Autor: Ivan Vukićević ([email protected])
Objavljeno: 7.4.2018. | Dopunjeno: 7.6.2023.
Kratki opis roda
Vasojevići su rod od koga je proisteklo istoimeno pleme u Brdima na području današnje Crne Gore. Naziv roda je patronistički, odnosno potiče od imena rodonačelnika Vasoja. Rodonačelnik Vasoje je prema predanju unuk Vukana Nemanjića, a u Lijevu Rijeku pod Komovima se sa porodicom doselio iz Hercegovine Vasojev praunuk Vaso Vasojević. Na osnovu istorijskih izvora pouzdano se može tvrditi da Vasojevići još od prve polovine 15. veka nastanjuju oblast Lijeve Rijeke u Brdima i da su se doselili kao pravoslavni Srbi. Odatle su se proširili najpre na gornji tok Tare, a zatim i na Gornje Polimlje odakle su istisli albansko pleme Klimente koji su prethodno zaposeli zemlju iseljenih polimskih Srba. Širenjem plemenskih granica Vasojevići su naselili prostrano područje od Lješnice do Brezojevice u Polimlju čime su u sastav njihovog plemena ušla i bratstva drugačijeg porekla, kao i nekada samostalna plemena Šekular i Velika. Plemensko sedište je vremenom premešteno u Andrijevicu, a Vasojevići su ulaskom u sastav Crne Gore u 19. veku postali jedino pleme u po kome je neka nahija nosila ime. Vasojevići se dele na Mijomanoviće, Novakoviće i Rajeviće, a najbrojniji Rajevići se dele na Dabetiće, Kovačeviće i Lopaćane. Iseljenih Vasojevića ima u većem broju u Gornjoj Morači, Poljima Kolašinskim i Bihoru. Krsna slava Vasojevića u matici i većine iseljenika je Aranđelovdan, a prislužba Aleksandrovdan.
Vasojevići pripadaju grani E1b-V13>Z1057>Y30977>Y37092>Y126722>Y176894, a genetički su im bliska i pojedina bratstava iz Hercegovine i Bosanske Krajine. Za sve tri osnovne grane Vasojevića je genetički potvrđeno da pripadaju istom rodu. Utvrđeno je da im je u Hercegovini genetički srodno jedno starosedelačko muslimansko bratstvo iz Postoljana kod Nevesinja, kao i muslimani Kanlići iz Goražda. Takođe, Vasojevićima su genetički srodni Tomići iz Starča u Gornjoj Morači i Roćeni iz Drobnjaka. Roćeni takođe slave Aranđelovdan, dok Tomići slave Petrovdan. Od Tomića po svoj prilici potiče razgranata grupa bratstava koja slave Časne Verige Apostola Petra i čija je matica kod Mrkonjić Grada. Vasojevićima je po haplotipu blizak i genetički rod Bobanaca – đurđevštaka iz Bobana u okolini Trebinja, ali je za utvrđivanje vremenske distance do zajedničkog pretka ova dva roda potrebno uraditi dodatne testove. Rod Vasojevića prema anonimnom istraživanju čini 4,95% stanovništva u Crnoj Gori i jedan su od nekoliko najbrojnijih srpskih rodova.
S druge strane, za većinu bratstava iz drugih oblasti Crne Gore, koja imaju predanje o poreklu od Vasojevića, utvrđeno je da ipak ne pripadaju rodu Vasojevića. Tu se po brojnosti ističu Vitkovići i Potolići iz Pješivaca, Gluhdoljani i Dupiljani iz Crmnice, Karadžići iz Drobnjaka iz Morakovci iz Nikšićke Župe.
Ovaj članak će biti dopunjavan kako budu pristizali rezultati DNK testiranja.
Istorijski pomeni
Vasojevići se prvi put spominju 1444. godine u tužbi Dubrovčanina Brajana Prodanića podnetoj dubrovačkom sudu u kojoj navodi da su 60 gorštaka ubili njegovog brata i opljačkali robu za šta je pored Vasojevića optužio još i Pipere i Bjelopavliće. U istoj tužbi se navodi da se napad dogodio na području Meduna i Rikavca koji se nalaze na današnjoj plemenskoj teritoriji Kuča. Zbog toga su pojedini autori autori poput Konstantina Jirečeka došli do pogrešnog zaključka da je nekadašnja matica Vasojevića bila nešto južnije na kučkoj plemenskoj teritoriji previđajući da bi se tom logikom onda isto moglo reći i za Pipere i Bjelopavliće, što bi bilo podjednako pogrešno. Na to da su Vasojevići nastanjeni u Lijevoj Rijeci od samog dolaska u Brda ukazuju svi dostupni istorijski izvori, kao i narodna predanja.
U selu Bujakovina kod Foče se nalazi spomenik knezu Arađiju Vasojeviću koji je živeo u vreme Sandalja Hranića početkom 15. veka. Kako Vasojevići imaju predanje da su se u Lijevu Rijeku doselili iz Hercegovine, kao i da im je jedan od daljih predaka knez Aranđel, može se pretpostaviti da je postojbina Vasojevića zaista bila u okolini Foče gde je živelo istoimeno bratstvo.
U turskom defteru za Skadarski sandžak iz 1485. godine se spominje Rečica čiji je novi naziv Vasojevići. Selo je pripadalo nahiji Piperi i bilo je timar starešine Hasana Marinova. Albanski autor Selami Pulaha u svom prevodu ovog deftera iz 1485. poimenično navodi sve popisane poreske obveznike ovog sela te godine.
Ukupno je bilo 18 kuća sa sledećim domaćinima prema prevodu Božidara Vukčevića: Radula, sin Kojče; Danija, sin Vukašina; Stepan Vladisalić; Nikola, sin Božidara; Vukosav Velik; Pop, sin Stoje; Pavle Gerbaš; Petro, sin Stoje; Sladoja, sin Stovića; Nikač Mačo; Brano, sin Melka; Radosav Hercegović; Duka, sin Miloša; Vuka, sin Đorđa; Tomjan sin Radonje; Mioman, sin Stoje; Vučić, sin Tihoga; Vladislav, sin Dimitrašina. U defteru se takođe spominje da je prethodni vlasnik zemljišta bio Prekal Gurizi po čijem imenu bi se moglo zaključiti da je bio Albanac. Rečica se najverovatnije odnosi na današnju Lijevu Rijeku, maticu Vasojevića. Među popisanim domaćinima se navodi i Mioman, što bi mogao biti rodonačelnik Mijomanovića – jednog od ogranaka Vasojevića. Od svih popisanih jedino Stepan Vladisalić i Radosav Hercegović su navedeni pod svojim prezimenima, pa postoji mogućnost da su drugačijeg porekla od ostalih Vasojevića i da su se zajedno sa njima doselili iz Hercegovine. Prezime Hercegović su u istoriji prvi uzeli pripadnici vlasteoske kuće Kosača prema tituli herceg, i to upravo u drugoj polovini 15. veka, tako da je vrlo moguće da je Radosav Hercegović izdanak Kosača. Ukoliko bi to bio slučaj, to bi značilo da su se Vasojevići etapno preselili u Lijevu Rijeku iz oblasti Kosača jer prezime Hercegović nije postojalo 1444. godine kada se Vasojevići prvi put spominju u Zeti.
U narednom turskom defteru za Skadarski sandžak iz 1497. godine Rečica je i dalje pripadala nahiji Piperi i imala 48 kuća sa sledećim domaćinima: Knez Dabko, sin Vukašina; Vuksan, sin Dabov; Vukman, sin Dabov; Vuksan, sin Tihosavov; Vučić, sin Tihosavov; Bogdan, sin Tihosavov; Vukosav, sin Radičev; Radaš, sin Radičev; Jako, sin Krojašina; Đorđije, sin Jakov; Đurašin, sin Jakov; Milo, sin Radulev; Vuk, sin Milka, samac; Lazar, sin Radonje; Pavko, sin Melkov; Bratko, sin Melkov; Brad, sin Bratkov, samac; Nikač, sin Nikačev, samac; Vuksan, sin Radonje; Nikola, sin Bogdanov; Crni, sin Bogdanov; Raško, sin Melkov; Jovan, sin Melkov; Kole, sin Melkov; Pavo, sin Vučete; Kral, sin Vojkov; Đutaš, sin Vojkov, samac; Radonja, sin Karlov; Jovan, sin Kralov; Radonja, sin Karlov; Brato, sin Vuksanov; Nenko, sin Vuksanov, samac; Radoslav, sin Uglješe; Boja, sin Ramjone; Vuk, sin Boje, samac; Dabiživ, sin Vukse; Vučeta, sin Vukse; Đurašin, sin Radosava; Đorđije, sin Đurašina, samac; Mioman, sin Stoje; Nenko, sin Miomanov, samac; Vukic, sin Kalođerov; Đorđič, sin Vukica; Vukoslav, sin Braca; Vuceta, sin Vukosavov, samac; Burila, sin Radonje; Novak, sin Radonje; Lekac, sin Radonje, samac; Dedac, sin Sladov; Đorđič, sin Sladov, samac; Medič, sin Radula; Radič, sin Medičev, samac; Vričista, sin Raškov; Radič, sin Raškov, samac; Nenko, sin Nikole, samac; Nikola, sin Božidarov; Vukašin, sin Nikole, samac; Vladisav, sin Stepanov; Jovan, sin Stepanov, samac; Radula, sin Stepanov, samac; Novak, sin Božidarov; Šišman, sin Stepanov; Stepan, sin Vladislavov; Božidar, sin Petrov; Vuksan, sin Miluša; Dukoj, sin Miluša; Dabčul, sin Dukoja, samac; Nikola, sin Vučete; udovica Radoslavova, sina Vuksanova; udovica Kabalja, sina Pribojeva; udovica Radoslavova, sina Nikole.
Vasojevići su Polimlje počeli da naseljavaju nakon 1689. godine kada je austrijska vojska, nakon prethodnog zauzimanja velikog dela Stare Srbije uz pomoć srpskih ustanika, napustila to područje. Staro srpsko stanovništvo se u velikoj meri povuklo sa austrijskom vojskom zbog straha od turske osvete, a napuštena sela naseljavaju brđanska i malesorska plemena, a pre svih Vasojevići i Klimenti o čemu postoje brojni istorijski izvori. U 18. veku će između ova dva plemena doći do sukoba u kome će Vasojevići uz pomoć preostalih Srba izaći kao pobednici, a Klimenti u potpunosti biti proterani iz današnje oblasti plemena Vasojevića sa izuzetkom sela Pepića kod Murina. Vasojevići u Lijevoj Rijeci su sa Turcima najčešće bili u sukobu, pa tako recimo vladika Vasilije Petrović u svom spisu Istorija o Crnoj Gori iz 1754. godine među onima koji su predvodili narod u borbi protiv Turaka 1711-1712 pod vođstvom vladike Danila spominje i Miloša, vojvodu plemena Vasojevića. S druge strane, Vasojevići koji su prešli u Polimlje su dugi niz godina bili u dobrim odnosima sa Šabanagićima iz Gusinja čije su jedan period bile čivčije, dok su u isto vreme konstantno bili u sukobu sa muslimanima iz Bihora. Počev od druge polovine 18. veka Vasojevići se sve češće spominju u istorijskim izvorima koje ovde nećemo navoditi.
Prema turskom popisu Hercegovačkog sandžaka iz 1477. godine, u nahiji Gornja Morača nalazio se džemat Radosava, sina vojvode Stepana. Ovaj džemat ujedno je bio i jedini u Gornjoj Morači. Vojvodi Radosavu, sinu vojvode Stepana, pripadao je i deo džemata Milorada u Donjoj Morači. Prema predanju Tomića iz Gornje Morače, Radosav Stepanov je bio od njihovog bratstva.
Predanja
Prema ustaljenom predanju Vaso, predak svih Vasojevića, je po muškoj liniji izdanak loze Nemanjića, a u Lijevu Rijeku se doselio iz Hercegovine gde je boravio kod svog rođaka Hercega Sjepana. Međutim, predanja spominju različite pripadnike ove dinastije kao direktne pretke Vasojevića. Najčešće se govori o poreklu od Vukanove loze, a pasovi od Stefana Nemanje do Vasa su prema toj verziji sledeći: Stefan Nemanja-Vukan-Kostadin-Vasoje-Stefan (Stevan)-Kostadin-Vaso. Ukoliko je zaista tačno da se Vasov pradeda zvao Vasoje, to bi značilo da ceo rod Vasojevića nosi ime po njemu, a ne po Vasu. Na to upućuje i činjenica da se rod ne zove Vasovići, kako bi bilo logično da je nazvan po Vasu, već Vasojevići. Predanje o poreklu Vasojevića od Nemanjića nije utemeljeno u istorijskim izvorima jer nije poznato da je Vukan imao sina Kostadina.
Prema drugom predanju, koje je inače vrlo slabo zastupljeno u Vasojevićima, a češće se moglo čuti u Bratonožićima, Vaso je poreklom „od Despotovića“, odnosno od despota Zmaja Vuka Grgurovića, sina slepog Grgura Brankovića. Ovo predanje je po svemu sudeći nastalo u Bratonožićima koji smatraju da su poreklom od Brankovića i predstavlja neuspeo pokušaj rođakanja ova dva brđanska plemena. Za razliku od ovog predanja, širom Crne Gore, pa i u Vasojevićima, je prihvaćeno predanje o petorici braće Vasu, Ozru, Pipu, Krasu i Otu od kojih su potekla srpska plemena Vasojevići, Ozrinići i Piperi i albanska plemena Krasnići i Hoti. Međutim, svi spomenuti rodovi od kojih su proistekla istoimena plemena su imali različito predanje o poreklu braće. Dok su Vasojevići smatrali da su braća poreklom Nemanjići, Ozrinići su govorili da su iz Bosne, Piperi da su iz Pirota, a Hoti da su iz Pipera ili Klimenti. DNK testiranja po Y hromozomu su u potpunosti oborila ovo predanje jer je utvrđeno da su raznorodni svi navedeni rodovi na osnovu čega se može zaključiti da je predanje naknadno nastalo.
U narodnim pesmama i predanjima se najčešće spominju Stevo Vasojević i Vaso Vasojević. Prvi je navodno imao posede u Sjeničkom polju, kod Dragojlovića, a u pesmama se govori da je zakasnio na Kosovo 1389. godine. Isto se u pesmama govori i za Stevana Musića i Rada Oblačića koji su obojica istorijske ličnosti, tako da se može pretpostaviti i da je Stevo Vasojević bio istorijska ličnost čemu u prilog ide i predanje Vasojevića prema kome se tako zvao Vasov deda. Zanimljivo je da i Vitkovići i Potolići iz Pješivaca u Katunskoj nahiji takođe smatraju da su potomci Steva Vasojevića iako niti u Vasojevićima niti u Pješivcima postoji predanje o međusobnom srodstvu, a i genetički je potvrđeno da nisu srodni odnosno da pripadaju različitim haplogrupama.
Tomići iz Starča važe za najstarije bratstvo u Gornjoj Morači. Prema predanju, potiču od popa Soe iz Donje Morače, koji je ustupio svoje imanje za izgradnju manastira Morača. Zbog toga mu je “kralj Nemanjić” zauzvrat poklonio imanje u Starču, gde se pop Soa zatim naselio kao prvi stanovnik Gornje Morače. Prema drugoj verziji predanja, pop Sava, koji će kasnije dobiti nadimak Soa, rođen je u svešteničkoj porodici plemićkog porekla koja je živela u Starčevu na Skadarskom jezeru. Odatle se doselio u Donju Moraču, a nakon što je kralju Zete Stefanu Vukanovom Nemanjiću, ustupio svoju zemlju za izgradnju manastira, naselio se u Gornjoj Morači, gde je zatekao Kukoviće i Laketiće. Zasnovao je selo koje je nazvao Starčevo, po mestu iz koga je poticao, a kasnije će se ustaliti naziv Starče. Tomići slave Petrovdan, a prislužuju prvu nedelju po Velikoj Gospojini. Prema predanju Tomića, od ovog bratstva potiču Sošići na području Ravne Rijeke kod Bijelog Polja, Rmandići u okolini Bijelog Polja, Tripkovići u Miloševom Dolu kod Prijepolja, Đedovići u Gornjoj Morači i Uskocima, Stijepovići u Komarnici i Ćirovići u Uskocima. Sva pomenuta bratstva takođe slave Petrovdan.
Roćeni iz Rasove u Šarancima, prema predanju, potiču sa Čeva u Ozrinićima, odakle su se 1710. godine doselile dve porodice, da bi se jedna od njih kasnije odselila u Bršno kod Nikšića. Iz Bršna je deo bratstva 1861. godine prešao u Bijelu u Drobnjacima, dok su iste godine neki iz Rasove prešli u susedno Orašje, zaselak Vrele u Jezerima. U Glibaće u Zatarju i Pljevlja iseljavali su se dvadesetih godina prošlog veka. Nije poznato od kog bratstva potiču, niti gde su tačno živeli u Čevu, kao ni poreklo ovog neobičnog prezimena. Roćeni u Bršnu pored predanja o poreklu iz Čeva imaju i predanje po kome potiču od nekog Dodovića koji je živeo u 18. veku i bio najamnik kod Vušovića iz Bršna. Deo Roćena je u ovom selu uzeo prezime Roćenović. Roćeni su se iz Bršna nakon oslobođenja Nikšića 1878. godine naseljavali u taj grad. Slave Aranđelovdan, a prislužuju Đurđevdan.
Krsna slava
Krsna slava Vasojevića u matici i kod većine iseljenika je Sv. Arhangel Mihailo (Aranđelovdan). Prema predanju, tu slavu su Vasojevići nasledili od svojih predaka Nemanjića.
Vasojevići preslavljaju Sv. Aleksandra Nevskog (Aleksandrovdan) jer su se u 18. veku na taj dan suočeni sa nadmoćnom turskom vojskom koja je napala Lijevu Rijeku zavetovali da će proslavljati ovog ruskog sveca ukoliko pobede. Kako se to i dogodilo, Vasojevići su dugi niz godina Aleksandrovdan proslavljali isto kao i Aranđelovdan, da bi u 19. veku Aleksandrovdan postao prislužba. Ova preslava je verovatno jedan od razloga za široko rasprostranjeno rusofilstvo kod Vasojevića. Lopaćani preslavljaju još i Sv. Savu (Savindan) zbog njihove pobede nad Kolašincima koja se dogodila na taj dan, a to je u jednom periodu bila i glavna slava Lopaćana, međutim zbog plemenskog jedinstva ponovo su počeli da slave Aranđelovdan sredinom 19. veka. Usled toga što su Vasojevići pored Aranđelovdana u određenim periodima proslavljali još dve slave, Aleksandrovdan i Savindan su i danas krsne slave brojnih starijih iseljenika iz plemena.
| Crkveni naziv slave | Narodni naziv slave | Datum po Julijanskom kalendaru | Datum po Gregorijanskom kalendaru |
| Sveti Sava, prvi Arhiepiskop srpski | Savindan | 14. januar | 27. januar |
| Prenos moštiju Svetog Aleksandra Nevskog | Aleksandrovdan | 30. avgust | 12. septembar |
| Sabor Svetog Arhangela Mihaila i ostalih bestelesnih sila | Aranđelovdan | 8. novembar | 21. novembar |
Mnoga bratstva koja pripadaju genetičkom rodu Vasojevića slave druge slave. Takođe, iako su iseljeni Vasojevići vrlo retko menjali slavu, postoje i malobrojni slučajevi gde su u novim sredinama preuzimali druge slave.
| Crkveni naziv slave | Narodni naziv slave | Datum po Julijanskom kalendaru | Datum po Gregorijanskom kalendaru |
| Sabor Svetog Jovana Krstitelja | Jovanjdan | 7. januar | 20. januar |
| Časne Verige Svetog apostola Petra | Časne Verige | 16. januar | 29. januar |
| Sveti velikomučenik Georgije | Đurđevdan | 23. april | 6. maj |
| Sveti apostol i jevanđelist Marko | Markovdan | 25. april | 8. maj |
| Prenos moštiju Svetog oca Nikolaja | Mali Nikoljdan | 9. maj | 22. maj |
| Začeće Svetog Jovana Preteče i Krstitelja | Začeće Sv. Jovana | 23. septembar | 6. oktobar |
| Sveti apostol Toma | Tomindan | 6. oktobar | 19. oktobar |
| Prepodobna mati Paraskeva | Petkovdan | 14. oktobar | 27. oktobar |
| Sveti apostol i jevanđelist Luka | Lučindan | 18. oktobar | 31. oktobar |
| Sveti velikomučenik Dimitrije | Mitrovdan | 26. oktobar | 8. novembar |
| Sveti Kozma i Damjan – Vračevi | Vračevdan | 1. novembar | 14. novembar |
| Obnovljenje hrama Svetog vlikomučenika Georgija | Đurđic | 3. novembar | 16. novembar |
| Sveti Nikolaj, Arhiepiskop Miriklijski Čudotvorac | Nikoljdan | 6. decembar | 19. decembar |
| Sveti prvomučenik i arhiđakon Stefan | Stevanjdan | 27. decembar | 9. januar |
Takođe, među par bratstava u Crnoj Gori ima i islamiziranih porodica, dok su pojedina bratstva iseljena u pretežno muslimanske krajeve u potpunosti islamizirana.
Porodice
Vaso je prema predanju imao tri sina – Raja, Novaka i Mijomana od kojih su Rajevići, Novakovići i Mijomanovići. Rajevići su najbrojniji, a od Rajovih sinova Đura, Dabete i Uglješe potiču Lopaćani, Dabetići i Kovačevići. Svaka od ovih osnovnih grana se deli na veliki broj bratstava, koja pre svega naseljavaju plemensku teritoriju Vasojevića, ali i brojne druge oblasti u Crnoj Gori, Srbiji i Bosni i Hercegovini. U sledećoj tabeli je spisak bratstava koja su prema predanju od Vasojevića izuzuzev onih za koje se ispostavilo da to nije slučaj, odnosno naselja u kojima su živeli u periodu između dva svetska rata i njihovih krsnih slava. Jedini izuzetak je Berane gde su navedena jedino bratstva koja su u tom gradu živela 1914. godine usled toga što je nakon Prvog svetskog rata došlo do intezivnog naseljavanja tog grada od strane brojnih bratstava iz Vasojevića te njihovo navođenje ne bi bilo svrsishodno.
Bratstvo | Naselja | Slava |
RAJEVIĆI | ||
Lopaćani | ||
Raketići | ||
▪ Popovići | PODGORICA: Opasanica (Opasanica, Han Garančića); MOJKOVAC: Bjelojevići; IVANJICA: Ravna Gora (Popovići), Sveštica; ČAČAK: Goričani; LESKOVAC | Aranđelovdan, sem kod Ivanjice gde slave Jelisejevdan |
▪ ▪ Radulovići | ||
▪ ▪ ▪ Vešovići | PODGORICA: Lopate; KOLAŠIN: Mateševo (Mateševo, Bukova Poljana, Planinica); ANDRIJEVICA: Andrijevica, Marsenića Rijeka; BERANE: Crni Vrh, Lužac, Berane | Aranđelovdan |
▪ ▪ ▪ ▪ Vukovići | PODGORICA: Lopate, Bare Kraljske (Sunga); BERANE: Lužac | Aranđelovdan |
▪ ▪ ▪ ▪ Đukanovići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ ▪ ▪ ▪ Garančići | PODGORICA: Opasanica (Han Garančića) | Aranđelovdan |
▪ ▪ ▪ Jolići | PODGORICA: Lopate; ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići); BERANE: Donja Ržanica | Aranđelovdan |
▪ ▪ Marsenići | ANDRIJEVICA: Marsenića Rijeka (Marsenića Rijeka, Navotina); PLAV: Mašnica; BERANE: Donja Ržanica, Berane; NOVI PAZAR: Bobivik | Aranđelovdan |
▪ ▪ Vulevići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo (Trešnjevo, Čoveča Glava); PLAV: Mašnica; BERANE: Rovca | Aranđelovdan |
Miloševići | PODGORICA: Lopate, Tuzi Ljevorečke (Tuzi Ljevorečke, Lukavac), Opasanica; KOLAŠIN: Uvač, Mateševo (Mateševo, Bukova Poljana); ANDRIJEVICA: Andrijevica; BERANE: Donja Ržanica, Berane; KNIĆ: Borač, Brestovac | Aranđelovdan
|
Velidžiknići | BERANE: Vinicka | Aranđelovdan |
Pejovići | iseljeni | Aranđelovdan |
Čukići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo (Trešnjevo, Čoveča Glava, Lukin Vir), Andrijevica; BERANE: Donja Ržanica, Berane, Budimlja; HERCEG NOVI: Meljine; TUTIN: Istočni Mojstir; ZUBIN POTOK: Strmac (Rusce), Međeđi Potok (Čukići) | Aranđelovdan, sem u Meljinama gde slave Savindan |
Đukići | PODGORICA: Lopate, Tuzi Ljevorečke, Opasanica, Podgorica; ANDRIJEVICA: Cecuni, Đulići, Gračanica, Andrijevica (Peovac); BERANE: Donja Ržanica, Babino, Goražde, Crni Vrh, Berane; MOJKOVAC: Bjelojevići; PLAV: Vojno Selo; TOPLICA; KNJAŽEVAC; POŽAREVAC | Aranđelovdan, manjim delom su muslimani u Goraždu i Podgorici |
▪ Jašarovići | BERANE: Donja Ržanica | muslimani |
▪ Pavlovići | POŽAREVAC: Brežane | Aranđelovdan |
▪ Bogućani | SJENICA: Žitniće; NOVI PAZAR: Novi Pazar | muslimani |
▪ Šabanovići | SJENICA: Boguti | muslimani |
Bojovići | ANDRIEJVICA: Bojovići; PLAV: Murino; BERANE: Zagorje, Buče, Berane; NOVA VAROŠ: Miševići; SJENICA: Lopiže; IVANJICA: Ivanjica; PROKUPLJE: Gornja Konjuša, Pasjača, Jovine Livade; KURŠUMLIJA: Trn; RAČA: Popovići; UŽICE: Užice; RAŠKA: Suvodo; ISTOK: Istok; PODUJEVO; ZVEČAN: Mali Zvečan | Aranđelovdan, sem u Gornjoj Konjuši gde slave Savindan i Malog Zvečana gde slave Jovanjdan |
Neradovići | ANDRIJEVICA: Andželati, Andrijevica; BERANE: Donja Ržanica, Pešca, Donje Luge | Aranđelovdan
|
▪ Spasojevići | ANDRIJEVICA: Andželati | Aranđelovdan |
▪ Vukašinovići | ANDRIJEVICA: Andželati; NOVI PAZAR: Novi Pazar; SJENICA: Dubnica; KNIĆ: Radmilović | Aranđelovdan, sem u Dubnici i Radmiloviću gde slave Aleksandrovdan |
▪ Aleksići | ANDRIJEVICA: Andželati | Aranđelovdan |
▪ Đokovići | ANDRIJEVICA: Andželati | Aranđelovdan |
▪ Radići | ANDRIJEVICA: Andželati | Aranđelovdan |
Katići | PLAV: Murino | Aranđelovdan |
Golubovići | ANDRIJEVICA: Trepča; BERANE: Buče, Dapsići, Dragosava, Berane; KRUŠEVAC; TOPLICA | Aranđelovdan
|
▪ Raičevići | ANDRIJEVICA: Trepča; IVANJICA: Vionica (Donji Arbunići), Brusnik | Aranđelovdan, sem u Brusniku gde slave Tomindan |
▪ Vasovići | ANDRIJEVICA: Trepča; ČAČAK: Konjevići | Aranđelovdan |
▪ Ivanovići | ANDRIJEVICA: Trepča | Aranđelovdan |
▪ Novovići | ANDRIJEVICA: Trepča | Aranđelovdan |
▪ Pavićevići | ANDRIJEVICA: Trepča; ZVEČAN: Mali Zvečan | Aranđelovdan |
▪ Dragićevići | ANDRIJEVICA: Trepča | Aranđelovdan |
▪ Mikovići | BERANE: Buče | Aranđelovdan |
▪ Lalevići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo (Čoveča Glava), Andrijevica (Peovac); ĐAKOVICA: Đakovica | Aranđelovdan |
▪ Kujovići | KURŠUMLIJA: Degrmen; KRUŠEVAC | Aleksandrovdan |
Vukićevići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo; BERANE: Vinicka, Babino; BIJELO POLJE: Požeginja, Jablanovo; SJENICA: Grgaje; TOPOLA: Svetlić; RAČA: Donje Jarušice; JAGODINA; ZUBIN POTOK; IVANJICA: Medovine (Palibrci); NOVI PAZAR: Bobivik, Gračani, Osaonica; TREBINJE: Pridvorci | Aranđelovdan, sem kod Novog Pazara gde slave Aleksandrovdan i Pridvoraca gde slave Jovanjdan |
▪ Boričići | BERANE: Dragosava, Babino; NOVI PAZAR: Popiće | Aranđelovdan |
▪ Jevtići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Lazarevići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Maksimovići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Milosavljevići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Pantići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Petrićevići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Radojkovići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Todorovići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Ćirići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Ilići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Lazići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Matejići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Milovanovići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
▪ Radojkići | TOPOLA: Svetlić | Aranđelovdan |
Stojanovići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo; BERANE: Mašte | Aranđelovdan |
▪ Marijanovići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo | Aranđelovdan |
▪ Mašovići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo; BERANE: Goražde, Berane | Aranđelovdan |
▪ Stojkovići | ANDRIJEVICA: Trešnjevo | Aranđelovdan |
Labani | ANDRIJEVICA: Gračanica; PLAV: Plav, Meteh (Desni Meteh) | Aranđelovdan, sem u Metehu gde su muslimani |
▪ Radunovići | ANDRIJEVICA: Gračanica; PLAV: Murino | Aranđelovdan |
▪ ▪ Mirkovići | ANDRIJEVICA: Gračanica | Aranđelovdan |
▪ Radivojevići | ANDRIJEVICA: Gračanica, Gornje Luge | Aranđelovdan |
▪ Vugdelići | ||
▪ ▪ Jelići | ANDRIJEVICA: Gračanica | Aranđelovdan |
▪ ▪ Ugrenovići | ANDRIJEVICA: Gračanica | Aranđelovdan |
▪ ▪ Vukanići | ANDRIJEVICA: Gračanica | Aranđelovdan |
▪ ▪ Perovići | ANDRIJEVICA: Gračanica; IVANJICA: Dajići (Srednja Reka) | Aranđelovdan |
▪ Ivanovići | ANDRIJEVICA: Gračanica | Aranđelovdan |
▪ Mijovići | ANDRIJEVICA: Gračanica; PLAV: Murino, Mašnica | Aranđelovdan |
▪ Kikovići | BERANE: Rovca; SJENICA: Lopiži | Aranđelovdan |
Nenadovići | BERANE: Goražde | Aranđelovdan |
Folići | ANDRIJEVICA: Seoca | Aranđelovdan |
Vulovići “Varage” | IVANJICA: Kušići (Mućvaci), Ravna Gora (Bradići); POŽEGA: Duškovce, Tometino Polje, Mršelje | Savindan kod Požege, Đurđic kod Ivanjice |
Jovičići | LUČANI: Vučkovica, Beli Kamen | Savindan |
Đerovići | LUČANI: Krivača | Savindan |
Vidojevići | LUČANI: Tijanje | Savindan |
Radosavljevići | LUČANI: Lukanji | Savindan |
Radošići | LUČANI: Radojevac | Savindan |
Punišići | IVANJICA: Kulizino Selo/Dajići, Ivanjica | Savindan |
Bajovići | IVANJICA: Dajići (Srednja Reka) | Aleksandrovdan |
Dabetići | ||
Dabetići | PODGORICA: Lijeva Rijeka (Kami), Opasanica; ANDRIJEVICA: Trepča; BERANE: Donja Ržanica, Kaludra, Budimlja, Berane | Aranđelovdan |
▪ Deletići | ANDRIJEVICA: Kralje, Gračanica; BERANE: Mezgalji, Buče, Gornja Ržanica | Aranđelovdan |
▪ ▪ Lekići | ANDRIJEVICA: Kralje, Cecuni, Đulići; BERANE: Berane; KOLAŠIN: Kolašin; PROKUPLJE: Široke Njive; BLACE: Alabana | Aranđelovdan |
▪ ▪ Đekići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske (Sunga); TOPLICA | Aranđelovdan |
▪ ▪ Novovići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Rajovići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ ▪ Milićevići | ANDRIJEVICA: Gnjili Potok | Aranđelovdan |
▪ ▪ Vukići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Mirčići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ Labovići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske; TOPLICA | Aranđelovdan |
▪ ▪ Rosnići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Ćirovići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Grozdanići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Perovići | PEĆ: Vitomirica | Aranđelovdan |
▪ Lazarevići | ||
▪ ▪ Stanisavići- | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Laskovići | ANDRIJEVICA: Kralje, Andrijevica, Božići; KOLAŠIN: Bare Kraljske; BERANE: Berane | Aranđelovdan |
▪ ▪ Radunovići- | ANDRIJEVICA: Andrijevica (Peovac); BERANE: Mezgalji | Aranđelovdan |
▪ ▪ Kuburovići | ANDRIJEVICA: Prisoja | Aranđelovdan |
▪ ▪ Osmajlići | BERANE: Donje Luge | Aranđelovdan |
▪ Vulinići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Zonjići | ANDRIJEVICA: Đulići, Oblo Brdo | Aranđelovdan |
▪ ▪ ▪ Đolevići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ ▪ Dragojevići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ ▪ Ivanovići | ANDRIJEVICA: Sjenožeta, Vranještica (Suva Gora) | Aranđelovdan |
▪ Arsenijevići | ANDRIJEVICA: Prisoja | Aranđelovdan |
▪ Protići | ANDRIJEVICA: Prisoja; IVANJICA | Aranđelovdan |
▪ Vuksanovići | ANDRIJEVICA: Prisoja; IVANJICA | Aranđelovdan |
▪ Lakićevići | ANDRIJEVICA: Prisoja | Aranđelovdan |
▪ Stanići | NOVI PAZAR: Babrež, Trnje | Aranđelovdan |
▪ Lalići | ANDRIJEVICA: Cecuni; BERANE: Vinicka | Aranđelovdan |
▪ Lašići | PODGORICA: Lijeva Rijeka (Kami) | Aranđelovdan |
▪ Žurići | PODGORICA: Lijeva Rijeka (Kami); MOJKOVAC: Bjelojevići | Aranđelovdan |
▪ Kojići | PODGORICA: Lijeva Rijeka (Kami) | Aranđelovdan |
▪ Mitrovići | nepoznato | Aranđelovdan |
▪ Palevići | nepoznato | Aranđelovdan |
▪ Garčevići | PLAV: Mašnica, Murino; BERANE: Dragosava, Donja Ržanica, Goražde, Berane | Aranđelovdan, u Goraždu su muslimani |
▪ Lazarevići | ||
▪ ▪ Vasiljevići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Jokići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Andrići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Pavlovići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Stojanovići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Sekulići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Vasilići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ Antići | ||
▪ ▪ Stanići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Matijaševići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Savići | ARANĐELOVAC: Orašac | Aranđelovdan |
▪ Čaprići | IVANJICA: Brusnik (Čaprići) | Aleksandrovdan |
Kovačevići | ||
Kastratovići | ANDRIJEVICA: Gračanica, Andrijevica (Peovac), Prisoja, Trešnjevo (Čoveča Glava); BERANE: Mezgalji, Budimlja, Donja Ržanica, Zagorje, Donje Luge, Goražde, Berane; PEĆ: Goraždevac | Aranđelovdan, sem u Goraždevcu gde slave Aleksandrovdan i Berana gde su delom muslimani |
▪ Vojvodići- | ANDRIJEVICA: Konjuhe | Aranđelovdan |
▪ Mićovići | ANDRIJEVICA: Andrijevica (Peovac); KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Akovići | ANDRIJEVICA: Andrijevica (Peovac) | Aranđelovdan |
Đurovići | BERANE: Goražde | Aranđelovdan |
Đurišići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske; BERANE: Babino, Tmušići, Buče | Aranđelovdan |
▪ Martinovići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ ▪ Jojići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Marijanovići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Stanići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Otaševići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Bradići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Carevići – Simovići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Plavšići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Ružići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
▪ Medonjići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske; BERANE: Tmušići | Aranđelovdan |
▪ Đurkovići | ANDRIJEVICA: Kralje; KOLAŠIN: Bare Kraljske | Aranđelovdan |
Obadovići | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići; BERANE: Mašte | Aranđelovdan |
▪ Savići | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići; ČAČAK; TOPLICA | Aranđelovdan |
▪ Miketići | ANDRIJEVICA: Andrijevica (Peovac); BERANE: Berane | Aranđelovdan |
▪ Jukići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ Vuksanovići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ Zekići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ Vučevići | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići | Aranđelovdan |
Katanići | GNJILANE: Gnjilane; LESKOVAC | Aranđelovdan |
▪ Vulići | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići | Aranđelovdan |
▪ ▪ Šarovići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ ▪ Novičići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ Aletići | ANDRIJEVICA: Kralje | Aranđelovdan |
▪ Bacanovići | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići | Aranđelovdan |
Dedovići | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići, Gračanica; BERANE: Berane; FOČA: Bavčići, Daničići, Gradac, Đeđevo, Zubovići, Izbišno, Jeleč, Miljevina, Patkovina, Poljice, Radojevići, Slatina, Susješno, Ustikolina, Filipovići, Štović; GORAŽDE: Bačci, Dučići, Gočela, Laleta, Prisoje, Čitluk, Čurovi; ČAJNIČE: Lađevci | Aranđelovdan, sem u Podrinju gde su muslimani |
Đinovići | PODGORICA: Lijeva Rijeka; TUTIN: Istočni Mojstir; ZUBIN POTOK: Ugljare; IVANJICA: Gleđica (Gornja Gleđica) | Aranđelovdan, sem u Istočnom Mojstiru gde slave Aleksandrovdan |
Milovići | ANDRIJEVICA: Oblo Brdo (Čuka), Andrijevica (Peovac), Kralje; NOVI PAZAR: Glušci | Aranđelovdan |
Taići | ANDRIJEVICA: Oblo Brdo | Aranđelovdan |
Ćerimani | IVANJICA: Medovine (Donji Ćerimani, Gornji Ćerimani) | Tomindan |
▪ Zekići | SJENICA: Sjenica | muslimani |
NOVAKOVIĆI | ||
Milikići | PODGORICA: Lijeva Rijeka, Slacko; MOJKOVAC: Bjelojevići | Aranđelovdan |
▪ Tomovići | PODGORICA: Lijeva Rijeka, Slacko; KOLAŠIN: Mateševo | Aranđelovdan |
Radevići | PODGORICA: Lijeva Rijeka, Stupovi (Ptič); MOJKOVAC: Bjelojevići; PEĆ: Vitomirica | Aranđelovdan |
▪ Đekići | PODGORICA: Lijeva Rijeka; ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
Mujovići | PODGORICA: Lijeva Rijeka | Aranđelovdan |
Kićovići | ANDRIJEVICA: Slatina; BERANE: Berane | Aranđelovdan |
Lakušići | PODGORICA: Duške (Ljevaja) | Aranđelovdan |
Račići | ANDRIJEVICA: Slatina; KOLAŠIN: Vranještica; BERANE: Dolac; TUTIN: Ribariće (Izbeg) | Aranđelovdan |
▪ Jelići | ANDRIJEVICA: Slatina | Aranđelovdan |
▪ Vukići | ANDRIJEVICA: Slatina | Aranđelovdan |
Asanovići | ANDRIJEVICA: Andrijevica | Aranđelovdan |
Boričići | PODGORICA: Duške (Duške, Nožica); MOJKOVAC: Bjelojevići; TOPLICA | Aranđelovdan |
Ljubići | PODGORICA: Lijeva Rijeka, Duške | Aranđelovdan |
▪ Nikolići | PODGORICA: Lijeva Rijeka | Aranđelovdan |
▪ Mišovići | PODGORICA: Lijeva Rijeka | Aranđelovdan |
▪ Jankovići | KURŠUMLIJA: Dobri Do; PODUJEVO: Orlane, Turučica | Aleksandrovdan |
Pantovići | BERANE: Goražde, Berane; PEĆ: Ljevoša; IVNJICA: Brusnik, Dubrava (Jevac) | Aranđelovdan, sem kod Ivanjice gde slave Stevanjdan |
Markovići | BERANE: Goražde | Aranđelovdan |
Zekovići | TOPLICA | Aranđelovdan |
Radunovići-Limanjci | PODGORICA: Opasanica; ANDRIJEVICA: Slatina, Đulići, Božići; BERANE: Budimlja, Buče, Polica, Berane | Aranđelovdan |
▪ Radonjići | BERANE: Dolac | Aranđelovdan |
▪ Malevići | BERANE: Budimlja | Aranđelovdan |
▪ Ivanovići | ANDRIJEVICA: Slatina | Aranđelovdan |
Dujovići | PODGORICA: Stupovi (Ptič); BERANE: Mezgalji | Aranđelovdan |
▪ Marnići | PODGORICA: Stupovi (Ptič) | Aranđelovdan |
▪ Bošković | PODGORICA: Stupovi (Ptič) | Aranđelovdan |
▪ Jovanović | PODGORICA: Stupovi (Ptič) | Aranđelovdan |
▪ Kadušići | PODGORICA: Stupovi (Ptič) | Aranđelovdan |
Prelići-Canići | BERANE: Berane | Aranđelovdan |
Dragovići | ANDRIJEVICA: Đulići, Cecuni; BERANE: Dapsići, Berane; IVANJICA: Ivanjica, Dobri Do, Draići (Jasenovica) | Aranđelovdan, sem kod Ivanjice gde slave Aleksandrovdan |
Vušovići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
Ćulafići | ANDRIJEVICA: Gornje Luge, Ulotina | Aranđelovdan |
Kačamakovići | PLAV: Plav | muslimani |
Mimovići | ANDRIJEVICA: Kralje, Slatina | Aranđelovdan |
Adžijići | ||
▪ Adžići | PODGORICA: Lijeva Rijeka, Slacko; KOLAŠIN: Mateševo; ANDRIJEVICA: Gornje Luge; MOJKOVAC: Bjelojevići | Aranđelovdan |
Babovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe, Đulići, Andželati (Sutjeska); BERANE: Budimlja, Petnjik, Donje Luge, Berane; PROKUPLJE: Široke Njive; TRSTENIK: Grabovac; ČAČAK: Trnava, Mršinci; GORNJI MILANOVAC: Gojna Gora; LAJKOVAC: Vračević (Dumače); KOCELJEVA: Koceljeva, Svileuva (Leska) | Aranđelovdan, sem u Grabovcu gde slave Petkovdan, Mršincima gde slave Aleksandrovdan, Gojnoj Gori, Vračeviću i Koceljevi gde slave Nikoljdan |
▪ Cvetići | ||
▪ ▪ Radojevići | ZUBIN POTOK: Zupče | Aranđelovdan |
▪ Novovići | IVANJICA: Dajići (Donji Dajići), Ivanjica; NOVI PAZAR: Sebečevo, Slatina | Aleksandrovdan |
Orovići | PODGORICA: Lijeva Rijeka; BERANE: Crni Vrh | Aranđelovdan |
Kočanovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe; PLAV: Murino | Aranđelovdan |
Vujovići | nepoznato | Aranđelovdan |
Salevići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići); IVANJICA: Ivanjica, Dobri Do (Vrletnice); KRALJEVO: Vrdila, Jarčujak, Konarevo, Musina Reka | Aranđelovdan, sem u Srbiji gde slave Aleksandrovdan |
▪ Bandovići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ Radojevići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ Radosavljevići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ Vukadinovići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ Mitrovići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ Đekovići | ANDRIJEVICA: Prisoja (Salevići) | Aranđelovdan |
▪ Matovići | ANDRIJEVICA: Slatina | Aranđelovdan |
▪ Butrići | ANDRIJEVICA: Sjenožeta | Aranđelovdan |
▪ Saljevići | iseljeni | muslimani |
Zujovići | BERANE: Donja Ržanica, Berane; NOVI PAZAR: Novi Pazar | muslimani |
Mijatovići | ANDRIJEVICA: Prisoja | Aranđelovdan |
Tomovići | ANDRIJEVICA: Seoca | Aranđelovdan |
MIJOMANOVIĆI | ||
Rabljeni | ||
▪ Delevići | BERANE: Buče, Goražde, Pešca; TOPLICA | Aranđelovdan |
▪ ▪ Cemovići | BERANE: Buče, Lužac, Berane | Aranđelovdan |
▪ Joksimovići | BERANE: Buče, Pešca | Aranđelovdan |
▪ Mićovići | BERANE: Buče, Lužac, Berane | Aranđelovdan |
▪ Bojčići / Bojičići | BERANE: Buče, Budimlja | Aranđelovdan |
▪ ▪ Vuksanovići | BERANE: Buče | Aranđelovdan |
▪ Mališići | BERANE: Dolac, Pešca; PEĆ: Radavac | Aranđelovdan |
▪ ▪ Nedići | BERANE: Pešca | Aranđelovdan |
▪ Ćeranići | BERANE: Vinicka; BIJELO POLJE: Zaton, Brestovik, Dubovo, Zmijanac, Goduša, Buturiće, Kostenica | Aranđelovdan, sem u Bihoru i Bistrici gde su muslimani |
▪ Markovići | BERANE: Pešca; NOVI PAZAR: Pašino Guvno | Aranđelovdan |
▪ Štipalji | BERANE: Mašte | Aranđelovdan |
▪ ▪ Vukadinovići | BERANE: Mašte | Aranđelovdan |
Zečevići | PODGORICA: Lijeva Rijeka, Veruša; BERANE: Vinicka, Pešca, Berane; NIKŠIĆ: Jugovići; UŽICE: Guncati, Brnjica; PEĆ: Radavac | Aranđelovdan |
Brajotići | ||
▪ Saičići | BERANE: Vinicka, Beran Selo, Berane | Aranđelovdan |
▪ ▪ Mutapi | GORNJI MILANOVAC: Rudnik; ČAČAK: Prislonica; KOCELJEVA: Galović; LJUBOVIJA: Gornje Košlje | Aranđelovdan |
▪ Maslovarići | ANDRIJEVICA: Andželati (Sutjeska), Đulići, Božići; BERANE: Dragosava, Berane; IVANJICA: Draići (Karalići); NOVI PAZAR: Tvrdoševo | Aranđelovdan, sem kod Novog Pazara gde slave Aleksandrovdan |
▪ ▪ Dubaci | ANDRIJEVICA: Đulići, Božići; BERANE: Dolac, Crni Vrh | Aranđelovdan |
Vukićevići | KOLAŠIN: Bare Kraljske (Sunga); ANDRIJEVICA: Zabrđe | Aranđelovdan |
Guberinići | PODGORICA: Grbi Do; ANDRIJEVICA: Konjuhe, Seoca; BERANE: Berane | Aranđelovdan |
▪ Miškovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe; BERANE: Berane | Aranđelovdan |
▪ Vukovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe; BERANE: Budimlja | Aranđelovdan |
▪ Đerkovići | ANDRIJEVICA: Đulići | Aranđelovdan |
▪ Turovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe | Aranđelovdan |
▪ Fatići | ANDRIJEVICA: Konjuhe, Cecuni, Đulići; PLAV: Murino, Skić | Aranđelovdan, sem u Skiću gde su Muslimani |
▪ Novovići | ANDRIJEVICA: Cecuni; IVANJICA: Draići (Karalići) | Aranđelovdan |
▪ Đokići | ANDRIJEVICA: Cecuni, Berane | Aranđelovdan |
▪ Đeleši | ANDRIJEVICA: Cecuni | Aranđelovdan |
▪ Trubljani | BIJELO POLJE: Goduša; TUTIN | muslimani |
Jovovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe, Đulići | Aranđelovdan |
▪ Savovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe | Aranđelovdan |
Vučelići | ANDRIJEVICA: Konjuhe, Ulotina; JABLANICA | Aranđelovdan |
Vujovići | ANDRIJEVICA: Konjuhe | Aranđelovdan |
Stijovići | ANDRIJEVICA: Seoca, Andželati (Sutjeska); BERANE: Mašte; LUČANI: Rtari; IVANJICA: Ivanjica, Dobri Do; DEČANI: Dečani | Aranđelovdan |
▪ Tomovići | LUČANI: Rtari | Aranđelovdan |
▪ Arnauti | LUČANI: Rtari | Aranđelovdan |
Jočići | ANDRIJEVICA: Trepča; KRUŠEVAC | Aranđelovdan |
Ćorci | PLAV: Mašnica; BERANE: Dapsići | Aranđelovdan |
Šunjevići | BERANE: Dapsići | Aranđelovdan |
Bajići | BERANE: Mašte | Aranđelovdan |
Šarbajići | BERANE: Mašte | Aranđelovdan |
Kruščići | PODGORICA: Kruščići, Opasanica; MOJKOVAC: Bjelojevići | Aranđelovdan |
▪ Kruške | CETINJE: Dobrsko Selo | Aranđelovdan |
Jovančevići | BERANE: Dolac | Aranđelovdan |
Bojići | KOLAŠIN: Bojići, Redice, Donje Lipovo, Plana, Trebaljevo; ŽABLJAK: Gradina; ISTOK: Dobruš; PEĆ: Vitomirica; JADAR: Bojići | Aranđelovdan |
▪ Lukovići | MEDVEĐA: Gajtan | Aranđelovdan |
▪ Aleksići | SRBIJA | Aranđelovdan |
▪ Stojićevići | SRBIJA | Aranđelovdan |
▪ Stojiljkovići | MEDVEĐA: Retkocer | Aranđelovdan |
▪ Živkovići | MEDVEĐA: Retkocer | Aranđelovdan |
Đeloševići | IVANJICA: Vasiljevići (Gornji Vasiljevići) | Aleksandrovdan |
BRATSTVA NEUTVRĐENOG BLIŽEG POREKLA | ||
Maškovići | PLAV: Mašnica | Aranđelovdan |
Selmanovići | ULCINJ: Zoganje | muslimani |
Selakovići | NOVA VAROŠ: Seništa | Aranđelovdan |
Aleksići | KNIĆ: Guberevac | Aranđelovdan |
Blagojevići | KNIĆ: Knić | Aranđelovdan |
▪ Tucakovići | KNIĆ: Knić | Aranđelovdan |
Žarkovići | KRALJEVO: Vitanovac | Aranđelovdan |
Tanaskovići | KRALJEVO: Vitanovac | Aranđelovdan |
Miletići | KRALJEVO: Vitanovac | Aranđelovdan |
Žujovići | SOPOT: Nemenikuće i okolna sela; LAJKOVAC: Bogovađa | Aranđelovdan |
Vasojevići | KRALJEVO: Vitanovac | Aranđelovdan |
Maksimovići | VALJEVO: Žabari | Aranđelovdan |
Đenadići | LAJKOVAC: Ratkovac | Aranđelovdan |
Ratkovići | LAJKOVAC: Ratkovac | Aranđelovdan |
Vidakovići | LJIG: Ržanica | Aranđelovdan |
Nikolići | LUČANI: Lis | Aranđelovdan |
▪ Kočovići | LUČANI: Lis | Aranđelovdan |
▪ Vučićevići | LUČANI: Lis | Aranđelovdan |
▪ Ranđići | LUČANI: Lis | Aranđelovdan |
Nešovići | TUTIN: Suvi Do, Velje Polje; NOVI PAZAR: Gračani | Aleksandrovdan |
▪ Smakovići | ||
▪ ▪ Šmakovići | SJENICA: Suvi Do | muslimani |
Vuletići | NOVI PAZAR: Vojniće | Aranđelovdan |
Petrovići | NOVI PAZAR: Lukocrevo; RAŠKA: Supnje | Aranđelovdan |
Nićiforovići | NOVI PAZAR: Postenje | Aranđelovdan |
Ojići | ||
▪ Aleksići | NOVI PAZAR: Žunjeviće | Aleksandrovdan |
▪ Radojkovići | NOVI PAZAR: Znuše | Aleksandrovdan |
▪ Sinadinovići | NOVI PAZAR: Rajetiće | Aleksandrovdan |
Radovići | NOVI PAZAR: Bobivik | Aranđelovdan |
Mihailovići | NOVI PAZAR: Sebečevo | Aranđelovdan |
Manjovići | ||
▪ Manojlovići | NOVI PAZAR: Bekova (Donja Bekova) | Aranđelovdan |
Pavlovići | NOVI PAZAR: Vučiniće | Aranđelovdan |
Babići | NOVI PAZAR: Bare; LEPOSAVIĆ: Grkaja | Aleksandrovdan |
Jovanovići | ZVEČAN: Izvori | Aleksandrovdan |
Nedeljkovići | ZVEČAN: Žarevi, Izvori | Aleksandrovdan |
Milenkovići | ZVEČAN: Žarevi | Aleksandrovdan |
Simovići | NOVI PAZAR: Lopužnje | Aleksandrovdan |
Martaći | ČAČAK: Rajac; RAŠKA: Gnjilica (Končuliće), Plavkovo | Vasiljevdan |
Marinkovići | RAŠKA: Kućane, Supnje | Aranđelovdan |
Petrovići | NOVI PAZAR: Izbice (Pljevljani) | Vasiljevdan |
▪ Dražovići | NOVI PAZAR: Osoje (Pedelje); RAŠKA: Lukovo | Vasiljevdan |
Janjovići | RAŠKA: Orahovo | Aranđelovdan |
Nešovići | RAŠKA: Panojeviće | Aranđelovdan |
Jovanovići | RAŠKA: Pridvorica (Lakićevska Mala) | Aranđelovdan |
▪ Radojičići | RAŠKA: Pridvorica (Šiljicka Mala) | Aranđelovdan |
Kragovići | NOVI PAZAR: Smilov Laz; LEPOSAVIĆ: Vuča | Aranđelovdan |
Jovanovići | ZVEČAN: Bresnica | Aranđelovdan |
Antonijevići | ZVEČAN: Joševik | Aleksandrovdan |
Jovanovići | PRIŠTINA: Priština | Aranđelovdan |
Gligorijevići | IVANJICA: Raščići | Aranđelovdan |
Vasojevići | SJENICA: Donje Lopiže | Aleksandrovdan |
Višnjići | IVANJICA: Koritnik (Krajevi) | Aleksandrovdan |
Nikolići | IVANJICA: Draići (Kulizino Selo) | Aleksandrovdan |
Jaćovići | IVANJICA: Vionica (Jaćovići) | Aranđelovdan |
Vukovići | IVANJICA: Ivanjica, Dobri Do, Budoželja; ČAČAK: Mrčajevci | Aleksandrovdan |
Petrovići | IVANJICA: Dobri Do, Dajići (Kulizino Selo); KRALJEVO: Vrh; NOVI PAZAR: Koškovo | Aleksandrovdan |
Šubašići | IVANJICA: Medovine (Sakovići) | Aleksandrovdan |
Martinovići | IVANJICA: Vasiljevići (Gornji Vasiljevići) | Aleksandrovdan |
Murakovci | BIJELO POLJE: Bijelo Polje; ARANĐELOVAC: Vrbica | Aranđelovdan |
▪ Vukašinovići | PANČEVO: Dolovi | Aranđelovdan |
Božići | VINKOVCI | Aranđelovdan |
Grujovići | ČAČAK: Loznica | Aranđelovdan |
Peruničići | IVANJICA: Dajići (Gornji Dajići) | Nikoljdan |
Milićevići | IVANJICA: Dajići (Donji Dajići), Ivanjica | Nikoljdan |
Jakovljevići | IVANJICA: Dajići (Gornji Dajići) | Nikoljdan |
Napomene: | ||
Za pojedina bratstva se ispostavilo da pripadaju genetičkom rodu Vasojevića, iako nemaju predanje o tome. Pored takvih testiranih bratstava, u sledećoj tabeli su prikazana i bratstva koja su im srodna prema predanjima.
Bratstvo | Naselja | Slava |
TOMIĆI | ||
Tomići | KOLAŠIN: Starče | Petrovdan |
▪ Đedovići | KOLAŠIN: Požnja | Petrovdan |
▪ Stijepovići | ŠAVNIK: Komarnica; ŽABLJAK: Pašina Voda (Javorje), Motički Gaj | Petrovdan |
▪ ▪ Ćirovići | ŠAVNIK: Tušina, Bare (Sirovac) | Petrovdan |
▪ Sošići | BIJELO POLJE: Rakita | Petrovdan |
▪ Rmandići | BIJELO POLJE: Zaton, Grab, Ravna Rijeka (Kruševo) | Petrovdan |
▪ Tripkovići | PRIJEPOLJE: Milošev Do | Petrovdan |
▪ ▪ Stojadinovići | PRIJEPOLJE: Vinicka, Miljevići (Žitin), Čadinje, Kovačevac (Velika Župa) | Petrovdan |
▪ ▪ ▪ Marići | PRIJEPOLJE: Vinicka, Pranjci (Staro) | Petrovdan |
▪ ▪ ▪ Vukovići | PRIJEPOLJE: Vinicka | Petrovdan |
▪ Pjevići | UŽICE: Bioska | Petrovdan |
▪ Brančići | SUBOTICA: Subotica (Aleksandrovo) | Petrovdan |
▪ Đukići | STARA PAZOVA: Golubinci | Petrovdan
|
▪ Komljenovići | GLINA: Veliki Gradac | Petrovdan |
▪ Anđelići | STANARI: Cerovica | Časne Verige apostola Petra |
▪ Antići | ŠAMAC: Brvnik | Časne Verige apostola Petra |
▪ Vidovići | MRKONJIĆ GRAD: Trijebovo | Časne Verige apostola Petra |
▪ Vlaisavljevići | KORENICA: Mihaljevac (Brezovac), Krbavica; ZRENJANIN: Zrenjanin | Časne Verige apostola Petra |
▪ Garojevići | IMOTSKI: Crnogorci | Časne Verige apostola Petra |
▪ Dedići | DRNIŠ: Drniš, Miočić | Časne Verige apostola Petra |
▪ Đukarići | TESLIĆ: Gornji Očauš | Časne Verige apostola Petra |
▪ Đurđevići | BANJA LUKA: Stričići | Časne Verige apostola Petra |
▪ Jelići | DRNIŠ: Biočić, Tepljuh; KNIN: Knin, Strmica; ŠIBENIK: Konjevrate; BISKUPIJA: Uzdolje | Časne Verige apostola Petra |
▪ Litričin | KIKINDA: Bašaid | Časne Verige apostola Petra |
▪ Lovrići | DVOR: Dvor | Časne Verige apostola Petra |
▪ Manojlovići | DRNIŠ: Kanjane; BISKUPIJA: Markovac, Orlić; PROMINA: Razvođe | Časne Verige apostola Petra |
▪ Markovići | ILIJAŠ: Donja Misoča | Časne Verige apostola Petra |
▪ Milići | MRKONJIĆ GRAD: Trijebovo | Časne Verige apostola Petra |
▪ Novakovići | MRKONJIĆ GRAD: Brdo (Novakovići) | Časne Verige apostola Petra |
▪ Nonkovići | BENKOVAC: Smilčić | Časne Verige apostola Petra |
▪ Pavlovići | KOTOR VAROŠ: Ćorkovići | Časne Verige apostola Petra |
▪ Radeke | BENKOVAC: Benkovačko Selo, Donje Biljane, Donji Karin; ZADAR: Zadar | Časne Verige apostola Petra |
▪ Radovanovići | POŽEGA: Zaselje | Časne Verige apostola Petra |
▪ Trifunovići | BISKUPIJA: Riđane | Časne Verige apostola Petra |
▪ Švrake | PRIJEDOR: Jelićka, Čirkin Polje, Omarska, Donja Ravska, Krivaja, Gomjenica, Rakelići; NOVI GRAD: Sokolište; SRBAC: Razboj Ljevčanski, Glamočani | Časne Verige apostola Petra |
▪ Škrbići | KNIN: Civljane (Cetina); VRLIKA: Koljane, Podosoje | Časne Verige apostola Petra |
ROĆENI | ||
Roćeni | ŽABLJAK: Rasova, Vrela (Orašje); NIKŠIĆ: Bršno; ŠAVNIK: Gornja Bijela; PLJEVLJA: Glibaći, Pljevlja | Aranđelovdan |
▪ Roćenovići | NIKŠIĆ: Bršno | Aranđelovdan |
ERE | ||
Jovanovići | RAŠKA: Rakovac; KRUŠEVAC: Kruševac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
Tomići | RAŠKA: Rakovac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
Jankovići | RAŠKA: Rakovac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
Dimitrijevići | RAŠKA: Rakovac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
Ristovići | RAŠKA: Rakovac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
Andrejići | RAŠKA: Rakovac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
Glišovići | RAŠKA: Rakovac | Markovdan, Lučindan i Savindan |
OSTALA BRATSTVA | ||
Stupari | BOSANSKA KRAJINA | Aranđelovdan |
Vrcelji | PLANDIŠTE: Miletićevo | Đurđevdan |
Maslaci | SJENICA: Crvsko; BIJELO POLJE: Prijelozi | Đurđevdan |
▪ Maslakovići | PROKUPLJE: Kruševica | Đurđevdan |
Mrdalji | ERVENIK: Ervenik; BENKOVAC: Smilčić; GRAČAC: Kom, Palanka, Tomingaj | Đurđevdan |
Radulovići | KNIN: Polača | Mitrovdan |
Pantelići | LOZNICA: Donja Sipulja | Mitrovdan |
Bukumiri (pribraćeni) | BERANE: Berane | Nikoljdan |
Gunjaci | ISTOČNI STARI GRAD: Dovlići; ISTOČNO NOVO SARAJEVO: Toplik; PALE: Udež, Pale | Nikoljdan |
Ignjatovići | PANČEVO: Banatski Brestovac | Nikoljdan |
Mešterovići | VISOKO: Visoko | Nikoljdan |
Mitkovići | KOSOVSKA KAMENICA: Bosce | Nikoljdan |
Nakići | BUJANOVAC: Bujanovac | Nikoljdan |
Grgići | GRADIŠKA: Vilusi; BANJA LUKA: Banja Luka | Stevanjdan |
Radoje | GLAMOČ: Podkraj | Stevanjdan |
Damjanovići | PEĆINCI: Donji Tovarnik | Vračevdan |
Zdjelari | KRALOVAC: Karlovac | nepoznato |
Prtljage | VRLIKA: Otišić | Jovanjdan |
Kavazi | BOSANSKI PETROVAC: Bosanski Petrovac | muslimani |
Kanlići | NOVO GORAŽDE: Kanlići, Zidine, Kopači, Kostenik, Mašići, Nevorići, Slatina; GORAŽDE: Dučići, Kazagići, Lukarice, Čovčići | muslimani |
Muratovići | ČELIĆ: Humci | muslimani |
Napomene: | ||
Za bratstva koja slave Časne Verige apostola Petra, inače vrlo retku slavu, smatra se da su ranije slavila Petrovdan. S obzirom da među porodicama koje slave Časne Verige apostola Petra do sada nema testiranih koji ne pripadaju rodu Vasojevića, osnovano se može pretpostaviti da i ostale porodice, ili barem ogromna većina, takođe pripadaju rodu Vasojevića.
Među bratstvima koja su po haplotipu bliska Vasojevićima se izdvajaju Bobanci na području Bobana između Trebinja i Popova koji slave Đurđevdan:
Bratstvo | Naselja | Slava |
BOBANCI – ĐURĐEVŠTACI | ||
Anđušići | RAVNO: Šćenica Bobani (Požarno); TREBINJE: Dračevo, Sedlari | Đurđevdan u Šćenici i Dračevu, Stevanjdan u Sedlarima |
Kosovići | RAVNO: Šćenica Bobani (Požarno); TREBINJE: Dračevo, Sedlari | Đurđevdan |
Radulovići | RAVNO: Šćenica Bobani; TREBINJE: Tulje; MOSTAR: Mostar | Đurđevdan u Šćenici, Jovanjdan u Tuljima i Mostaru |
▪ Peške | TREBINJE: Korlati; MOSTAR: Mostar | Nikoljdan, Aranđelovdan |
Čičkovići | RAVNO: Šćenica Bobani | Đurđevdan |
Napomene: | ||
Kao što je već rečeno, nije utvrđeno da li Vasojevići i Bobanci – đurđevštaci pripadaju istom genetičkom rodu ili su samo bliski po haplotipovima.
Porodice koje se vezuju za Vasojeviće
Za pojedina bratstva se nasuprot predanjima ispostavilo da genetički ne potiču od Vasojevića po muškoj liniji.
Babovići iz Luštice prema predanju potiču od Babobića iz Konjuha, međutim ispostavilo se da pripadaju grani I2-PH908 na osnovu čega se može zaključiti da je predanje nastalo zbog istog prezimena. Slave Mali Nikoljdan.
Bakići iz Zabrđa su prema predanju grana Novakovića, međutim za njihove iseljenike u Dobrom Dolu u Kuršumliji se ispostavilo da pripadaju rodu Kuča i grani E-BY165837. Tek ostaje da se utvrdi da su svi Bakići pribraćeni Vasojevićima, ili samo neka grana ovog bratstva. Slave Aranđelovdan.
Vitkovići i Potolići iz Pješivaca prema ustaljenom predanju potiču od Stevana Vasojevića, koji je prema rodoslovu Vasojevića sin Vasojev. Međutim, ispostavilo se da to predanje nije tačno jer pripadaju rodu Pješivaca i Cuca i grani J2a-FT384930. Vitkovića i Potolića u Staroj Hercegovini ima u Nikšićkoj oblasti. Slave Jesenji Jovanjdan.
Gluhodoljani i Dupiljani su dve srodne grupe bratstava sa maticom u Dupilu odakle su se raširili i na Gluhi Do. Prema sopstvenom predanju, kao i prema predanju Vasojevića, potiču iz tog plemena. Stanimirovići iz Dupila smatraju da su poreklom iz Lopata koje su matica Vasojevića-Lopaćana, dok Gluhodoljani smatraju da su grana Vasojevića-Mijomanovića, međutim kako pripadaju grani R1a-YP417, spomenuta predanja se mogu odbaciti. Slave Aranđelovdan.
Zečevići iz zaseoka Drpe u Klenku u Banjanima prema ustaljenom predanju potiču od Zečevića iz Nikšićke Župe koji potiču od istoimenog bratstva iz Lijeve Rijeke, dok prema drugom predanju potiču od Banovića, isto kao Muline iz Klenka. S obzirom da je utvrđeno da pripadaju rodu Banjana i grani N2-FGC28435, može se zaključiti da je drugo predanje tačnije. Zečevići iz Klenka slave Jovanjadan, za razliku od Zečevića iz Vasojevića i Nikšićke Župe koji slave Aranđelovdan.
Karadžići iz Lopata prema ustaljenom predanju grana Lopaćana, međutim za njihove znatno brojnije iseljenike iz Drobnjaka je ustanovljeno da pripadaju grani I2-Z17855. Zbog toga se kao tačnije može uzeti manje prihvaćeno predanje o poreklu Karadžića iz Makedonije gde su živeli ispod planine Karadžice. Slave Aranđelovdan. Od Karadžića prema predanju potiču Petijevići iz istoimenog sela u Kruševicama, međutim za njih se ispostavilo da pripadaju grani E-Z16988. Petijevići slave Jesenji Jovanjdan.
Leposavići iz Konjuha kod Andrijevice su prema predanju ogranak Guberinića iz istog mesta, koji su grana Mijomanovića. Kako je za Leposaviće utvrđeno da pripadaju grani rodu Bogićevaca iz Donje Morače i grani R1b-Z37, pomenuto predanje se može odbaciti kao netačno. Slave Aranđelovdan.
Morakovci (Marojevići, Dragnići i Ćorovići) iz Morakova u Nikšićkoj Župi prema predanju potiču od Dabetića iz Lopata u Vasojevićima (sela u kome inače nema Dabetića), međutim ipostavilo se da pripadaju rodu Mrka iz Pipera i grani R1a-Y2902 čemu u prilog idu zajednička slava i preslava koje dele sa Mrkama (Aranđelovdan i Spasovdan).
Radevići iz Mezgalja u Šekularu prema predanju potiču od Radevića iz Lijeve Rijeke. Kako je za Radeviće iz Lijeve Rijeke potvrđeno da pripadaju rodu Vasojevića, a za Radeviće iz Mezgalja da pripadaju rodu Kuča i grani E-BY165837, može se zaključiti da su ovi drugi pribraćeni. Slave Aranđelovdan.
Rahići iz Trijebina kod Sjenice prema predanju potiču od islamiziranih Đukića iz Goražda u Polici, ali se ispostavilo da pripadaju rodu Kuča i grani E-BY165837.
Genetički profil roda
Vasojevići pripadaju grani čiji je genetički niz E1b-V13>Z1057>Y30977>Y37092>Y126722>Y176894. Grana Y176894 je formirana na osnovu rezultata whole genome sequencing (WGS) testova laboratorije DanteLabs, koje su uradili Vukićević iz Trešnjeva i Gunjak iz Dovlića. Vukićevići pripadaju grani Lopaćana, dok Gunjaci nemaju predanje o poreklu od Vasojevića. Procena je da je zajednički predak dvojice testiranih živeo pre 700 godina. Najbliži genetički srodnik Vasojevićima je jedan testirani sa područja distrikta Brčko, o čijem poreklu ništa nije poznato. On pripada grani Y126722, ali ne i mlađoj grani Y176894 koja određuje rod Vasojevića. Do sada je utvrđeno da grani Y37092 među Srbima pored roda Vasojevića pripada jedino rod Rajovića iz okoline Novog Pazara koji prema predanju potiče iz Kuča. Rajovići pripadaju mlađoj grani Y37092>BY14160>Y167794. Pored bratstava koja su po haplotipu bliska Vasojevićima, može se pretpostaviti da istoj grani pripadaju i Šaranci iz istoimenog plemena.
Kada su u pitanju rezultati van srpskog etničkog prostora, Vasojevići nemaju bližih srodnika ni među do sada testiranim pojedincima u svetu. Zbog toga su Vasojevići donekle specifični jer su im po muškoj liniji među do sada testiranima najbliži rodovi sa kojima imaju zajedničkog pretka koji je živeo tokom kamenog doba na prelazu između mezolita i neolita što ostavlja dosta prostora za preciznije utvrđivanje tačne podgrane koja definiše rod Vasojevića. Testirani van prostora bivše Jugoslavije za koje je potvrđeno da pripadaju grani Y37092 potiču iz Velike Britanije, Grčke, Irske, Italije, Mađarske, Ukrajine, Švajcarske i Švedske, dok je jedan pripadnik ove grane iz Saudijske Arabije. Smatra se da je matica ove grane najverovatnije u Grčkoj.
Haplotip Vasojevića na 111 markera po FTDNA redosledu je prikazan u sledećoj tabeli.
| DYS393 | DYS390 | DYS19 | DYS391 | DYS385 | DYS426 | DYS388 | DYS439 |
| 13 | 24 | 13 | 10 | 16-18 | 11 | 12 | 11 |
| DYS389i | DYS392 | DYS389ii | DYS458 | DYS459 | DYS455 | DYS454 | DYS447 |
| 14 | 11 | 31 | 15 | 9-9 | 11 | 11 | 26 |
| DYS437 | DYS448 | DYS449 | DYS464 | DYS460 | YGATAH4 | YCAII | DYS456 |
| 14 | 20 | 32 | 14-16-17-17 | 9 | 11 | 19-21 | 16 |
| DYS607 | DYS576 | DYS570 | CDY | DYS442 | DYS438 | DYS531 | DYS578 |
| 12 | 18 | 19 | 30-33 | 11 | 10 | 10 | 8 |
| DYF395S1 | DYS590 | DYS537 | DYS641 | DYS472 | DYF406S1 | DYS511 | DYS425 |
| 15-15 | 8 | 11 | 9 | 8 | 11 | 10 | ? |
| DYS413 | DYS557 | DYS594 | DYS436 | DYS490 | DYS534 | DYS450 | DYS444 |
| 23-24 | 18 | 11 | 12 | 12 | 16 | 7 | 12 |
| DYS481 | DYS520 | DYS446 | DYS617 | DYS568 | DYS487 | DYS572 | DYS640 |
| 22 | 18 | 12 | 13 | 12 | 15 | 11 | 11 |
| DYS492 | DYS565 | DYS710 | DYS485 | DYS632 | DYS495 | DYS540 | DYS714 |
| 11 | 11 | 33 | 16 | 8 | 15 | 11 | 23 |
| DYS716 | DYS717 | DYS505 | DYS556 | DYS549 | DYS589 | DYS522 | DYS494 |
| 27 | 19 | 12 | 12 | 12 | 11 | 12 | 10 |
| DYS533 | DYS636 | DYS575 | DYS638 | DYS462 | DYS452 | DYS445 | YGATAA10 |
| 12 | 11 | 10 | 11 | 12 | 31 | 10 | 10 |
| DYS463 | DYS441 | YGGAAT1B07 | DYS525 | DYS712 | DYS593 | DYS650 | DYS532 |
| 18 | 14 | 9 | 10 | 19 | 16 | 21 | 13 |
| DYS715 | DYS504 | DYS513 | DYS561 | DYS552 | DYS726 | DYS635 |
| 23 | 13 | 13 | 15 | 23 | 14 | 23 |
| DYS587 | DYS643 | DYS497 | DYS510 | DYS434 | DYS461 | DYS435 |
| 18 | 12 | 14 | 17 | 9 | 12 | 11 |
Svi do sada testirani Mijomanovići imaju vrednost 22 na DYS635, dok Rajevići i Novakovići, kao i svi drugi pripadnici ovog roda, imaju vrednost 23. Druga mutacija koja se primećuje je na markeru YGATAH4 i dogodila se kod Rajevića koji imaju vrednost 11, dok svi ostali do sada testirani pripadnici ovog roda imaju vrednost 10. Od modalnog haplotipa roda Bobanaca – đurđevštaka razlikuje se samo na markeru DYS635, na kome većina Vasojevića ima vrednost 23, dok Bobanci – đurđevštaci imaju vrednost 22. Testirani Tomić iz Starča i Roćen iz Bršna poseduju za ovaj rod karakteristične vrednosti markera DYS389-I=13 i DYS389-II=30. Kako dvojica testiranih imaju potpuno poklapanje na 23 markera, postoji mogućnost da Tomići i Roćeni potiču od iste grane ovog genetičkog roda, iako slave različite slave.
Geografska prisutnost roda
Rod Vasojevića je prevashodno grupisani na plemenskoj teritoriji Vasojevića u Brdima gde čine apsolutnu većinu stanovništva. To je prostor koji obuhvata celokupnu opštinu Andrijevica, najveći deo opštine Berane, kao i delove opština Kolašin, Plav i Podgorica. Vasojevići su jedini rod u Crnoj Gori koji čini apsolutnu većinu u nekoj opštini, a to je Andrijevica. Genetički rod Vasojevića čini apsolutnu većinu i u pojedinim naseljima izvan plemenske teritorije Vasojevića, kao što su Bjelojevići u Kolašinskim Poljima i Bojići u Gornjoj Morači. Pojedinačno gledano po naseljima, najviše Vasojevića je u Beranama, dok je Andrijevica najveće mesto u kome su Vasojevići apsolutna većina stanovništva. Iseljenih Vasojevića ima širom Srbije, a najviše na Pešteru koji je bio usputna stanica za iseljavanje u dalje krajeve. U većem broju Vasojevića ima u Gruži, Kolubari i Moravici.
Bratstva koja pripadaju rodu Vasojevića, a nemaju predanje o zajedičkom poreklu, prevashodno su naseljena u Gornjoj Morači, Drobnjaku, Bosanskoj Krajini, Severnoj Dalmaciji i Baniji.
Fotografije područja matičnog predela roda
Istaknuti pripadnici roda
Mojsije Zečević (1780-1850) – iguman manastira Đurđevi Stupovi kod Berana i glavar Vasojevića u prvoj polovini 19. veka. Rođen je u Vinickoj gde su se Zečevići (grana Mijomanovića) doselili sa Lijeve Rijeke. Zbog svojih bliskih veza sa dinastijom Petrović-Njegoš i oslanjanja na Crnu Goru često je dolazio u sukob sa turskim vlastima te je u više navrata morao i da se sklanja u Crnu Goru. Sa vladikama Petrom I i Petrom II je zajednički radio na ujedinjenju Vasojevića sa Crnom Gorom što je i ostvareno osam godina nakon smrti igumana Mojsija. Uporno je radio na vraćanju islamiziranih Vasojevića na pravoslavlje u čemu je u najvećoj meri i uspeo. Njegovom zaslugom je na Sveopštoj narodnoj skupštini Vasojevića iz 1829. ili 1830. godine usvojen Vasojevićki zakon u 12 točaka po kome su Vasojevići poznati kao jedino srpsko pleme koje je imalo svoj sopstveni zakon. Umro je u manastiru Đurđevi Stupovi u kome je stolovao, a tamo je i sahranjen.
Nikola „Konsula“ Vasojević (1797-1844) – karijerni vojnik i diplomata u službi više evropskih zemalja i titularni knez Vasojevića. Rođen je u Lopatama i potiče od bratstva Pejović (grana Lopaćana) koje se vremenom iselilo iz plemena, a najbliži srodnici su im Miloševići zbog čega se u literaturi može naići na pogrešan podatak da je Nikola od Miloševića. Nakon smrti oca Staniše sa majkom Jovanom prelazi u Gornju Moraču, njen rodni kraj, gde se preudala za Gligora Radonjića. U Rusiju se seli sa Trebješanima 1804. godine kada je popisan kao Nikolaj Gligorov Radonjić. Nakon završetka školovanja u vojsci je duže od decenije radio kao inženjer. Oko 1830. je prebegao u Tursku gde se bavio istim poslom. Nakon toga je projektovao srpska utvrđenja za kneza Miloša, da bi jedno vreme bio i engleski konzul u Carigradu. Po dolasku u Crnu Goru u početku je bio u dobrim odnosima sa crnogorskim vladikom Petrom II Petrovićem Njegošem od koga je i dobio titulu kneza Vasojevića iako u samom plemenu nije imao gotovo nikakvu vlast. Poznat je prevashodno po svom neuspešnom projektu Kneževine Holmije koja bi obuhvatala brdska i malesorska plemena sa sedištem u Vasojevićima. Koristeći brojne kontakte u Evropi koje je stekao nudio je mnogim zemljama savezništvo svoje buduće države u zamenu za podršku, a rimskom papi i prelazak stanovništva buduće države na katoličanstvo. Zbog svoje prevrtljivosti i čestih zaokreta nikada nije naišao na ozbiljniju podršku, kako među evropskim vladarima, tako ni među Vasojevićima koji su težili ujedinjenju srpskog naroda usled čega je došao u sukob sa Mojsijem Zečevićem, ali i Petrom II Petrovićem Njegošem po čijem naređenju je i ubijen u Donjem Zagaraču gde je i sahranjen.
Miljan Vukov Vešović (1820-1886) – Vasojevićki vojvoda i kapetan i senator Crne Gore. Rođen je u Lijevoj Rijeci, matici Vešovića koji su ogranak Lopaćana. Nakon smrti svog strica barjaktara Miloša Spahova Vešovića, a zatim i njegovog sina Veka, postaje Ljevorečki barjaktar uz odobrenje turskog paše u Skadru. Ubrzo odlazi na Cetinje gde su mu vladika Petar II Petrović-Njegoš potvrđuje barjaktarstvo i upoznaje sa svojim naslednikom, budućim knjazom Danilom, sa kojim se tom prilikom pobratimio. Kao glavar Vasojevića nasledio je Mojsija Zečevića i nastavio rad na ujedinjenju sa Crnom Gorom, a za Vasojevićkog vojvodu i kapetana, kao i senatora, postavljen je 1853. kada počinju borbe sa Turcima. U ratu iz 1858. i 1859. godine Vasojevići su u celosti oslobođeni od turske vlasti, međutim po sporazumu sa Turskom jedino su Gornji Vasojevići, i to ne u celosti, ušli u sastav Crne Gore. Poznat je i po tome što su pod njegovom i komandom Novice Cerovića Vasojevići i Drobnjaci 1858. godine osvojili i poharali tada turski Kolašin. Sredinom 1875. godine pod vođstvom vojvode Miljana počinje ustanak u Donjim Vasojevićima koji će sa kraćim prekidima trajati sve do 1878. godine kada su iscrtane nove granice na Berlinskom kongresu. Uprkos vojnim uspesima i proširenjem Crne Gore u Polimlju, Donji Vasojevići su ostali u turskim granicama. Vojvoda Miljan je uživao ogroman ugled u čitavoj Crnoj, a zahvaljujući tome uspeo je i da unapredi plemenske odnose Vasojevića sa susednim Bratonožićima i Kučima. Upamćeno je da je uvek bio jako ozbiljan, kako u javnosti, tako i u porodici. Umro je neposredno nakon iznenadne smrti sina brigadira Todora Vešovića.
Petar Bojović (1858-1945) – vojvoda srpske kraljevske vojske. Rođen je u Miševićima kod Nove Varoši, a poreklom je iz Bojovića kod Andrijevice od istoimenog bratstva koje je grana Lopaćana. U vojsci je postepeno napredovao, a za zasluge u Kumanovskoj bici i Bitoljskoj bici tokom Prvog balkanskog rata dobio je čin generala. U Drugom balkanskom ratu je bio načelnik Štaba Prve armije koja je odnela pobedu u Bregalničkoj bici. Za zasluge u Prvom svetskom ratu dobio zvanje vojvode 1918. godine čime je postao četvrti, a ujedno i poslednji general koji je poneo to najviše vojno zvanje u Kraljevini Srbiji i Kraljevini SHS koje je bilo u rangu feldmaršala. Zbog neslaganja sa kadrovskom politikom u vojsci penzionisao se 1921. godine. U Beogradu je živeo povučeno sve do vojnog puča od 27. marta 1941. godine kada je nedelju dana kasnije postavljen za Vrhovnog inspektora celokupne vojne sile Jugoslavije. U Aprilskom ratu je odbio da napusti zemlju, tako da je zarobljen od strane Nemaca. U pismu iz 1942. godine upućenom Draži Mihailoviću podržao je četnički pokret na čijem je čelu bio (Jugoslovenska vojska u otadžbini). Po završetku rata krajem 1944. godine pretučen je od strane pripadnika OZNA-e usled čega je nedugo zatim i preminuo u januaru 1945. godine. Komunističke vlasti su građanima preko radija pod pretnjom krivičnog gonjenja zabranile da prisustvuju Bojovićevoj sahrani na Novom groblju u Beogradu.
Slobodan Milošević (1941-2006) – predsednik Srbije (1989-1997) i SR Jugoslavije (1997-2000). Rođen je u Požarevcu, a potiče iz sela Tuzi kod Lijeve Rijeke gde žive Miloševići koji su grana Lopaćana. Kao gimnazijalac je 1959. godine primljen u Savez komunista Jugoslavije u kome je postepeno napredovao. Na Osmoj sednici CKSKS 1987. godine preuzima vlast u partiji i od tada pa sve do 2000. godine imaće apsolutnu vlast u Srbiji. 1990. godine donet je novi ustav Republike Srbije kojim su znatno smanjene nadležnosti autonomnih pokrajina. Početkom sukoba u bivšoj SFRJ najpre je pokušao da spreči raspad zemlje, da bi 1991. u fingiranom ratu dopustio odcepljenje Slovenije, a zatim i Hrvatske, odnosno njenog najvećeg dela. Pod pritiskom zapadnih zemalja u potpunosti odustaje od očuvanja SFRJ te je 1992. godine proglašena SR Jugoslavija koju su činile Srbija i Crna Gora. Sa ciljem ukidanja sankcija SRJ od strane SAD i njenih saveznika 1995. godine dopušta hrvatsku okupaciju Republike Srpske Krajine kojoj, kao ni rukovodstvo Republike Srpske, nije pružio bilo kakvu pomoć tokom akcija Bljesak i Oluja. Iste godine u ime Republike Srpske potpisuje Dejtonski sporazum kojim je Republika Srpska međunarodno priznata kao entitet u okviru Bosne i Hercegovine. Nakon oružane pobune kosovskih Albanaca 1999. godine odbija sporazum u Rambujeu kojim bi Srbija pristala na referendum o nezavisnosti Kosova i Metohije usled čega dolazi do NATO agresije na SRJ koja je završena povlačenjem vojske i administracije SRJ sa AP Kosovo i Metohija, ali i usvajanjem Rezolucije Saveta bezbednosti OUN 1244 kojom je formalno potvrđen suverenitet SRJ nad pokrajinom. Vlast gubi na izborima za predsednika SRJ 2000. godine, a 2001. godine je uhapšen, a ubrzo i isporučen na Vidovdan u Haški tribunal gde mu je suđeno po optužnici za ratne zločine u Bosni i Hercegovini i Hrvatskoj. Na suđenju se uspešno sam branio protiv optužnice koja je u najvećem delu bila montirana, čime je u srpskom javnom mnjenju znatno popravio narušenu sliku o sebi. Usled nedostatka adekvatne zdravstvene nege umro je u pritvoru 2006. godine ne dočekavši izricanje presude.
Osobine roda
Vasojevići su prvih par vekova po dolasku u Lijevu Rijeku u velikoj meri živeli izolovano i bez većih uticaja sa strane. Zahvaljujući tome što je njihova plemenska oblast bila zabačena nisu bili česta meta turskih napada, a usled toga što nisu bili izmešani sa bratstvima drugog porekla mogli su nesmetano da razviju sopstveni plemenski identitet. Kao i kod susednih brđanskih plemena, patrijarhalnost, gorštački mentalitet i čvrsta moralna načela su ključne odlike Vasojevića. Širenjem na oblast Polimlja, Vasojevići posle dužeg vremena počinju da žive zajedno sa bratstvima drugačijeg porekla (koje su Vasojevići nazivali Srbljacima) što je dovelo do obostranih uticaja. Tako su recimo Vasojevići u Polimlju znatno blaže naravi od srodnika u Lijevoj Rijeci, te podela na „Ljevorečane“ i „Nahijaše“ nije samo geografska, već u velikoj meri i sociološka. Tako su Ljevorečani impulsivniji, glasniji i odlučniji, a Nahijaši staloženiji, tiši i promišljeniji. Pojedine osobine su karakteristične za sve Vasojeviće i po njima se izdvajaju u okruženju, a snalažljivost je svakako najizraženija. U Crnoj Gori je poznata izreka „Umije ka’ Vasojević“, a verovatno najbolji opis Vasojevića dao je pisac Grigorije Božović: „Niko se iz nas ne probija kroz svet kao Vasojevići i niko među Dinarcima ne može biti dovitljiv i lukav kad je potrebno kao Vasojevići. Jedini su Vasojevići koji su pod Turcima od Turaka zemlju osvajali i došli do više Peći, do Bihora i Peštera. Bez prekida. Niko svojoj meti upornije ne hoda od Vasojevića.“. I zaista, nijedno drugo pleme nije uspelo da se proširi u tolikoj meri da ne samo što je teritorijalno i brojčano postalo najbrojnije, već i daleko najuticajnije u čitavoj Crnoj Gori nakon Njeguša iz kojih potiče dinastija Petrović-Njegoš. Tako su Vasojevići jedino pleme po kome je u 19. veku naziv nosila neka od nahija u Crnoj Gori, a u 20. veku i oblast. Usled toga Vasojevići više nego i jedno drugo pleme sa ponosom ističu svoju plemensku pripadnost, a retko propuštaju priliku da istaknu kako su najveće srpsko pleme. Bitno je naglasiti da Vasojevići nisu istovremeno i najbrojniji rod u Crnoj Gori jer su pojedini rodovi, iako malobrojniji u svojim plemenima, ukupno brojniji usled naseljavanja oblasti van granica njihovih plemena.
Kada su u pitanju predanja, Vasojevići se u određenoj meri izdvajaju u odnosu na susedne veće rodove. Dok su se kod drugih Brđana ustalila predanja o poreklu od Mrnjavčevića, Drekalovića, Brankovića i druge srednjovekovne vlastele, kod Vasojevića se ustalilo predanje o poreklu od, ni manje ni više, nego od Nemanjića. Takođe, dok su za vreme oslobađanja Srbije druga plemena svojatala brojne vojvode, Vasojevići su svojatali nikog drugog do Karađorđa. Teoriju o poreklu od Vasojevića su zastupali i pojedini Karađorđevići. Haplogrupa Nemanjića još uvek nije utvrđena, tako da ni predanje Vasojevića o poreklu od njihove loze nije oboreno. Međutim, na osnovu DNK rezultata Kuzmića iz Mramorca kod Smederevske Palanke, koji su bliski rođaci Karađorđevića i za koje je utvrđeno da pripadaju grani I2-Y3120, osnovano se može pretpostaviti da Karađorđevići ipak ne pripadaju rodu Vasojevića.
Ukorenjenost Kosovskog kulta i spomenuta predanja o srodstvu sa naistaknutijim srpskim vladarskim dinastijama sigurno su doprineli činjenici da je srpski nacionalni identitet kod Vasojevića uvek bio iznad regionalnog crnogorskog identiteta i pripadnost crnogorskoj državi. To je posebno došlo do izražaja tokom 1918. godine kada su Vasojevići podržali Podgoričku skupštinu na kojoj je proglašeno ujedinjenje Crne Gore sa Srbijom, a nedugo potom i učestvovali u gušenju Božićnog ustanka. Isto tako, tokom Drugog svetskog rata Vasojevići su masovno učestvovali u četničkom pokretu kao protivteži partizanskom pokretu iza koga je stajala Komunistička partija sa svojim programom stvaranja zasebne crnogorske nacije i republike. I u današnje vreme kada se Crna Gora u velikoj meri odrekla svog srpskog identiteta, Vasojevići su naistaknutiji rod u Crnoj Gori čiji se pripadnici većinski izjašnjavaju kao Srbi i zalažu za jedinstvenu državu srpskog naroda.
Izvori podataka
DNK rezultati:
- Srpski DNK projekat
- FTDNA – Serbian DNA Project
- Bošnjački DNK projekat
- 23andMe – rezultate prikupio Nebojša Novaković (Srpski DNK projekat)
- YFull (E-Y126722)
- Anonimno testiranje 404 pojedinca iz Crne Gore iz studije Human Y-Chromosome Short Tandem Repeats: A Tale of Acculturation and Migrations as Mechanisms for the Diffusion of Agriculture in the Balkan Peninsula, 2010. – statistička obrada Siniša Jerković (Srpski DNK projekat)
Literatura:
- Andrija Jovićević, Plavsko-Gusinjska oblast, Polimlje, Velika i Šekular, Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 10), Srpski etnografski zbornik (knjiga 21), Srpska Kraljevska Akademija, Beograd, 1921.
- Andrija Luburić, Drobnjaci – pleme u Hercegovini, Beograd, 1930.
- Bogdan Lalević i Ivan Protić, Vasojevići u turskoj granici, Naselja srpskih zemalja (knjiga 3), Srpski etnografski zbornik (knjiga 6), Srpska Kraljevska Akademija, Beograd, 1905.
- Bogdan Lalević i Ivan Protić, Vasojevići u crnogorskoj granici, Naselja srpskih zemalja (knjiga 2), Srpski etnografski zbornik (knjiga 5), Srpska Kraljevska Akademija, Beograd, 1903.
- Branislav Đurđev, Postanak i razvitak brdskih, crnogorskih i hercegovačkih plemena, Posebni radovi (knjiga 4), Crnogorska akademija nauka i umjetnosti, Titograd, 1984.
- Vukota Miljanić, Akim Miljanić, Prezimena u Crnoj Gori, Beogradska knjiga, Beograd, 2007.
- David Lalić, Vojvoda Miljan Vukov Vešović, Glas Holmije
- Ejup Mušović, Stanovništvo Sjeničkog i Tutinskog kraja, Odeljenje za enologiju Filozofskog fakulteta u Beogradu, Beograd,
- Jovan Vukmanović, Crmnica – antropogeografska i etnološka istraživanja, Posebna izdanja (knjiga DLXXXIII), Odeljenje drštvenih nauka – odbor za filozofiju i društvenu teoriju (knjiga 1), Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd, 1988.
- Ljubomir M. Marković i Svetislav LJ. Marković, Stanovništvo Moravičkog Starog Vlaha, Geografski institut Jovan Cvijić, Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd,
- Milan Peković, Nikšićka Župa, Beograd, 1974.
- Milisav Lutovac, Bihor i Korita – antropogeografska istraživanja, Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 40), Srpski etnografski zbornik (knjiga 81), Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd, 1967.
- Milisav Lutovac, Ibarski Kolašin, Naselja i poreklo stanovništva (knjiga 34), Srpski etnografski zbornik (knjiga 67), Srpska akademija nauka i umetnosti, Beograd,
- Miloš Vojinović, Tadija Bošković, Popis domova u novim krajevima Kraljevine Crne Gore 1913. godine, Kolašin, 2015.
- Miodrag-Mišo N. Vulović i Zoran N. Vulović, Trešnjevo – zavičaj bratstva Vulevića, Biblioteka “Hronika sela”, Odbor SANU za proučavanje sela / Kulturno prosvetna zajednica Republike Srbije / Bratstvo Vulevići, Beograd,
- Mirko Vukićević, Vukićevići iz Trešnjeva i njihovi korijeni, PAKO, Andrijevica 2015.
- Petar Ž. Petrović, Raška: antropogeografska istraživanja (knjiga II), Muzej “Ras”, Novi Pazar, 2010.
- Predrag Vlahović, Brodarevo i njegova okolina, Univerzitet u Beogradu, Beograd, 1968.
- Radoslav D. Babović i Miljan V. Babović, Bratstvo Babovići, Biblioteka “Hronika sela”, Odbor SANU za proučavanje sela, Beograd/Konjuhe,
- Radoslav-Jagoš V. Vešović, Pleme Vasojevići, Sarajevo, 1935.
- Rajko Raosavljević, Morača, Rovca, Kolašin, Stručna knjiga, Beograd, 1989.
- Esad Kurtović, Vlasi Bobani, Društvo za proučavanje srednjovekovne bosanske historije, Filozofski fakultet, Sarajevo, 2012.
- Risto Kovijanić, Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima – Knjiga I, Istorijski institut SR Crne Gore, Cetinje, 1963.
- Risto Kovijanić, Pomeni crnogorskih plemena u kotorskim spomenicima – Knjiga II, Istorijski institut SR Crne Gore, Cetinje, 1974.
12. april 2018. u 00:05
Janko
Zaista sjajan tekst i drago mi je što je potvrđena priča da Vasojevići potiču iz Hercegovine ka Nevesinju i Foči. A o bajkama da su bili katolici i pričali albanski, kao i za ostala Brđanska plemena mislim da ne vredi trošiti ni reči, jer je više nego očigledno da su to čiste gluposti. I zbog toga mi je drago da se bavite ovom tematikom i nedozvoljavate da bajke sa sajtova iz našeg zapadnog susedstva postaju istina, a istorijski izvori i knjige gurnute u stranu. Ovo je od velikog značaja danas, što se, između ostalog, fokusirate na ta plemena u Crnoj Gori, zbog celokupne političke situacije. Ne mora neko da bude I2 haplogrupe da bi bio Srbin. Ta haplogrupa jeste došla sa Srbima na Balkan, ali su se Srbi kao narod od tad razvili kada su se pripadnici drugih grupa, najviše E1b, stopili sa tim starim Srbima i formirali Srbe kao narod kakav znamo danas. Reći Vasojeviću koji je duže od 600 godina, da nije Srbin – pripadniku plemena koje govori srpski, ima srpsku kulturu, srpske običaje (sa naravno, dodacima, u zavisnosti ko u kom kraju živi), pa i srpski mentalitet, srpski identitet i plemenu koje je zaista doprinelo dosta svom srpskom narodu – to je budalaština. Vasojevići su zaista jedno veliko pravo srpsko pleme i to treba isticati.
Što se tiče Karađorđa i grane I2-PH908, koliko znam, sami Karađorđevići su tako smatrali, pa je podignuta ploča u čast Petra Karađorđevića kada je obišao jedno selo u Vasojevićima, odakle su potekli. A i likom i ponašanjem, npr Karađorđe predstavlja tipičnog dinarca. Ipak, znamo da Karađorđevići pripadaju grani I2-PH908, a Vasojevići velikom većinom haplogrupi E, ali među njima ste spomenuli i pojedina bratstva sa I2-PH908. Pod pretpostavkom da su ipak Karađorđevići znali barem približno odakle su došli, a i ne verujem da bi se neko tek tako “uhvatio” dinastije i to iz perioda kada ta dinastija vlada, za razliku od drugih plemena koja su po određenim (pogrešnim, a nekad ne) logikama razmatrali druga plemstva iz Srednjeg veka, pretpostavimo da su preci Karađorđa bili iz Vasojevića. Onda da imamo dva scenarija: Prvi da su Karađorđevići iz nekog iz tih bratstava, a drugi, da su odnekud došli u Vasojeviće, a sudeći po migracijama, jedini mogući način je da su došli negde sa juga, verovatno oblasti nizije u Zeti. Kako se očigledno da ste upoznati sa stručnom literaturom i da poznajete materiju izuzetno dobro, a i sam ste poreklom Vasojević, čini mi se da ste tako negde spomenuli, možda grešim, zanima me koje je Vaše mišljenje povodom celokupne ove tematike vezane za Karađorđeviće i Vasojeviće – od ove pretpostavke koju sam izneo, do njenih posledica (ova dva scenarija).
12. april 2018. u 01:12
Janko
Samo da se ispravim, najmanje 600 godina, jer je rečeno da su Vasojevići još od početka 15. veka spomenuti, a i da su se još i tada osećali kao Srbi, a s obzirom na situaciju tada, pogotovu što se radi o Hercegovini, to ide daleko u još dalju, dosta dalju prošlost od toga. Nego, čisto da se ne shvati pogrešno, morao sam da dodam.
12. april 2018. u 15:08
Ivan Vukićević
Upravo tako, danas na osnovu DNK rezultata lako možemo da utvrdimo koja su predanja tačna, a koja izmišljena. Isto važi i za razne teorije koje su iznošene poslednjih nekoliko decenija o poreklu brđanskih rodova.
Za priče o poreklu Karađorđevića od Vasojevića su podjednako „zaslužne“ obe strane. Pojedina bratstva u Vasojevićima (najviše Đurišići) su iskoristila priliku da svojataju ovu dinastiju jer su Karađorđevi preci jedno vreme boravili u Vasojevićima, dok je Karađorđevićima verovatno bolje zvučalo da se izdaju za potomke Vasojevića koji su važili za najveće srpsko pleme, nego za porodicu nepoznatog porekla. Knez Aleksandar Karađorđević, sin Karađorđev, je recimo znao da je njegova porodica daljim poreklom iz Vranja u Zeti, da bi njegovi potomci kralj Petar I i kralj Aleksandar I forsirali priču o vasojevićkom poreklu Karađorđevića. Inače, sudeći po haplotipu, Kuzmići najverovatnije ne pripadaju I2-PH908 grani, već nekoj od drugih podgrana I2-CTS10228>Y3120 grane.
17. april 2018. u 01:12
Janko
Hvala na kratkom i dobrom objašnjenju.
Što se tiče Vasojevića, spomenuti su stari rodovi u Hercegovini koji su im veoma bliski. Video sam da ste obradili rezultate za testirane Srbe iz Hercegovine, pa me zanima da li je ova veza dodatno potvrđeno time i kada ćete uneti rezultate u tabelu?
18. april 2018. u 12:01
Ivan Vukićević
Nema na čemu! Dosadašnji rezultati iz Hercegovine svakako ukazuju na to da je matica roda Vasojevića gotovo izvesno iz te oblasti. Odmah po objavljivanju studije o stanovništvu Hercegovine na kojoj se trenutno radi će i svi preostali rezultati biti uneti u tabelu.
30. april 2018. u 01:54
boki
vasojevici su primarno sa kosova,odakle su dosli u hercegovinu,a potom u crnu goru,o karadjordjevicima,nista nije utvrdjeno,cak ni datum rodjenja,tako da to ostaje legenda,cinjenice su da je da su karadjordje i otac i deda njegov, rodjeni sumadinci,sve ostalo je svojatanje
11. maj 2018. u 21:57
Čitalac
G. Vukićeviću možete li da navedete referencu za istorijski dokument iz 15.veka u kome se Vasojevići nazivaju pravoslavnim Srbima?
Zašto kad već raspravljate etničko poreklo svog plemena ne navedete da za potrebe analize da Hereg Stefan 1450 u Hercegovini navodi kao podanike Srbe i Vlahe?
Što se tiče Arađija Vasojevića i njegovog groba da je iz “početka 15 veka”, na ploči Arađija ili tačnije stećaku (koje su podizali Vlasi) piše: Ovo je grob kneza našega Arađija Vasojevića počten u danima Sandalja. Dani Sandalja bili su od 1400 do 1435 godine, a prvi pomen Vasojevića bio je u Zeti 1444. Dakle vremenski isuviše blizu da bi Arađije bio dokaz da su Vasojevići iz Hercegovine.
12. maj 2018. u 12:18
Ivan Vukićević
Na osnovu turskih deftera iz XV veka je jasno da su gotovo svi popisani Vasojevići imali srpska pravoslavna imena. U delu Hercegovine koji je bio pod konstantnom srpskom vlašću uz srednjem veku, kao i većem delu Zete, gotovo da nije bilo drugog stanovništva u XV veku sem Srba jer je proces asimilacije starobalkanskog predslovenskog stanovništva već uveliko bio završen. Imajući u vidu te dve činjenice, ne vidim šta su Vasojevići mogli biti u to vreme sem pravoslavni Srbi.
Primećujem da Vlahe smatrate za zaseban narod čak u tom razdoblju uprkos tome što svi istorijski izvori nedvosmisleno ukazuju na to da je ogromna većina plemena koja su u XV veku nazivana vlaškim u potpunosti bila slovenizirana, a samim tim da i da su imala srpski etnički identitet. Takođe, na osnovu pripadnosti određenim haplogrupama danas znamo da je među vlaškim plemenima približno isti broj onih plemena koja su starobalkanskog porekla i onih koja su slovenskog (tj. srpskog) porekla. To je neoboriv dokaz da Vlasi u XV veku više nisu bili etnička grupa, već stanovništvo koje se bavilo stočarstvom i čuvalo puteve. U suprotnom srpska plemena slovenskog porekla sigurno ne bi bila nazivana vlaškim. Dakle, čak i da su Vasojevići došli iz Hercegovine kao vlaško pleme (za šta trenutno nema dokaza), uveliko su već bili Srbi. A to da Vasojevići daljim poreklom nisu Sloveni i da nisu bili deo srpske migracije sa Karpata na Balkan uopšte nije sporno, genetika je što se toga tiče vrlo jasna. Međutim, mi ovde pričamo o XV veku, a ne o VII veku.
Što se tiče vremena doseljavanja Vasojevića u sadašnju maticu, naravno da ne postoji čvrst dokaz koji bi potvrdio kada su se tačno doselili. Takav podatak se teško može pronaći za bilo koji rod jer jedino što danas imamo na raspolaganju su podaci o pominjanju rodova na određenim područjima. Ne mislim da je mala vremenska razdaljina (20-40 godina) između pominjanja Vasojevića u Hercegovini i Zeti razlog za odbacivanje veze između jednih i drugih jer je vrlo moguće da je preseljenje u Lijevu Rijeku bilo etapno, o čemu sam pisao u ovom tekstu. Pritom, to prezime uopšte nije bilo često. Inače, pitanje je da li je okolina Foče matica Vasojevića, ili su i tu prethodno doseljeni iz okoline Nevesinja ili Gacka na šta ukazuje rezutat jednog starosedelačkog bratstva iz te oblasti koje pripada istom rodu kao i Vasojevići. Ali ono što se zaista sa velikom sigurnošću može zaključiti jeste da Vasojevići potiču iz Hercegovine jer predanje, istorijski izvori i DNK rezultati tome jasno idu u prilog.
13. maj 2018. u 10:21
Čitalac
Gospodine Vukićeviću,
Pitanje sam namerno postavio jer sam predvideo vaš odgovor koji će neće pokazati referencu (što bi mene poprilično iznenadilo i radikalno promenilo mišljenje o temi), već da se radi o vašem ličnom tumačenju. Što nije sporno. Vi kao autor imate pravo na svoje mišljenje, ali mislim da nije korektno pričati u kategoričkim sudovima kao da postoji čvrsti dokazi. Pogotovo što je vaš tekst javan i može da utiče na mnoge neinformisane ljude. Proces integracija Vlaha u srpski etnički prostor nije bio dovršen pre dolaska Turaka. To što su u popisima u 15. veku imali srpska imena ne znači da su se i osećali Srbima niti da su ih Srbi doživljavali kao deo svog korpusa. Ako vam je teško to da pojmite uzmite primer odnos današnjih nacinalnih Crnogoraca koji imaju ista imena i jezik kao Srbi pa se ne osećaju Srbima. Ovo nikako ne treba shvatiti da sugerišem da su Vlasi i Srbi imali isti odnos kao danas Crnogorci i Srbi. To nikako. Ukazujem na taj primer da bih opisao logičku mogućnost da iz činjenice da jedna skupina ima imena ista kao druga skupina nužno ne sledi da baštine isti identitet. Naročito o tome treba voditi računa ako imamo materijalne dokaze da su se Srbi i Vlasi, dve grupe ljudi istih imena(jezika) podvajali u posebne skupine. Dao sam vam ime hecega Stefana iz 1450. godine da kao svoje podanike imenuje Srbe i Vlahe. Da se razumemo, herceg Stefan se obraća Dubrovčanima i ne misli na Srbe zemljoradnike, nego na svoje ljude koji imaju slobodu kretanja i mogućnost da ugroze dubrovačke trgovce, a to su srpska gospoda (Srbi) i brdski narod Vlasi. Ako sumnjate da taj dokument postoji daću vam referencu. Dakle postoji izričit dokaz da su Vlasi bili poseban narod u odnosu na srednjevekovne Srbe čak i u 15 veku. Ne radi se samo o tom dokumentu. U svim srpskim srednjevekovnim dokumentima od 13. do 15. veka Vlasi se strogo odvajaju od Srba, Bugara, Hrvata,ali i od drugog brdskog naroda – Arbanasa, i ne označavaju samo socijalni status (iako se i u tom kontekstu njihovo ime upotrebljavalo kao i srpsko). Morate da se uživite u svest srednjevekovnog čoveka i da prihvatite da ljudi u srednjem veku nisu pojmili svet i etničke odnose kao mi danas. Nosioci srpskog etničkog imena bili su srpska gospoda, crkvena i svetovna, kao i zemoljoradnici kao socijalna skupina. Vlasi to nisu bili. Izjava da Vlasi u 15. veku nisu bili poseban narod jer je udeo slovenske genetike i starosedelačke podjednak nema težinu argumenta, jer etnički identitet grupe ne zavisi haplogrupa. To je sfera kulture i simbola identiteta. Mislim da znate to jako dobro. Postojanje slovenskog genetskog suptrata nikako ne menja i ne dovodi u pitanje identitet srednjevekovnih dinarskih Vlaha, već nam pruža sjajan odgovor zašto su dinarski Vlasi tako brzo slovenizovani, sa jedne strane, dok sa druge strane starosedelačka komponenta u njima objašanjava zašto su tako dugo nosili ime Vlaha i zbog čega ih Srbi u ravnicama nisu percepirali kao deo svoje grupe sve do pada srpskih zemalja pod Turke. Imajte na umu da srednjevekovno staleško društvo nije stvaralo uslove za punu etničku integraciju, kao što će to da nastupi u sledećim epohoma. Sima Ćirković, naš čuveni istoričar, imao je sjajan izraz za to – nedovršeno društvo.
Što se tiče porekla Vasojevića iz Hercegovine, moje mišljenje je da je Arađel Vasojević pre indikator prisustva jednog ogranka bratstva Vasojevića u Hercegovini čija je matica već bila u Zeti, odakle god da je došla.
13. maj 2018. u 19:54
Ivan Vukićević
Istoričari imaju različita mišljenja o brojnim temama, pa i o ovoj. Isto tako, u narodu postoje različita predanja koja se u potpunosti međusobno kose. I to je sasvim normalno jer je oduvek postojala potreba da se objasne etnički procesi i migracije stanovništva. Međutim, većina teorija, pretpostavki i predanja se u današnje vreme mogu proveriti zahvaljujući genetici koja je vrlo egzaktna i ne ostavlja prostor za mnogo tumačenja. Tako su neke teorije potvrđene, a neke pobijene. Etnički identitet svakako ne zavisi od haplogrupe, ali ukoliko među Vlasima imate oko 50% slovenske genetike onda se tu ne radi o par izolovanih slučaja već o opštem preseku. Prosto je nemoguće da Srbi u svojoj državi u tolikom broju prelaze iz župnih područja u brda i tamo postaju etnički Vlasi kao što Vi tvrdite. Da ne govorim o tome da su Srbi iz župnih oblasti prelazili u planinska područja u većem broju isključivo kada su životno bili ugroženi, kao na početku turske okupacije. Po Vašoj logici Vlasi su asimilirali Srbe u njihovoj sopstvenoj državi iako je jasno da je proces asimilacije išao u suprotnom smeru. Žao mi je, ali takve teze su potpuno neodržive. Vlah jeste bila etnička odrednica u daljoj prošlosti, ali reći da plemena koja su nazivana vlaškim u XV veku nisu imala srpski etnički identitet je krajnje neozbiljno imajući u vidu etničke procese sa kraja srednjeg veka i genetske rezultate. Ali isto kao što ima ljudi koji ne mogu da se pomire sa svojim rezultatima DNK testiranja i insistiraju na predanjima za koja se ispostavilo da su netačna, tako i Vi ignorišete činjenice i forsirate zastarelu teoriju koja je nedvosmisleno pobijena.
15. maj 2018. u 18:15
Čitalac
Gospodine Vukićeviću,
Iz vašeg izlaganja sumnjam da ste po struci istoričar i da poprilično pristrasno pristupate temi kao pripadnik Vasojević. Odvojenost Srba i Vlaha nije teorija to je nepobitna istorijska činjenica zapisana u brojnim dokumentima koja vi uporno ignorišete. Tu činjenicu je zanemarivala starija istoriografija kad je nudila svoje teorije, jer je delovala u vreme nacionalnog romantizma, ali je zanemariju i neki današnji nacionalistički diplomirani istoričari i laici koji piskaraju po internetu i glume naučne radnike. Dao sam vam primer hercega Stefana da 1450. godine, dakle 6 godine posle pomena Vasojevića 1444, u svojoj državi Hercegovini podanike i dalje naziva Srbima i Vlasima. Znači nema samo Srba kao jedinog etnosa koji se pominje u Hercegovini Sv. Save. Postoje i Vlasi. Srbe i Vlahe odvajaju i Brankovići u srpskoj despotovini, hrvatski velikaši u Cetinskoj krajini od Srba i Hrvata. Ne pričam o dokumentima iz 7.veka nego 15.veka. Koliko je potpuno neprihvatljivo ignorisanje pomena Srba u Hercegovini,toliko je isto ne prihvataljivo vaše ignorisanje Vlaha. Olako zaobilazite da pored Vlaha u brdima krstare i Arbanasi, koji se verovali ili ne pominju čak u zaleđu Kotora sa seljacima Slovenima/Srbima. Iz te činjenice (ne teorije) nužno sledi da Vlasi nisu opšti naziv za sve stanovnike i stočare brda i planina, jer bi se i Arbanasi imenovali kao Vlasi. Sve je to objasnio istoričar Sima Ćirković naš najpriznatiji istoričar posle Drugog svetskog rata. Niko to nije pobio kako tvrdite, i kad kažete tako smelo da je to zastarelo morate da ostavite reference za svoje tvrdnje u vašem javno objavljenom tekstu kojim očigledno maniplulišete neuka lica i da navedete autora, naučni rad i prijem u domaćoj i međunarodnoj naučnoj javnosti, pa da prosvetilite nas koji smo tobož taoci zastarelih teorija. I dalje nastavljate preko genetike da osporite i redukujete kulturne identitete srednjeg veka prema modernim aršinima, iako u isto vreme tvrdite da su to dve odvojene stvari. Visok udeo slovenskog supstrata kod Vlaha koji vi nazivate opštim presekom ne govori da su bili Srbi. To je pogrešno. Genetika ne može da stvori identitet, već samo objašnjava zašto su ti Vlasi bili potpuno i lakše slovenizovani (jer su i Sloveni zašli u planine) do pada srpskih zemalja i posle toga se prirodno stopile u srpski etnos kada su sa srpskom crkvom i župskim stanovištvom postali jedinstven potčinjeni hrišćanski stalež. I u Rumuniji je slovenski suptrat takođe „opšti presek“ a ne izolovani slučaj pa im nije pomoglo da sačuvaju slovenski identitet. Kad spominjete predanja, upravo predanje Vasojevića o poreklu je dragoceno i ubedljiv argument da su se Vasojevići stopili u srpski etnos posle pada srpskih zemalja. Da i malo znate o srednjevekovnoj srpskoj i generalno feudalnoj državi i pravnom poretku morali bi znati da Vlasi stočari pa i Vasojevići dokle god je postojala srpska vlastela i srpsko srednjevekovno društvo nisu imali ni teoretske šanse da izgrade predanje da su Srbi, a još manje da su potomci Nemanjića. To je moglo samo posle nestanka srpskih zemalja i vlastele.Mogli su da postanu Srbi ili kao socijalna kategorija zemljoradnici- srblji čime bi ugrozili svoj povoljan stočarski statusni polažaj i stavili se pod zakon meropaha, što im ni u najvećem ludilu ne bi palo na pamet, ili da izmisle da su plemenitog roda – Srbi, ali to malo teže i nemoguće, naročito da guslaju kao čuvari ovaca i karavana pored žive vlastele da su potomci svetorodne dinastije Nemanjiće jer bi tako visoko poreklo predstavljao osnov za krunu. Morate da shvatite da proces etnogeneze srpskog naroda nije dovršen pre Turaka nego za vreme Turaka. Vaša rečenica da vam je nelogično da su Vlasi asimilovali Srbe u njihovoj sopstvenoj državi je još jedan indikator koliko ne razumete srednji vek . U srednjem veku nisu postojale države zasnovane na nacionalnom suverenitetu da biste smeli da govorite o sopstvenoj državi Srba. Nema potrebe da veštački produžavate nacionalni pedigre svom plemenu.
15. maj 2018. u 23:51
Ivan Vukićević
Daleko od toga imam bilo kakve pretenzije da “veštački produžavam nacionalni pedigre svom plemenu” jer tema o kojoj diskutujemo se ne odnosi samo na Vasojeviće, već na većinu plemena sa područja Hercegovine, Zete i Brda. Reference nisu nikakav problem – tabela Srpskog DNK projekta je uz turske deftere najbitnija referenca za donošenje zaključaka o etničkom poreklu pojedinih rodova: https://arhiva.dnk.poreklo.rs/naslovna/
Ukoliko pripadnici nekog roda u XV veku imaju slovenska imena i slovensku genetiku i pritom žive u srcu srpske države oni ne mogu biti ništa drugo do Srbi. Isto kao što rodovi sa severa Albanije čiji pripadnici u turskim defterima imaju gotovo isključivo albanska imena i pripadaju granama koje nisu zastupljene kod Srba nikako nisu mogli imati srpski etnički identitet. Ako to niste u stanju da razumete, onda zaista imate ozbiljan problem sa osnovnom logikom. Uopšte me ne zanima to što su pojedini istoričari, ma koliko poznati bili, na osnovu podataka koji su njima bili dostupni došli do drugačijih zaključaka. Polovina radova koji se bave ovom temom su napisani ne samo bez uvida u genetske rezultate, već čak i bez uvida u turske deftere. U vreme kada su se Srbi doselili na Balkan postojala je jasna razlika između njih i Vlaha u etničkom identitetu i to uopšte nije sporno. Ali upravo zato što su prvi pretežno živeli u župnijim područjima, a drugi u planinskim, Vlasima su u vreme kada su etničke razlike gotovo u potpunosti nestale nazivana sva stočarska plemena u Hercegovini organizovana u katune. Najbolji dokaz za to je što se na početku turske vladavine govori o “vlaškom statusu” što nedvosmisleno govori o tome da se radilo o društvenom statusu, a ne o etničkoj pripadnosti tih plemena. Pošto već ignorišete turske deftere i genetiku, o tome možete više da pročitate u radu Siniše Mišića “Istorijska geografija srpskih zemalja od 6. do polovine 16. veka”.
Moram da odgovorim i na tezu koju ste izneli u Vašem pređašnjem komentaru o tome da je prvobitna matica Vasojevića u Zeti, a ne u Hercegovini. Takva pretpostavka je najbolji dokaz da u potpunosti ignorišete DNK rezultate, jer u suprotnom sigurno ne biste tako nešto napisali. Da ste malo pažljivije pročitali tekst koji sam napisao, videli bi ste da u Bosanskoj Krajini postoji vrlo razgranata grupa bratstava čija je matica u Mrkonjić Gradu koja slavi Časne verige apostola Petra i koja pripada istom rodu kao i Vasojevići. Zatim, u Postoljanima kod Nevesinja postoji jedna muslimanska porodica koja takođe pripada istom rodu kao i Vasojevići. Ni jedni ni drugi nemaju nikakvo predanje o poreklu od Vasojevića. I na kraju, u Popovu u Hercegovini je matica Bobana, roda koji pripada istoj grani kao i Vasojevići iako verovatno nisu isti rod (što inače nije isključeno jer je trenutno dostupan samo mali broj markera). Ukoliko se svemu tome doda i podatak iz turskog deftera iz 1485. godine u kome se u Lijevoj Rijeci (tadašnjoj Rečici) spominje Radosav Hercegović, verovatnoća da Vasojevići ne potiču iz Hercegovine je zaista minimalna.
Takođe, Vaš zaključak da su Vasojevići nužno bili Vlasi i stočari ni na čemu nije zasnovan jer ne postoje bilo kakvi dokazi čime su se Vasojevići bavili pre dolaska u Lijevu Rijeku niti kog su staleža bili. U to vreme su se u planinska područja selili ne samo stočari, već i stanovništvo iz župnih područija kojima su Turci otimali zemlju. Meni je lično potpuno svejedno da li su Vasojevići prethodno bili stočari ili ne, ali ovo Vam čisto spominjem kao primer da ste daleko više skloni neosnovanom zaključivanju od mene kome to uporno pokušavate da pripišete.
17. maj 2018. u 10:06
Čitalac
Gospodine,
Vi tvrdoglavo ignorišete srednjevekovna srpska dokumenta iz 15.veka (slovima:PETNAESTOG VEKA) gde srednjevekovna srpska vlastela još uvek navodi Vlahe kao posebnu skupinu u odnosu na sebe. Zar je moguće da ne možete da pojmite elementarnu činjenicu da su srednjevekovni Srbi sistemski, svesno i bezizuzetno odvajali Vlahe od sebe? Govorite mi da imam problem sa osnovnom logikom, a Vi nikako da usvojite logički tako jednostavnu stvar osvedočenu primerima, kako u prošlosti tako i u sadašnjosti, i to ne samo kod Južnih Slovena nego širom sveta, da zajednički jezik i imenoslov nije dokaz da njihovi korisnici dele istu etničku svest i identitet. Uzmite samo španski i engleski jezički svet ako Vam primer 5 jugoslovesnskih nacija istog jezika nije dovoljno. Aposolutno je netačno da su se Vlasi stopili u ranom srednjem veku sa Srbima. Za razumevanje procesa etnogeneze i sticanja etničke svesti genetika skoro da je potpuno nebitna jer su tu ključni kulturni simboli. Pogledajte slučaj Mađara i Bugara. Ona ima samo pomoćnu ulogu u razumevanju dinamike tog procesa, migracije, izloženost nekoj kulturi. Ne možete da negirate SRPSKA srednjevekovna dokumenta iz 15.veka u analizi. To je metodološki nedopustivo. Ona su od prvorazrednog značaja. Tek na osnovu njih možemo da vidimo efekat Turaka na društvene, demografske, etničke privredne i sve ostale procese. Ne počinje etnička istorija sa turskim defeterima. Niti u tabeli Srpskog DNK projekta može da se zaključi identitet predaka pre 500 godina. Niti ste Vi te deftere prvi pronašali, preveli i kritički obradili. Inače ja ih uopšte ne ignorišem nego smeštam u širi kontekst čiji su nezaobilazni deo srpska srednjevekovna dokumenata iz 15. veka. Kao što ih ni Sima Ćirković nije ignorisao. Pa ti defteri su kritički obrađeni još u vreme socijalizma. Vi ne ih samo ne razumete i uzimate onaj deo koji odgovara Vašoj projektovanoj želji da su Vasojevići bili Srbi još od Nemanjića. Turski defteri i njihovo tretiranje vlaha kao socijalnog statusa je upravo dodatni dokaz kada se uporede sa tretmanom Vlaha u srpskim srednjevekovnim dokumentima od 13 do 15. veka da su Turci stvorili društvene uslove da srednjevekovni Vlasi postanu vlasi i dovrši se proces njihove etničke asimilacije koji je započet u još srednjem veku. Tome su doprineli i procesi mešanja župskog i brdskog stanovništa o kome govorite, ali koji nisu okončani u 15. veku jer je taj proces tada bio U TOKU, a čiji će se rezultati osetiti tek u 16. veku kada vreme od pada srpskih zemalja i uništenja srpske feudalne države i društva bude sasvim dovoljno daleko, a opet ne previše daleko da se zaboravi slava država Nemanjića, da bi se stvorio kult Kosova, Obilića, Nemanjića i predanja o visokom poreklu. Ja uopšte nisam rekao da su Vasojevići poreklom iz Zete, već samo da Arađel Vasojević nije dokaz da njihova matica nije bila već Zeti. Nisam ni rekao da su nužno Vlasi iako mislim da jesu. Pomen Vasojevića 1444. sa Piperima“homines despoti, nominati Piperi et Vasoeuichi, qui stant apud Medonum ad Ricaças“ koji pljačkaju više ulazi u opis Vlaha, ratnika srpskog despota i stočara koji imaju slobodu kretanja nego u opis srpskog ( u srednjevekovnom smislu srpskog) župskog stanovništva. Vasojevići imaju patronimsko ime što je bila odlika katunskih vlaških rodova, a ne župskog stanovništva. Predanje Vasojevića je da su potomci Nemanjića, što je temelj njihove etničke svesti, moglo je da nastane samo posle pada srpskih zemalja. Genetika ukazuje da su najverovatnije starosedeoci koji nisu ostali u župskim predelima i rano se stopili sa Srbima i drugim Slovenima nego su se povukli u planine. Sasvim dovoljno da se pre može zaključiti da su bili Vlasi..
19. maj 2018. u 17:00
Ivan Vukićević
Ne ignorišem srednjovekovna srpska dokumenta, već ih posmatram samo kao jedan od izvora i to u određenom vremenskom kontekstu. Vi s druge strane celokupnoj tematici pristupate isključivo iz jednog ugla, dok turske izvore i genetiku proglašavate za daleko manje važne, što uopšte nije slučaj. Svaki podatak iz tog perioda je vredan, i upravo zato ih treba analizirati zajedno, a ne pojedinačno. Vlasi na prostoru Hercegovine nisu preko noći postali Srbi u XV veku, već je taj proces započet par vekova ranije i postepeno se odvijao sve do XVI veka. Shodno tome uopšte nije iznenađujuće da se i u XV veku na pojedinim mestima Vlasi i Srbi odvojeno spominju. Ali to ne znači da većina Vlaha u Hercegovini već tada nije bila asimilirana u Srbe. Na koga se tačno odnosio termin Vlasi u tim dokumentima teško da ćemo ikada saznati. Na to da je proces asimilacije Vlaha u Hercegovini bio završen u XVI veku jasno ukazuje to što Turci ne prave razliku između Srba i Vlaha, već između župnog i vlaškog stanovništva. Otuda i termin “vlaški status” koji Turci koristi za sva stočarska plemena organizovana u katune, a kako su muslimani vremenom zauzeli najplodnija područja, Vlasima su kasnije počeli da nazivaju sve Srbe uključujući i svoje komšije iz župnih područja. To je odličan primer kako je termin Vlah u Hercegovini vremenom menjao značenje od etničkih Vlaha, preko stočarskog stanovištva, pa do celokupnog pravoslavnog stanovištva. Razlog zbog kog se Arbanasi ne spominju kao Vlasi, već uvek zasebno, jeste upravo taj što nisu govorili srpskim jezikom, nisu imali srpska imena i nisu pripadali srpskoj kulturi. Ukratko, nisu bili Srbi.
Što se tiče Vasojevića, jasno je da su oni u XV veku živeli u Zeti kao tipično stočarsko pleme. Da su živeli tada u Hercegovini, verovatno bi i oni u izvorima bili spominjani kao vlaško pleme jer su tako nazivana i brojna druga stočarska plemena bez obzira na to da li su bila asimilirana (kao većina plemena u Hercegovini) ili ne (kao recimo Mataruge), ali sticajem okolnosti nigde se ne spominju ni kao Vlasi ni kao vlaško pleme. Većina plemena koja se u izvorima spominju kao vlaška se tako spominju tek u XV i XVI veku, ali to nije razlog da ih SVE proglašavate etničkim Vlasima u tom istom vremenskom periodu što uporno radite. Na osnovu dostupnih izvora je nemoguće utvrditi kada su Vasojevići tačno primili srpski etnički identitet, ali to je sigurno bilo pre XV veka, ne zato što se meni tako dopada, već zato što sve ukazuje na to da je taj proces u to vreme već uveliko bio završen. A to da je predanje o poreklu od Nemanjića nastalo nakon pada srpskih zemalja uopšte nije sporno. Isto važi i za sva druga predanja o poreklu od krupnije vlastele koja su nastala od kraja XV veka pa na dalje.
Inače, bilo bi pristojno da se predstavite s obzirom da na to da već nekoliko dana vodimo ovu prepisku.
26. maj 2018. u 10:18
Čitalac
Nisam bio u prilici da odgovorim jer sam bio u inostranstvu. Opet se držite za argument jezika kao nužnog identifikatora etničke svesti iako sam nekoliko puta ponovio i dao primere da to nema veze sa etničkom svešću. Naravno i to ćutke zaobilazite. Ne postoji nijedan (0:nula) dokument da su stočari nazvani Srbima za vreme srpskog srednjevekovlja, ali zato za župsko stanovništvo srpski etnonim je korišćen, mada ne uvek dosledno i veoma retko. To je prevaziđem argument romantističke istoriografije da su Srbi od Arbanasa odvajali Vlahe jer su govorili srpskim/slovenskim jezikom i bili Srbi. Pa valjda ih Srbi ne bi izdavajali od sebe da li su delili istu etničku svest. Kažete da ne ignorišete srpska dokumenta iz 15. veka, a nigde ih u tekstu ne navodite, kao da ne postoje. Tvrdite da su odvajanja Srba i Vlaha bila sporadična i pojedinačni slučajevi, a ja vam opet kažem da je od 13 do 15. veka to bilo sistematski, redovno i bezizuzetno, kao što Vam kažem da nisu samo Srbi odvajali od sebe Vlahe nego i Hrvati i Bugari. Vi i dalje ne možete da pojmite da etnička svest i poimanja u srednjem veku nisu bila isto kao danas. Pišete kao da ste došli iz 19. veka i postulirate u duhu nemačke romantične istoriografije da duh nacije obitava u jeziku i da se objektivno može rekonstruisati do daleko u prošlost. U percepciji srpske vlastele Vlasi i Arbanasi su bili drugi u odnosu na Srbe. To je fakat i nikakvo ga tumačenje preko jezika ne može promeniti. Zadatak nauke je da objasni te činjenice zašto su u srednjem veku postojali Srbi, Vlasi i Arbanasi, šta je bio osnov njihove individualnosti, a ne da te činjenice relativizuje i tumači kao da su Srbi u srednjem veku bili neuračunljivi i glupi da ne znaju ko je bio ko u njihovoj državi. Arbanasi su se kasno uključili u feudalni sistem srpske države i bili dugo izolovani od procesa slovenizacije sa slabijom slovenskom komponentom (što i genetika potvrđuje). Njihovo poreklo je još uvek pod velom tajne. Ali na osnovu onog što znamo proces njihove slovenizacije/srbizacije počeo je kasnije (zašto je to tako, da li zato što su bili izolovani u severnim predelima Albanije ili su se kasnije doselili iz drugih delova Balkana ili nešto treće-nije rešeno), s tim što je taj proces trajao isuviše kratko da bi se stopili kulturološki u srpsku kulturu i razvili kao Vlasi kasnije srpsku etničku svest. Dinarski Vlasi su ranije bili izloženi slovenizaciji još pre Nemanjića. Međutim, iz istorijskih razloga oni su nazivani Vlasima sve do pokoravanja od strane Turaka bez obzira što nisu bili jedinstvena kulturna i etnička celina. Razlog je jednostavan. Sloveni čije su pleme bili i Srbi dominirali su ravničarskim predelima (zato je etnonim Srbi za zemljoradnike postao vremenom sinonim za ratarski stalež u razvijenom srpskom feudalizmu, a ne obrnuto kako neki misle) dok su starosedeoci dominanirali u planinama. Ta tradicija je bila kulturološki sloj na koji se hronološki oslanjala kultura razvijenog srednjeg veka i uticala na njihov način percepcije „mi“ i „oni“, bez obzira na genetiku koja je bila prošarana svuda. Kao što će i sam razvijeni srednji vek postati novi kulturni sloj na koji će se osloniti naši preci posle srednjeg veka, bez pamćenja šta je bilo pre toga jer su Turci resetovali društvene sisteme pre njih i potpuno preoblikovali društvene odnose. Vasojevići zasigurno nisu primili srpski identitet pre 15. veka. Njihovo predanje o srpskom poreklu preko Nemanjića koje je zasigurno nastalo za vreme Turaka, njihova genetika koja ukazuje da nisu bili Sloveni, brdski način života, srednjevekovna srpska dokumenta koja odvaja Srbe i Vlahe i struktura srpskog srednjevekovnog (nedovršenog) društva tako nešto ne dozvoljavaju da se desilo pre 16 veka, što svakako nije preko noći. To što su imali srpska imena u 15 veku (mada ni to nije mnogo jak argument jer ima imena Kojče, Vričista, Kral, Melko, Kalođer, Medič, Dukoj, Dabčul, Kabalj, Buril, Lekac, Mačo, Gerbaš, Radul, Ramjon, Tomjan, Đorđič kao i opšte hrišćanska imena Nikola, Petar, Jovan Đorđe koja nisu srpska) i bili pravoslavni znači samo da nije postojala kulturološka prepreka da se integrišu u narednom periodu zajedno sa ostalim pravoslavnim Vlasima u srpsku etničku svest kao što je to nije bio slučaj sa Arbanasima jer je proces slovenizacije bio naglo prekinut.
26. maj 2018. u 11:53
Ivan Vukićević
Vaše pisanje se može okarakterisati kao najobičnije „trolovanje“ s obzirom na uporno ignorisanje iznetih arugmenata suprotne strane. Dovoljno je samo pročitati sledeću Vašu rečenicu da bi bilo jasno da imate predubeđenja koja su potpuno neosnovana: „Vasojevići zasigurno nisu primili srpski identitet pre 15. veka.“. Za takvu tvrdnju, dragi moj „čitaoče“, nemate bilo kakve dokaze niti bilo šta ukazuje na to. Međutim, kao i mnogi drugi koji boluju od autošovinizma, i Vama je očigledno cilj da Srbe u poznom srednjem veku svedete na što manji broj. Tvrdnja da su Srbi živeli sa Vlasima par vekova, ali da su ih asimilirali tek za vreme turske okupacije, je van svake pameti, ali kada čovek živi sa predubeđenjima, onda su sve teorije prihvatljive. S obzirom da ne želite da se predstavite, nemam nameru da i dalje gubim vreme objašnjavajući osnovne stvari nekome ko je verovatno istoričar po struci, ali se zbog nedostatka argumentata krije iza pseudonijuma. Što se mene tiče, ova diskusija je završena, dobili ste daleko više prostora nego što zaslužujete.
7. novembar 2018. u 00:44
Pac
Ko je stvorio nacije i nacionalnosi?
Zasto ne znate da su oni koje vi imenujete vlasi Stari Slavjani sto su
prizivali Svoje Dajboga, Peruna, VOLOSA V´LOSA VLSA V´LESA VELESA oni su sa svojum blagom begali u Gore da se spasavaju od rimskih idola a kasnije od evreiske hristianske nauke,to su ostali najverni i najtvrdji deo Naroda. Etrusci, Wendi Weneti Raseni Ruteni
Anti Iliri Rasi Raszi Daki Traki Bojari Bajovari Slavjani Sloveni Serbi SRBI Sorbi Rusi Belorusi Malorusi Polaki Cesi Slovaki Moravani Moravci Rusini Lembke Polovci…Jedan Jezik tada na tri mora Sinje, Belo i Carno!!!
Naucite Bratio imate GEN; Sada Vas niko naucene ne moze obmanuti. Prizrite Tri Sveta Slavjanska. Na Vasoj-Nasoj Mati-Zemlji su se poselili Sinovi Jafeta i odatle pohodili Evropu i Afriku, dosli u Indiju i kao Arii Obozeni. Koren je kod Vas i ne bludite kao vasi srodnici koji su primili Vavilon i postali jaziki:taliano deutsch madjaro romanjesku shqipe eleniki..
Delajte dobra dela, Soedinjeno Slavianstvo!!! Ucite Slavjanski jezik svih plemena i vasih bliznjih. Oprostite sto neznam dobro srbski. Pozdrav
15. jul 2018. u 02:42
Istorija
Osvrnuo bih se na nekoliko stavki “Čitalaca” da bih ukazao na stvari sa kojima se uopšte ne slažem i predstavljaju pogrešno tumačenje koje se pojavljuje često u hrvatskoj istoriografiji. Prvenstveno, teza je da “Vlasi (Brđanski konkretno ovde) nisu u 15. veku bili Srbi, već da je proces “Srbizacije” usledio kasnije”.
Etničku grupu čine kulturološka komponenta i identitet koji proizilazi iz nje. Vukićević Vam je lepo ukazao – ako uzmete u obzir 15. vek i kažete da je tada podela na Vlahe bila etnička kategorija, kako je onda moguće da veliki broj tih Vlaha opet nosi haplogrupe koje su došle sa Slovenima? To direktno obara Vašu tezu, jer je to činjenica.
Ipak, iako je ovo gore dovoljno, idemo dalje. Kao drugo, pozivate se na Ćirkovića i druge, a niste ih uopšte ispravno shvatili. Upravo Đurđev na nekoliko mesta objašnjava, kada priča o formiranju Brdskih plemena kako su starosedeoci nekada bili neslovenska strana etnička komponenta, ali su se utopili u Slovene i onda imate temelje za formiranje rodovske organizacije. Upravo u Luškoj župi imate i neslovensko stanovništvo, koje je utopljeno u slovensko i bavilo se ratarstvom. Pitam se, koji identitet su oni mogli nositi u 15. veku? I baš navodi da kada uzima termin “srpski” i “vlaški” kada priča o periodu 15. veka i neposredno nakon dolaska Turaka, da zapravo taj termin koristi kao sociološku (u vidu staleža), ali ne kao i etničku kategoriju, jer je do stapanja došlo ranije. Zašto pojedina ta po vama, “Vlaška” plemena imaju i slovensku titulu kazneca?
Između ostalog, hajde sociološki da posmatramo stvari. Dakle, preformulišimo šta ste rekli – vi tvrdite da od 7. veka i dolaska Slovena, prihvatanja srpske kulture, srpskog jezika, srpskih običaja (slava), srpskih imena – dakle svega što bih ih razlikovalo od okoline, sem onoga što nije indukovano kulturom već posledicom prirode – posla – da su Vlasi uspeli toliko drugo vremena da se održe kao strani element, ne sociološka kategorija stočara, već etnička kategorija? Vi tvrdite da u Dečanskim hrisovuljama iz 14. veka ti Vlasi sa dominantno srpskim imenima i jezikom nisu za svoj etnicitet prihvatili srpski? I da taj termin “Vlah” nije ostao kao zaostavština (sinonim) za stočara, jer su se u ranijim vremenima time starosedeoci bavili najviše, a ne Sloveni, nego da je i tada to bio etnički element? To je krajnje nelogično. Etnički element koji se od drugog razlikuje samo zato što je osoba vezana za stočarstvo (vrstu posla). To nisam video u sociologiji.
Dakle, termin Vlah se preneo sa stranog etničkog elementa na stočara. Termin serf, a ne Srbin ili Serb, se odnosio na ratara. Razlika je polako prešla sa etničke kategorije na sociološku, a nije ostala etnička do samog 15. veka. Krenite sada da čitate pažljivije tumačenja mnogih istoričara, pa će vam biti jasnije u kom smislu se odnosilo to “Serf” i “Vlah”. Mada ima naravno i dokumenata gde se kaže “Srbljin” i “Vlah” kao etnička kategorija, ali pogledajte kad – kada se srpska država širi na prostor Makedonije, ali ne i pre. Čudno da Stefan Nemanjić u žitiju Sv. Simeona ne navodi Vlahe među stanovnicima Zete, već samo Grke (Romane u gradovima) i “narod svoj”. Pitam se, koji je to narod?
Sa druge strane, stočari su bili u boljem položaju za vreme Turaka. Turci su ih dovodili u različite prostore – njih i Arbanase. Opet jedno logičko pitanje. Zašto bi onda baš tad Vlasi, ako pretpostavimo da je Vaša tvrdnja tačna, odabrali da budu Srbi? Pa da nisu bili vezani za Srbe, upravo tada nikako ne bi bili Srbi, već bi najverovatnije bili poarbanašeni ili imali drugi identitet. Upravo činjenica da se Vasojevići, Bjelopavlići, Piperi, pa čak i većina Kuča ne smatraju sebe Vlasima, već Srbima, treba da vam govori nešto, čak i za taj period. Zašto se u povelji Stefana Crnojevića iz 1455. ne spominju Kuči i Piperi kao Vlasi, već samo kolokvijalno među “narodom gornje Zete” (i uzgred traže izričito da im se ostavi srpsko pravoslavno sveštenstvo i ne dovodi katoličko od Mlečana)? Takav proces nije mogao biti ex nihilo, već je mogao nastati tek ako je bilo temelja – a temelj nije samo zajednička kultura (srpska) već bi morao biti i u određenom delu identitet – dakle, to što ste izneli već prestaje da ima smisla. U periodu kada čak i određena slovenska plemena bivaju proglašavana za Vlahe, što Vam je ukazao Ivan, teško da su Vlasi mogli biti strani etnički element koji se tek u to vreme Turaka stapa u Srbe. Ne postoji ništa što bi ih vezalo onda za Srbe. A čim ih vezuje kultura, jasno je o kom se etnicitetu radi i preporučio bih Vam da se pozabavite prvo sociologijom i etničkim grupama šta su, pa tek onda da pređete u tumačenje staleških u odnosu na etničke kategorije. Dakle, čak i da su ih razdvajali u nekom vidu, očigledno je da se nikako ne može raditi o pravoj stranoj etničkoj grupi, jer je kultura neminomno srpska.
Što se tiče Arbanasa u zaleđu Kotora ka Grblju, pogrešno ste pročitali dokument ili ste pogrešan tekst čitali (mada i verujem, jer je Miroslav Ćosović taj koji je tu priču proširio, ali se nije potrudio da razjasni na šta se konkretno odnosilo, a i poznat je kao veoma nepouzdan, pogotovu posle bruke sa njegovim tumačenjem I2a-PH908 kao arbanaško-ilirske haplogrupe). Ne radi se o starim dokumentima, već se radi se o venecijanskim dokumentima iz 15. i 16. veka, u kome govore da su doselili određeno stanovništvo sa prostora Skadra odnosno tada Albanije (Venecijanska Albanija je izlazila van okvira današnje Albanije i išla ka Podgorici). Kada pogledate popise i imena, videćete da su srpska i da se radi o srpskom pravoslavnom stanovništvu, tako da je i više nego jasno da su ti “Arbanasi” zapravo oni Arbanasi sa terminima Sclavus (Sloven) iz Mletačkih popisa okoline Skadra iz tog perioda, za razliku od Arbanasa koji to zaista i jesu (što se vidi po imenima itd). To ne bi bio prvi put da se dešava i da slovensko stanovništvo biva nazivano Arbanasima zbog oblasti u kojoj su bili i tada većinskog albanskog stanovništva. Ne znam kako Vam nije bilo čudno da od tih “Arbanasa” ne ostade nijednog arbanaškog imena, a tek i da niko u okolini Grblja (na to se odnosilo) nije nosio arbanaška imena, niti ostavio elemente arbanaške kulture.
Bolji primer bi vam bio Dečanska hrisovulja iz 14. veka, koja navodi od svih sela u oblasti Zete, samo jedan katun strani i to katun Arbanasa u oblasti ka Tuzima i dva manja okolna sela u kojima dominiraju neslovenska imena. Pitam se, iako vidimo po genetici da je tako, zašto opet ne dominiraju vlaška sela masovnije po tim područjima i zašto ih ne razdvajaju od okolnih Srba, čak iako su stočari? Luška župa nije odgovor. A i kao primer kod Đurđeva, i u Luškoj župi imate deo stanovništva od tog starijeg porekla, ali se bavilo ratarstvom (npr kod Pipera) i niko ih nije identifikovao kao etničke Vlahe u 15. veku. Tek dolaskom Turaka se preško iz luške organizacije u rodovsku, pa onda u plemensku. Ili ste već zaboravili da su ti prostori bili pod izuzetno snažnim srpskim kulturnim uticajem u sred Nemanjićke države (i onih srpskih država pre toga), te je i pod većinskim Slovenima teško mogao da se održi strani etnički element nego da se stopi u srpski i dodatno proširi i usloži naš srpski identitet. A pogotovu šta tek reći o Aranđiju Vasojeviću, po Vama etničkom Vlahu a niži vlastelin, koga spominje Ivan u tekstu, ako se ispostavi da su Vasojevići bliski njemu. Ili Balšići koji su neslovenskog (vlaškog) porekla, a srpska vladarska porodica definitivno i to u vreme turskih osvajanja.
15. jul 2018. u 23:57
Istorija
Samo bih uputio jednu ispravku – a to je da sam pogrešno naveo za Ćirkovića, jer sam u momentu pobrkao. Tu se izvinjavam.
6. novembar 2018. u 23:40
Pac
Ljudi Boziji, ucenjaci i uceninici!
Naucite ko je satvorio nacije i nacionalnosti? kada, kako i za sto?
Naucite ko je Bog Volos u Slavjana?
taj deo naroda koji vi titovci i njegova-vasa nemocna nauka nazivate Vlasima? eeee nije marsovci ni latini ni greki nikakav tudji narod, to su SLAVJANI Boga; Dajboga, Peruna i VOLOSA V´LOSA V´LESA VELESA!… Etrusci Veneti Vendi Raseni Ruteni Rasi Raszi Anti Sloveni Daki Serbi SRBI Rusi Poljaki Slovaki Cehi Sorbi Bojari Balti Traki (Bulgari) Rusini Polovci Lembki…Koren Jednog Jezika
Najtariji narod Evrope Sinovi Jafeta… Sloveni nisu ni odkuda dosli, na toj zemlji su rodjeni i rasirili se na Svet na Evropu i Afriku a dolaskom u Indiju postali Arii i Obozeni. Potom su se kroz vekove neki vracali na Zemlju Praotaca na “Starevinu” svojima, mnogi zabludeli odpali i naucili tudje jezike,kao sada vasi susedi; talijanski, nemacki, rumunjski, shqipe(arbanaski). Imate GEN samo naucite, rigvede i Tri Sveta Slavjanska. Tisuculetije u kome smo dovesce nas s Vami Poznaniju Prava, Slavjani svih Gen-a ce se Sojediniti u Jednu Mogucu Bogom Blagoslovenu Zajednicu na Zemlji-Mati.Delajte. Cenim mnogo svako dobro delo na Obste dobro Bratie SRBI! Oprostite sto neznam dobro jezik…Pozdrav!!!
14. februar 2020. u 19:18
Vlada
Pozdrav prijetelju,
gdje se tačno nalazi taj stećak Arađiju Vasojeviću?
Ima li ikakvih fotografija istoga? Volio bih to da pogledam…
12. septembar 2020. u 11:49
Ivan Vukićević
Kao što piše u članku, spomenik se nalazio u selu Bujakovina kod Foče. Fotografije nisu dostupne, a nije mi poznato ni u kakvom je danas stanju taj spomenik.
10. jun 2018. u 16:29
Miloš N.
Bravo za autora! Svaka čast na trudu!
Da li možemo očekivati ovako nešto za ostala brdska plemena?
Pozdrav!
25. jun 2018. u 00:55
Ivan Vukićević
Zahvaljujem Miloše. Svakako, u planu su slični tekstovi i za ostale velike brđanske rodove.
25. jul 2018. u 09:38
Rade*
G.Vukićeviću
Prema narodnom verovanju Karadžići su istog porekla i jedan isti rod sa Vasojevićkim bratstvima Saković, Zulević I Folić, pa me interesuje da li je utvrdjena pripadnost Vasojevićima i za neku od ovih porodica, s obzirom da je za Karadžiće rečeno da prema testiranju ne pripadaju Vasojevićima.
Inače, sve pohvale za nepristrasan i profesionalan tekst.
Unapred zahvalan
29. jul 2018. u 06:41
Ivan Vukićević
Hvala Rade. Među ta tri bratstva do sada nema testiranih, međutim za Sakoviće i Zuleviće je za očekivati da budu srodni Karadžićima jer važe za njihove ogranke. Folići bi trebalo da pripadaju rodu Vasojevića. Karadžići inače pored ustaljenog predanja po kome su grana Lopaćana, imaju i manje prihvaćeno predanje po kome potiču iz Makedonije. S obzirom da je ustanovljeno da nisu srodni Vasojevićima, to predanje se može uzeti kao tačnije.
5. avgust 2019. u 14:15
MKK
Za Kataniće treba da piše: “Gnjilane/Kosovo, okolina Leskovca”, a ne “Giljani/Kosovo, okolina Leskovca”
12. septembar 2020. u 11:56
Ivan Vukićević
Hvala Vam, sad sam proverio i u Gnjilanu je zaista bilo Katanića. Taj podatak je prenet u originalu i upravo zbog toga što selo Giljani ne postoji na Kosovu, to naselje sam naveo iskošenim slovima.
5. avgust 2019. u 14:30
MKK
E-BY14151 – Rod Vasojevića : https://bosnjackidnk.com/e-by14151-vasojevicko-bosanski
6. avgust 2019. u 12:00
MKK
Vasojevići : http://www.komovi.com/index.php/narod-i-kultura/vasojevici
30. jul 2020. u 00:56
Bato
Ne slažem se sa teritorijom, Vasojevići su do Ulotine i Mašnice tako da se iznad kraj zove Gornje Polimlje i Velika. Ni Veličani ni Šekularci ne pripadaju plemenu Vasojevića niti su se pribtatili. Tačno je da su zbog primanja islama neki Vasojevići dobili udio u katunima među Šekularce i Veličane. Poslije su ti Vasojevići vratili staru vjeru. I Đerković iz Đulića su od đeteta Đerković iz Kuča, kojeg je posinio Vasojević. Tu treba ispitati genetiku jer sam čuo da je udovicu Đerkovića sa sinom sa sabora na Carine doveo Vasojević….
12. septembar 2020. u 12:11
Ivan Vukićević
Bato, ako pogledate još jednom kartu o kojoj govorite, videćete da su i Velika i Šekular označeni kao zasebna plemena u okviru šireg plemena Vasojevića. Velika se delom Vasojevića (i to samo u širem smislu) smatra tek od 1878. godine kada je ovo pleme pripojeno Crnoj Gori i Vasojevićkoj nahiji.
Akademik Miomir Dašić, inače rodom iz Šekulara, je u svom poznatom radu Vasojevići od pomena do 1860. godine na kraju knjige uključio i kartu na kojoj su prikazane iste ove granice Vasojevića. Jedina je razlika je ta što on, koji je napisao knjigu i o Šekularu, za razliku od mene na toj karti nije označio granice ni Šekulara ni Velike. Toliko o tome. A da Veličani nisu poreklom Vasojevići, uopšte nije sporno, niti je iko kada bilo šta slično tvrdio.
Još uvek nemamo rezultat Đerkovića, tako da bi bilo korisno da se neko od njih testira.
13. septembar 2020. u 21:55
Anđela
Moj deda je ispitivao lozu Mijajlović (poreklom iz Brusa), i došao do saznanja da vode poreklo od Pavlovića, od plemena Vasojevići. Navodno su se doselili iz Crne Gore. Inače, krsna slava nam je Aranćelovdan. Da li mi možete reći nešto biše o tože?
27. novembar 2020. u 15:59
M.Tmušić
Dali i Tmušići iz sela Tmušići sa Police mogu dase računaju u Vasojeviće Tmušići slave Stevanjdan i u selo Zagrađe su došli iz Gornje Morače.Dali znate nešto o Medonjićima iz Tmušića,pre koliko vremena su došli u Tmušiće,oni su inače od Đurišića al i neke Tmušiće su isto tako zvali.Koliko dugo Đurišići žive u Tmušiću?Danas Tmušići sebe zovu Vasojevićima kao i Medonjiće
17. decembar 2022. u 22:35
Ivan Vukićević
Polica je deo Donjih Vasojevića, tako da se Tmušići u geografskom i plemenskom smislu mogu smatrati Vasojevićima. Međutim, Tmušići ne pripadaju rodu Vasojevića, već zasebnom genetičkom rodu, koji pripada haplogrupi I2-PH908. Đurišići iz Tmušića pripadaju grani Kovačevića i bili su u selu u vreme etnografskog istraživanja iz 1905. godine. Medonjići su njihov ogranak. Na popisu iz 1913. godine nema Medonjića, već su svi popisani kao Đurišići. Tada ih je bilo šest kuća u Tmušićima.
17. decembar 2022. u 22:10
Ivan Vukićević
U Vasojevićima nema Pavlovića, tako da ako Vaši preci i potiču iz Vasojevića, prezime Pavlović su uzeli nakon iseljavanja iz matice. Najbolji način da proverite predanje o poreklu od Vasojevića je da uradite osnovni DNK test.