Poreklo prezimena, selo Čagrovac (Gadžin Han)

Poreklo stanovništva, selo Čagrovac, opština Gadžin Han – Nišavski okrug. Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.

Položaj naselja, glavne geografske odlike.

Čagrovac se nalazi u Gornjem Zaplanju. Smešten je na zapadnim padinama Suve planine (1.810 m), y dolini Venežice, desne pritoke Kutinske reke. Lociran je 1 km istočno od puta Gadžin Han – Duga Poljana – Donji Dušnik. Udaljen je 4 km jugoistočno od Gadžinog Hana i 26 km jugoistočno od Niša.

Prostorno se razvija u visinskoj zoni od 420 do 500 m.

U ataru se nalazi pećina Mečja rupa i potkapina Crvena rupa.

Vode.

Najznačajniji izvori su Mali i Veliki čovik, Golubovac, Svrači kladenac, Gornji i Donji Žljebovi, izvori na potesima Todorova, Osoj, Brestovica, Tumba bunar, Slatinje, Kusi dol, Dlazi poljana i Jablan itd. Pored izvora Veliki čovik postojao je izvor koji je, po predanju, lečio očne bolesti.

Zemlje i šume.

Obradiva zemlja, danas slabo iskorišćena, nalazi se na potesima Golka, Tumba, Orniče, Obložinje, Slatinje, Dlazi poljana, Kukina padina, Gornje i Donje Lazinje, Gubovac, Reka i Svrači kladenac.

Pašnjaci i šume su na potesima Moravsko, Brestovica, Del, Svrači kladenac i dr. Seoska utrina je na mestima Moravsko, Osoj, Brestovica, Malo stranje, Orniče, Reka, Del i Pod planinom. Vinogradi su se nalazili na mestima Rupni do, Del, Stari zabel i Gubavac.

Tip sela (Oblik i fizionomija).

Čagrovac je nepravilnog okruglastog oblika sa fizionomskim izraštajem u pravcu jugozapada, duž priključnog druma na navedeni regionalni put. Zbijenog je fizionomskog tipa. Sastoji od četiri fizionomske celine – „male“: Grčka (Grci i Milenovci), Simonovska (Simonovci, Pejaci, Baba-Vekinci i Stanimirovci), Mišinska (Mišinci) i Bogdanovska mahala (Bogdanovci).

Starine u selu.

Na potesu Dlazi poljana evidentirani su ostaci starog utvrđenja (temelji, cigla, crep i dr.), koje je, po narodnom verovanju, rimske i/ili srednjovekovne starosti. Staro crkvište se nalazi na potesu Donji Žljebovi.

Iz perioda turske okupacije ne postoje materijalni tragovi, ali se u narodnom sećanju sačuvalo da je tursko gumno postojalo na mestu Orniče, gde je uziman desetak.

Poreklo stanovništva.

Od seoskih familija jedino se Mišinci smatraju starosedeocima. Bogdanovci su početkom XIX veka doseljeni iz Velikog Krčimira, Simonovci u drugoj polovini HIH veka iz Crvene Jabuke kod Babušnice, a Milenovci su poreklom iz Vranja. Familije Pejaci, Baba-Vekinci, Stanimirovci i Grci su doseljene, ali se ne pamti vreme i mesto odakle su doseljene.

Danas u Čagrovcu žive sledeće familije:

-Grci (17 kuća, slave Sv. Ranđela),

-Simonovci (10 kuća, slave Sv. Nikolu),

-Mišinci (14 kuća, slave Sv. Ranđela),

-Bogdanovci (9 kuća, slave Sv. Petku Paraskevu),

-Pejaci (5 kuća, slave Sv. Ranđela),

-Todorovci (4 kuće, slave Sv. Nikolu),

-Baba-Vekinci (2 kuće, slave Sv. Ranđela),

-Milenovci (1 kuća, slavi Sv. Jovana) i:

-Stanimirovci (1 kuća).

U selu živi i jedna romska familija:

-Merkovi (5 kuća, slave Vasilicu), poreklom iz Bele Palanke.

Seoska slava – „litije“, je Đurđevdan, a proslavljala se pored seoskog drvenog krsta. Svi zapisi – „mira“, su osušeni.

Novija iseljavanja stanovništva.

U savremenom periodu iseljeno je, većinom u Niš i prigradska naselja, i „ugašeno“ (smrću domaćina) 46 kuća: 10 kuća familije:

-Mišinci, 7 kuća familije

-Grci, po 6 kuća familija:

-Milenovci i Simonovci, 5 kuća familije:

-Bogdanovci, 3 kuće familije:

-Milinci, po 2 kuće familija:

-Stanići, Todorovci, Stanimirovci i Baba–Vekinci i 1 kuća familije:

-Pejaci.

Funkcije u selu.

Čagrovac je tradicionalno stočarsko selo. Ratarstvo je bilo zastupljeno samo za zadovoljavanje sopstvenih potreba, a značajni dodatni izvor prihoda bilo je krečarstvo. Zanatska funkcija (mutavdžijski zanat), razvijena od XVII veka, tokom 80-ih godina HH veka je odumrla. Na bazi zastupljenosti osnovnih funkcija Čagrovac pripada primarnim seoskim naseljima. Četvororazredna škola, koja je počela sa radom 1933. (zgrada iz 1934), je zbog manjka učenika prestala sa radom početkom 80-ih godina HH veka.

Uređenje naselja.

Meštani su se ranije snabdevali vodom sa dve javne česme (danas je jedna porušena, a druga ruinirana), izgrađene 30-ih godina HH veka po nalogu Dragiše Cvetkovića. Vodosnabdevanje je kolektivno od 1971. godine, kada su kaptirani izvori Mali i Veliki čovik, Golubovac, Svrači kladenac i Gornji Žljebovi. Za piće, ali prvenstveno za napajanje stoke, ranije su korišćeni Marin bunar i izvori na potesima Todorova, Osoj, Brestovica, Tumba bunar, Slatinje, Kusi dol, Dlazi poljana i Jablan, a pojila su postojala kod groblja i na mestima Dupanovsko i Selište.

Čagrovac je elektrificiran 1962. godine. Asfaltni put dobija 1979, a telefonske veze 1992. godine.

IZVOR: Prema knjizi Marije Antić „Antropogeografska proučavanja naselja Zaplanja“ na osnovu ispitivanja tog područje od 2005. do 2010. godine, edicija Koreni – Službeni glasnik, Beograd. Priredio saradnik Porekla Milodan.