Prezime Dugandžija nose srpske porodice u Lici. U opštini Otočac bili su u selima Škare i Staro Selo (u ova dva sela su bili najbrojniji), a u opštini Gospić Dugandžija je bilo u Divoselu. Dugandžije u Lici slave Sv. Jovana (20. januara).
Prezime je nastalo po sokolarskom zanimanju pretka:
“Poznato je, da je u Turskoj Carevini, isto onako kao i u Vizantijskoj, u carskom dvoru i u unutrašnjosti Carevine bio red činovnika, koji su nosili naziv šaindžija (sokolara). Takvih je bilo u staro vreme i u Srpskoj Carevini, kao što to vidimo iz hrisovulje Kralja Dečanskoga (str. 60 po izd. Milojeviću) i iz Zakonika cara Dušana (paragraf 34). Obaveze tih činovnika bile su jednake, kako u Grka i Turaka, tako i u Srba i Rusa.
U vreme cara Ivana Vasiljevića sokolarsko zvanje bilo je uzakonjeno. Obavezni su bili donositi carskom dvoru određen broj sokolova. U vreme cara Aleksija Mihailovića, sokolari su bili u velikoj časti na dvoru i koristili su se svojim prvenstvom pred drugima. U Srba, isto tako, oni su sastavljali red povlašćenih ljudi. U Turaka sokolari su bili pod neposrednom upravom sultanovom. Glavni sokolar živeo je u Stambolu na sultanovu dvoru i nosio je naziv: dugandži–baša, tj. sokolarski poglavica. Njegova je dužnost bila, da pazi nad potčinjene mu dugandžije, šaindžije, čakirdžije i atmadžije. Čakirdžija i atmadžija znači isto što i dugandžija, a razlika je samo u razlici sokolova, kao: dugan = falco lunarius, šain = falco communis, čakir = falco polambarius; atmadža = nisus.
Svi ti sokolari imađahu osobitih povlastica. Sve pokretno i nepokretno imanje njihovo bejaše oslobođeno od dosetine i ostalih poreza, a sami lično behu oslobođeni od plaćanja poreza pod imenom egpendže. Osim toga, nekima od sokolara, u fermanima izdanim na sokolarsko zvanje, naređivalo se, da se sokolar oslobađa od plaćanja za venčanje ili za pogreb rođaka (murd—behasi). Kao znak osobitoga odlikovanja sokolara, davalo mu se pravo, da nosi i oružje. Povrh svega toga čak, nepokretno imanje sokolarsko koristilo se povlasticama: činovnici ne samo da nisu mogli opterećavati porezom njihove zemlje, nego nisu smeli ni prolaziti kroz njih bez naročitoga sokolareva pristanka na to”.
I. S. Jastrebov, Manastir Dečani, objavljeno u časopisu Brastvo br. 12-13, Beograd, 1908. str. 184-185.
Komentari (0)