Poreklo prezimena, selo Lojane (Lipkovo)

Poreklo stanovništva Lojane, opština Lipkovo, Severna Makedonija. Prema knjizi Dr Jovana F. Trifunoskog „Kumanovsko – Preševska Crna Gora“, izdanje Beograd 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj sela i vode.

Selo se nalazi u planinskoj podgorini, 3 km severno od Vaksinca. Sredinom sela protiče Mala Reka, koja leti presušuje. U selu su Češma Gat (Duga Česma) i Češma Šaas. Oko kuća, po dvorištima. ima oko 80 bunara. Na ataru sela sa južne strane postoji izvor Vrelo.

Zemlje i šume.

Lojana ima, dovoljno ziratnog zemljišta i utrina, a manje je prostranstvo šuma. Nazivi pojednih potesa su: Podina, Kalište, Ratlak, Bela Voda, Ujcer, Gurp Kris (Slomljem Kamen), Škoza, Livada Miftarit, Stani Durakit (Durakov Stan), Loznica, Kodra Repa, Kodra Pljak.

Tip sela.

Naselje je zbijenog tipa i kuće grupisane u mahalama. Mahale su: Maala Epr (Gornja Mahala), Maala Poštr (Donja Mahala) i Šutska Mahala. Lojane ima 35 rodova sa 128 domova.

Prošlost u starina.

Selo Lojane spominje se 1332 g. sa zaseocima: Kokrino, Kobilja Glava, Zaplžane, Dobrutovce i Gradište. Pomen je očuvan u povelji kralja Dušana u kojoj su zaseoci sa selom bili priloženi Hilandaru. Tada je selo imalo i crkvu posvećenu sv. Bogorodici. Docnijih pomena o selu nema.

Potomci današnjih najstarijih muslimanskih rodova kazuju da su im preci prilikom doseljavanja iz Arbanije zatekli pravoslavno stanovništvo, koje se docnije postepeno i potpuno iselilo. Danas se ne zna koliko je zatečenih južnoslovenskih rodova bilo ni kuda se svi po raseljenju nastanili. Ja sam u Kumanovu saznao za iseljeno Lojančeve. To je izgleda jedan od prvih iseljeničkih rodova, jer su ovi iz Lojana pošli krajem 18. veka. Po Đ. Petrovu iz Lojana vode poreklo dalje Pandelovi u Kumanovu i Trajkovci u Sušici (Kumanovo). Od Pandelovih iz Lojana iselio se ded pre oko 100 godina.

Davna starina i raniji život u naselju vide se i po ostacima dveju crkava: sv. Arhanđela i sv. Bogorodice. Drugo crkvište verovatno je ostatak pomenute srednjevekovne crkve, jer je ona davno porušena i tragovi od hrama danas se ne poznaju. Đ. Petrov je 1896 g. zabeležio pričanje seljaka da je y Lojanu, na mestu gde su seoska gumna, postojao manastir.

Poreklo stanovništva.

U selu žive muslimani poreklom iz Arbanije. Njihovi rodovi pripadaju trima fisovima. Najmnogobrojniji su stanovnici od fisa Tsač, zatim Beriš, pa Gaš.

Rodovi od fisa Tsač su:

-Bajramlar (6 k), Kasamlar (5 k), Bislamlar (5 k.), Spajilar (3 k), Amet Ali (9k), Muarem (2k). Avdilj (4 k), Bećiralar, (6 k), Ruštalar (3 k), Azizalar (7 k), Zećiralar (5 k), Selmanalar (2 k), Baljolar (3 k), Nujialar (2 k.), Lazolar (9 k), Hadžalar (13 k), Šabanlar (18 k), Memet Redžep (1 k), Azir Ramadan (1 k) i Fazli Musli (1 k).

Svi rodovi znaju poreklo u Severnoj Arbaniji. U Lojane se doseljavali preci od kojih su ostala rodovska imena. Doseljavanje je otpočelo od kraja 18 i trajalo kroz 19 vek. Inače u Lojane su došli mnogi etapno i sa različitih strana, neki preko Kosova, drugi preko Gornje Morave i treći preko Gnjilanskog Karadaga. Ruštalar se doselio preko Rušte kod Đakovice.

Rodovi od fisa Beriš su:

-Berala|r (6 k), Jaji Etem (1 k), Ferat (1 k) i Ajvaz (1 k)·

Svi znaju poreklo u Severnoj Arbaniji. Prvi se doselili oko sredine 19 veka, drugi pre 50 godina preko nekog karadačkog sela, treći pre 10 godina preko gornjomoravskog sela Bujića, a četvrti pre 6 godina preko sela Čelika kod Gnjilana. Stanovnici roda Ferat i Ajvaz znaju da su im preci bili katolici i da su im živeli u Velikoj Malesiji (Malcija Mádhe), a zatim u Rušti kod Đakovice.

Rodovi od fisa Gaš su:

-Straza (4 k), u Lojane se doselili pre 15 godina preko susednog sela Sgraže. Dalje im je poreklo u Malesiji (Severna Arbanija).

Cigani-Romi.

Krajem 1940 g. u Lojanu je bilo 10 ciganskih porodica. One nemaju svojih kuća i zemljište. Sem poljskih poslova na imanju bogatijih domova, Cigani se bave i kovačstvom. Doseljeni su iz Kumanova i, radi boljeg izjednačenja sa ostalim muslimanima, neki se izdaju da su od fisa Krasnić.

IZVOR: Prema knjizi Dr Jovana F. Trifunoskog „Kumanovsko – Preševska Crna Gora“, izdanje Beograd 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.