Poreklo prezimena Šekler

Šekleri su stari rod u oblasti Brvenik, iz šireg područja sela Rudno koje se nalazi između manastira Studenica i Gradac. Smatraju se starosedeocima ovog kraja.

Rod je zasnovan u nekadašnjem selu koji po njima nosi naziv – Šekleri, a koje danas pripada području Rudna. Šekleri iz Rudna kažu da oni nisu isti rod sa onima iz Šeklera, što je malo verovatno, s obzirom da se praktično radi o jednom selu i o jedinstvenom prezimenu na našem području. Po svemu sudeći, deo Šeklera se iz matičnog sela davno preselio u Rudno, te je izgubljena ta veza između njih. I ovo govori da se radi o starom rodu u ovom kraju. Osim u matičnom kraju iseljenih Šeklera ima i u selima Bare na Ibru kod Ušća i Jarčujak kod Kraljeva. Svi Šekleri slave Svetog Stefana – zimski Stevanjdan.

Prema jednoj verziji predanja Šekleri su potomci Sasa, a prema drugoj njihov predak je došao u Brvenik u 13. veku, u pratnji Jelene Anžujske, kad je ona došla radi udaje za kralja Uroša. Kad je građen Manastir Gradac, Jelenina zadužbina, on je tu i ostao i zasnovao porodicu. U obe verzije predanja stoji da prezime datira još iz tog vremena (prva polovina 13. veka).

Prezime Šekler postoji među Nemcima (Schekeler), kao i u Francuskoj (Schekler, verovatno nemačkog porekla), i njihovim iseljenicima u Americi. Sa te strane, moguće je braniti obe varijante predanja, odnosno Šekleri bi mogli biti kako nemačkog (saskog), tako i francuskog porekla (kraljica Jelena Anžujska je po majci bila Francuskinja, te nije nemoguće da je u njenoj sviti bilo i Francuza), ali je malo verovatno da se ovo prezime uspelo održati u Raškoj od 13. veka, od kada navodno potiče, pa sve do sredine 19. veka kada su u Srbiji uvedena obavezna i stalna prezimena, i za tim i do danas.

Sekler (Szekler) je nemačka verzija naziva za mađarske Sekelje (Szekely) iz istočne Transilvanije (Erdelj). Novolatinski naziv za Sekelje je Siculi, a rumunski Saculu. Oni su u Transilvaniji u srednjem veku živeli izmešani sa Sasima, tu naseljenim radi bavljenja rudarstvom. Seklerima bi su u srednjevekovnoj Srbiji mogli nazivati najpre oni Sekelji koji su dovedeni zajedno sa transilvanskim Sasima za rad u rudnicima. Verovatno je vremenom došlo do glasovne promene S u Š, moguće kao: Szekler – Sъkler – Sjekler – Šekler.

U tom smislu, zanimljivu poveznicu možemo napraviti sa toponimom Šekular (kraj i pleme u Gornjem Polimlju), za koji do danas nije dato pouzdano etimološko tumačenje. Postoji jedno mišljenje po kojem je toponim Šekular izveden od starijeg (srednjevekovnog) Seklervar (Szeklervar) o čemu je pisano u članku o šekularskom bratstvu Radmuževića. U prilog ovakvom mišljenju ide i rumunsko Saculu, nazivi za Sekelje. Valja pomenuti jedan davni zapis o Šekularu, gde je ovo mesto zabeleženo upravo pod nazivom „selo Sekula“.

Konačno, osmanski defter iz 1477. godine otvara još jednu mogućnost da postoji veza Šeklera i Šekulara. Naime, prema transkripciji arapskog / persijskog zapisa u ovom dokumentu, u oblasti Brvenik popisano je 11 kuća dela sela Šekular, što je, prema redosledu navođenja popisanih naselja između manastira Gradac i Studenica, nedvosmisleno „selo Šekleri kod Rudnog, severozapadno od Brvenika“.

Dakle, veza prezimena Šekler sa Sekeljima nije sasvim pouzdana, ali je veći broj navedenih činjenica koje navode na zaključak da ona postoji.