Poreklo stanovništva sela Brnjica, opština Golubac. Prema studiji Dušana Drljače, Brnjica, objavljenoj u Zborniku radova Etnografskog instituta 1976. Priredio saradnik portala Poreklo Žarko Milovanović.
Selo Brnjica se nalazi na 12 kilometara nizvodno od Golupca, na ušću reke Brnjice u Dunav. Seoske kuće raspoređene su uglavnom s desne strane rečnog toka, koji se bliže Dunavu sve više spušta. Izgradnjom velikog akumulacionog basena za HE „Đerdap” delimično su potopljene plodne ratarske površine „ispod Sela” (Moljak, Oblješće, Knjipišće). Ostali delovi seoskog atara nazivaju se: Skela (na levoj strani Brnjičke Reke), Ku izvoru, Brnjička reka, Lisac, Dlbočki put (Kulmje dlbos), Đuka morlj, Ćeir (pasište), Ćuka mjei. Osim Brnjičke reke, kroz selo protiče i potok Svinja. Selo se graniči naseljima: Radenka, Krivača, Voršća, Dobra i Golubac.
Kao i u Zviždu i Gornjem Peku, kako je to primetio S. Vujadinović, sela se sastoje iz dva dela: Sela i salaša. „Sela“ cy y uzanim dolinama, a salaši oko njih, na velikom prostoru, po ravnijim površinama bližih i daljih planinskih kosa (Rakovica, Crni Vrh).
Prema rečima kazivača, obližnji Crni Vrh je starije naselje od Brnjice. Najstariji među njima pamte kad je u Crnom Vrhu bilo svega 7 kuća. Prema legendi, neki deda koji je tamo živeo u ,,burdelju“ (zemunici) dovukao je drva do Dunava na prednjem „driku” kola i na šteku ih prodao Turcima. Oni su mu za to napunili šubaru asprama i dali mu krupicy za ovce. Jedno vreme je pored Dunava, izgleda, bio turski zbeg, a u bliэini sela postoje ostaci rimskih naselja. Kasnije se ovde formiralo vlaško naselje, koje su susedi dugo nazivali „ajdučko selo”, verovatno po Karapandžićima (Karapandžonj) koji su se međy prvima doselili iz Rumunije, a bili su preki ljudi – ,,gadne naravi”.
Prema mišljenju meštana, ime sela je izvedeno od naziva reke – Brna, a on je, opet, nastao po tome što su sve kuće na obali reke bile od brvana.
Najviše stanovnika u Brnjici poreklom je iz Rumunije.
- Najstarija porodica u selu su Vinulović – Vinulešti (u vreme ispitivanja 8 kuća, slave Aranđelovdan);
- Đorđevići – Iviconj (3 kuće, sv. Aranđeo; doseljeni pre 100-150 rodina, kao i neki drugi, s leve obale Dunava iz Gornje Sikevice, Šumice i drugih sela;
- Đorđevići (2 kuće, sv. Jovan);
- Vladići – Suronj (7 kuća, ime „paradede” Janko Suronj, nisu iz Rumunije; slave. sv. Alimpija, a jedan od domazeta sv. Nikolu);
- Trailovihi (6 kuća, – Janoš, Bogoje, Danil, Ljuba, Vidu – slave sv. Aranđela);
- Kurići (5 kuća, 4 slave sv. Aranđela; 1. sv. Petku – u stvari je primio slavu „Ne živi u to imanje”);
- Jankovići – Lazonj (2 kuće, sv. Alimpija) i Jankovihi — Miucanj (2 k., „paradeda” im se doselio iz Voluje; slavili sv. Alimpija, ali ovde primili sv. Nikolu – kao zaštitnika brodaraca);
- Romanovihi – Romanešti (domazet iz Dvorišta, u kući Trailovića, slavi Mitrovdan);
- Drikići (sv. Petka);
- Jeremići (sv. Aranđeo);
- Paunovići (sv. Aranđeo);
- Jovanovići (domazet primio ženinu slavu sv. Petku i preslavlja sv. Nikolu).
U početku su se naseljavali u središtu sela – ,,carina“. Bili su uglavnom „paori”, ali su držali 15 – 20 grla krupne stoke, pretežno goveda. Najviše porodica u selu slavi Aranđelovdan i sv. Alimpija, a druge slave doneli su u selo mahom domazeti. U vreme ispitivanja, najstariji Brnjičani su bili Petar Blagojević (90), koji nije govorio srpski, a sasvim je slabo i razumeo naš jezik i njegov dve godine mlađi brat Jevrem. Doseljavanje iz Rumunije trajalo je sve do prvog svetskog rata. Sa one strane dolazili su i neki koji su govorili „pemski”. Odseljavanja čitavih porodica nije bilo; odlazili su samo mladići u susedna sela – kao domazeti. U vreme između dva rata (1921 — 1931) rađen je put Golubac — Brnjica i Brnjica — Dobra (1931 — 1941), te je u tom periodu bilo dosta radnika iz raznih krajeva naše zemlje (Tako se Lazar Blanuša, iz okoline Bihaća, oženio Ikonijom Suronj – Vladić i, prema običaju, primio slavu od imanja — sv. Alimpija. Kad je Ikonija 1943. godine umrla, Lazar se godinu dana kasnije oženio po drugi put, zadržavši ženinu slavu.)
Inače, brnjički momci su i tada, a i sada to čine, dovodili neveste iz Tribroda, Dvorišta i Radenke, a kao domazeti odlazili su u prva dva sela, kao i u Vojilovo, Usje, zatim Golubac i Veliko Gradište, uglavnom u župnija naselja.
Od popisa 1948. do rezultata popisa 1961, tj. za 13 godina, broj domaćinstava se povećao za 23 (od 147 na 170), a broj stanovnika za 93 (od 632 na 725). Međutim, u sledećoj deceniji, broj stanovnika se smanjio za 130, a broj domaćinstava za 12 (156 Izgradnjom HE „Đerdap” i đerdapske saobraćajnice, proširenjem rada u kamenolomu Jelenska stena u blizini sela, stvorene su mogućnosti da mlađi dobiju posao u selu ili u obližnjem Golupcu.
U privrednom pogledu, ističe se da je stočarstvo značajnije od ratarstva, a da je glavno dopunsko zanimanje – sezonski rad u kamenolomu (pre početka izgradnje HE „Đerdap”) i eksploatacija šume, kao i to da se u selu ne bi moglo živeti bez takozvanih vanpoljoprivrednih zanimanja.
Seoska zavetina je Mala trojica (četvrtak posle Duhova – „Rusaljka”), a zatim sv. Ilija, Zavetina se veoma svečano proslavlja, i to 4 dana, sa bogatom trpezom, zabavom i igrankom na kojoj svira „ciganska banda“ iz Brodice. Igranka („zjok“) traje i celu noć. Dolaze gosti iz Radenke, Dvorišta, Krivače.
Pupak („burik”) detetu se seče nožem na varjači za mešenje kačamaka, takozvanom kačamilu ( koljanšer“) a veže se belim svilenim koncem. Dete kupa lice koje mu je vezalo pupak. Za krštenje dolazi kuma („naša“, „našica“), koja detetu daje ime, ali to ne saopštava do „gozbe“, koja se priređuje najdalje tri sedmice po rođenju. Do toga dana, devojčicu nazivaju „beba“, a dečaka nekim privremenim imenom. Starija muška lična imena, često s kraja prošloga veka, 4, ova: Petrika (Karapandžić), Marjan (Janković, Karapandžić), Drika (Paunović), Josim, Sava, Milutin, Novak, Aleksa (Ljeko), Milosav, Selimir, Pavle (Vinulović); a ženska: Ilijana (Stanojević), Sarinka (Janković), Kristina (Karapandžić), Lapadata, Flora (doseljena), Petra, Božana, Đurđija, Darinka, Ljubica. Muškarci nemaju nadimke, koju su uobičajeni u donjim đerdapskim naseljima.
Skoro polovina domaćinstava u Brnjici, uključujući tu i Crni Vrh, tj. njih 41, slavi Aranđelovdan, 21 kuća (u selu i Rakovici) praznuje sv. Petku, a 20 svečara slavi sv. Nikolu („svići Nikola“). Slava („praznik“) proslavlja se prilično skromno.
Najzad, da se pomene da u selu živi i jedna adventistka B. I., žena doseljena u Brnjicu; njen muž se opire da pristupi subotarima. Inače, ova verska sekta je veoma ekspanzivna u ovim krajevima Srbije.
_______________________________________________
IZVOR:
Dušan Drljača, Brnjica, Zbornik radova Etnografskog instituta, knjiga 8, Beograd, 1976, str. 141 – 142, 144 – 145, 147-148
Zbornik radova Etnografskog instituta, knjiga 8, je dostupan na ovom linku: https://dais.sanu.ac.rs/bitstream/handle/123456789/10732/bitstream_43762.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Komentari (0)