Sveti Ćirilo i Metodije (24. maj)

Srpska pravoslavna crkva i vernici 24. maja (11. maja po Julijanskom kalendaru) slave Sv. Ćirila i Metodija. Ovaj dan se slavi u Srbiji i kao državni praznik – Dan slovenske pismenosti i kulture.

Braća Kirilo i Metodije rođeni su kao pravoslavni Grci u Solunu. Kirilo (Konstantin) je rođen u julu 826. godine, a upokojio se 14. februara 869. u Rimu. Metodije je rođen između 816. i 820, a upokojio se 6. aprila 885. godine.

Rođeni su od pobožnih i blagočestivih roditelja Lava i Marije. Otac Lav bio je vizantijski vojni zapovednik. Budući da su rođeni u Solunu, svoju mladost su tu i proveli, a važno je naglasiti da je Solun u to vreme bio okružen Slovenima. Prema istorijskim svedočanstvima Metodije biva postavljen za upravnika jedne arhontije u istočnoj Makedoniji, dok je njegov brat Kiril odgojen na carskom dvoru, nakon završenih filosofskih i teoloških studija postavljen za bibliotekara Hrama Svete Sofije u Carigradu i učitelja filosofije na carigradskoj visokoj školi. Godine 851. Kiril postaje član vizantijskog poslanstva arapskom kalifu u Samari.

Sveta braća svoju glavnu ulogu odigrali su prilikom poslanja od strane vizantijskog cara i carigradskog patrijarha da propovedaju među Slovenima. Oni su najpre otišli u Centralnu Evropu, na prostore današnje Moravske i Češke, gde je njihova propoved imala velikog uspeha, te je narod počeo masovno da prihvata pravoslavnu veru. Njihova priprema za ovo poslušanje ogledala su u sastavljanju slovenskog pisma i prevođenju bogoslužbenih knjiga, kako bi narod mogao da bogosluži na svom jeziku. Tako Kiril najpre sastavlja prvo slovensko pismo glagoljicu. Sveti Kiril je napisao slovensko pismo, koje danas nazivamo ćirilicom, a za zapadne Slovene sastavio je glagoljicu. Tako od Svetog Kirila potiču oba pisma i ćirilica i glagoljica. Ova Sveta braća su prevodila i bogoslužbene knjige na tadašnji govorni jezik, kao i Sveto pismo. Možemo slobodno reći da su oni postavili osnove slovenske pismenosti i kulture, ubrajajući tu sve slovenske narode: Ruse, Bugare, Srbe, Hrvate, Slovence, Slovake, Čehe i Poljake. Svi su oni zajedno kao Sloveni primili pravoslavnu veru od Svetih Kirila i Metodija.

U svojoj bogougodnoj misiji imali i dosta iskušenja koja su sa verom prevazilazili, a najveće iskušenje bilo je gonjenje koje su podnosili sa zapada. Jedan od najvećih razloga za njihovo gonjenje i protivljenje njihovom bogougodnom delu bila je poznata trojezična teorija prema kojoj postoje samo tri jezika na kojima se mogu savršavati sveta bogosluženja: jevrejski, grčki i latinski. Kada su Sveti Kirilo i Metodije prognani iz Češke i Moravske, išli su u Rim radi blagoslova, kod pape, koji je tada, treba naglasiti, bio pravoslavne vere, jer Crkva još uvek nije bila podeljena na Istočnu i Zapadnu. U Rimu se Sveti Kirilo upokojio, a Sveti Metodije je postavljen za Episkopa panonskog.

Njihovo bogougodno delo i misija nisu završeni njihovim upokojenjem jer njihovi verni učenici i naslednici revnosno nastvaljaju rad na polju prevođenja i širenja reči Božje, ali i završavaju tu bogougodnu misiju. Njihovi sveti učenici nazivaju se petočislenici: Kliment, Naum, Angelarije, Sava i Gorazd. Neizmerni značaj Svete braće Kirila i Metodija, ali i njihovih učenika, ogleda se u prevođenju bogoslužbenih knjiga, te ih zbog toga himnografija sa posebnom pažnjom veliča i proslavlja nazivajući ih vrednim trudbenicima na polju prevođenja. Tako se u jednom od sjedalnih na jutrenju nabrajaju sva njihova dela, i govori se kako su oni zaslužni što mi danas razumemo reči Evanđelja i bogosluženja, a pre svega reči Evharistije. Himnografija njihovog praznika naziva ih i ravnoapostolnim jerarsima i prosvetiteljima koji slovenskom narodu posejaše seme bogopoznanja i pobožnosti.

IZVOR: Svetigora