Poreklo stanovništva sela Gradina, opština Cetinje – Crna Gora. Prema knjizi Dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Položaj naselja je sličan položaju Graba. Manjim dijelom nalazi se pored istog puta, a većim je malo izdvojeno od njega. Na pravcu od Resne prema Bati, prvi dio, zvani Plate, je ukraj lijeve strane puta, udaljen 4,5 km od Bate, odnosno 6,5 km od Resne, a drugi (Gradina) je desno od njega, na stranama istoimenog brda.
Granica atara, počev od Kruškove glavice na sjeveru, ide preko Batskog osoja i spuštajući se na jug preko Stavora i Uljaničkog krša, izbija na Dobru vodu, odakle skreće na zapad i kod Lazine prelazi put za Ržani Do, pa se spušta na Oporske doline i preko Jetunjače i Stanojeva dola, obuhvata Međeđe i ide na sjever preko Ninojeve glavice, Sursuka i Velje glavice, te kod Pripora prelazi put za Grab i Batu, a zatim preko kote 804 m ide ka Dolovima i izbija na Kruškovu glavicu. Atar je dug (SI–JZ) 3,4, širok (S–J) 1,1 km i zahvata 3,52 km2 površine.
Sredina naselja je na visini od 700 m.
Istorijat.
Poput prvog, Erdeljanović i za ovo naselje osnovano tvrdi da je staro. Dokazuju to kamene gomile, ostaci kućišta, toponimi i predanja. Raniji pomeni i podaci o Cucama, koje se prvi put pominju 1431. godine, svakako se odnose i na ono naselje. Erdeljanović je u selu popisao 11 domaćinstava, a prema novim popisima imalo je: 1948 (19 d. :85 stan.), 1953 (21:91), 1961 (20:83) i 1971 (18 74). Od zadnjeg broja te godine u selu je od rođenja živjelo 56, a 18 se doselilo iz iste opštine, i to 8 prije 1941, a 10 poslije.
U zadnja dva popisa domaćinstva su prema broju članova bila: sa 1 (4 :4), sa 2 (4 : 3), sa 3—5 (5 :5) i sa više od 5 (7:6). Istovremeno promjene u glavnim grupama starosno-polne strukture bile su: u prvoj 30 : 30 (ž. 10:11), u drugoj 38 :30 (ž. 21:15), i u trećoj 15 : 14 (ž. 9 : 10).
Struktura stanovništva.
A obrazovna obilježja mještana tada su izgledala ovako: bez škole 35 : 20 (ž. 26 :14), sa četvorogocišnjom 28:32 (ž. 8:16) i sa osmogodišnjom (1: 6), a nepismenih je bilo 26 : 11 (ž. 19: 13).
S druge strane, tada je posjedovna i dohodovna struktura domaćinstava bila: bez zemlje (1 :1), do 2 ha (1 :7), sa 2–5 (0 :3), sa 5—10 (6 :6) i sa preko 10 ha (12 : 1), odnosno poljoprivrednih 11 : 12, mješovitih 2: 2 i nepoljoprivrednih 1 :4.
U 1953. godini 39 aktivnih izdržavalo je 42 lica; u poljoprivredi 36: 29, a sa ličnim primanjima bilo je 10. Taj odnos se u naredna dva popisa promjenio ovako: aktivnih 37 : 17, izdržavanih 43 : 50, u poljoprivredi 35 :17 i 39:50, a sa ličnim primanjima bilo je 3 : 7 lica.
Tip sela.
Pored istoimene glavnine sela sa 12 kuća, tu je i zaselak Plate sa 3 kuće. Srednja udaljenost kuća od središta naselja je oko 250 m. Od mjesnog središta (zdravstvene stanice, pošte i prodavnice, koje se nalaze u Bati), naselje je udaljeno oko 4,5 km. U selu su sve kuće prizemne; tiglom je pokriveno 9, a slamom 6. Sa daščanim plafonom je 5, sa malterisanim 4, a bez plafona 5. Prepravkama na 5 kuća poslije 1945. god. napravljene su 2 sobe i 4 kuhinje. U selu je evidentirano 18 stanova sa 545 m2, Od kojih su: 13 iz prvog, 1 iz drugog, 1 iz trećeg i 3 iz četvrtog perioda. Među njima je 11 sa zemljanim podom, a 17 sa otvorenim ognjištem; svi su bili bez električnog osvjetljenja. Prema vrsti su: 4 jednosobna i garsonjere i 14 posebnih soba; svi su bili nastanjeni.
Vode.
U selu je samo jedna živa voda, zvana Sinet; podalje je i mnogo se ne koristi. Tu su i dva stara zajednička ubla, zvana Selište i Đurkova Lastva, i 7 privatnih bistijerni, izgrađenih poslije 1945. godine.
Stanovništvo.
U to vrijeme u selu je živjelo samo 12 d.
-Miljenovića.
Povremeno su dolazila 2 d. Poslije 1945. god. iselilo se 46 mještana, najviše, kao i y slučaju Graba, u Boku i Cetinje. Ranije je 19 mještana išlo na rad u druge zemlje, poglavito u Ameriku. Kao mahom i ostala ovdašnja sela, i ovo je do 1941. god. bilo prenaseljeno. U relativno malim kućama živjelo je i po 10 osoba.
Ostali podaci o selu.
S obzirom na to da ni ovdje, kao ni y Grabu, nema električnog osvjetljenja, elementi standarda su im slični. Takođe, u maju 1973. g. 10 domaćinstava je imalo ognjište, 8 ognjište i šporet, 2 tranzistor, 1 gramofon, 3 gusle, 10 stari pribor za pečenje, 10 stare vrste kreveta i stolovače, 8 skrinje, 8 novije postelje, 6 žrvnje i dr.
Za sva sela na pravcu od Resne do Grahova od velikog značaja je pomenuti put. Počeo je da se gradi 1922. god. i do mimo Bate, odnosno do sela Izvora (na dužini od 18 km), bio je gotov do 1941. godine, da bi 1946. bio nastavljen preko Trešnjeva do Grahova i završen krajem 1948. godine. Njime svakodnevno od Cetinja do Grahova saobraća autobus.
Što se tiče ostalih karakteristika sela, one su analogne onima u Grabu, s kojim je Gradina u najbližem susjedstvu.
IZVOR: Prema knjizi Dr Pavla S. Radusinovića „Naselja Stare Crne Gore, posebni deo“, izdanje Beograd 1986. godine. Pripremio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)