Poreklo stanovništva sela Berberište, opština Leposavić – Kosovskomitrovački okrug. Prema knjizi Petra Ž. Petrovića „Raška“ – izdanje 2010. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
Položaj sela.
Berberište, „Breberište“, „Beberište — Selo je pod razvođem sa kojega se slivaju Berberiška Reka, Drenovska Reka i Kaljinska Reka, leve pritoke Ibra.
Tip sela.
Kuće su na plećatim kosama Velikog Brda i Dobrog Brda.
Vode.
U selu su izvori: Rožajska Voda, Studena Voda, Izbička Voda, Bećirova Voda, Sakuljak, Hajdučka Voda i Dobra Voda pod Javorom.
Zemlje i šume.
Njive za strna žita su oko kuća i na mestima koja se nazivaju: Brestovo, Drenovo, Desetak, Lokva, Bijela Voda, Ražište, Piljice, Izbe, Barice, Luke, Eskuljak, Pavlov Do, Vekov Tor, Čuka, Meždak, Vukojev Do, Lazine i Lanište s livadama; ispaše, šume i livade su na Prugavici, Lazinama, Kurtaševu Brdu, Velikom Brdu, Svinjskim Barama, Kruševlju, Čemerskoj, Valogama, Zabrdu, Rožajskim Livadama, Grabu, Bačkalu, Nještaku, Kolovozu, J asiču, Lozinama, Džankovu Brijegu i kod Džefove Vode. U prošlom veku ilo je borove šume u potesu, a sada je nema.
Starine, ime i ostali podaci o selu.
Gotovo u sredini sela je staro hrišćansko groblje; kod njega je sadašnje muhamedanske. Na Brestovu ima zidina „crkvišta“ s časnom trpezom u oltaru. Oko crkvine je staro groblje. Na Lokvi, u planini, ima ostataka od nekakvih zidina. Svi muhamedanski rodovi u ovom selu su i za Turaka bili na svojoj zemlji. U susednom selu Grkaji zabeležio sam predanje pravoslavnih rodova, da su muhamedanci u Berberištu, Vučoj Lokvi i Rvatskoj bili hrišćani, slavili sv. Arhanđela i da su muhamedanstvo primili oko sredine 19. veka. To predanje potvrđuje njihovo muhamedansko groblje, koje je neposredno pored starijeg hrišćanskog njihovih predaka. Naziv selu je verovatno po latinskom „breber“ za divlji šimšir, kako su ga, mogućno, zvali stari rudari u ovom kraju. Sadašnji naziv Berberište je službeni. Naziv sela je unet u turski popisni spisak sela 1455. godine. U njemu je 1948. godine bilo 128 stanovnika.
Poreklo stanovništva.
Stari pomuhamedanjeni rodovi:
-Numanovići, 2 kuće, Šemsović, 1 kuća, Muslići, 2 kuće, Asanović, 1 kuća, Suljović, 1 kuća, potiču od zajedničkog pretka Numana, starinca.
-Zenović, 1 kuća, Amidović, 1 kuća, su starinci ili vrlo stari doseljenici.
-Asanović drugi, 1 kuća, je doseljen iz Vuče Lokve 1935. godine.
Hrišćanski rodovi:
-Simonović, 1 kuća, je od Kuča Simonovića u Donjem Krnjinu.
-Virijević, 1 kuća, Sv. Arhanđeo, je poreklom iz Kolašina na Ibru, ovamo prešao iz Donjeg Krnjina.
-Trebaljevci, Milunovići, 2 kuće, Sv. Luka, su Rovčani iz Pridvorice, doseljeni 1925. godine.
-Milovanović, 1 kuća, Sv. Jovan, je doseljen iz Gulija 1928. godine.
-Milivojević, 1 kuća, Đurđevdan, je doseljen iz Jarinja u kopaoničkom Ibru 1930. godine.
Iz Berberišta su se odselili:
-Bekčići (sv. Nikola) u Drenje u kopaoničkoj Jošanici i jedna kuća u Jošaničkoj Banji.
-Berberištani u Novom Pazaru su iz ovoga sela.
Nekoliko porodica odselile se 1913. godine u Tursku.
IZVOR: Prema knjizi Petra Ž. Petrovića „Raška“ – izdanje 2010. godine. Priredio saradnik Porekla Milodan.
29. jun 2018. u 06:13
Vojislav Ananić
BERBERIŠTE
Položaj i tip. Nalazi se na istočnim padinama Rogozne, 16 km zapadno od Leposavića, između Vučje Lokve (prirodna granica Berberišćanska reka), Opava i Odojevića (sva u opštini Novi Pazar), Kaljina (zaselak Rvatske) i Potkomlja.
Po položaju spada u brdsko-planinska sela.Zapadno od sela pruža se Prugavica (1196 m), severozapadno su Lokve (947 m), na severu je Čuka (946 m), na istoku su Kruševlje (901 m) i Goliši (848 m) i na jugoistoku Dobro Brdo (1169 m). Srednja nadmorska visina sela je 918 m.
Po položaju kuća i njihovoj međusobnoj udaljenosti selo spada u razbijeni tip naselja. Kuće oko kose grupisane su u manje grupe koje nisu međusobno udaljene.
U saobraćajnom pogledu selo nema povoljan položaj. Lošim seoskim putem niz Berberišćansku reku povezano je sa asfaltnim putem Lsposavić – Crnac.
Naziv; prošlosg i starine. Naziv sela potiče od imena biljke žutika (vrsta žbunaste biljke sa malim žutim cvetovima), berberis vulgaris, koja se upotrebljava za bojenje tkanina, vune i drugo. U popisu sela turskog namesnika u Skoplju Isa-bega Ishakovića selo se pominje 1455. godine kao timar Jahne sina Jusufova, hizmićara Isa-bega sa tri srpske kuće i obavezom plaćanja spahiji od 348 akči.
U Prvom srpskom ustanku početkom 1806. godine ustanički vođa ovog kraja Pavle Cukić sa četovođom Despotom napada “Berberište i Vučju Lokvu”.
U selu se nalaze neispitani ostaci crkvišta i starog hrišćanskog groblja, pored kojeg se i sada sahranjuju muhamedanci.
Stanovništvo i rodovi. Najveći broj stanovnika (149) i domaćinstava (28) selo je imalo po popisu iz 1961. godine. Po prvom poslsratnom popisu iz 1948. godine Berberište je imalo 19 domaćinstava sa 128 stanovnika, a pet godina kasnije 142 sganovnika i 26 domaćinstava. Od 1961. godine broj domaćinstava i stanovnika se stalno smanjivao tako da je 1971. godine u selu 20 domaćinstava sa 91 stanovnikom, 1981. godine 100 sganovnika i 19 domaćinstava i no poslsdnjem popisu iz 1991. godine 20 stanonnika i 18 domaćinstava. Prema tome, u periodu od 1961-1991. broj stanovnika je smanjen za 129 ili 86,58%, a broj domaćinsgava za 10 ili 35,71%. Iseljavanje porodica teklo je prema Novom Pazaru.
Danas u selu žive srpski i muslimanski rodovi. Najverovatnije je da su preci muslimanskih rodova doseljeni krajem XIX i početkom XX veka sa Pešteri, od Sjenice. F. Sebečenac i S. Šaćirović navode da je jedan od tri brata naselio Vučju Lokvu, drugi Rvatsku a treći je ostao u Berberištu, od koga su, verovatno, muslimanski rodovi u selu. U prilog ovome je i seosko predanje da je u selo došla udovica sa tri sina koja se zvala Rožajka. I danas u Bsrberištu jedna livada nosi naziv Rožajkina livada. Rodovi sela su:
Osmanovići (1 dom.), koji ne znaju svoje poreklo. Ejup Mušović navodi da su islamizirani Crnogorci.
Muminovići (1 dom.), čiji je predak doseljen iz Sjenice. Po Mušoviću, vode poreklo od Derašovića, a najverovatnije je da su Hoti. Postoji mišljenje da su Klimente.
Zenovići {1 dom.), ne znaju svoje poreklo. Ima mišljenja da su Klimente, jer se svojataju sa onima iz Vučje Lokve.
Hasanovići (1 kuća), su verovatno islamizovane Klimente. Rođakaju se sa Hasanovićima iz Vučje Lokve, koji su se odeslili u Mur kod Nonog Pazara.
Posle 1912. godine iz Berberišta u Novi Pazar se odselilo nekoliko porodica koje se prezivaju Berberištani. Ne znaju svoje poreklo, ali misle da su Klimente, jer se svojataju sa onima u Vučjoj Lokvi, i da su kasno islamizirani .
Do Drugog svetskog rata u Berberištu žive tri porodice Šemsovića, koje su se zatim odselile u Novi Pazar. Pre desetak godina iz Berberišta se odselio i rod Muminovića u selo Mur kod Novog Pazara. Godine 1945. iz Berberišta su se odselile u selo Brđani, na zapadnoj strani Rogozne, porodice Šabović i Hajrović.
U Berberištu žive i srpski rodovi:
Trifunovići (2 dom.); po kazivanju Mitra Trifunovića, starog 83 godine, doseljeni su 1924. godine iz sela Vuča (kupili su imanje od Ejupovića). Dalja starina im je Donji Jasenovik u Ibarskom Kolašinu. Poreklom su od Jakšića. Slave slavu sv. Petku – Petkovdan. Mitar Trifunović je bio poznati zanatlija u onom kraju (bavio se stolarskim zanatom).
Sekulići (1 domaćinstvo) doseljeni iz Gornjeg Krnjina od Sekulića-Jelića, slave Pantelijevdan.
Milunovići (1 dom.), doseljeni iz Pridvorice, starinom su iz Crne Gore (Moračani). Slave sv. Arhangela Mihaila – Aranđelovdan (21. novembar).
Posle 1960. godine iz sela se iselilo nekoliko srpskih porodica: Trifunovići. Novi Pazar (2 dom.), Beograd (1), Lazarevac (1), Čurug kod Novog Sada (1) i Australija (3 porodice); Milunovići. Vraneši kod Kraljeva (2 dom.) i Nemačka (3 porodice) ; Sekulići. Beograd (1 dom.), Negotin (1), Beluće (2) i Lešak (1).
Priroda ovog kraja Rogozne oduvek je upućivala stanovništvo na stočarstvo koje je bilo i ostalo glavna privredna grana. Ali, iako se selo nalazi na blizu hiljadu metara nadmorske visine i ma koliko zemljište bilo neplodno, razvija se i zemljoradnja. Stočarstvo i planinska zemljoradnja su karakteristika privrede ovog planinskog sela, a u novije vreme i šuma je od značaja za selo.
Pre pola veka pojediici su imali mnogo stoke, a biti bogat značilo je upravo što imati mnogo stoke koja je pružala sve – od ishrane i odela do novčanih sredstava. Po kazivanju Mitra Trifunovića, Ivan Sekulić iz Berberišta imao je 80 koza, 60 ovaca, 20 govedi, dva para volova i 3 konja i bio je jedan od najbogatijih ljudi. Danas se jedva raspoznaju temelji njegove kuće zarasli u korov.
Godine 1955. u selu je otvorena četvororazredna škola. Prvi učitelj je Tihomir – Tiko Miladinović iz Novog Pazara. Školu su pohađala deca iz Berberišta i okolnih sela u odeljenjima je bilo i po 25 učenika. Danas škola ne radi. Od dvoje dece iz sela, jedno pohađa školu u Novom Pazaru, a drugo u Leposaviću.
Izvor: BLAGOJE PAVLOVIĆ – NASELJA I MIGRACIJE STANOVNIŠTVA OPŠTINE LEPOSAVIĆ, INSTITUT ZA SRPSKU KULTURU PRIŠTINA, LEPOSAVIĆ, 2003.