Poreklo stanovništva sela Livadica, opština Podujevo – Kosovski okrug. Prema knjizi dr Kosovke Ristić „Malo Kosovo“, a prema podacima prikupljanim u sedmoj deceniji XX veka – izdanje u Prištini 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Livadica je čisto srpsko selo. To je istovremeno i jedino selo u Malom Kosovu u kome žive samo Srbi. Nalazi se severoistočno od Podujeva, a pripada grupi manjih sela u kotlini. Selo Livadica se nalazi u dolini reke Dubnice. Aluvijalna ravan je tu prilično uska, a dolinske strane su blago nagnute prema ravni.
Komunikacije.
Livadica se nalazi pored puta koji povezuje sela po istočnom obodu Malog Kosova. U odnosu na glavni kotlinski put, Livadica ima periferni položaj. Međutim, nalazi se u blizini puta koji preko najnižeg dela razvoda, kod Merdara, povezuje dolinu Kosanice sa Malim Kosovom. To je jedna od pet glavnijih komunikacija koje povezuju Malo Kosovo sa susednim udolinama i kotlinama.
Tip sela.
Ne može se reći da je Livadica izrazito drumsko naselje, ali ona sa tim tipom seoskih naselja ima mnogo sličnosti. Znatan broj kuća u ovom selu je izgrađen pored druma. Obično su kuće uvučene dublje u dvorište, ograda je skoro redovno napravljena od niske tarabe, čineći više simboličnu ogradu, nego neku stvarnu zaštitu. Crnogorci, međutim, često stanuju u kućama koje uopšte nemaju nikakve ograde. Po tome se neke kuće u Malom Kosovu mogu odmah raspoznati kome pripadaj ju: Albancima, Srbijancima, Ličanima ili Crnogorcima.
O tim pitanjima na ovom mestu nećemo više govoriti, jer je to već i objašnjeno.
Postanak sela.
Livadica je, kao što se vidi, po vremenu postanka današnjeg naselja vrlo mlada. Osnovali su je Srbi koji su se posle prvog svetskog rata naseljavali na dobijenu zemlju. Interesovali smo se da li su se sami naseljenici odlučili da se nastane baš na tom mestu, ili im je rečeno da tu formiraju naselje. U vezi s tim pitanjem smo dobili nekoliko vrlo interesantnih obaveštenja o vremenu i načinu naseljavanja u ovo selo.
Poreklo stanovništva.
Stanovnici Livadice vode poreklo iz okoline Sjenice i Novog Pazara. Kada su njihovi stari tamo živeli bilo je dosta stanovnika, a malo obradive zemlje. Zbog toga su se, prema nekim nepouzdanim podacima, oni počeli preseljavati na južne podgorine Goča, pre 250 godina. Zatim su se preselili u selo Zlatare, pod Kopaonikom. Međutim, stanovništvo se i tu namnožilo i moralo se ići dalje. U međuvremenu su se pojavile mogućnosti za naseljavanje po Malom Kosovu.
Uslovi za obradu zemlje su u podgorini Kopaonika bili vrlo teški. Oralo se ralicom. »Vazdan orem po sve kamenito i brdovito«. Zbog toga se ovo stanovništvo relativno lako odlučivalo na preseljavanje, tim pre što su se u Malo Kosovo mogli naseliti na ravno zemljište.
Na više smo mesta čuli kada je ovo preseljavanje izvođeno. Budući da je svuda taj postupak bio sličan, ovom prilikom ćemo ga ukratko opisati. Reše se ljudi da se sele i pripremaju se. Odvoje najvažnije stvari i stoku, zapakuju se i polaze, najčešče po nekoliko porodica zajedno, a bilo je slučajeva da su se i pojedinačno preseljavali. Ko je imao kola, bio je u povoljnijem položaju, jer su se tako i »čeljad« mogla po malo za vreme puta odmarati. Put je obično trajao dva do tri dana. Kola su vukli volovi, a najčešće krave. Po dolasku se prvo zadrže izvesno vreme u Podujevu, dok se ne srede administrativni peslovi oko dodeljivanja zemlje, ili oko najnužnijih dogovora, ako je u pitanju kupljeno imanje. Dešavalo se da se u Podujevu provede i po koja godina, dok se na dobijenoj zemlji ne podigne neka skromna kuća za osnovni smeštaj porodice. Stanovnici Livadice su nam rekli da se oni nisu često kretali iz Podujeva dok se definitivno nisu u Livadicu naselili, jer je u okolini bilo mnogo kačaka koji su često presretali i najbezazlenije prolaziake. Kada se:
-Milan Milićević doselio u Livadicu, tada u njoj nije bilo ni jedne kuće. Zemlju im je dodelio neki inžinjer Marinković, koji je insistirao da se baš na onom zemljištu nasele. Od prvog doseljavanja zemlje do definitivnog naseljavanja Livadice, prošlo je oko tri godine. Oko 1919. godine se od kačaka, kažu, nije smelo ni iz Podujeva uvek krenuti. Zato je trebalo da se skupi više interesenata, pa da se onda svi zajedno prebace i tamo u selu, u slučaju napada od strane kačaka, zajednički brane. Kačaci su bili protiv naseljavanja Srba. Zato su se vidno i protivili svakoj njihovoj pojavi. Naseljenici su bili ponekad u situaciji da se sami bore protv kačaka koji su ih napadali i u polju. Međutim, te odmetničke bande nisu dugo uspele da se održe, pa je zbog toga i ta opasnost bila samo vezana za jedan kraći period.
U Livadici sada ima više kuća nego što ih je bilo u vreme formiranja sela, što je sasvim prirodno. Jedno se domaćinstvo podelilo na nekoliko, jer je i broj članova domaćinstva od tada porastao.
-Jočića ima pet porodica, doseljeni su iz Bogiša 1922. godine.
-Stevovići su iz Žilinaca, doseljeni iste godine. Iz Vasiljevca su:
-Anđelkovići, doseljeni tek 1959. godine.
-Ivanovići su iz sela Ravni, u blizini Zlatara. Ima ih dve porodice, a doselile su se 1922. godine. Iz Zlatara su se doselili 1922. godine i:
-Bogićevići, a ima ih četiri kuće. Šest kuća:
-Miličevića takođe vode poreklo iz Zlatara, a doselili su se iste godine.
-Zbilići su takođe iz Zlatara. Ima ih četiri porodice, a doseljeni su 1922. godine. Otuda su i:
-Tamburići, kojih sada ima pet kuća, i jedna kuća:
-Jovanovića. Svi su se iz ovog sela doselili iste godine.
U Livadici ima dosta doseljenika i iz Bogiša. Otuda vode poreklo tri kuće:
-Markovića. Oni su takođe doseljeni 1922. godine.
-Savići su se doselili 1932. godine, dok su se:
-Živkovići, kojih ima dve kuće, doselili 1922. godine.
-Ristići su se doselili iz Žilinaca, takođe 1922. godine. Poslednji su se doselili:
-Vukajlovići iz Bogiša. Oni su se doselili tek 1957. godine.
U Livadici ima i jedna kuća, koja vodi poreklo iz Crne Gore. To su:
-Milovanovići, doseljeni iz Degrmena 1932. godine. U Degrmen su se doselili iz Morače.
IZVOR: Prema knjizi dr Kosovke Ristić „Malo Kosovo“, a prema podacima prikupljanim u sedmoj deceniji XX veka – izdanje u Prištini 1971. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Komentari (0)