da se odredi da li se neki skelet po “autozomnoj mešavini” uklapa u druge skelete iz populacije koje dugo živi na tom području. Analizom u Viminacijumu je utvrđeno da su autozomne mešavine (udeli starih populacija) skeleta starijih od 7. veka značajno drugačiji od autozomnih mešavina mlađih (kasnijih) skeleta, jer je došlo do priliva nove, sveže genetike sa drugačijim “gradivnim sastojcima” svojstvenim za istočno-vropske populacije, odnosno Slovene.
Detaljan odgovor na vaše pitanje zahteva svakako malo više prostora od jednog komentara, ali predlažem vam da odgledate snimak predavanja profesora Karlesa Lalueze Foksa, u Srpskoj akademiji nauka i umetnosti, koji je sve to jako lepo i razumljivo objasnio:
https://www.youtube.com/watch?v=VIm9zOIwHWM
18. januar 2024. u 22:15
Vladimir Nikolić
Dodao bih na Draganov odgovor i objašnjenje iz priloga radu gde se najpre priznaje da trenutno nedostaju drevni uzorci iz prve polovine prvog milenijuma iz Ukrajine, Belorusije i Istočne Poljske, područja koje se najčešće pominje kao prapostojbina Slovena. Ipak postoje uzorci iz ranog srednjeg veka iz drugih delova centralne i istočne Evrope, za koje se veruje da su bili naseljeni Slovenima u ranom srednjem veku, a koji su veoma slični savremenom stanovništvu Istočne Evrope. Tačnije, za formiranje referentne istočnoevropske genetike korišćen je skup od 8 uzoraka sa nalazišta iz Zapadne Mađarske, Češke, Istočne Austrije i Zapadne Slovačke.
19. januar 2024. u 10:48
Zora
-“Uzorci upravo JESU poređeni sa odgovarajućim uzorcima pre 7. veka.”
– “Dodao bih na Draganov odgovor i objašnjenje iz priloga radu gde se najpre priznaje da trenutno nedostaju drevni uzorci iz prve polovine prvog milenijuma iz Ukrajine, Belorusije i Istočne Poljske.” … “za formiranje referentne istočnoevropske genetike korišćen je skup od 8 uzoraka sa nalazišta iz Zapadne Mađarske, Češke, Istočne Austrije i Zapadne Slovačke.”
Svi nalazi vezani za haplogrupu I2a-Y3120 iz ovog skupa od 8 uzoraka su iz otprilike 10. vijeka. I, kao što vrlo dobro znate, tragovi genskog upliva od prije više hiljada godina su na autosomalnom testu praktično zanemarljivi. Takođe, ti tragovi nam ne mogu reći gdje su preci testiranog živjeli prije 200-300 godina, zar ne?
Hvala na odgovorima.
19. januar 2024. u 19:32
Vladimir Nikolić
Zaista ne znamo gde su preci osnivača haplogrupe I-Y3120 živeli pre više hiljada godina na osnovu skupa uzoraka prikazanih u radu. Tu ste u potpunosti u pravu. Međutim možemo zaključiti da ova haplogrupa na dovoljno velikom obuhvatu nije postojala na Balkanu u prvoj polovini prvog milenijuma, ali je pri kraju prvog milenijuma i te kako prisutna. Zapravo je u Srbiji najčešća haplogrupa. Tako veliki obrt može da se objasni samo značajnom imigracijom, koja mora biti praćena i značajnom promenom autozomalnog profila cele populacije. Pošto je ključna novina u autozomalnom profilu ljudi na Balkanu u drugoj polovini prvog milenijuma bila pojava tzv. istočnoevropske genetike ispravno je zaključiti da postoji visoka korelacija između istočnoevropske genetike i haplogrupe I-Y3120.
20. januar 2024. u 20:24
Goran
“I, kao što vrlo dobro znate, tragovi genskog upliva od prije više hiljada godina su na autosomalnom testu praktično zanemarljivi.”
Ovo ste vjerovatno krivo razumjeli. U današnjim populacijama možemo mjeriti udjele različitih paleolitskih populacija, pa čak i procenat neandertalske genetike, (miješanje Homo Sapiensa i Neandertalaca se desilo prije oko 50,000 godina)
“Takođe, ti tragovi nam ne mogu reći gdje su preci testiranog živjeli prije 200-300 godina, zar ne?”
Genetički softver mjeri samo da li je neka populacija nastala miješanjem dvije ili više drugih populacija , i u kolikim procentima. Ne može odrediti tlo na kojem se neko rodio.
Za uzorke s nalazišta Kuline iz 10. vijeka konkretno je određeno:
-par bliznaca koji su određeni kao čisti pripadnici populacije “SouthEastFrance_IA” (ili neke druge blisko srodne populacije iz Jugozapadne Evrope)
– za ostalih 5 uzoraka je određeno je, u prosjeku, da su mješavina sljedećih populacija:
18% Croatia_IA (ili blisko srodna populacija Bulgaria_EIA), tj. Iliri ili Tračani
26% WestAnatolia_Roman_Byzantine, tj. kosmopolitska rimska populacija koja je mješavina različitih mediteranskih naroda.
55% CEE_EarlyMedieval (ili Russia_Ingria_IA), tj. srednjovjekovni Sloveni iz centralne Evrope, ili Balti iz gvozdenog doba kao njihovi veoma bliski genetski rođaci.
Ovo samo po sebi ne govori ništa o porijeklu I2-dinarik haplogrupe.
O porijeklu I2 dinarika možemu zaključiti na temelju činjenica, da kod populacije rimskog perioda današnje Srbije od 54 uzorka, samo jedan ima istočnoevropsku autozomalnu genetiku, a i2 dinarik uopšte nije prisutan, dok kod srednjovjekovnih Srba, kao i kod današnjih, imamo visok procenat istočnoevropske genetike kao i i2-dinarika.
Slična istraživanja imamo za Poljsku, Češku i Rusiju, gdje Sloveni takođe donose autosomalnu genetiku različitu od predslovenskih populacija tih područja, i sa njom i haplogrupu i2-dinarik.
21. januar 2024. u 18:35
Zora
Izvinjavam se, treća rečenica odozdo je trebalo da glasi ovako: Svi postojeći nalazi iz centralne i istočne Evrope vezani za I2a-Y3120 su iz 10. vijeka i kasnije. Nijedan Y-dnk nalaz iz pomenutog skupa nije I2a.
21. januar 2024. u 23:14
Vladimir Nikolić
Tvrdnja da ni jedan drevni uzorak iz centralne i istočne Evrope koji pripada haplogrupi I2a-Y3120 nije stariji od 10. veka nije sasvim tačna. Imamo 3 uzorka iz drugih radova koji jesu stariji, datirani od 700. do 900. godine iz Češke, a postoji i jedan uzorak iz Turske 679. do 823. godine. U ovom radu ni jedan uzorak koji ima ovu haplogrupu nije pouzdano stariji od 10. veka, ali ima dobrih kandidata, kao što je uzorak Gomolava.
23. januar 2024. u 19:14
Zora
Vladimire, prijatelj mi je skrenuo pažnju na ovaj rad “Harnessing haplotype sharing information from low coverage sequencing and sparsely genotyped data”, Sam Morris. U njemu, na strani 135, stoji da su dva rezultata iz Češke (o kojim govorite) iz otprilike 880., dok za treći nema procjene. Pozdrav.
4. februar 2024. u 00:57
Edge
Kako? Pa fizionmije Era kako ih u užoj Srbiji zovu tj. I2a kazuju same po sebi ko su? Grana Slovena, možda Anti ili neki ostrogotski ogranak. Naseljen mahom do 18 veka duž primorja, travunije, Zahumlja, Neretve do Skadra. Sem primorja i Zete tu je R1a. Od 18 veka dobar deo dolazi u poluopustošenu Šumadiju i deo pomoravlja… Zato ovi smatraju kao dominantni gen jer je stotine hiljada Slovena ∆R1a otišlo u Ugarsku u više navrata od 15-18 veka!!! Pleme naseljeno u Plodnim dolinama dobijenih od Romeja…
3. februar 2024. u 21:27
Slaviša
Poštovani, moram da postavim pitanje, a to je: ako su Sloveni spaljivali pokojnike do prelaska u Hrišćanstvo, kako možemo da tvrdimo da slovenske, I2 grupe nije bilo na našim prostorima pre 7 veka?
4. februar 2024. u 01:12
Edge
Bilo je. Taman negde 7 vek. Deo Slovena napada na Solun a deo pre njih ss Avarima preko Panonije nadire u Jadransko primorje… Uostalom imate spise o tome. Ovo naklapanje genetičara nije merodavno i ne zasniva se na istorijskim činjenicama o Slovenima iz dela pismenih ljudi tog vremena pa i samog Cara imperije… Slovena od kojih nastaju Bugari, Srbi, Hrvati… Izvinite ali vaš posao je genetika a ne istoriografija jer se vidi ds pojma nemate mi sami ko ste i činite štetu mladom neukim naraštaju navodeći ih na neistine. To što su par vlaških i arbanaških genotipa dominantni danas, ponegde govori samo o njihovom neučestvovanju u istorijskim sukobima naroda i rasa… Uostalom u Srbiji od kraja 17 veka nije ostalo 20% populacije i to mahom čobana na planinamai nešto pomoravskog življa. Uostalom čitajte memoare Prote MatejeNenadovića retko pismenog čoveka s`početka19.veka i samog kao dete pridošlog ig Xercegovine*verovatno I2a haplo??! Ne znam- Bog zna!!!
8. mart 2024. u 16:23
MIlivoj
Nenadovici iz Brankovine su R1b haplogrupa. Priblizno 40% Srba nemaju slovensku Y genetiku, nego bas staru Balkansku genetiku tj originalni Balkanci (E, J, R1b). Mi danasnji smo izmesani sa Slovenima i jos nekim narodima, u procesu etnogeneze srpske nacije od 8-14 veka. Srecom ne licimo na Slovene, nego smo mnogo lepsi, visoki, jaci i nadmocniji. To po pitanju rase dugujemo Balkanu, i balkanskoj genetici antickoj.
4. februar 2024. u 11:47
Vladimir Nikolić
Dobro pitanje, jer za sada su se arheogenetske analize uzoraka sa Balkana radile samo na inhumiranim uzorcima. Međutim u 4. i 5. veku inhumacija na Balkanu potpuno dominira, a imamo iz tog perioda već veliki i geografski u velikoj meri dobro raspoređen skup uzoraka pa se može zaključiti da I2-Slavic haplogrupa nije u to vreme bila značajno zastupljena na Balkanu.
4. februar 2024. u 23:11
Slaviša
Razumem, ali šta ako je npr 80% spaljeno, a ovo su ostaci onih koji su sahranjeni iz nekog razloga na ta mesta . Meni lično izgleda, kako je Hrišćanstvo ulazilo u narod, tako su sahrane uzimale maha pa zato i ima više uzoraka.
I molim pojašnjenje, ovo novo uzorkovanje pokazuje kompletan upliv gena u pojedinca?
5. februar 2024. u 21:20
Vladimir Nikolić
Što se tiče običaja kremacije pokojnika, može se pratiti kroz arheološke tragove postepena zamena tog običaja inhumacijom. Definitivno je promena u običajima povezana sa širenjem hrišćanstva ali i sa drugim migracijama. Na primer skeletno sahranjivanje je bilo uobičajeno i u Latenskoj kulturi, koja je u naše krajeve došla sa Keltima. Stari narodi koji su naseljavali zapadne krajeve Balkana, a koji se u širem smislu u izvorima pominju kao Iliri su se takođe skeletno sahranjivali. Već imamo iz ranijih radova zadovoljavajući broj arheogenetskih uzoraka i Kelta i Ilira. Međutim, postojali su i narodi koji su više praktikovali kremaciju. Pre svega mislim na Meze i Tribale. Ali taj običaj ne isključuje postojanje nekropola u kojima su pronađeni ostaci spaljenih kostiju, prilozi itd. Arheološki ostaci iz pozne antike ne idu u prilog hipotezi da je većina stanovnika Balkana praktikovala kremaciju. Šta više, ovaj običaj je bio gotovo iskorenjen do pojave varvara.
Što se tiče arheogenetskih analiza, one su u ovom radu rađene na svim hrođozomima, kao i na mtDNK. Maksimalna rezolucija je, ako se ne varam, preko milion SNP po uzorku (1240k).
9. februar 2024. u 22:08
Slaviša
Zanima me, takođe, da li su I2 grane kije su ispitane kod nas u vezi, tj mlađe nego uzorci npr iz Rusije ili Ukrajine pošto verovatno da tamo ima više uzoraka starijih od sedmog veka.
10. februar 2024. u 18:15
Vladimir Nikolić
Nema još uvek uzoraka starijih od 7. veka sa tog područja, osim previše starih, iz Komarovske kulture na zapadu Ukrajine. Sa nestrpljenjem očekujemo nove radove koji bi popunili tu prazninu.
9. februar 2024. u 22:21
Slaviša
Pošto skoro četvrtina npr Ukrajinaca nosi I2a grupu, ili 10 miliona, po meni nije ni bilo pitanje da li je to slovenska grupa. A zašto je kod nas više nje a manje R1 to je bolje pitanje na koje bi molio odgovor.
10. februar 2024. u 18:20
Vladimir Nikolić
Ne znam odgovor na ovo pitanje. Deluje mi da je to posledica heterogenog sastava samih Slovena pre ekspanzije u 6. i 7. veku. Nadam se da će neki budući rad sa novim uzorcima to razjasniti.
18. februar 2024. u 14:50
Slaviša
čizam, u nekim radovima pišu da su pre 2500 -3000 godina nosioci ove grupe došli u naše krajeve. Možda su oni kasnije otišli na sever usled gladi, bolesti ili ratova gde su se spojili sa južnim manjim delom R1 grupe i stvorili Slovene koji su se delom vratili u 6-.7. veku. Otud mi je jedino logično otkud razlika u procentima, tj zašto I2 opada ka Rusiji a R1 ka nama.
8. mart 2024. u 16:30
MIlivoj
Koliko su Sloveni bili Sloveni tokom seobe, koa je trajala vekovima? Tacnije sta je sve sa Slovenima doseljeno i kasnije i tokom migracija formirano u plemena, saveze, postalo slovenofono itd. Mi danasnji imam procenat slovenske geneike ali smo slavenofoni. Isto se moze istraziti i za ondasnje grupe naroda koje su bezale od Azijata na zapad, i jugozapad iz ukrajinskih stepa, Rumunije danasnje itd.
8. mart 2024. u 21:44
Vladimir Nikolić
Sigurno je bilo nekih upliva od strane drugih populacija, ali tačno koliko i od kojih, nije još utvrđeno. Verovatno će to neki budući rezultati rasvetliti, pa možda nešto novo naučimo.