PIŠE: Miloš Timotijević
Veliki diskontinuiteti koji prate prošlost srpskog naroda mogu se analizirati na mnogo polja. Jedan od najpogubnijih lomova bio je prekid razvoja srpske građanske elite koja je oblikovala i vodila celo društva. Među najizrazitijim primerima porodica koje su skoro pa potpuno zaboravljene su i braća Sokići, novinari, direktori i vlasnici lista „Pravda” iz Beograda, a koji su poreklom iz Ivanjice.
Porodica Sokić doselila se sa Kušića na Javoru u Ivanjicu. Potiču iz Vilova kod Nove Varoši i slave Svete Vračeve. Prema usmenom prednju potiču od Matijevića iz Hercegovine. Njihova pramajka Soka, po kojoj nose prezime, prebegla je u Stari Vlah jer je „ubila Turčina”, što je jedan od čestih motiva u porodičnim tradicijama kojim se objašnjavaju razlozi sebe.
Milovan Sokić koji je živeo u Ivanjici otvorio je kafanu „Javor”. Bio je član Napredne stranke i narodni poslanik. Iako protivnik radikala, Milovan nije povodom Ivanjdanskog atentatana na Milana Obrenovića iz 1899. hteo da svedoči protiv prote Milana Đurića, već je izjavio da je bio kod njega u Ivanjici kada je pokušano ubistvo kralja.
Milovan Sokić se posle smrti supruge i dece iz prvog braka oženio Jevrosimom Jelom Purić (1869-1959), rođenom sestrom pukovnika Dušana Purića (1873-1914). Milovan i Jela imali su desetoro dece, sedam sinova i tri kćeri. Većina njihove dece bavila se novinarstvom.
Najstariji i najpoznatiji sin Manojlo Sokić (1887-1941) osnovnu školu završava u Ivanjici, pet razreda gimnazije u Čačku, šesti u Kragujevcu, sedmi i osmi u Beogradu. Diplomirao je na Pravnom fakultetu u Beogradu. Na studijama u Berlinu i Minhenu boravi 1911. i 1912. gde se osim izučavanja novinarstva interesovao i za pozorišnu umetnost. Od 1904. počeo je da se bavi novinarstvom kao saradnik „Pravde”, da bi od 1906. do 1911. sarađivao sa „Beogradskim novinama” i „Štampom”. Urednik je „Pijemonta” 1911, da bi 1912. postao direktor i vlasnik „Pravde” koja izlazi i na Solunskom frontu, pa sve do 1941. Na početku studija stupa u Naprednjačku stranku. Posle Prvog svetskog rata postaje član Demokratske stranke. Do ukidanja parlamentrizma 1929. redovno je biran za narodnog poslanika u Čačanskom okrugu na listi Demokratske stranke. Njegova ćerka je Ljubica Cuca Sokić (1914-2009), slikarka i član SANU.
Mihajlo Sokić (1889-1968) bio je šumarski inženjer, Petar Sokić (1893-1964) trgovac (njegova ćerka je glumica Ružica Sokić), Milić Sokić (1896-1946) bio je građevinski inženjer. Trojica najmlađe braće krenuli su stopama najstarijeg brata i postali su novinari. Miloje Sokić (1897-1963) je uređivao „Amerikanski Srbobran” u emigraciji.
MomčiloSokić (1898-1977) osnovnu školu završava u Ivanjici, šest razreda gimnazije u Čačku, ostatak u Beogradu. Prava studira na univerzitetima u Beogradu i Parizu. Po završetku studija polaže advokatski ispit i otvara kancelariju u Beogradu. Od 1923. bavi se novinarstvom, urednik je „Pravde” koja je u vlasništvu njegovog brata Manojla. Na izborima 1935. izabran na listi JNS u Bugojanskom srezu, potom prelazi u Demokratsku stranku. Damjan Sokić (1903-1986) takođe je bio novinar. Najstarija kći Angelina Sokić (1902-1983) udala se u bogat kragujevačku porodicu Bojadžić Pavlović koja je imala ciglanu, pekaru, lokalne rudnike uglja, srednja ćerka Borka (1906-1923) umrla je pre punoletstva, a najmlađa Magdalena Lena (1910-1993), koja je i deseto po redu dete Milovana i Jele, udala se za hemičara Vukića Mićovića (1896-1981), kasnije rektora Beogradskog univerziteta i akademika svetskog ugleda.
Iako tokom Drugog svetskog rata nisu bili otvoreni kolaboranti, poput nekih drugih novinara i vlasnika dnevnih listova, Sokići su kao pripadnici građanske klase i kapitalisti po odluci nove komunističke vlasti „razvlašćeni”, podelivši sudbinu društvenog sloja kojem su pripadali. Danas je porodica Sokić pala u zaborav, naročito u starom zavičaju, tako da nije jednostavno ni u najopštijim crtama rekonstruisati njihov životopis.
Komentari (0)