Poreklo prezimena, selo Ćelije (Gadžin Han)

Poreklo stanovništva, selo Ćelije, opština Gadžin Han – Nišavski okrug. Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj naselja,glavne geografske odlike i vode.

Ćelije su smeštene u Gornjem Zaplanju. Nalaze se na zapadnim padinama Suve planine (1.810 m), y jugozapadnom podnožju Kolovog kamena (1.523 m), 2 km istočno od puta Gadžin Han – Duga Poljana – Donji Dušnik. Udaljene su 7,5 km jugoistočno od Gadžinog Hana i 29,5 km jugoistočno od Niša. Prostiru se u visinskom pojasu od 600 do 820 m.

U zaleđu sela su impozantne krečnjačke mase pune šupljina raznih dimenzija. U ataru se nalazi pećina Peč, koju je stanovništvo koristilo za zbegove prilikom upada Čerkeza, tokom turske i bugarske okupacije (najveći je bio 1809, kada je selo spaljeno) i izvori Baba-velikin kladenac, Raj kinica, Školsko, Beli potok i dr. Tokom 70-ih godina XX veka pronađeno je ležište kalcita velike čistoće.

Zemlje i šume.

Obradiva zemlja se nalazi na mestima Dunjevište, Bara, Rosulja, Krušje, Ramnište, Beli potok, ćorina padina, Del, Kalilo, Markova livada, Gumnište, Debeli rid, Ostrika, Rije, Golemi i Mali laz. Livade su na istoimenom potesu — Livade, a šume na mestima Prekornica, Šuma, Parčina livada i dr. Seoska utrinaje na potesima Ržanovica, Grnovdel, Gornja i Donja Parčina, Livada, Kale, Kosmatica i Peč, koji su (sa izuzetkom poslednjeg) korišćeni kao pašnjačke površine.

Tip sela (Oblik i fizionomija).

Glavni deo Ćelija je nepravilnog okruglastog oblika. Prostorno povezuju devet fizionomskih delova: Krs, Sokak, Dulan, Pandžinsku, Kosačku, Stojačku, Stojkovsku, Ćirkovsku i Pavlovsku mahalu.

Starine u selu.

U ataru se značajem ističu tragovi rimskog kastela na lokalitetu Kale. Na njegovim osnovama je pored trase srednjovekovnog druma izgrađeno srednjovekovno utvrđenje – Gradište. Danas je njegova osnova relativno dobro očuvana, vidljivi su ostaci temelja i zidina, a pronađeni su i brojni predmeti (sudovi, kantari, novčići dr.). Smatra se da je do početka HH veka postojao podzemni put (lagum) od utvrđenja do susednog sela Miljkovca, koji su meštani koristili u tursko vreme prilikom sklanjanja u zbegove. Iz XVI veka datira pravoslavna crkva posvećena Sv. velikomučeniku Dimitriju.

Poreklo stanovništva.

U Ćelijama danas živi 20 domaćinstava razvrstanih u šest familija, koje se smatraju starosedelačkim:

-Gidinci (6 kuća, slave Sv. Jovana),

-Cvetkovci (3 kuće, slave Sv. Đorđa),

-Pandžinci (1 kuća, slave Sv. Jovana),

-Toškini (1 kuća, slave Sv. Jovana),

-Kopčini (l kuća, slave Sv. Jovana),

-Šumanovci (3 kuće, slave Sv. Nikolu),

-Kosaci (2 kuće, slave Sv. Đorđa Alempija),

-Pavlovci (1 kuća, slave Sv. Jovana), po predanju, starinom iz Kaletinca, i:

-Surkaci (1 kuća, slave Sv. Jovana).

-Adamovići (1 kuća) su doseljeni početkom 90–ih godina HH veka iz Bosne.

U savremenom periodu ugašene su familije:

-Ćirkovci (slave Sv. Đorđa),

-Cucikini (slave Sv. Đorđa),

-Ruškinci (slave Sv. Đorđa),

-Ramazanci (slave Sv. Jovana) i:

-Mijajlovci (slave Sv. Jovana).

Seoska slava – „litije“ je Sv. Nikola letnji, a sabor se održavao na prvi dan Duhova. Drveni krst je postojao u mahali Dulan, a zapisna drva – „mira“ su posečena.

Novija iseljavanja stanovništva.

U savremenom periodu iseljena su (većinom u Niš i prigradska naselja) i „ugašena“ (smrću domaćina) 52 domaćinstva: 11 kuća familije:

-Šumanovci, 6 kuća familije:

-Pandžinci, 5 kuća familije:

-Gidinci, po 4 kuće familija:

-Pavlovci, Ramazanci, Ćirkovci i Cucikini, po 3 kuće familija:

-Kosaci, Cvetkovci, Mijajlovci i Ruškinci i 2 kuće familije:

-Surkaci.

Funkcije u selu.

Ćelije su tradicionalno stočarsko naselje. Dopunska delatnost meštana je bilo krečarstvo. Na bazi zastupljenosti osnovnih funkcija Ćelije pripadaju primarnim seoskim naseljima. Škola je radila još u poznom periodu turske okupacije, kada je bila smeštena y crkvenoj kući. Zatvorena je 1876, pa ponovo počela sa radom sredinom 80-ih godina XIX veka. Četvororazredna škola je prestala sa radom, zbog manjka učenika, početkom 60-ih godina HH veka. Danas radi jedna prodavnica y zgradi nekadašnje zadruge.

Uređenje naselja.

Za potrebe vodosnabdevanja najznačajnija je bila Gornja česma, čiju je izgradnju finansirao Dragiša Cvetković. Uz nju je izgrađeno osam betonskih korita, korišćenih za napajanje stoke i pranje veša. Za potrebe vodosnabdevanje izgrađene su još dve javne česme — Donja česma i česma kod seoske zadruge.

Seoski vodovod, za koga je iskorišćena kaptaža Gornje česme, izgrađen je 1976/77. godine. Uz to, značajniji izvori koji su korišćeni za vodosnabdevanje su Baba–velikin kladenac, Raj kinica, Školsko, Beli potok i dr.

Selo je elektrificirano 1964. godine.

IZVOR: Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan